مروری به طرح بیمه زنان خانه‌دار از منظر حقوقی
اينجا مادر بودن شغل محسوب می‌شود
سازمان تأمین‌اجتماعی با وجود اینکه ۵۲ درصد از جمعیت ایران را تحت پوشش خود دارد، اما برای گسترش چتر بیمه‌ای طرح بیمه فراگیر خانواده را برای دانشجویان و زنان خانه‌دار و دیگر اقشار فاقد بیمه اجرایی کرده است. این‌بار سازمان تأمین‌اجتماعی به موضوعی ورود کرده تا هم نشان دهد که کار زنان خانه‌دار را به عنوان شغل پذیرفته و هم برای این بانوان اهمیت فراوانی قائل است و با این برنامه‌ریزی به آینده زنان خانه‌دار رنگ دیگری بخشد. به همین منظور در این شماره آتیه‌نو به موضوعاتی همچون، تاریخچه بیمه زنان خانه‌دار، مزایای این بیمه، آینده‌نگری برای این بانوان و خدمات مهم تأمین‌اجتماعی در بخش بیمه‌ای، درمانی و بازنشستگی این قشر می‌پردازیم.
مهناز بیرانوند روزنامه‌نگار
با توجه به مشارکت اقتصادی بانوان در عرصه اشتغال، اکنون اکثر افرادی که در دستگاه‌ها یا شرکت‌های مختلف فعالیت دارند از خدمات بیمه‌ای بهره‌مند هستند، اما زنان خانه‌دار که وظیفه مهم تربیت فرزندان در کانون گرم خانواده را به عهده دارند از این مهم بی‌بهره بودند که با حمایت سازمان تأمین‌اجتماعی این بانوان هم می‌توانند مانند بانوان شاغل با پرداخت حق بیمه در آینده ضمن داشتن پشتوانه مالی، از خدمات بیمه‌ای و بازنشستگی نیز برخوردار باشند.
پیشینه بیمه زنان خانه‌دار
بیمه زنان خانه‌دار از آذر‌ماه سال ۱۳۸۷ با تصویب هیأت‌مدیره سازمان تأمین‌اجتماعی و اینکه این نوع بیمه ذیل بیمه صاحبان حرف و مشاغل آزاد باشد، برای تحت پوشش قرار دادن زنان خانه‌دار آغاز شد. این نوع بیمه بر اساس خوداظهاری است و متقاضی می‌تواند با پرداخت حق بیمه مقرر از خدمات تأمین‌اجتماعی برخوردار شود. تمامی زنان و دختران در رده سنی بین ۱۸ سال تا ۵۰ سال تمام بدون هرگونه سابقه حق بیمه قبلی می‌توانند از حمایت‌های تأمین‌اجتماعی شامل بازنشستگی، ازکارافتادگی، بازماندگی و خدمات درمانی برخوردار شوند.
اکنون سازمان تأمین‌اجتماعی به دو گروه افراد شاغل و زنان و دختران خانه‌دار به صورت جدی اهمیت داده؛ با این تفاوت که بانوان شاغل با پرداخت حق بیمه از سوی کارفرمایان از خدمات بیمه اجباری بهره‌مند می‌شوند، اما بانوان و دختران خانه‌دار با بیمه‌پردازی از بیمه با ماهیت اختیاری استفاده خواهند کرد.
زنان خانه‌دار و دختران فاقد بیمه با پرداخت نرخ ۱۲ درصد به مبلغ 5 میلیون و ۱۰۰ هزار ریال می‌توانند تحت پوشش بیمه فراگیر خانواده سازمان تأمین‌اجتماعی قرار گیرند. در راستای اجرای طرح بیمه زنان خانه‌دار، سه نرخ ۱۲ درصد خدمات بازنشستگی و فوت بعد از بازنشستگی، نرخ ۱۴ درصد خدمات بازنشستگی و فوت (قبل و بعد از بازنشستگی) نرخ ۱۸ درصد خدمات بازنشستگی، فوت (قبل و بعد از سن بازنشستگی و ازکارافتادگی) وجود دارد که بانوان می‌توانند هر کدام از این سه روش را برای تحت پوشش قرار گرفتن انتخاب کنند.
چه کسانی می‌توانند از بیمه زنان خانه‌دار استفاده کنند؟
اما اینکه چه کسانی می‌توانند از بیمه زنان خانه‌دار استفاده کنند نیز دارای اهمیت است؛ چون برخی این تصور را دارند که فقط بانوانی که از هیچ بیمه‌ای تاکنون بهره‌مند نبوده‌اند می‌توانند از خدمات این بیمه برخوردار شوند اما اینگونه نیست و زنان خانه‌داری که در هیچ دستگاهی استخدام و مشغول به کار نیستند، بانوانی که سابقه پرداخت بیمه دارند و پیش‌تر در جایی مشغول به کار بودند، اما در حال حاضر خانه‌دار هستند، این افراد اگر از این بیمه استفاده کنند، سابقه بیمه آنان به بیمه زنان خانه‌دار اضافه می‌شود.
همچنین زنان خانه‌داری که کمتر از ۵۰ و بیشتر از ۱۸ سال سن دارند می‌توانند از این بیمه بهره‌مند شوند. اگر سن فرد هنگام عقد قرارداد بیش از ۵۰ سال باشد، در صورتی درخواست وی پذیرفته می‌شود که به معادل هر سال سن مازاد بر پنج سال دارای سابقه پرداخت حق بیمه قبلی باشد.
چنانچه بانویی قبل از انعقاد قرارداد بیمه زنان خانه‌دار، سابقه بیمه داشته باشد؛ همه سوابق قبلی نیز هنگام بازنشستگی برای این فرد لحاظ می‌شود. بر اساس قرارداد امتیازهای سازمان تأمین‌اجتماعی از جمله ازکارافتادگی و فوت قبل و بعد از بازنشستگی در صورت لحاظ آن در قرارداد، پرداخت حقوق بازنشستگی و بهره‌مندی از امتیازهای خدمات درمانی در صورت واریز حق سرانه درمان به این گروه تعلق می‌گیرد.
بر اساس آمارهای اطلس وضعیت زنان و خانواده بر مبنای سرشماری سال ۹۵، به طور میانگین حدود ۶۲.۱ درصد از زنان ۱۰ ساله و بیشتر به جمعیت در سن کار، خانه‌دار هستند که ۵۹.۷ درصد زنان در نقاط شهری و ۶۸.۳ درصد زنان نقاط روستایی، خانه‌دار هستند.
تأمین امنیت اقتصادی بانوان مزیت بیمه زنان خانه‌دار
مهدی شکوری، مدیر کل امور بیمه‌شدگان سازمان تأمین‌اجتماعی، در گفتوگو با ما تأمین امنیت اقتصادی زنان بخصوص در دوران پیری و ازکارافتادگی را از مزایای بیمه برای زنان دانست و گفت: «سه نوع نرخ حق بیمه برای بیمه زنان خانه‌دار و دختران تعریف شده است که می‌تواند یکی از آنها انتخاب شود. دستمزد مبنای پرداخت حق بیمه بین حداقل و حداکثر دستمزد مصوب شورایعالی کار است که زنان متقاضی بیمه می‌توانند متناسب با سن و سابقه دستمزد موردنظر را انتخاب کنند.»
وی گفت: «تا مهرماه سال ۱۴۰۰ نیز ۳۷۴ هزار نفر از زنان خانه‌دار تحت پوشش بیمه قرار داشتند و این رقم تا بهمن ماه به ۴۲۷ نفر افزایش یافت.»
دغدغه بانوان اجرای بیمه زنان خانه‌دار
اشرف گرامی‌زادگان حقوقدان و مدیر مسئول مجله حقوق زنان درباره اهمیت اجتماعی مبحث بیمه زنان خانه‌دار در گفتوگو با آتیه‌نو گفت: «مسأله بیمه زنان خانه‌دار سال‌هاست که در کشور مطرح است، طرح موضوع این بیمه به دغدغه زنان برمی‌گردد چون بانوان نسبت به اینکه هیچ تأمینی برای آینده نداشتند، گلایه داشتند.» وی افزود: «این دغدغه هم از نظر کمی و هم از نظر کیفی قابل تحمل نبود. ایده بیمه زنان خانه‌دار، پاسخ صحیح بزرگترین سازمان بیمه‌گر کشور به این مطالبه عمومی بود. در صورتی که بانوان در آینده تنها شوند و توان مالی برای ادامه زندگی نداشته باشد، بیمه می‌تواند راهکاری برای حل این مسأله آنان باشد. بسیاری از زنان فعال و مدافع حقوق زنان در این زمینه این نگرانی را داشتند، بنابراین ایده‌های گوناگونی برای تأمین آتیه زنان به اذهان رسید. یکی از سهل‌ترین راه بیمه زنان خانه‌دار بود.»
گرامی‌زادگان ادامه داد: «طرح بيمه زنان خانه‌دار در پي مصوبه هیأت دولت در تاريخ سوم بهمن‌ماه سال ۱۳۷۸ در دستور كار مركز امور مشاركت زنان قرار گرفت و در پي آن طرح سازمان تأمین‌اجتماعي برای زنان خانه‌دار در سال 1380 به دولت ارائه و در نهايت در قالب اختصاص رديفي از بودجه سالانه در سال 1381 بر عهده سازمان بهزيستي قرار گرفت، آيين‌نامه بيمه زنان خانه‌دار در طول پنج سال ادامه داشت تا در اجرا به دليل مشكلات مالي متوقف شد. پس از طرح دوباره بيمه زنان خانه‌دار در دولت نهم و دهم و پس از تصميم‌گيري در كميسيون اجتماعي دولت در سال 1387 وزارت تعاون، كار و رفاه اجتماعي مسئول طرح شد و در نهايت با ابلاغ بخشنامه در قالب بيمه حرف و مشاغل آزاد، زنان از طريق اين بخشنامه در زمره مشمولان تأمین‌اجتماعي قرار گرفتند.»
بیمه زنان خانه‌دار ذیل بیمه فراگیر اجتماعی
این فعال حوزه زنان درباره استمرار و روند بيمه زنان خانه‌دار اینگونه توضیح داد و گفت: «بنا به اعلام وزارت تعاون، كار و رفاه اجتماعي مقرر شد آيين‌نامه اجرايي بيمه اجتماعي پايه شامل بيمه اجتماعي فراگير و پايه اجتماعي اجباري در دستور كار قرار گيرد. در جلسات بررسي اين آيين‌نامه، فصل دوم كه شامل بيمه اجتماعي فراگير (مشمولان، منابع و تعهدات) است، بيان شد كه همه افرادي كه مشمول بيمه اجتماعي اجباري نباشند مي‌توانند تحت پوشش اين آيين‌نامه قرار گيرند که تأمین‌اجتماعي اعلام كرد كه زنان خانه‌دار مي توانند از طريق بيمه اجتماعي فراگير، بيمه شوند.»
این حقوقدان اضافه کرد: «معاونت ریاست‌جمهوری در امور زنان و خانواده نیز به منظور اطمينان از بيمه زنان خانه‌دار درخواست كرد كه در ماده (4) آيين‌نامه مذكور با اولويت افراد بازتوان شده نام زنان خانه‌دار قيد شود و مورد تأكيد قرار گيرد که در گفت‌و‌گوي سه‌جانبه معاونت امور زنان و خانواده، كميسيون امور اجتماعي و دولت الکترونیک و سازمان تأمین‌اجتماعي اين نتيجه حاصل شد که زنان سرپرست خانوار و زنان خانه‌داري كه مشمول بيمه‌هاي اجتماعي اجباري نباشند را تحت پوشش قرار دهد.»
۱۹ میلیون زن خانه‌دار داریم
گرامی‌زادگان با اشاره به 19 میلیون زن خانه‌دار افزود: «اين اصلاحيه به كميسيون امور اجتماعي و دولت الكترونيك ارسال شد. البته اجرای بیمه زنان خانه‌دار به دلیل كمبود اعتبار مالي در دولت و عدم توانايي پرداخت حق بيمه توسط زنان با مشکلاتی مواجه شد. اگرچه معاونت امور زنان وخانواده از آغاز فعاليت دولت يازدهم، اين مهم را به جهت مطالبات زنان در دستور كار قرار داد اما از نظر تأمین‌اجتماعي، ماهيت بيمه اجتماعي وابسته به سه ركن كارفرما، مزد وحقوق رسمي وكارگاه معين است. حال آنكه كار خانه‌داري جزء مشاغل رسمي به حساب نمي‌آيد و زنان خانه‌دار به عنوان جمعيت غيرفعال از لحاظ اقتصادي محسوب مي‌شوند.» مدیر‌مسئول مجله حقوق زنان گفت: «معاونت امور زنان و خانواده با توجه به نياز جامعه زنان به تأمین آتيه، تصميم بيمه زنان خانه‌دار را پيگيري کرد تا بهره مناسب در شأن زنان جامعه به آنان تعلق گيرد. از اين رو چهار نوع پيشنهاد به هدف بيمه زنان خانه‌دار به دولت تقديم شد و با وجود پيشنهادات مذكور، پس از بررسي همه‌جانبه و مطالعه طرح‌هاي متخصصان، با نظر تأمین‌اجتماعي و طرح بيمه فراگير اجتماعي موافقت شد. اما چون طرح مذكور شامل همه افرادي بود كه تحت هيچگونه بيمه‌اي نبودند به جهت اطمينان‌بخشي به جامعه زنان، تأكيد بر ذكر نام زنان سرپرست خانوار و زنان خانه‌دار در متن کرد كه در ماده (4) اين آيين‌نامه قيد شود.»
آیین‌نامه لایه بیمه اجتماعی پایه
این فعال حوزه زنان گفت: «جلسات متعددي در كميسيون امور اجتماعي دولت، سازمان تأمین‌اجتماعي و معاونت ریاست‌جمهوری در امور زنان و خانواده تشكيل شد. آخرين نتيجه بيمه زنان خانه‌دار در متن ماده (4) آيين‌نامه اجرایی لایه بيمه اجتماعي پایه (فراگير) اینگونه آمد که وزارت تعاون، كار و رفاه اجتماعي مكلف است به منظور گسترش پوشش بيمه‌هاي اجتماعي، همه افرادي كه مشمول بيمه اجباري نباشند را با اولويت افراد بازتوان شده؛ بخصوص زنان سرپرست خانوار و زنان خانه‌دار تحت پوشش نهادهاي حمايتي و رعايت مفاد آيين‌نامه تحت پوشش بيمه اجتماعي فراگير (خاص غير فرد وحقوق‌بگيران) قرار دهد. صندوق بيمه اجتماعي كشاورزان، روستایيان و عشاير متكفل اجراي اين آيين‌نامه است.»
لحاظ شدن خانه‌داری به عنوان شغل در سیاست‌های اشتغال زنان
وی در پاسخ به این سؤال که اکنون سازمان تأمین‌اجتماعی وضعیت کنونی زنان خانه‌دار را به عنوان شغل دیده است تا چه حدی می‌تواند در زمینه افزایش حس اعتماد‌به‌نفس آنان و اهمیت دادن به این شغل مؤثر باشد؟ این سازمان سابقه طولانی در طرح موضوع دارد، اما چالش‌هایی که مطرح شد مانع عملی شدن بیمه زنان خانه‌دار شد.
گرامی‌زادگان افزود: «در سال 1371 شورایعالی انقلاب فرهنگی به محوریت شورای فرهنگی اجتماعی زنان سیاست‌های اشتغال زنان در جمهوری اسلامی ایران را به تصویب رساند. این سیاست‌ها در تاریخ ۲۰ مرداد‌ماه سال ۱۳۷۱ به تصویب رسید. مصوبات این شورا در حکم قانون است. در ماده یک سیاست‌ها، اولین ماده‌ای که موضوع کار زنان در خانه باید ارزش مادی و معنوی آن در نظر گرفته شود، دیده شد. این نخستین‌بار بود که خانه‌داری به صراحت دارای ارزش مادی و معنوی شناخته شد. از همین ماده می‌توان استنباط کرد که مصوبه، خانه‌داری را شغل شناخته است. این سیاست بر ارزش کار خانه‌داری صحه گذاشته است. نتیجه اینکه از سال 1371 تاکنون، خانه‌داری شغلی که اجرایی نشده است.»
پیشینه بیمه زنان خانه‌دار
بیمه زنان خانه‌دار از آذر‌ماه سال ۱۳۸۷ با تصویب هیأت‌مدیره سازمان تأمین‌اجتماعی و اینکه این نوع بیمه ذیل بیمه صاحبان حرف و مشاغل آزاد باشد، برای تحت پوشش قرار دادن زنان خانه‌دار آغاز شد. این نوع بیمه بر اساس خوداظهاری است و متقاضی می‌تواند با پرداخت حق بیمه مقرر از خدمات تأمین‌اجتماعی برخوردار شود. تمامی زنان و دختران در رده سنی بین ۱۸ سال تا ۵۰ سال تمام بدون هرگونه سابقه حق بیمه قبلی می‌توانند از حمایت‌های تأمین‌اجتماعی شامل بازنشستگی، ازکارافتادگی، بازماندگی و خدمات درمانی برخوردار شوند.
اکنون سازمان تأمین‌اجتماعی به دو گروه افراد شاغل و زنان و دختران خانه‌دار به صورت جدی اهمیت داده؛ با این تفاوت که بانوان شاغل با پرداخت حق بیمه از سوی کارفرمایان از خدمات بیمه اجباری بهره‌مند می‌شوند، اما بانوان و دختران خانه‌دار با بیمه‌پردازی از بیمه با ماهیت اختیاری استفاده خواهند کرد.
زنان خانه‌دار و دختران فاقد بیمه با پرداخت نرخ ۱۲ درصد به مبلغ 5 میلیون و ۱۰۰ هزار ریال می‌توانند تحت پوشش بیمه فراگیر خانواده سازمان تأمین‌اجتماعی قرار گیرند. در راستای اجرای طرح بیمه زنان خانه‌دار، سه نرخ ۱۲ درصد خدمات بازنشستگی و فوت بعد از بازنشستگی، نرخ ۱۴ درصد خدمات بازنشستگی و فوت (قبل و بعد از بازنشستگی) نرخ ۱۸ درصد خدمات بازنشستگی، فوت (قبل و بعد از سن بازنشستگی و ازکارافتادگی) وجود دارد که بانوان می‌توانند هر کدام از این سه روش را برای تحت پوشش قرار گرفتن انتخاب کنند.
چه کسانی می‌توانند از بیمه زنان خانه‌دار استفاده کنند؟
اما اینکه چه کسانی می‌توانند از بیمه زنان خانه‌دار استفاده کنند نیز دارای اهمیت است؛ چون برخی این تصور را دارند که فقط بانوانی که از هیچ بیمه‌ای تاکنون بهره‌مند نبوده‌اند می‌توانند از خدمات این بیمه برخوردار شوند اما اینگونه نیست و زنان خانه‌داری که در هیچ دستگاهی استخدام و مشغول به کار نیستند، بانوانی که سابقه پرداخت بیمه دارند و پیش‌تر در جایی مشغول به کار بودند، اما در حال حاضر خانه‌دار هستند، این افراد اگر از این بیمه استفاده کنند، سابقه بیمه آنان به بیمه زنان خانه‌دار اضافه می‌شود.
همچنین زنان خانه‌داری که کمتر از ۵۰ و بیشتر از ۱۸ سال سن دارند می‌توانند از این بیمه بهره‌مند شوند. اگر سن فرد هنگام عقد قرارداد بیش از ۵۰ سال باشد، در صورتی درخواست وی پذیرفته می‌شود که به معادل هر سال سن مازاد بر پنج سال دارای سابقه پرداخت حق بیمه قبلی باشد.
چنانچه بانویی قبل از انعقاد قرارداد بیمه زنان خانه‌دار، سابقه بیمه داشته باشد؛ همه سوابق قبلی نیز هنگام بازنشستگی برای این فرد لحاظ می‌شود. بر اساس قرارداد امتیازهای سازمان تأمین‌اجتماعی از جمله ازکارافتادگی و فوت قبل و بعد از بازنشستگی در صورت لحاظ آن در قرارداد، پرداخت حقوق بازنشستگی و بهره‌مندی از امتیازهای خدمات درمانی در صورت واریز حق سرانه درمان به این گروه تعلق می‌گیرد.
بر اساس آمارهای اطلس وضعیت زنان و خانواده بر مبنای سرشماری سال ۹۵، به طور میانگین حدود ۶۲.۱ درصد از زنان ۱۰ ساله و بیشتر به جمعیت در سن کار، خانه‌دار هستند که ۵۹.۷ درصد زنان در نقاط شهری و ۶۸.۳ درصد زنان نقاط روستایی، خانه‌دار هستند.
تأمین امنیت اقتصادی بانوان مزیت بیمه زنان خانه‌دار
مهدی شکوری، مدیر کل امور بیمه‌شدگان سازمان تأمین‌اجتماعی، در گفتوگو با ما تأمین امنیت اقتصادی زنان بخصوص در دوران پیری و ازکارافتادگی را از مزایای بیمه برای زنان دانست و گفت: «سه نوع نرخ حق بیمه برای بیمه زنان خانه‌دار و دختران تعریف شده است که می‌تواند یکی از آنها انتخاب شود. دستمزد مبنای پرداخت حق بیمه بین حداقل و حداکثر دستمزد مصوب شورایعالی کار است که زنان متقاضی بیمه می‌توانند متناسب با سن و سابقه دستمزد موردنظر را انتخاب کنند.»
وی گفت: «تا مهرماه سال ۱۴۰۰ نیز ۳۷۴ هزار نفر از زنان خانه‌دار تحت پوشش بیمه قرار داشتند و این رقم تا بهمن ماه به ۴۲۷ نفر افزایش یافت.»
دغدغه بانوان اجرای بیمه زنان خانه‌دار
اشرف گرامی‌زادگان حقوقدان و مدیر مسئول مجله حقوق زنان درباره اهمیت اجتماعی مبحث بیمه زنان خانه‌دار در گفتوگو با آتیه‌نو گفت: «مسأله بیمه زنان خانه‌دار سال‌هاست که در کشور مطرح است، طرح موضوع این بیمه به دغدغه زنان برمی‌گردد چون بانوان نسبت به اینکه هیچ تأمینی برای آینده نداشتند، گلایه داشتند.» وی افزود: «این دغدغه هم از نظر کمی و هم از نظر کیفی قابل تحمل نبود. ایده بیمه زنان خانه‌دار، پاسخ صحیح بزرگترین سازمان بیمه‌گر کشور به این مطالبه عمومی بود. در صورتی که بانوان در آینده تنها شوند و توان مالی برای ادامه زندگی نداشته باشد، بیمه می‌تواند راهکاری برای حل این مسأله آنان باشد. بسیاری از زنان فعال و مدافع حقوق زنان در این زمینه این نگرانی را داشتند، بنابراین ایده‌های گوناگونی برای تأمین آتیه زنان به اذهان رسید. یکی از سهل‌ترین راه بیمه زنان خانه‌دار بود.»
گرامی‌زادگان ادامه داد: «طرح بيمه زنان خانه‌دار در پي مصوبه هیأت دولت در تاريخ سوم بهمن‌ماه سال ۱۳۷۸ در دستور كار مركز امور مشاركت زنان قرار گرفت و در پي آن طرح سازمان تأمین‌اجتماعي برای زنان خانه‌دار در سال 1380 به دولت ارائه و در نهايت در قالب اختصاص رديفي از بودجه سالانه در سال 1381 بر عهده سازمان بهزيستي قرار گرفت، آيين‌نامه بيمه زنان خانه‌دار در طول پنج سال ادامه داشت تا در اجرا به دليل مشكلات مالي متوقف شد. پس از طرح دوباره بيمه زنان خانه‌دار در دولت نهم و دهم و پس از تصميم‌گيري در كميسيون اجتماعي دولت در سال 1387 وزارت تعاون، كار و رفاه اجتماعي مسئول طرح شد و در نهايت با ابلاغ بخشنامه در قالب بيمه حرف و مشاغل آزاد، زنان از طريق اين بخشنامه در زمره مشمولان تأمین‌اجتماعي قرار گرفتند.»
بیمه زنان خانه‌دار ذیل بیمه فراگیر اجتماعی
این فعال حوزه زنان درباره استمرار و روند بيمه زنان خانه‌دار اینگونه توضیح داد و گفت: «بنا به اعلام وزارت تعاون، كار و رفاه اجتماعي مقرر شد آيين‌نامه اجرايي بيمه اجتماعي پايه شامل بيمه اجتماعي فراگير و پايه اجتماعي اجباري در دستور كار قرار گيرد. در جلسات بررسي اين آيين‌نامه، فصل دوم كه شامل بيمه اجتماعي فراگير (مشمولان، منابع و تعهدات) است، بيان شد كه همه افرادي كه مشمول بيمه اجتماعي اجباري نباشند مي‌توانند تحت پوشش اين آيين‌نامه قرار گيرند که تأمین‌اجتماعي اعلام كرد كه زنان خانه‌دار مي توانند از طريق بيمه اجتماعي فراگير، بيمه شوند.»
این حقوقدان اضافه کرد: «معاونت ریاست‌جمهوری در امور زنان و خانواده نیز به منظور اطمينان از بيمه زنان خانه‌دار درخواست كرد كه در ماده (4) آيين‌نامه مذكور با اولويت افراد بازتوان شده نام زنان خانه‌دار قيد شود و مورد تأكيد قرار گيرد که در گفت‌و‌گوي سه‌جانبه معاونت امور زنان و خانواده، كميسيون امور اجتماعي و دولت الکترونیک و سازمان تأمین‌اجتماعي اين نتيجه حاصل شد که زنان سرپرست خانوار و زنان خانه‌داري كه مشمول بيمه‌هاي اجتماعي اجباري نباشند را تحت پوشش قرار دهد.»
۱۹ میلیون زن خانه‌دار داریم
گرامی‌زادگان با اشاره به 19 میلیون زن خانه‌دار افزود: «اين اصلاحيه به كميسيون امور اجتماعي و دولت الكترونيك ارسال شد. البته اجرای بیمه زنان خانه‌دار به دلیل كمبود اعتبار مالي در دولت و عدم توانايي پرداخت حق بيمه توسط زنان با مشکلاتی مواجه شد. اگرچه معاونت امور زنان وخانواده از آغاز فعاليت دولت يازدهم، اين مهم را به جهت مطالبات زنان در دستور كار قرار داد اما از نظر تأمین‌اجتماعي، ماهيت بيمه اجتماعي وابسته به سه ركن كارفرما، مزد وحقوق رسمي وكارگاه معين است. حال آنكه كار خانه‌داري جزء مشاغل رسمي به حساب نمي‌آيد و زنان خانه‌دار به عنوان جمعيت غيرفعال از لحاظ اقتصادي محسوب مي‌شوند.» مدیر‌مسئول مجله حقوق زنان گفت: «معاونت امور زنان و خانواده با توجه به نياز جامعه زنان به تأمین آتيه، تصميم بيمه زنان خانه‌دار را پيگيري کرد تا بهره مناسب در شأن زنان جامعه به آنان تعلق گيرد. از اين رو چهار نوع پيشنهاد به هدف بيمه زنان خانه‌دار به دولت تقديم شد و با وجود پيشنهادات مذكور، پس از بررسي همه‌جانبه و مطالعه طرح‌هاي متخصصان، با نظر تأمین‌اجتماعي و طرح بيمه فراگير اجتماعي موافقت شد. اما چون طرح مذكور شامل همه افرادي بود كه تحت هيچگونه بيمه‌اي نبودند به جهت اطمينان‌بخشي به جامعه زنان، تأكيد بر ذكر نام زنان سرپرست خانوار و زنان خانه‌دار در متن کرد كه در ماده (4) اين آيين‌نامه قيد شود.»
آیین‌نامه لایه بیمه اجتماعی پایه
این فعال حوزه زنان گفت: «جلسات متعددي در كميسيون امور اجتماعي دولت، سازمان تأمین‌اجتماعي و معاونت ریاست‌جمهوری در امور زنان و خانواده تشكيل شد. آخرين نتيجه بيمه زنان خانه‌دار در متن ماده (4) آيين‌نامه اجرایی لایه بيمه اجتماعي پایه (فراگير) اینگونه آمد که وزارت تعاون، كار و رفاه اجتماعي مكلف است به منظور گسترش پوشش بيمه‌هاي اجتماعي، همه افرادي كه مشمول بيمه اجباري نباشند را با اولويت افراد بازتوان شده؛ بخصوص زنان سرپرست خانوار و زنان خانه‌دار تحت پوشش نهادهاي حمايتي و رعايت مفاد آيين‌نامه تحت پوشش بيمه اجتماعي فراگير (خاص غير فرد وحقوق‌بگيران) قرار دهد. صندوق بيمه اجتماعي كشاورزان، روستایيان و عشاير متكفل اجراي اين آيين‌نامه است.»
لحاظ شدن خانه‌داری به عنوان شغل در سیاست‌های اشتغال زنان
وی در پاسخ به این سؤال که اکنون سازمان تأمین‌اجتماعی وضعیت کنونی زنان خانه‌دار را به عنوان شغل دیده است تا چه حدی می‌تواند در زمینه افزایش حس اعتماد‌به‌نفس آنان و اهمیت دادن به این شغل مؤثر باشد؟ این سازمان سابقه طولانی در طرح موضوع دارد، اما چالش‌هایی که مطرح شد مانع عملی شدن بیمه زنان خانه‌دار شد.
گرامی‌زادگان افزود: «در سال 1371 شورایعالی انقلاب فرهنگی به محوریت شورای فرهنگی اجتماعی زنان سیاست‌های اشتغال زنان در جمهوری اسلامی ایران را به تصویب رساند. این سیاست‌ها در تاریخ ۲۰ مرداد‌ماه سال ۱۳۷۱ به تصویب رسید. مصوبات این شورا در حکم قانون است. در ماده یک سیاست‌ها، اولین ماده‌ای که موضوع کار زنان در خانه باید ارزش مادی و معنوی آن در نظر گرفته شود، دیده شد. این نخستین‌بار بود که خانه‌داری به صراحت دارای ارزش مادی و معنوی شناخته شد. از همین ماده می‌توان استنباط کرد که مصوبه، خانه‌داری را شغل شناخته است. این سیاست بر ارزش کار خانه‌داری صحه گذاشته است. نتیجه اینکه از سال 1371 تاکنون، خانه‌داری شغلی که اجرایی نشده است.»
ارسال دیدگاه
