چگونگی بيمه نويسندگان و پديدآوردگان قلم

پاسخ کارشناس «آتیه‌نو» به پرسش‌های بیمه‌ای خوانندگان

چگونگی بيمه نويسندگان و پديدآوردگان قلم

حوزه کار و تأمین‌اجتماعی به دلیل تعدد قوانین و مقررات، دارای پیچیدگی‌ها و ظرایفی است که بسیاری از افراد و مشاغل در حوزه کارگری و کارفرمایی را درگیر خود می‌کند. یکی از ضروری‌ترین امور حمایتی در این بستر، ارائه خدمات مشاوره تخصصی است. از ‌‌‌‌‌‌‌این‌‌‌‌‌‌‌‌ رو، هفته‌نامه آتیه‌نو با راه‌اندازی این صفحه، تلاش دارد تا با ارائه خدمات مشاوره، کمک کند تا شرکای اجتماعی سازمان تأمین‌اجتماعی بتوانند وفق قوانین و مقررات، بخشنامه‌ها و آیین‌نامه‌های اجرایی از حقوق خود مطلع شده تا هنگام بروز مشکل یا اختلاف به راهکاری درست و دقیق دست یابند.

احمد فاضلی کارشناس سازمان تأمین‌اجتماعی

پدرم با اخذ کارت مهارت فنی درجه یک شغل سنگ‌کار و کاشیکار از سازمان فنی و حرفه‌ای، بیمه شده کارگر ساختمانی است. او از مدتی قبل در یک کارگاه در حال احداث ساختمان مشغول به کار است. هفته گذشته که عازم محل کار بود، در نزدیکی کارگاه فوق‌الذکر با یک موتورسیکلت تصادف کرد و به بیمارستان منتقل شد. از کارفرمای کارگاه درخواست شد که این موضوع را به سازمان تأمین‌اجتماعی منعکس کند؛ اما کارفرما اظهار می‌دارد چون حادثه در محیط داخلی کارگاه ساختمانی اتفاق نیفتاده و حادثه ناشی از کار نیست، لذا نباید گزارش حادثه به تأمین‌اجتماعی اعلام شود. آیا این ادعای کارفرما مطابق با قانون و مقررات است؟
خیر، طبق بخشنامه‌ای که اخیراً توسط سازمان تأمین‌اجتماعی صادر شد، اگر کارگر ساختمانی هنگام خارج شدن از منزل به محل کارگاه ساختمانی و بالعکس دچار حادثه شود، طبق ماده (60) قانون تأمین‌اجتماعی همانند بیمه‌شدگان اجباری، بررسی حادثه به وقوع پیوسته طبق ضوابط مربوطه امکان‌پذیر است و کارفرما مکلف است ظرف 72 ساعت وقوع حادثه را به شعبه مربوطه تأمین‌اجتماعی گزارش دهد.

مدیرعامل یک شرکت تحقیقاتی و پژوهشی یک شخصیت حقوقی هستم. اخیراً این شرکت در ارتباط با یک پروژه تحقیقاتی قراردادی با یکی از زیرمجموعه‌های وزارت علوم، تحقیقات و فناوری منعقد کرده و موضوع قرارداد نیز به اتمام رسیده؛ اما واگذارنده کار در اجرای ماده (38) قانون تأمین‌اجتماعی پرداخت مقداری از مبلغ قرارداد را موکول به ارائه مفاصاحساب سازمان تأمین‌اجتماعی کرده است. با توجه به اینکه شرکت دارای چندین پرسنل است و حق بیمه آنها را نیز به طور مرتب پرداخت می‌کند و نسبت به وصول بقیه مطالبات خود از کارفرما نیز تعجیل دارد، آیا این نوع قراردادها نیز مشمول ماده (38) قانون تأمین‌اجتماعی هستند؟
اجرای ماده (38) قانون تأمین‌اجتماعی از طرف واگذارنده کار قانونی است. ضمناً لازم به یادآوری است قرارداد‌های تحقیقاتی وپژوهشی که با دانشگاه‌ها یا مراکز علمی و پژوهشی اعم از دولتی یا غیر‌دولتی دارای مجوز قطعی از وزارتخانه‌های علوم، تحقیقات و فناوری، بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و یا شورایعالی حوزه‌های علمیه به عنوان مجری و پیمانکار منعقد می‌شود، اصولاً در این نوع قرارداد‌ها اگر پیمانکار با شخصیت حقوقی دارای دفاتر قانونی طبق ضوابط مربوطه باشد، حق بیمه کارکنان شاغل در قرارداد بر اساس لیست‌های ارسالی کارفرما و بازرسی از دفاتر قانونی وصول، سپس مفاصاحساب قرارداد بدون اعمال ضرایب مربوطه صادر می‌شود، اما در صورتی ‌که پیمانکار ارسال لیست و پرداخت حق بیمه کارکنان خود را پرداخت و طبق پرونده مطالباتی فاقد بدهی قطعی باشد، سازمان تأمین‌اجتماعی به منظور مساعدت بیشتر با پیمانکار، پیش از انجام بازرسی از دفاتر قانونی با اخذ تعهد‌نامه کتبی بازرسی از دفاتر (که به امضای مدیر‌عامل یا صاحبان امضای شرکت پیمانکاری رسیده) مبنی بر بازرسی از دفاتر قانونی شرکت در دوره اجرای قرارداد، نسبت به صدور مفاحساب قرارداد مربوطه اقدام می‌کند. از طرفی، اگر پیمانکار در اخذ مفاصاحساب تعجیل داشته باشد (مانند شرکت شما)، در صورتی که طبق پرونده مطالباتی کارگاهی و دفتر مرکزی دارای بدهی قطعی بوده و توانایی پرداخت این بدهی را به صورت یکجا نداشته و نسبت به پرداخت بدهی قطعی در دوره اجرای قرارداد، اقدام و مابقی بدهی را تقسیط کند، با تکمیل فرم تعهد‌نامه بازرسی از دفاتر قانونی شرکت، بازهم بدون اعمال ضریب مفاحساب قرارداد مربوطه توسط سازمان تأمین‌اجتماعی صادر می‌شود.

راننده خود مالک تانکر نفتی هستم و طبق قانون بیمه رانندگان، بیمه شده تأمین‌اجتماعی بوده و حق بیمه‌های ماهیانه را به طور مرتب پرداخت می‌کنم. اخیراً قراردادی با شرکت ملی پخش فرآوردهای نفتی منعقد کردم و خود به تنهایی این قرارداد را انجام داده‌ام. بعد از اتمام قرارداد، واگذارنده کار (کارفرما) در اجرای ماده (38) قانون تأمین‌اجتماعی پرداخت مقداری از مبلغ قرارداد را موکول به ارائه مفاصاحساب تأمین‌اجتماعی کرد. آیا من که حق بیمه خودم را به طور مرتب پرداخت کرده‌ام، باید بابت قرارداد منعقده نیز حق بیمه جداگانه پرداخت کنم؟
در قراردادهای منعقده بین شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی با رانندگان «خودمالک» که صرفاً شخص راننده بدون استفاده از نفر دیگری، مجری پیمان بوده و این موضوع نیز مورد تأیید کارفرما و احراز سازمان تأمین‌اجتماعی قرار گیرد و راننده بر اساس «قانون بیمه اجتماعی رانندگان حمل‌ونقل بار و مسافری درون‌شهری و برون‌شهری» نسبت به پرداخت حق بیمه ماهیانه خود اقدام کرده باشد، این نوع قرارداد مشمول ماده (38) قانون تأمین‌اجتماعی نبوده و مفاصاحساب قرارداد توسط تأمین‌اجتماعی صادر می‌شود. البته لازم به یادآوری است اگر راننده حق بیمه ماهیانه خود را مرتب پرداخت کرده اما موضوع قرارداد را به تنهایی انجام ندهد و از وجود نفر دیگری هم استفاده کرده باشد، در این صورت حق بیمه قرارداد به میزان چهار درصد ناخالص کارکرد به علاوه بیمه بیکاری متعلقه (7/36 حق بیمه) محاسبه و شعبه تأمین‌اجتماعی نیز بعد از وصول حق بیمه، نسبت به صدور مفاصاحساب اقدام می‌کند.

45 سال سن دارم. چند سال است که مشغول نوشتن کتاب‌های مخصوص کودکان هستم. آیا نویسندگان هم می‌توانند خود را بیمه تأمین‌اجتماعی کنند؟ 
با توجه به اینکه نویسندگی یک نوع حرفه آزاد است، اگر سن نویسنده کتاب کمتر از 50 سال باشد (مانند شما) می‌تواند طبق ضوابط و مقررات مربوط به بیمه صاحبان حرف و مشاغل آزاد، با نرخ‌های انتخابی 12 درصد یا 14 درصد و یا 18درصد از بیمه تأمین‌اجتماعی بهره‌مند شود (در صورت داشتن سن بیش از 50 سال لازم است معادل سن اضافی سابقه پرداخت حق بیمه قبلی داشته باشد). در این بین نکته مهم این است که اگر نویسنده کتاب از طرف «صندوق اعتباری حمایت از هنرمندان و نویسندگان و روزنامه‌نگاران» وابسته به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای بیمه شدن به سازمان تأمین‌اجتماعی معرفی شود، در این صورت از کمک ویژه دولت و از طریق وزارتخانه مذکور به میزان 10 درصد حق بیمه بر مبنای حداقل دستمزد روزانه کارگر عادی در سال مربوطه بهره‌مند خواهد شد، اما اگر تمایل داشته باشد از درمان تأمین‌اجتماعی نیز استفاده کند، این تخفیف شامل حق سرانه درمان نخواهد بود. لازم به یادآوری است غیر از حرفه نویسندگی، مشاغل دیگری نیز شامل هنرمندان سینمایی، موسیقی، تئاتر و هنرهای تجسمی از قبیل نقاشی، طراحی، گرافیک، خوشنویسی، نگارگری، مجسمه‌سازی، تذهیب، همچنین نویسندگان مطبوعات، خبرنگاران، عکاسان حرفه‌ای، مؤلفان، مترجمان، مورخان و شاعران با معرفی «صندوق اعتباری حمایت از هنرمندان و نویسندگان و روزنامه‌نگاران» از تخفیف بالایی برخوردارند.

مهندس راه و ساختمان هستم. در رابطه با صدور خدمات فنی و مهندسی، قرار است جهت اشتغال به خارج از کشور اعزام شوم. آیا سازمان تأمین‌اجتماعی برای این قبیل افرادی اعزامی به خارج از کشور پوشش بیمه‌ای مناسب در نظر گرفته است؟
بله. در ارتباط با قراردادهای صدور خدمات فنی و مهندسی جهت ارائه خدمات طراحی، مدیریت، تدارک یا طراحی و ساخت توسط پیمانکاران ایرانی به متقاضیان خارج از کشور منعقد می‌شود. اگر افرادی برای اشتغال در این پیمانکاری‌ها به خارج از کشور اعزام شوند، پیمانکار که در داخل ایران دفتر مرکزی دارد، موظف است نسبت به ارسال لیست و پرداخت حق بیمه کارکنان شاغل در قرارداد خارج از کشور را به سازمان تأمین‌اجتماعی پرداخت کند و شعبه تأمین‌اجتماعی مربوطه نیز با کد کارگاهی تخصیص یافته متصل به شماره پرونده دفتر مرکزی و اخذ گواهینامه شغلی صادره توسط وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و احکام مأموریت و گواهی‌های خروج از کشور کارکنان اعزامی نسبت به دریافت لیست و حق بیمه‌های مربوطه اقدام می‌کند، اما در صورتی که اشخاص حقوقی در خارج از مرزهای جمهوری اسلامی ایران نسبت به ثبت شرکت اقدام کرده و از نیروی کار ایرانی جهت انجام فعالیت در خارج از کشور بهره می‌گیرند، می‌توانند کارگران ایرانی خود را جهت برخورداری از پوشش بیمه‌ای تأمین‌اجتماعی در قالب قانون بیمه ایرانیان خارج از کشور به شعب تأمین‌اجتماعی معرفی کنند. یادآوری می‌شود در شماره 336 نشریه در سؤال شرایط بیمه ایرانیان خارج از کشور پاسخ لازم در این زمینه داده شده است.

من قبلاً ساکن یکی از روستاهای اطراف کرج بودم و 10 سال سابقه بیمه اجتماعی کشاورزان، روستاییان و عشایر دارم. هم‌اکنون چند سال است در شهر کرج سکونت دارم و بیمه شده اجباری تأمین‌اجتماعی هستم. آیا می‌توانم سابقه قبلی بیمه روستاییان خودرا به تأمین‌اجتماعی انتقال دهم؟
بله. طبق بخشنامه‌ای که در اواخر سال 1399 صادر شد، در اجرای قانون نقل‌وانتقال حق بیمه یا بازنشستگی مصوب 27/3/1365 اخذ درخواست انتقال کسور بازنشستگی و انجام تشریفات مقرر برای متقاضیان مربوطه از صندوق بیمه اجتماعی کشاورزان، روستاییان و عشایر به سازمان تأمین‌اجتماعی و پرداخت مابه‌التفاوت حق بیمه مربوطه، همانند بیمه‌شدگان سایر صندوق‌های بازنشستگی بلامانع است. متقابلاً انتقال حق بیمه از صندوق تأمین‌اجتماعی به صندوق یاد شده نیز در هر مقطع زمانی (صرف‌نظر از اینکه متقاضی در زمان درخواست شرایط بهره‌مندی از مزایای بلند‌مدت نزد صندوق فوق‌الذکر را دارا باشد یا نباشد) امکان‌پذیر است. 

قرار است یک باشگاه ورزشی فوتبال راه‌اندازی و از یک بازیکن خارجی نیز استفاده کنیم. نظر به وقوع حوادث احتمالی برای بازیکن‌ها در حین بازرسی، آیا باشگاه می‌تواند بازیکن خارجی خود را تحت پوشش بیمه سازمان تأمین‌اجتماعی قرار دهد؟
اولاً به استناد مواد (120تا 129) قانون کار، اتباع خارجی جهت اشتغال در ایران، لازم است از مراجع مربوطه مجوز اشتغال دریافت کنند، اما در خصوص بیمه ورزشکاران خارجی سه حالت وجود دارد:
1- ورزشکاران خارجی که در باشگاه‌های ورزشی ایران در مشاغل، سرمربی، کمک‌مربی، ورزشکار و بازیکن فعالیت می‌کنند اگر در کشور خود بیمه‌پرداز نباشند، در ایران مشمول بیمه اجباری سازمان تأمین‌اجتماعی خواهند بود و کارفرما (باشگاه مربوطه) موظف است صورت‌ مزد و حقوق آنان و حق بیمه متعلقه را طبق (مواد 28،30، 36 و 39) قانون تأمین‌اجتماعی با نرخ 27 درصد (بدون سه درصد بیمه بیکاری) ماهیانه و در مهلت مقرر قانونی ارسال و پرداخت کنند. خدمات سازمان تأمین‌اجتماعی در این حالت شامل کلیه تعهدات مقرر در ماده (3) قانون تأمین‌اجتماعی غیر از بیمه بیکاری است.
2- استناد به بند «ب» (ماده 5) قانون تأمین‌اجتماعی ورزشکاران خارجی که طبق گواهی دولت متبوع خود در مدت اشتغال در ایران، در کشور خود یا سایر کشورها بیمه باشند، چنانچه کشور آنها عضو مقاوله‌نامه شماره 19 سازمان بین‌المللی کار باشد، در این صورت باشگاه باید به صورت مستقل از لیست سایر بیمه شده، لیست بیمه آنها را صرفاً بر مبنای سه درصد از حقوق و مزایای ماهیانه پرداختی آنان به عنوان حق بیمه حوادث ناشی از کار پرداخت کند. در این حالت تعهدات سازمان تأمین‌اجتماعی شامل حوادث ناشی از کار و تحت پوشش حمایت‌های درمانی تا بهبودی کامل حادثه‌دیده، غرامت دستمزد، غرامت نقص عضو، از‌کارافتادگی کلی و جزیی و فوت در اثر حادثه ناشی از کار است.
3- ورزشکاران اگر در مدت اشتغال در ایران، در کشور خود و یا سایر کشور‌ها بیمه‌پرداز بوده اما کشور آنها عضو مقاوله‌نامه شماره 19 سازمان بین‌المللی کار نباشد، در این صورت مشمول قانون تأمین‌اجتماعی نبوده و سازمان تأمین‌اجتماعی نیز تعهدی در ارائه خدمات بیمه به آنها نخواهد داشت.
ارسال دیدگاه
ضمیمه
ضمیمه