امارات متحده عربی از جمله کشورهای خاورمیانه است که دارای بیشترین پیشرفت‌ها در زمینه خدمات درمانی بوده است. استانداردهای خدمات درمانی که در سطح بالایی ارائه می‌شوند، ناشی از منابع مالی هنگفتی است که دولت در سال‌های رونق اقتصادی در این بخش هزینه کرده است.

طبق آمارهای دولت امارات متحده عربی، هزینه‌هایی که این کشور از سال 1996 تا 2003 در زمینه خدمات درمانی متحمل شده حدود 436 میلیون دلار بوده است. سازمان بهداشت جهانی نیز در اطلاعیه‌ای اعلام کرد که هزینه‌های خدمات درمانی این کشور در سال 2004 حدود 9/2 درصد تولید ناخالص داخلی بوده و مصرف سرانه مراقبت‌های خدمات درمانی 497 دلار است. تا پیش از سال 2001 میلادی، این خدمات به صورت رایگان به شهروندان اماراتی ارائه می‌شد ولی پس از آنکه وزارت بهداشت برای تمام شهروندان اماراتی کارت بهداشت صادر کرد، خدمات درمانی به مهاجرانی که در امارات زندگی می‌کنند به طور رایگان ارائه نمی‌شود و آن‌ها باید خدمات درمانی خود را از بخش‌های خصوصی دریافت کنند.

طبق قانون مصوب سال  2001، کارگران مهاجر و گردشگران فاقد کارت بهداشت موظف به پرداخت کامل هزینه‌های درمانی هستند. این اقدام نقش بخش خصوصی خدمات درمانی را در کشور پررنگ‌تر کرده است. شمار پزشکان امارات متحده عربی به ازای هر 100 هزار نفر، 81 پزشک است. بیماری قلبی عروقی در این کشور اصلی‌ترین علت مرگ‌ومیر به شمار می‌رود، به طوری که 28 درصد آمار فوت‌شدگان را تشکیل می‌دهد.

طبق رده‌بندی بانک جهانی، دبی و ابوظبی مقام دوم و سوم گردشگری پزشکی را در منطقه به خود اختصاص داده‌اند و اردن نیز در رده چهارم قرار دارد. شروع بحث خدمات درمانی در امارات متحده عربی به سال 1943 و افتتاح مرکز درمانی کوچکی در منطقه «الرأس» دبی برمی‌گردد. به‌مرور در سال‌های بعد و با ساخت بیمارستان‌ها و مراکز درمانی مختلف، بحث و بررسی درمان و خدمات پزشکی در این مناطق به طور جدی دنبال شد. علاوه بر خدمات درمانی در بخش دولتی، بخش خصوصی نیز هم‌زمان نقش به‌سزایی در این زمینه ایفا می‌کند. در حال حاضر، حدود 40 بیمارستان دولتی و شماری از بیمارستان‌های خصوصی در این مناطق مشغول فعالیت هستند. این تعداد نسبت به 7 بیمارستان در سال 1970 افزایش چشمگیری را نشان می‌دهند.

وزارت بهداشت امارات در طرح پیشبردی برنامه خدمات درمانی میلیون‌ها دلار بودجه به گسترش امکانات و بیمارستان‌ها، مراکز درمانی پزشکی و مراکز ترومای امارات متحده عربی اختصاص داده است. مرکز بهداشت و درمان دبی بیمارستانی است که چند سال پیش در منطقه آزاد امارات بنا شد، لقب نخستین بیمارستان منطقه آزاد دنیا را گرفت و ارائه‌دهنده خدمات و مراقبت‌های درمانی بین‌المللی است و در بخش آموزش نیز فعالیت می‌کند.

این مرکز تمام خدمات پزشکی را به صورت کاملا پیشرفته انجام می‌دهد. در این مرکز درمانی و منطقه آزاد، 10 بیمارستان و 1300 تخت‌بیمارستانی تعبیه شده است. تمام شهروندان ابوظبی تحت پوشش بیمه سلامت قرار دارند و هزینه‌های درمانی بین کارفرما و کارمندان تقسیم می‌شود. امارات متحده عربی بعد از عربستان سعودی جزو بهترین کشورهای عربی در ارائه خدمات درمانی است و بزرگ‌ترین بازار دارویی منطقه خاورمیانه را به خود اختصاص داده است. بازار داروی این منطقه به واردات دارو وابستگی زیادی دارد و انگلیس، آلمان، سوئیس و فرانسه مهم‌ترین کشورهای واردکننده دارو به امارات متحده عربی به شمار می‌روند.

دولت نقش مهمی در ارائه خدمات درمانی به متقاضیان و شهروندان ایفا می‌کند، به طوری که در سال 2007، حدود 70 درصد کل هزینه‌های درمانی از سوی دولت تامین شده بود و از این رو، به دلیل افزایش فشار بر بخش دولتی، طرح تاسیس مراکز درمانی بخش خصوصی نیز در دستور کار دولت قرار گرفت و برای انجام آن برنامه‌ریزی شد.

در حال حاضر 51 بیمارستان خصوصی در امارات متحده عربی مشغول به فعالیت هستند که وظیفه درمان، پیشگیری و ارتقای سطح بهداشت و سلامت افراد را در مراکز درمانی و بیمارستان‌ها بر عهده دارند.

 

  طرح سه مرحله‌ای پوشش همگانی بیمه

با پایان فاز دوم اجرای برنامه اجباری بیمه درمان در سال جاری، اعلام شد که نزدیک به 7/2 میلیون شهروند و یا افراد مهاجر در این کشور تحت پوشش این برنامه قرار گرفته‌اند. زمان اجرای فاز دوم برنامه اجباری‌شدن بیمه درمان در سرتاسر امارات متحده عربی ماه جولای به پایان رسید و نزدیک به یک سوم جمعیت ساکن در این کشور بیمه شدند.

حیدر الیوسف، مدیرکل بخش بودجه درمان سازمان سلامت دبی (DHA) که مسئول اجرای این طرح است، به گلف نیوز گفت: «وقتی در سال 2014 میلادی ما بخش نخست این برنامه را آغاز کردیم، تنها یک میلیون نفر تحت پوشش بودند.» او افزود: «تا پایان اجرای این برنامه در ماه ژوئن سال آینده، حدود 2/3 میلیون نفر ساکن امارات بیمه می‌شوند و هرفرد به طور شخصی تحت پوشش بیمه درمان قرار خواهد گرفت.»

یوسف تاکید کرد: «بر این باورم که با اجرای این طرح نه در شهر ابوظبی بلکه در سرتاسر کشور امارات متحده عربی سطح استاندارد مراقبت‌های پزشکی بالا می‌رود.»

امارات متحده عربی سال 2014 میلادی قانون بیمه اجباری درمانی را اجرایی کرد. بنا بر این قانون، اگر شرکت‌ها و سازمان‌ها فردی را بدون داشتن بیمه درمانی استخدام کنند، 30 هزار درهم (167/8 دلار) جریمه می‌شوند. دولت فدرال برای کارمندان پوشش‌های درمانی مشخصی را تدوین کرده است.

در فاز نخست برنامه بیمه درمان، که زمان اجرای آن تا 31 اکتبر سال 2014 میلادی بود، حداقل یک هزار کارگر تحت پوشش قرار گرفته‌اند. در زمان اجرای فاز دوم این برنامه شرکت‌هایی که بین 100 تا 999 کارمند داشتند، ملزم شدند تمامی پرسنل خود را بیمه کنند. اکنون نیز سی‌ام ماه ژوئن 2016 به‌عنوان ضرب‌الاجل اجرایی شدن فاز سوم تعیین شده است که در این مرحله تمامی شرکت‌هایی که 100 کارمند یا کمتر دارند، باید پرسنل خود را بیمه کنند.

 

  پیشرفت سریع با اجباری شدن بیمه

تحلیل‌گران معتقدند: «اجباری شدن بیمه درمان در دبی باعث شده که این نوع از بیمه در این منطقه با شتاب زیادی رشد کند.» در حال حاضر اکثر ساکنان دبی اعم از شهروندان عادی و کارگران خارجی بیمه هستند. کارمندان در این منطقه نیز بدون توجه به سمتشان توسط شرکت‌های بیمه تحت پوشش قرار گرفته‌اند. برآوردها نشان می‌دهد، سرانه درمان در امارات متحده عربی حدود یک هزار و 600 دلار است که خدمات پزشکی سهم بالایی از آن را به خود اختصاص داده است.

مصطفی وازیال، مدیرکل شرکت بیمه گارگاش، در این باره می‌گوید: «صنعت بیمه شاهد رشد بی‌نظیر بیمه درمان است. کارفرمایانی که درگذشته برای کارمندان خود بیمه خریداری نمی‌کردند اکنون تنها با یک گزینه روبه‌رو هستند و آن تحت پوشش قرار دادن آن‌هاست. درنتیجه انتظار می‌رود حق‌بیمه کل در این بخش در سال جاری میلادی بین 25 تا 40 درصد رشد کند.»

این در حالی است که دولت فدرال برای کارمندان پوشش‌های درمانی مشخصی را تدوین کرده است. امارات در سال 2008 میلادی برای افراد شاغل که کارمند یا خویش‌فرما باشند، بیمه درمان خارج از کشور را اجباری کرده بود؛ به طوری که بدون آن ویزای اقامت برای این دسته از افراد صادر نمی‌شد. این قانون باعث شد که صنعت بیمه در امارات رشد خوبی را تجربه کند.

طبق گزارش رتبه‌بندی شرکت‌ها که در هفته‌نامه «دایجست عرب اینشورنس» چاپ شده، کشور امارت متحده عربی بیشترین سرانه حق‌بیمه را در دنیای عرب دارد.