
یادداشت
ایدز و نقش نهادهای تصمیمگیر
دکتر مینو محرز - رئیس مرکز تحقیقات ایدز ایران
براساس آمار، 30 هزار بیمار HIV مثبت در کشور داریم و نسبت مردان به زنان 65 به 35 درصد است. ناگفته نماند که همیشه در مقابل آمار رسمی آمار تخمینی هم وجود دارد. با توجه به نهفته بودن ویروس این بیماری در درازمدت، هنوز یکسوم بیشتر بیماران شناسایی نشدهاند، چراکه بسیاری از مبتلا بودن خود بیاطلاعاند. بسیاری اصلا نمیدانند ایدز چیست و نمیدانند برای کنترل و آزمایش باید به کجا مراجعه کنند و اگر فرد مبتلا خوب و سالم زندگی کند، امکان دارد که این ویروس در بدن او تا 15 سال نهفته بماند. شیب تند و صعودی میزان مبتلایان زن یکی از چالشهای مقابله با این بیماری در کشور است. سالها پیش نسبت ابتلای زن و مرد 3 به 97 بود، اما در عرض دو سال اخیر میزان ابتلای زنان نسبت به مردان 10 برابر افزایش یافته و به 35 درصد رسیده است که این افزایش نشاندهنده ابتلا از طریق روابط جنسی محافظتنشده است.
مسئله دیگری که به یک متغیر تاثیرگذار در شیوع این بیماری کشنده تبدیل شده است موضوع زنان کارتونخواب و کارگران جنسی است. در حال حاضر طبق آمار تخمینی، شهر تهران 1700 زن کارتونخواب معتاد دارد و طبیعی است که آسیبهای اجتماعی زنان را بیشتر در معرض خطر ابتلا قرار دهد. با هدف قرار گرفتن این گروه، زنگ هشدار جدی اپیدمی موج سوم ایدز از طریق روابط جنسی مدتهاست که به صدا درآمده است. دکتر دستجردی در دوران وزارتش وجود کارگر جنسی در کشور را تایید کرد و معتقد بود که نمیتوانیم آنها را انکار کنیم، فقط باید درصدد تامین سلامت آنها باشیم تا سلامت جامعه حفظ شود؛ موضوعی که باید بررسی شود تا چه اندازه جدی گرفته و برای آن اقدام شده است. طرح تحقیقی بررسی شیوع ابتلا به HIV و برخی از بیماریهای قابلانتقال از راه جنسی در زنان تنفروش شهر تهران در سال 90 توسط وزارت بهداشت و با هدف شناسایی و دستیابی به آمار شیوع ایدز در طبقات مختلف جامعه در تهران و سایر استانهای کشور انجام شد. نتایج این بررسی نشان داد 5/4 درصد کارگرهای جنسی در ایران به ایدز مبتلا هستند. البته با گذشت 4 سال از آن پژوهش مسلما این رقم افزایش یافته است. با این حال باید تاکید شود که کارگر جنسی زن یا مرد تفاوتی در اصل موضوع ایجاد نمیکند و کنترل این قشر از جامعه باید در اولویت قرار بگیرد، چراکه ابتلا و عدم درمان آنها منجر به انتقال ویروس و ابتلای دیگر افراد جامعه میشود. نکته مثبت درخصوص اقدامات وزارت بهداشت و مرکز تحقیقات ایدز این است که کار علمی انجام میدهند و صورتمسئله را پاک نمیکنند و به برخی حساسیتهای بیمورد در این زمینه توجه نمیکنند، چراکه بیتوجهی و انکار این مسئله مهم به روند پیشرفت این بیماری و تولد روزافزون کودکان مبتلا توسط کارگران جنسی میانجامد.
مسئله تاسفبار دیگر در مبارزه برای پیشگیری و مهار این بیماری کشنده میزان استقبال نهادهای دولتی از تحقیقات انجامشده است. موضوعی که اگر محقق میشد اوضاع به شکل فعلی نبود. با اینکه در ابتدای اپیدمی شدن ایدز در مراکز ترک اعتیاد، مقام معظم رهبری به تمام قوا برای بسیج شدن در راستای پیشگیری و اطلاعرسانی در این خصوص دستور صادر کردند و وزارت بهداشت از تمام مراجع عظام قم مجوز دریافت کرد، هیچکدام از سازمانها آنگونه که انتظار میرفت همکاری نکردند. رادیو و تلویزیون هم سالهاست که خود با سکوت اختیار کردن از ظرفیت فراوان خود در راستای اطلاعرسانی از آسیبهای اجتماعی و این بیماری دریغ میکنند. ابتلای افراد تحصیلکرده و مرفه به این بیماری را میتوان نشانه همین عدم اطلاعرسانی و آگاهیبخشی به جامعه دانست. اخیرا افراد مختلف و جوانان تحصیلکرده در مرحله پیشرفته این بیماری مراجعه میکنند، اگر اطلاعرسانی درست و شفاف در این خصوص انجام میشد کار به اینجا نمیکشید. ترویج و رعایت خویشتنداری، وفاداری و روابط جنسی سالم و محافظت شده مهمترین راههای پیشگیری و کنترل این بیماری است. اما باید پرسید متولی آموزش خویشتنداری و آگاهیبخشی در کشور کیست؟ آیا آموزشوپرورش به کودکان ما مهارتهای زندگی و شیوه «نه گفتن» به آسیبهای اجتماعی را یاد داده است؟ و آیا والدین در این زمینه با فرزندانشان شفاف صحبت میکنند؟ با این حال نمیتوان منتظر تغییر رویهها در سازمانهای دولتی ماند و مرکز تحقیقات تلاش دارد با سازماندهی و منسجم کردن سازمانهای مردمنهاد در مسیر پیشگیری و کنترل و اطلاعرسانی این بیماری گام بردارد. در تمام دنیا سازمانهای مردمنهاد خبره بیشترین فعالیت را در این عرصه انجام میدهند. کشور ما نیز باید به این سمت حرکت کند، باید به این سازمانها آموزش داده شود که آگاهانه و با دید مثبت و حرفهای در این عرصه گام بردارند.
ارسال دیدگاه