معاون طب‌کار، پیشگیری و کمیسیون‌های پزشکی اعلام کرد
تشکیل 3 میلیون پرونده بیماری‌های مزمن در تأمین‌اجتماعی
پیشگیری از بیماریها همواره به‌عنوان یک شعار آرمانی در حوزه سلامت مطرح می‌شود، اما معمولاً اجرای آن در سایه هزینه‌های سرسام‌آور درمان نادیده انگاشته شده و مجال برای پرداختن به این مقوله اندک است. خوشبختانه در سال‌های اخیر موضوع پیشگیری اهمیت خود را بازیافته و سرلوحه برنامه‌ریزی‌های حوزه درمان قرار گرفته است. سازمان تأمین‌اجتماعی به‌عنوان دومین ارائه‌دهنده خدمات درمان در کشور، حرکت شتابانی را به‌سوی پیشگیری از بیماریها آغاز کرده و نتایج ارزشمندی را در راستای حفظ تندرستی بیمه‌شدگان به دست آورده است.
معاون طب‌کار، پیشگیری و کمیسیون‌های پزشکی اداره کل درمان مستقیم سازمان تأمین‌اجتماعی، خدمات پیشگیری و غربالگری بیماریها در مراکز ملکی سازمان را در راستای اهداف کلان تأمین‌اجتماعی برشمرد که به‌منظور حفظ سلامت بیمه‌شدگان، جلوگیری از عوارض ناتوان‌کننده بیماریها و برخورداری از طول عمر مفید طراحی شده است. نتیجه این اقدامات، تشکیل حدود 3 میلیون پرونده بیماری‌های مزمن، احداث 185کلینیک دیابت و فشارخون در سراسر کشور و غربالگری سرطان‌های شایع را رقم زده است.
دکتر مازیار ایکانی با اشاره به ضرورت انجام غربالگری بیماری سرطان در جوامع کنونی، گفت: «متعاقب تغییرات گسترده در الگوهای زیستی، تغذیه‌ای و تحرک فیزیکی مردم، به‌ویژه در جوامع درحال توسعه، شیوع و افزایش ابتلا به بیماریها، بار خدمات پزشکی، اقتصادی و اجتماعی قابل‌توجهی را بر جوامع جهانی تحمیل کرده است. امروزه در بسیاری از جوامع، شاهد رشد فزاینده آمار ابتلا به برخی سرطان‌ها از جمله سرطان پستان و روده بزرگ (کولورکتال) هستیم. بر اساس گزارش جهانی در میان 10 بیماری اولویت‌دار گوارشی، سرطان روده بزرگ از نظر بار هزینه‌های اقتصادی، رتبه سوم را داشته است. از این‌رو معاونت درمان سازمان تأمین‌اجتماعی توجهی ویژه به این مهم کرده و طرح غربالگری این دو نوع سرطان را مطابق با استانداردهای ملی در تمامی مراکز درمانی خود به اجرا درآورده است.
ایکانی ادامه داد: «بررسی آمار غربالگری سرطان پستان در مراکز درمانی سازمان، نشان می‌دهد که تا پایان سال 1401 تعداد 87هزار و 635نفر از مراجعهکنندهها تحت این غربالگری قرار گرفتند که از میان آنها 41هزار و 131نفر ماموگرافی شدند. سپس 293 نفر از بیماران مورد نمونه‌برداری قرار گرفتند و برای 119 نفر تشخیص قطعی سرطان پستان داده شد. این تعداد در مقایسه با آمار سال 1400 میزان 138 درصد رشد داشته است.»
معاون طب‌کار، پیشگیری و کمیسیون‌های پزشکی، گفت: «بررسی آمار غربالگری سرطان روده بزرگ نشان می‌دهد که تا پایان سال 1401 تعداد 89هزار و 544نفر از مراجعهکنندهها مورد غربالگری قرار گرفتند که از این تعداد، 10هزار و 434نفر دارای آزمایش fit مثبت (وجود خون مخفی در مدفوع) بودند که با انجام 1975مورد کولونوسکوپی معلوم شد 83 نفر مبتلا به سرطان روده بزرگ هستند. این میزان در مقایسه با آمار سال 1400 رشد 51درصدی داشته است.
تشکیل پرونده برای بیماران مزمن
ایکانی یکی دیگر از اقدامات مهم تأمین‌اجتماعی را در حوزه پیشگیری، تشکیل پرونده برای بیماران مزمن و سالمند دانست و گفت: «این اقدام کمک کرده تا ضمن شناسایی افراد دارای بیماری‌های مزمن، وضعیت سلامت آنها پایش شده و با ارائه خدمات درمانی مناسب از پیشرفت بیماریها جلوگیری شود. در این راستا نتایج قابل‌توجهی نیز به دست آمده است؛ برای مثال ارزیابی پرونده سالمندان در پنج مرکز درمانی استان تهران، شامل پلی‌کلینیک طوس، پلی‌کلینیک شهدای خاندان حکیم، درمانگاه شهید نیکپور، مرکز جراحی محدود ابوریحان و پلی‌کلینیک جشنواره، نشان می‌دهد که تا پایان سال 1401 تعداد 1551 پرونده سالمندی برای سالمندان مراجعه‌کننده تشکیل شده است. طبق بررسی‌ها 80 درصد این تعداد یعنی 1241 نفر در گروه سنی 75- 60 سال، 19درصد یعنی 297 نفر در گروه سنی 90- 76 سال و یک درصد یعنی 13نفر در گروه سنی بالای 90سال قرار دارند. همچنین از مجموع مراجعه‌کننده‌های سالمند، 53درصد مرد، شامل 820 نفر و 47درصد زن شامل 731 نفر بوده‌اند. این تحقیقات نتایج دیگری هم داشته، از جمله اینکه از جمع سالمندان مراجعه‌کننده 673 نفر، معادل 43درصد مصرف هم‌زمان بیش از یک دارو (پلی‌فارمسی) داشته‌اند و 836 نفر یعنی 54درصد نیز مبتلا به بیماری‌های دیابت و فشارخون گزارش شده‌اند.
پایش سلامت بیماران مزمن
معاون طب کار، پیشگیری و کمیسیون‌های پزشکی با اشاره به نتایج اجرای برنامه‌های پیشگیرانه تأمین‌اجتماعی از منظر آماری اعلام کرد: «تا پایان سال 1401 تعداد 2میلیون و 802هزار و 777پرونده برای افراد دارای بیماری‌های مزمن تشکیل شده که این میزان در مقایسه با مدت مشابه سال 1400 رشد 20.4 درصدی داشته است. یافته‌های آماری همچنین نشان می‌دهد که در این بازه زمانی مجموع بیماری‌های مزمن ثبت شده در کلیه مراکز درمانی سازمان 3میلیون و 272هزار و 960بیماری بوده که نسبت به سال 1400 به میزان 23.12 درصد افزایش پیدا کرده است. در مورد بیماری‌های دیابت و فشارخون تشخیص 2میلیون و 323هزار و 334بیمار، با رشد 16.6درصدی نسبت به پایان سال 1400 ثبت شده است. از مجموع 880هزار و 905بیمار ثبت شده دیابتیک، 4.1 درصد دیابت نوع یک، 95.4 درصد دیابت نوع (2) و حدود 0.5 درصد را دیابت دوران بارداری تشکیل می‌دهد. ایکانی ادامه داد: «جزئیات آمار نشان می‌دهد که تعداد بیماران مبتلا به دیابت (هر سه نوع) در سال 1401 در مقایسه با سال 1400 به میزان 1.18 درصد افزایش یافته است. افراد مبتلا به فشارخون نیز از افزایش 35.5 برخوردار بوده‌اند. تعداد بیماران دچار ایسکمیک قلبی-عروقی نیز در این مدت 37.27 درصد بیشتر شده و این افزایش برای بیماران اعصاب و روان رقم 7.2 درصدی را نشان می‌دهد. رقم نگران‌کننده دیگر، مربوط به افزایش بیماران هیپوتیروئیدی است. تعداد این بیماران در سال 1401 در مقایسه با سال قبل آن 60.53 درصد بیشتر شده و در این مدت، بیماران دچار آسم و انسداد مزمن ریه (COPD) نیز 63.27 درصد افزایش یافته‌اند.»
ایکانی درباره ارزیابی اینکه تعدادی از افراد دارای پرونده مزمن دارای چند بیماری هستند، گفت: «در پایان سال 1401 نسبت تعداد «بیماری‌های مزمن» به «پرونده مزمن» برابر با 1.16 بوده است. در واقع برای هر نفر 1.16 بیماری مزمن ترکیبی به ثبت رسیده است.
کلینیک‌های دیابت و فشارخون
معاون طب کار، گفت: «پژوهش دیگری نیز با اهداف پیشگیرانه در معاونت درمان سازمان به عمل آمد که حقایق بزرگی را نمایان کرد؛ در بررسی شایع‌ترین علت منجر به ازکارافتادگی در کمیسیون‌های پزشکی مشخص شد که بیشترین موارد ازکارافتادگی، عوارض دو بیماری دیابت و فشارخون است. از طرفی معلوم شد که شایع‌ترین علت بستری در مراکز ملکی نیز ناشی از این دو بیماری و عوارض آن است. با توجه به اهمیت این بیماریها در بروز عوارض ناتوان‌کننده زودرس و دیررس و تأثیر آن در چرخه زندگی افراد و تحت‌تأثیر قرار گرفتن طول عمر مفید آنها، پیشگیری از دیابت و فشارخون در اولویت برنامه‌های درمانی تأمین‌اجتماعی قرار گرفت. اجرای این برنامه‌ها می‌تواند در کاهش ازکارافتادگی و کنترل هزینه‌های درمان نیز مؤثر واقع شود. بر این اساس، سازمان در یکی دو سال اخیر نسبت به تشکیل کلینیک‌های دیابت و فشارخون در برخی مراکز درمانی تأمین‌اجتماعی اقدام کرد و سپس این برنامه را در بسیاری از مراکز به اجرا درآورد، به‌نحوی که در پایان سال 1401 تعداد کلینیک‌های دیابت و فشارخون به 185 مرکز رسید که نسبت به سه ماهه اول سال 1401 برابر با 20.1 درصد رشد داشته است. در این مراکز بیماران به‌طور تخصصی توسط پزشکان و پرستارانِ آموزش‌دیده از ویزیت‌های تخصصی، آموزشی و مراقبت بهداشتی برخوردار می‌شوند. در سه ماهه چهارم سال 1401 تعداد 43هزار و 565نفر بیمار در 185 مرکز فعال کلینیک دیابت و فشارخون ویزیت شدند که این میزان در مقایسه با سه ماهه اول همان سال، رشد 48.8 درصدی داشته است. همچنین در این مراکز در سه ماهه چهارم سال 1401 تعداد 54هزار و 370نفر از بیماران مبتلا به دیابت و فشارخون از سوی پرستاران مورد ارزیابی مراقبتی دقیق قرار گرفتند. این میزان خدمات نیز در مقایسه با سه ماهه اول همان سال 79.6 درصد رشد داشته است. علاوه بر آن، تعداد 6هزار و 124نفر از این بیماران به‌طور ویژه از مشاوره رژیم غذایی تخصصی کارشناسان تغذیه بهره‌مند شدند.
ایکانی یکی دیگر از نتایج سودمند احداث کلینیک‌های دیابت و فشارخون را شناسایی بیماران جدید مبتلا یا دارای ریسک ابتلا در نتیجه خدمات غربالگری برشمرد و گفت: «با انجام این غربالگری در سال 1401 مشاهده شد که تعداد بیماران دارای فشارخون بالا به میزان 126.1 درصد نسبت به سه ماهه اول همان سال با افزایش مواجه بوده است. این میزان برای بیماران پیش‌دیابت 133 درصد و دیابت قطعی با 50.5 درصد رشد به ثبت رسیده است. به این ترتیب می‌توان گفت که رشد عملکرد غربالگری کلینیک دیابت و فشارخون در سه ماهه چهارم سال 1401 نسبت به سه ماهه اول، برابر با 58.1 درصد بوده است.»
دکتر مازیار ایکانی با اشاره به ضرورت انجام غربالگری بیماری سرطان در جوامع کنونی، گفت: «متعاقب تغییرات گسترده در الگوهای زیستی، تغذیه‌ای و تحرک فیزیکی مردم، به‌ویژه در جوامع درحال توسعه، شیوع و افزایش ابتلا به بیماریها، بار خدمات پزشکی، اقتصادی و اجتماعی قابل‌توجهی را بر جوامع جهانی تحمیل کرده است. امروزه در بسیاری از جوامع، شاهد رشد فزاینده آمار ابتلا به برخی سرطان‌ها از جمله سرطان پستان و روده بزرگ (کولورکتال) هستیم. بر اساس گزارش جهانی در میان 10 بیماری اولویت‌دار گوارشی، سرطان روده بزرگ از نظر بار هزینه‌های اقتصادی، رتبه سوم را داشته است. از این‌رو معاونت درمان سازمان تأمین‌اجتماعی توجهی ویژه به این مهم کرده و طرح غربالگری این دو نوع سرطان را مطابق با استانداردهای ملی در تمامی مراکز درمانی خود به اجرا درآورده است.
ایکانی ادامه داد: «بررسی آمار غربالگری سرطان پستان در مراکز درمانی سازمان، نشان می‌دهد که تا پایان سال 1401 تعداد 87هزار و 635نفر از مراجعهکنندهها تحت این غربالگری قرار گرفتند که از میان آنها 41هزار و 131نفر ماموگرافی شدند. سپس 293 نفر از بیماران مورد نمونه‌برداری قرار گرفتند و برای 119 نفر تشخیص قطعی سرطان پستان داده شد. این تعداد در مقایسه با آمار سال 1400 میزان 138 درصد رشد داشته است.»
معاون طب‌کار، پیشگیری و کمیسیون‌های پزشکی، گفت: «بررسی آمار غربالگری سرطان روده بزرگ نشان می‌دهد که تا پایان سال 1401 تعداد 89هزار و 544نفر از مراجعهکنندهها مورد غربالگری قرار گرفتند که از این تعداد، 10هزار و 434نفر دارای آزمایش fit مثبت (وجود خون مخفی در مدفوع) بودند که با انجام 1975مورد کولونوسکوپی معلوم شد 83 نفر مبتلا به سرطان روده بزرگ هستند. این میزان در مقایسه با آمار سال 1400 رشد 51درصدی داشته است.
تشکیل پرونده برای بیماران مزمن
ایکانی یکی دیگر از اقدامات مهم تأمین‌اجتماعی را در حوزه پیشگیری، تشکیل پرونده برای بیماران مزمن و سالمند دانست و گفت: «این اقدام کمک کرده تا ضمن شناسایی افراد دارای بیماری‌های مزمن، وضعیت سلامت آنها پایش شده و با ارائه خدمات درمانی مناسب از پیشرفت بیماریها جلوگیری شود. در این راستا نتایج قابل‌توجهی نیز به دست آمده است؛ برای مثال ارزیابی پرونده سالمندان در پنج مرکز درمانی استان تهران، شامل پلی‌کلینیک طوس، پلی‌کلینیک شهدای خاندان حکیم، درمانگاه شهید نیکپور، مرکز جراحی محدود ابوریحان و پلی‌کلینیک جشنواره، نشان می‌دهد که تا پایان سال 1401 تعداد 1551 پرونده سالمندی برای سالمندان مراجعه‌کننده تشکیل شده است. طبق بررسی‌ها 80 درصد این تعداد یعنی 1241 نفر در گروه سنی 75- 60 سال، 19درصد یعنی 297 نفر در گروه سنی 90- 76 سال و یک درصد یعنی 13نفر در گروه سنی بالای 90سال قرار دارند. همچنین از مجموع مراجعه‌کننده‌های سالمند، 53درصد مرد، شامل 820 نفر و 47درصد زن شامل 731 نفر بوده‌اند. این تحقیقات نتایج دیگری هم داشته، از جمله اینکه از جمع سالمندان مراجعه‌کننده 673 نفر، معادل 43درصد مصرف هم‌زمان بیش از یک دارو (پلی‌فارمسی) داشته‌اند و 836 نفر یعنی 54درصد نیز مبتلا به بیماری‌های دیابت و فشارخون گزارش شده‌اند.
پایش سلامت بیماران مزمن
معاون طب کار، پیشگیری و کمیسیون‌های پزشکی با اشاره به نتایج اجرای برنامه‌های پیشگیرانه تأمین‌اجتماعی از منظر آماری اعلام کرد: «تا پایان سال 1401 تعداد 2میلیون و 802هزار و 777پرونده برای افراد دارای بیماری‌های مزمن تشکیل شده که این میزان در مقایسه با مدت مشابه سال 1400 رشد 20.4 درصدی داشته است. یافته‌های آماری همچنین نشان می‌دهد که در این بازه زمانی مجموع بیماری‌های مزمن ثبت شده در کلیه مراکز درمانی سازمان 3میلیون و 272هزار و 960بیماری بوده که نسبت به سال 1400 به میزان 23.12 درصد افزایش پیدا کرده است. در مورد بیماری‌های دیابت و فشارخون تشخیص 2میلیون و 323هزار و 334بیمار، با رشد 16.6درصدی نسبت به پایان سال 1400 ثبت شده است. از مجموع 880هزار و 905بیمار ثبت شده دیابتیک، 4.1 درصد دیابت نوع یک، 95.4 درصد دیابت نوع (2) و حدود 0.5 درصد را دیابت دوران بارداری تشکیل می‌دهد. ایکانی ادامه داد: «جزئیات آمار نشان می‌دهد که تعداد بیماران مبتلا به دیابت (هر سه نوع) در سال 1401 در مقایسه با سال 1400 به میزان 1.18 درصد افزایش یافته است. افراد مبتلا به فشارخون نیز از افزایش 35.5 برخوردار بوده‌اند. تعداد بیماران دچار ایسکمیک قلبی-عروقی نیز در این مدت 37.27 درصد بیشتر شده و این افزایش برای بیماران اعصاب و روان رقم 7.2 درصدی را نشان می‌دهد. رقم نگران‌کننده دیگر، مربوط به افزایش بیماران هیپوتیروئیدی است. تعداد این بیماران در سال 1401 در مقایسه با سال قبل آن 60.53 درصد بیشتر شده و در این مدت، بیماران دچار آسم و انسداد مزمن ریه (COPD) نیز 63.27 درصد افزایش یافته‌اند.»
ایکانی درباره ارزیابی اینکه تعدادی از افراد دارای پرونده مزمن دارای چند بیماری هستند، گفت: «در پایان سال 1401 نسبت تعداد «بیماری‌های مزمن» به «پرونده مزمن» برابر با 1.16 بوده است. در واقع برای هر نفر 1.16 بیماری مزمن ترکیبی به ثبت رسیده است.
کلینیک‌های دیابت و فشارخون
معاون طب کار، گفت: «پژوهش دیگری نیز با اهداف پیشگیرانه در معاونت درمان سازمان به عمل آمد که حقایق بزرگی را نمایان کرد؛ در بررسی شایع‌ترین علت منجر به ازکارافتادگی در کمیسیون‌های پزشکی مشخص شد که بیشترین موارد ازکارافتادگی، عوارض دو بیماری دیابت و فشارخون است. از طرفی معلوم شد که شایع‌ترین علت بستری در مراکز ملکی نیز ناشی از این دو بیماری و عوارض آن است. با توجه به اهمیت این بیماریها در بروز عوارض ناتوان‌کننده زودرس و دیررس و تأثیر آن در چرخه زندگی افراد و تحت‌تأثیر قرار گرفتن طول عمر مفید آنها، پیشگیری از دیابت و فشارخون در اولویت برنامه‌های درمانی تأمین‌اجتماعی قرار گرفت. اجرای این برنامه‌ها می‌تواند در کاهش ازکارافتادگی و کنترل هزینه‌های درمان نیز مؤثر واقع شود. بر این اساس، سازمان در یکی دو سال اخیر نسبت به تشکیل کلینیک‌های دیابت و فشارخون در برخی مراکز درمانی تأمین‌اجتماعی اقدام کرد و سپس این برنامه را در بسیاری از مراکز به اجرا درآورد، به‌نحوی که در پایان سال 1401 تعداد کلینیک‌های دیابت و فشارخون به 185 مرکز رسید که نسبت به سه ماهه اول سال 1401 برابر با 20.1 درصد رشد داشته است. در این مراکز بیماران به‌طور تخصصی توسط پزشکان و پرستارانِ آموزش‌دیده از ویزیت‌های تخصصی، آموزشی و مراقبت بهداشتی برخوردار می‌شوند. در سه ماهه چهارم سال 1401 تعداد 43هزار و 565نفر بیمار در 185 مرکز فعال کلینیک دیابت و فشارخون ویزیت شدند که این میزان در مقایسه با سه ماهه اول همان سال، رشد 48.8 درصدی داشته است. همچنین در این مراکز در سه ماهه چهارم سال 1401 تعداد 54هزار و 370نفر از بیماران مبتلا به دیابت و فشارخون از سوی پرستاران مورد ارزیابی مراقبتی دقیق قرار گرفتند. این میزان خدمات نیز در مقایسه با سه ماهه اول همان سال 79.6 درصد رشد داشته است. علاوه بر آن، تعداد 6هزار و 124نفر از این بیماران به‌طور ویژه از مشاوره رژیم غذایی تخصصی کارشناسان تغذیه بهره‌مند شدند.
ایکانی یکی دیگر از نتایج سودمند احداث کلینیک‌های دیابت و فشارخون را شناسایی بیماران جدید مبتلا یا دارای ریسک ابتلا در نتیجه خدمات غربالگری برشمرد و گفت: «با انجام این غربالگری در سال 1401 مشاهده شد که تعداد بیماران دارای فشارخون بالا به میزان 126.1 درصد نسبت به سه ماهه اول همان سال با افزایش مواجه بوده است. این میزان برای بیماران پیش‌دیابت 133 درصد و دیابت قطعی با 50.5 درصد رشد به ثبت رسیده است. به این ترتیب می‌توان گفت که رشد عملکرد غربالگری کلینیک دیابت و فشارخون در سه ماهه چهارم سال 1401 نسبت به سه ماهه اول، برابر با 58.1 درصد بوده است.»
ارسال دیدگاه
