آتیه‌نو اثرات خاموشی‌ها بر صنایع و اشتغال را بررسی می‌کند
آب رفتن سفره کارگران در تاريکی
اعمال خاموشی‌ها و اجرای طرح‌هایی برای گذراندن پیک تابستان، در ظاهر کمک می‌کند تا برای عبور از شرایط اوج مصرف در تابستان سرمایه‌گذاری گسترده‌ای انجام نشود، اما در عمل با اثر منفی بر تولید ناخالص داخلی، از دست رفتن اشتغال و افزایش قیمت‌ها، نهاد دولت را مجبور خواهد کرد که با صرف هزینه چند برابری، تبعات خاموشی‌ها را جبران کند. قطع برق بر سفره کارگران اثر گذاشته و زمینه بروز آسیب جدی به اقتصاد کشور را فراهم می‌کند. در چنین شرایطی دولت ناگزیر به صرف هزینه‌های چند برابری برای جبران این خسارات خواهد بود. بر اساس برآوردها، قطعی برق حداقل ۲۰ درصد هزینه‌های تولید را در برخی صنایع افزایش می‌دهد. برآورد شده خاموشی‌ها ماهانه یک میلیارد دلار زیان به اقتصاد کشور وارد می‌کند که معادل نیمی از سرمایه ساخت یک نیروگاه ۴ هزار مگاواتی است. افزایش هزینه‌های تولید، قیمت عرضه کالاها را افزایش می‌دهد و کارگر مجبور است با همان حقوق حداقلی، نیازهای خود را با قیمت‌های بالاتر از بازار تهیه کند. این همه تبعات خاموشی‌ها نیست. فعالان بخش صنعت معتقدند با اعمال خاموشی‌ها، تمامی اضافه کار و دیگر موارد افزاینده حقوق از لیست حقوقی کارگران حذف می‌شود و این یعنی درآمد کارگران هم تحت تأثیر قطع برق آب می‌رود و سفره آنها روز‌به‌روز کوچکتر می‌شود.
لیلا مرگن روزنامه‌نگار
تابستان که از راه می‌رسد، هشدارها درباره کمبود برق دوباره آغاز می‌شود. متولیان امر در دولت قبل مشکل را بر گردن بدمصرفی می‌گذاشتند و می‌گفتند با توجه به اینکه در 200 تا 300 ساعت از سال یعنی ایام پیک تابستان، مصرف به یکباره افزایش می‌یابد، به صرفه نیست که نیروگاه بسازیم. در نتیجه با اعمال برخی سیاست‌های تشویقی و راهکارهای حمایتی بخش صنعت را به سمتی هدایت می‌کردند که تولیدش را کاهش دهد تا در ازای آن، چراغ خانه‌ها روشن بماند. اما آیا در پیش گرفتن چنین سیاستی اقدام درستی بود؟ آن سوی دیگر خاموشی‌ها چیست؟ واقعیت این است که خاموشی فقط چرخ صنعت را از کار نمی‌اندازد بلکه بررسی‌ها نشان می‌دهد این سیاست، زمینه آب رفتن سفره کارگران را هم فراهم می‌کند.
زیان یک میلیارد دلاری خاموشی‌ها
امیرحسام اسحاقی استاد دانشگاه می‌گوید: «قطعی برق حداقل ۲۰ درصد هزینه‌های تولید را در برخی صنایع افزایش می‌دهد. برآورد شده خاموشی‌ها ماهانه یک میلیارد دلار زیان به اقتصاد کشور وارد می‌کند که معادل نیمی از سرمایه ساخت یک نیروگاه ۴ هزار مگاواتی است.» به گفته او، خاموشی‌ها شوک بزرگی به بخش صنعت تحمیل می‌کند، به طوری که مدیران صنایع را مجبور می‌کند علاوه بر به دوش کشیدن بسیاری از مشکلات مالی مانند حقوق کارگران، اقساط بانکی و مالیات و... نظاره‌گر خسارت‌هایی باشند که به مواد اولیه و تجهیزات تولیدی آنها وارد می‌شود.
بر اساس گزارش سندیکای صنعت برق، اگر یک واحد تولیدی متوسط، ۳۰ ساعت خاموشی برق داشته باشد، ماهانه با ۴.۵ میلیارد تومان خسارات ناشی از فرصت‌های از دست رفته، هزینه‌های ثابت و ضایعات مواد اولیه و خسارات ناشی از تأخیر در قراردادها و تأمین کالا برای مشتریان روبه‌رو خواهد شد. برآوردها نشان می‌دهد هر ساعت خاموشی برق در صنایع متوسط حدود ۱۵۰ میلیون تومان خسارت ایجاد می‌کند و تبعاتی نظیر بیکاری ﻧﯿﺮوی اﻧﺴﺎﻧﯽ در ﺳﺎﻋﺎت ﮐﺎر و ﮐﺎﻫﺶ ﺑﻬﺮه‌وری، معیوب شدن دستگاه‌ها، ماشین‌آلات و تجهیزات، هدررفت مواد اولیه، ﺗﺄﺧﯿﺮ در اﻣﻮر اداری و دوﻟﺘﯽ و...، به همراه خواهد داشت. بر اساس مطالعات، بر اثر خاموشی‌ها ﺑﯿﻦ ۱۰۰ تا ۵۰۰ میلیون تومان خسارت به کارگاه‌های کوچک و متوسط وارد می‌شود و این یعنی قیمت برخی محصولات تولیدی در بازار به دو تا چند برابر افزایش خواهد یافت. کالاهایی که کارگران نیز مصرف‌کنندگان آن به حساب می‌آیند و برای تهیه آن باید پول بیشتری پرداخت کنند. شهرک‌ها و نواحی صنعتی به ازای هر مگاوات برق، زمینه اشتغال ۹۶ نفر را فراهم کرده‌اند و طبیعی است که اگر برق این واحدها قطع شود، اشتغال ایجاد شده در این شهرک‌ها نیز کاهش خواهد یافت. بر اساس گزارش‌های بانک جهانی درباره سهولت کسب‌و‌کار در کشورها، امتیاز ایران در شاخص دسترسی کسب‌و‌کارها به برق افت کرده است و در سال‌های خشک این وضعیت بدتر هم می‌شود زیرا حدود 9 درصد برق تولیدی کشور از محل نیروگاه‌های برق‌آبی تأمین می‌شود و در سال‌های خشک، آبی نداریم که انرژی تولید کند.
صنعت سیمان به دنبال ساخت نیروگاه
مسأله کمبود انرژی و خسارت‌های اقتصادی ناشی از آن به حدی بغرنج است که صاحبان صنایع سیمان به عنوان صنعتی که در تابستان مشمول سیاست‌های ریاضتی وزارت نیرو می‌شود، به این فکر افتاده‌اند که روی پای خود بیاستند و انرژی مورد نیازشان را تأمین کنند.
به گفته ابراهیم بازیان مدیر‌عامل شستا، 30 درصد سیمان کشور در هلدینگ‌های وابسته به این مجموعه تولید می‌شود و مجموعه‌هایی مثل سیمان و دیگر هلدینگ‌های فعال در این مجموعه، همواره با چالش‌های تأمین انرژی و بالاخص بحث برق مواجه بوده‌اند و این مسأله تأثیر بسزایی در جریان تولید و برنامه‌های افزایش تولید این شرکت‌ها داشته است.
مدیر‌عامل شستا ادامه می‌دهد: «برای رفع این نقیصه در یک فرایند هم‌افزایی بین هلدینگ انرژی تأمین و هلدینگ سیمان تأمین و یکی از بزرگترین واحدهای سیمانی کشور یعنی مجموعه شرکت سیمان آبیک یکی از چالش‌های اساسی این شرکت که مشخصاً تأمین انرژی برق است، رفع خواهد شد.» بازیان تأکید می‌کند: «انرژی یکی از مؤلفه‌های اصلی تولید است. اگر دچار مخاطره در تأمین و مدیریت مصرف انرژی شویم، این روند بر جریان تولید و کم‌و‌کیف آن اثر مستقیم خواهد داشت. بهره‌وری در مجموعه‌های تولیدی، کاهش می‌یابد و به همین خاطر باید با اتخاد روش‌های مبتنی بر مدیریت چالش‌ها، بهره‌وری در مجموعه تولید را به عنوان شاخص مهم و اثربخش، مورد توجه قرار دهیم.» به گفته بازیان، هر مخاطره در جریان تولید سیمان، می‌تواند در تأمین این مؤلفه اصلی ساخت‌و‌ساز در کشور تأثیرگذار باشد. برآوردها نشان می‌دهد در بخش صنعت، ساخت‌و‌ساز بیش از ۱۰ درصد تولید ناخالص داخلی (GDP) جهانی را تشکیل می‌دهد که این رقم در کشورهای توسعه‌یافته حدود ۶ تا ۹ درصد است. آمارها نشان می‌دهد بیش از ۲۷۳ میلیون نفر در سراسر دنیا در این بخش مشغول به کار هستند و این یعنی هفت درصد نیروی کار جهان در این بخش مشغول به کار است. همچنین بر اساس سیاست‌های کلان کشور، این حوزه یکی از محرک‌های توسعه اقتصادی در ایران به حساب می‌آید. طی روزهایی که طرح مسکن مهر در کشور اجرا شد، دولت وقت از ایجاد ۵۰۰ هزار شغل، تنها در مسکن مهر خبر می‌داد و این آمار نشان می‌دهد، تأثیر ساخت‌و‌ساز و رونق مسکن در بازار کار ایران بسیار تعیین‌کننده و حیاتی است. هرگونه اختلال در این بخش، تأثیر مستقیم بر ریزش اشتغال ایجاد شده در کشور خواهد داشت. ضمن اینکه افت سود در صنعت سیمان، می‌تواند زمینه ریزش نیروی کار شاغل در واحدهای تولید سیمان را هم فراهم کند.
به گفته حمیدرضا هوشیاری مدیر‌عامل سیمان تأمین، در حاشیه امضای تفاهمنامه بین شرکت مدیریت توسعه انرژی تأمین با شرکت سرمایه‌گذاری سیمان تأمین یکی از دغدغه‌های مهم بخش صنعت به‌ویژه صنعت سیمان که تولیدش به صورت پیوسته است، تأمین انرژی برق است.
او اضافه می‌کند: «تأمین برق پایدار در این صنعت نقش مهمی دارد. صنایع سیمانی باید به این سمت بروند که خودشان به صورت خود تأمین؛ انرژی مورد نیازشان را تأمین کنند تا باری از روی دوش دیماند کشور و صنعت برق بردارند.»
هوشیاری بیان می‌کند: «در سال گذشته برای اولین‌بار ما بیش از دو ماه در برخی واحدها قطعی برق داشتیم که عدم‌النفع آن در بخش خود ما ۴۰۰ میلیارد تومان بود. با توجه به این شرایط، تأمین نیازهای انرژی واحدهای سیمانی توجیه‌پذیر می‌شود.»
خسارت 400 میلیارد تومانی برای یک واحد تولیدی هزینه سنگینی به شمار می‌رود؛ هزینه‌ای که بسیاری از واحدهای تولیدی یارای مقابله با آن را ندارند و به گفته کارشناسان از مسیر تعدیل نیرو و اعمال فشار بیشتر بر نیروی کار باقی‌مانده، تبعات آن را جبران میکنند.
حذف اضافه کار کارگران، تحت تأثیر خاموشی
هر تغییری در تأمین نهاده‌های مورد نیاز در بخش صنعت، مستقیماً بر قیمت تمام شده تولید، قیمت محصول عرضه شده به بازار و در نهایت سفره کارگران تأثیرگذار خواهد بود. سید عبدالوهاب سهل‌آبادی رييس خانه صنعت، معدن و تجارت ايران درباره اثر خاموشی‌ها بر بخش صنعت به آتیه‌نو عنوان می‌کند: «یک تولیدکننده مطمئناً برای کارخانه و تولید خود برنامه یکساله دارد. متأسفانه ما به خاطر مشکلاتی که در باب انرژی یعنی برق و گاز داریم، برنامه‌های‌مان را سالی چندین‌بار تغییر می‌دهیم.» او ادامه می‌دهد: «در فصل زمستان می‌گویند مصرف گاز را باید کاهش دهید تا نیاز منازل تأمین شود و به این ترتیب فشار کار را به بخش صنعت وارد می‌آورند. در این رابطه با دوستان هم بحث شده است. عدم تأمین انرژی اثرات بسیار منفی بر بخش صنعت داشته و زمینه کاهش تولید را فراهم کرده است همچنین برنامهریزیهای بخش صنعت را نیز به هم ریخته است.» سهل‌آبادی اضافه می‌کند: «نمونه بارز این موضوع مسأله سیمان است که به یکباره در کل کشور دچار مشکل شد. این مسأله که ناشی از قطعی برق بود، زمینه ناهماهنگی در دیگر بخش‌های تولیدی کشور را هم فراهم می‌کند. کاهش برق، زمینه کاهش تولید و بالا رفتن قیمت‌ها را فراهم می‌کند و بی‌انضباطی در برنامه‌ریزی تولیدکننده ایجاد می‌کند.» او به این پرسش که کدام صنایع از خاموشی بیشتر آسیب می‌بینند؟ اینگونه پاسخ می‌دهد: «صنایعی که بیشتر به آنها تکلیف کرده‌اند که مصرف را کاهش دهند، آسیب بیشتری می‌بینند. صنایع پر‌مصرف از نظر انرژی در این چرخه بیشتر آسیب دیده‌اند اما در مجموع به همه صنایع گفته‌اند که باید برق کمتری مصرف کنند و ساعاتی از روز یا تعدادی از روزهای هفته به آنها خاموشی داده‌اند. در این فرایند سیمان‌ها و فولادها که دارای زنجیره تولید هستند، بیشتر آسیب می‌بینند؛ زیرا نمی‌شود یک بخشی از صنعت کار کند و یک بخش دیگر فعالیت‌اش را متوقف سازد. این صنایع بیش از دیگر صنایع آسیب دیده‌اند.»
رييس خانه صنعت، معدن و تجارت ايران تأکید می‌کند: «این مسأله باعث ایجاد افزایش قیمت‌هایی می‌شود که کاهش هم نخواهد یافت.»
او درباره تأثیر خاموشی‌ها بر اشتغال ایجاد شده نیز می‌گوید: «مطمئناً خاموشی بر ریزش نیروی کار تأثیر زیادی دارد. ضمن آنکه کارگری که در کارخانه کار می‌کرده است، در گذشته اضافه کار، پاداش تولید و پاداش افزایش تولید می‌گرفته است اما این روزها به دلیل قطعی برق تمام این مزایا حذف می‌شود. زیرا کارخانه افزایش تولید ندارد و کار معمول خود را هم نمی‌تواند انجام دهد که بتواند اضافه کاری بدهد. به همین دلیل یک واحد تولیدی از باب اشتغال هم آسیب می‌بیند.»
اثر منفی قطعی برق بر صنایع دارای تولید پیوسته
عباس هاشمی، دبیر کل انجمن صنایع لوازم خانگی ایران و معاون سابق امور فلزي و لوازم خانگي وزارت صمت نیز در گفت‌وگو با آتیه‌نو درباره اثر قطعی برق بر بخش صنعت بیان می‌کند: «قطعی برق قطعاً تأثیر منفی بر بخش صنعت دارد. بخصوص در تولیداتی که به صورت پیوسته تولید می‌شوند و دارای بخش کوره هستند، در این روند بیشتر آسیب می‌بینند. در صنایعی مثل کریستال و آنهایی که در واقع حالت ریخته‌گری دارند، خاموشی‌ها تأثیر خود را خواهد داشت و به کوره‌ها آسیب می‌زند. این مسأله در نهایت قطع به یقین موجب کاهش تولید خواهد شد و در این شکی نیست.»
او اضافه می‌کند: «اما ظاهراً زیر ساخت‌های صنعت برق مشکل دارد و چاره‌ای هم ندارند و باید برق را قطع کنند. باید در دولت‌های گذشته به موقع سرمایه‌گذاری لازم در زیرساخت‌های انرژی کشور انجام می‌شد.»
هاشمی درباره تأثیر خاموشی‌ها بر اشتغال ایجاد شده می‌گوید: «بحث بیکاری بستگی به توان واحدهای صنعتی و میزان قطعی برق دارد. اگر میزان قطعی طوری باشد که آسیب‌ها جدی باشد تا حدی که واحد تولیدی نتواند جبران کند، بدون شک بر اشتغال ایجاد شده تأثیر خواهد داشت. البته فکر نمی‌کنم که خاموشی موجب تعدیل نیروی کار به شکل جدی شود اما قطعاً، قطعی برق یک نکته منفی در بخش تولید است.»
سیاستی که برای تأمین نیازهای برق در دولت گذشته در پیش گرفته شده بود، امروز کشور را دچار بحرانی جدی کرده است که خسارت‌های آن به صورت زنجیروار به اقتصاد ایران تحمیل می‌شود و در سال‌های مختلف هم اثر فزاینده خواهد داشت. در حالی که با یک اقدام پیشگیرانه، یعنی سرمایه‌گذاری مناسب و به موقع در سبد انرژی کشور می‌توانستیم بسیاری از این خسارت‌ها را پرداخت نکنیم و چرخ تولید و اشتغال کشور را فعال و پویا حفظ کنیم.
زیان یک میلیارد دلاری خاموشی‌ها
امیرحسام اسحاقی استاد دانشگاه می‌گوید: «قطعی برق حداقل ۲۰ درصد هزینه‌های تولید را در برخی صنایع افزایش می‌دهد. برآورد شده خاموشی‌ها ماهانه یک میلیارد دلار زیان به اقتصاد کشور وارد می‌کند که معادل نیمی از سرمایه ساخت یک نیروگاه ۴ هزار مگاواتی است.» به گفته او، خاموشی‌ها شوک بزرگی به بخش صنعت تحمیل می‌کند، به طوری که مدیران صنایع را مجبور می‌کند علاوه بر به دوش کشیدن بسیاری از مشکلات مالی مانند حقوق کارگران، اقساط بانکی و مالیات و... نظاره‌گر خسارت‌هایی باشند که به مواد اولیه و تجهیزات تولیدی آنها وارد می‌شود.
بر اساس گزارش سندیکای صنعت برق، اگر یک واحد تولیدی متوسط، ۳۰ ساعت خاموشی برق داشته باشد، ماهانه با ۴.۵ میلیارد تومان خسارات ناشی از فرصت‌های از دست رفته، هزینه‌های ثابت و ضایعات مواد اولیه و خسارات ناشی از تأخیر در قراردادها و تأمین کالا برای مشتریان روبه‌رو خواهد شد. برآوردها نشان می‌دهد هر ساعت خاموشی برق در صنایع متوسط حدود ۱۵۰ میلیون تومان خسارت ایجاد می‌کند و تبعاتی نظیر بیکاری ﻧﯿﺮوی اﻧﺴﺎﻧﯽ در ﺳﺎﻋﺎت ﮐﺎر و ﮐﺎﻫﺶ ﺑﻬﺮه‌وری، معیوب شدن دستگاه‌ها، ماشین‌آلات و تجهیزات، هدررفت مواد اولیه، ﺗﺄﺧﯿﺮ در اﻣﻮر اداری و دوﻟﺘﯽ و...، به همراه خواهد داشت. بر اساس مطالعات، بر اثر خاموشی‌ها ﺑﯿﻦ ۱۰۰ تا ۵۰۰ میلیون تومان خسارت به کارگاه‌های کوچک و متوسط وارد می‌شود و این یعنی قیمت برخی محصولات تولیدی در بازار به دو تا چند برابر افزایش خواهد یافت. کالاهایی که کارگران نیز مصرف‌کنندگان آن به حساب می‌آیند و برای تهیه آن باید پول بیشتری پرداخت کنند. شهرک‌ها و نواحی صنعتی به ازای هر مگاوات برق، زمینه اشتغال ۹۶ نفر را فراهم کرده‌اند و طبیعی است که اگر برق این واحدها قطع شود، اشتغال ایجاد شده در این شهرک‌ها نیز کاهش خواهد یافت. بر اساس گزارش‌های بانک جهانی درباره سهولت کسب‌و‌کار در کشورها، امتیاز ایران در شاخص دسترسی کسب‌و‌کارها به برق افت کرده است و در سال‌های خشک این وضعیت بدتر هم می‌شود زیرا حدود 9 درصد برق تولیدی کشور از محل نیروگاه‌های برق‌آبی تأمین می‌شود و در سال‌های خشک، آبی نداریم که انرژی تولید کند.
صنعت سیمان به دنبال ساخت نیروگاه
مسأله کمبود انرژی و خسارت‌های اقتصادی ناشی از آن به حدی بغرنج است که صاحبان صنایع سیمان به عنوان صنعتی که در تابستان مشمول سیاست‌های ریاضتی وزارت نیرو می‌شود، به این فکر افتاده‌اند که روی پای خود بیاستند و انرژی مورد نیازشان را تأمین کنند.
به گفته ابراهیم بازیان مدیر‌عامل شستا، 30 درصد سیمان کشور در هلدینگ‌های وابسته به این مجموعه تولید می‌شود و مجموعه‌هایی مثل سیمان و دیگر هلدینگ‌های فعال در این مجموعه، همواره با چالش‌های تأمین انرژی و بالاخص بحث برق مواجه بوده‌اند و این مسأله تأثیر بسزایی در جریان تولید و برنامه‌های افزایش تولید این شرکت‌ها داشته است.
مدیر‌عامل شستا ادامه می‌دهد: «برای رفع این نقیصه در یک فرایند هم‌افزایی بین هلدینگ انرژی تأمین و هلدینگ سیمان تأمین و یکی از بزرگترین واحدهای سیمانی کشور یعنی مجموعه شرکت سیمان آبیک یکی از چالش‌های اساسی این شرکت که مشخصاً تأمین انرژی برق است، رفع خواهد شد.» بازیان تأکید می‌کند: «انرژی یکی از مؤلفه‌های اصلی تولید است. اگر دچار مخاطره در تأمین و مدیریت مصرف انرژی شویم، این روند بر جریان تولید و کم‌و‌کیف آن اثر مستقیم خواهد داشت. بهره‌وری در مجموعه‌های تولیدی، کاهش می‌یابد و به همین خاطر باید با اتخاد روش‌های مبتنی بر مدیریت چالش‌ها، بهره‌وری در مجموعه تولید را به عنوان شاخص مهم و اثربخش، مورد توجه قرار دهیم.» به گفته بازیان، هر مخاطره در جریان تولید سیمان، می‌تواند در تأمین این مؤلفه اصلی ساخت‌و‌ساز در کشور تأثیرگذار باشد. برآوردها نشان می‌دهد در بخش صنعت، ساخت‌و‌ساز بیش از ۱۰ درصد تولید ناخالص داخلی (GDP) جهانی را تشکیل می‌دهد که این رقم در کشورهای توسعه‌یافته حدود ۶ تا ۹ درصد است. آمارها نشان می‌دهد بیش از ۲۷۳ میلیون نفر در سراسر دنیا در این بخش مشغول به کار هستند و این یعنی هفت درصد نیروی کار جهان در این بخش مشغول به کار است. همچنین بر اساس سیاست‌های کلان کشور، این حوزه یکی از محرک‌های توسعه اقتصادی در ایران به حساب می‌آید. طی روزهایی که طرح مسکن مهر در کشور اجرا شد، دولت وقت از ایجاد ۵۰۰ هزار شغل، تنها در مسکن مهر خبر می‌داد و این آمار نشان می‌دهد، تأثیر ساخت‌و‌ساز و رونق مسکن در بازار کار ایران بسیار تعیین‌کننده و حیاتی است. هرگونه اختلال در این بخش، تأثیر مستقیم بر ریزش اشتغال ایجاد شده در کشور خواهد داشت. ضمن اینکه افت سود در صنعت سیمان، می‌تواند زمینه ریزش نیروی کار شاغل در واحدهای تولید سیمان را هم فراهم کند.
به گفته حمیدرضا هوشیاری مدیر‌عامل سیمان تأمین، در حاشیه امضای تفاهمنامه بین شرکت مدیریت توسعه انرژی تأمین با شرکت سرمایه‌گذاری سیمان تأمین یکی از دغدغه‌های مهم بخش صنعت به‌ویژه صنعت سیمان که تولیدش به صورت پیوسته است، تأمین انرژی برق است.
او اضافه می‌کند: «تأمین برق پایدار در این صنعت نقش مهمی دارد. صنایع سیمانی باید به این سمت بروند که خودشان به صورت خود تأمین؛ انرژی مورد نیازشان را تأمین کنند تا باری از روی دوش دیماند کشور و صنعت برق بردارند.»
هوشیاری بیان می‌کند: «در سال گذشته برای اولین‌بار ما بیش از دو ماه در برخی واحدها قطعی برق داشتیم که عدم‌النفع آن در بخش خود ما ۴۰۰ میلیارد تومان بود. با توجه به این شرایط، تأمین نیازهای انرژی واحدهای سیمانی توجیه‌پذیر می‌شود.»
خسارت 400 میلیارد تومانی برای یک واحد تولیدی هزینه سنگینی به شمار می‌رود؛ هزینه‌ای که بسیاری از واحدهای تولیدی یارای مقابله با آن را ندارند و به گفته کارشناسان از مسیر تعدیل نیرو و اعمال فشار بیشتر بر نیروی کار باقی‌مانده، تبعات آن را جبران میکنند.
حذف اضافه کار کارگران، تحت تأثیر خاموشی
هر تغییری در تأمین نهاده‌های مورد نیاز در بخش صنعت، مستقیماً بر قیمت تمام شده تولید، قیمت محصول عرضه شده به بازار و در نهایت سفره کارگران تأثیرگذار خواهد بود. سید عبدالوهاب سهل‌آبادی رييس خانه صنعت، معدن و تجارت ايران درباره اثر خاموشی‌ها بر بخش صنعت به آتیه‌نو عنوان می‌کند: «یک تولیدکننده مطمئناً برای کارخانه و تولید خود برنامه یکساله دارد. متأسفانه ما به خاطر مشکلاتی که در باب انرژی یعنی برق و گاز داریم، برنامه‌های‌مان را سالی چندین‌بار تغییر می‌دهیم.» او ادامه می‌دهد: «در فصل زمستان می‌گویند مصرف گاز را باید کاهش دهید تا نیاز منازل تأمین شود و به این ترتیب فشار کار را به بخش صنعت وارد می‌آورند. در این رابطه با دوستان هم بحث شده است. عدم تأمین انرژی اثرات بسیار منفی بر بخش صنعت داشته و زمینه کاهش تولید را فراهم کرده است همچنین برنامهریزیهای بخش صنعت را نیز به هم ریخته است.» سهل‌آبادی اضافه می‌کند: «نمونه بارز این موضوع مسأله سیمان است که به یکباره در کل کشور دچار مشکل شد. این مسأله که ناشی از قطعی برق بود، زمینه ناهماهنگی در دیگر بخش‌های تولیدی کشور را هم فراهم می‌کند. کاهش برق، زمینه کاهش تولید و بالا رفتن قیمت‌ها را فراهم می‌کند و بی‌انضباطی در برنامه‌ریزی تولیدکننده ایجاد می‌کند.» او به این پرسش که کدام صنایع از خاموشی بیشتر آسیب می‌بینند؟ اینگونه پاسخ می‌دهد: «صنایعی که بیشتر به آنها تکلیف کرده‌اند که مصرف را کاهش دهند، آسیب بیشتری می‌بینند. صنایع پر‌مصرف از نظر انرژی در این چرخه بیشتر آسیب دیده‌اند اما در مجموع به همه صنایع گفته‌اند که باید برق کمتری مصرف کنند و ساعاتی از روز یا تعدادی از روزهای هفته به آنها خاموشی داده‌اند. در این فرایند سیمان‌ها و فولادها که دارای زنجیره تولید هستند، بیشتر آسیب می‌بینند؛ زیرا نمی‌شود یک بخشی از صنعت کار کند و یک بخش دیگر فعالیت‌اش را متوقف سازد. این صنایع بیش از دیگر صنایع آسیب دیده‌اند.»
رييس خانه صنعت، معدن و تجارت ايران تأکید می‌کند: «این مسأله باعث ایجاد افزایش قیمت‌هایی می‌شود که کاهش هم نخواهد یافت.»
او درباره تأثیر خاموشی‌ها بر اشتغال ایجاد شده نیز می‌گوید: «مطمئناً خاموشی بر ریزش نیروی کار تأثیر زیادی دارد. ضمن آنکه کارگری که در کارخانه کار می‌کرده است، در گذشته اضافه کار، پاداش تولید و پاداش افزایش تولید می‌گرفته است اما این روزها به دلیل قطعی برق تمام این مزایا حذف می‌شود. زیرا کارخانه افزایش تولید ندارد و کار معمول خود را هم نمی‌تواند انجام دهد که بتواند اضافه کاری بدهد. به همین دلیل یک واحد تولیدی از باب اشتغال هم آسیب می‌بیند.»
اثر منفی قطعی برق بر صنایع دارای تولید پیوسته
عباس هاشمی، دبیر کل انجمن صنایع لوازم خانگی ایران و معاون سابق امور فلزي و لوازم خانگي وزارت صمت نیز در گفت‌وگو با آتیه‌نو درباره اثر قطعی برق بر بخش صنعت بیان می‌کند: «قطعی برق قطعاً تأثیر منفی بر بخش صنعت دارد. بخصوص در تولیداتی که به صورت پیوسته تولید می‌شوند و دارای بخش کوره هستند، در این روند بیشتر آسیب می‌بینند. در صنایعی مثل کریستال و آنهایی که در واقع حالت ریخته‌گری دارند، خاموشی‌ها تأثیر خود را خواهد داشت و به کوره‌ها آسیب می‌زند. این مسأله در نهایت قطع به یقین موجب کاهش تولید خواهد شد و در این شکی نیست.»
او اضافه می‌کند: «اما ظاهراً زیر ساخت‌های صنعت برق مشکل دارد و چاره‌ای هم ندارند و باید برق را قطع کنند. باید در دولت‌های گذشته به موقع سرمایه‌گذاری لازم در زیرساخت‌های انرژی کشور انجام می‌شد.»
هاشمی درباره تأثیر خاموشی‌ها بر اشتغال ایجاد شده می‌گوید: «بحث بیکاری بستگی به توان واحدهای صنعتی و میزان قطعی برق دارد. اگر میزان قطعی طوری باشد که آسیب‌ها جدی باشد تا حدی که واحد تولیدی نتواند جبران کند، بدون شک بر اشتغال ایجاد شده تأثیر خواهد داشت. البته فکر نمی‌کنم که خاموشی موجب تعدیل نیروی کار به شکل جدی شود اما قطعاً، قطعی برق یک نکته منفی در بخش تولید است.»
سیاستی که برای تأمین نیازهای برق در دولت گذشته در پیش گرفته شده بود، امروز کشور را دچار بحرانی جدی کرده است که خسارت‌های آن به صورت زنجیروار به اقتصاد ایران تحمیل می‌شود و در سال‌های مختلف هم اثر فزاینده خواهد داشت. در حالی که با یک اقدام پیشگیرانه، یعنی سرمایه‌گذاری مناسب و به موقع در سبد انرژی کشور می‌توانستیم بسیاری از این خسارت‌ها را پرداخت نکنیم و چرخ تولید و اشتغال کشور را فعال و پویا حفظ کنیم.
ارسال دیدگاه
