در حالی که موج‌های گرمای شدید تابستانی به بخشی از زندگی روزمره شهرهای جهان بدل شده، دفاتر کاری در تلاشند تعادلی بین آسایش کارکنان و تعهدات زیست‌محیطی پیدا کنند. فناوری‌های نوین تهویه و طراحی هوشمند، از سیستم‌های سرمایش کف‌پوشی تا پنجره‌های هوشمند، به ابزار رقابت معماران و مدیران ساختمان بدل شده‌اند. اما پرسش اساسی این است که آیا این راهکارها می‌توانند هم با تغییرات اقلیمی مقابله کنند و هم رضایت کارکنان را جلب نمایند؟

 پایان دوران سلطه کولرهای سنتی
بازگشت کارکنان به دفاتر، برای بسیاری فرصتی است تا از گرمای بیرون به نسیم خنک تهویه مطبوع پناه ببرند. اما سیستم‌های سرمایشی سنتی، چالشی دوگانه پیش رو دارند: از یک‌سو مصرف انرژی بالا و نقش در گرمایش جهانی و از سوی دیگر نارضایتی مزمن کارمندان. اختلاف‌نظر بر سر دمای مطلوب، سردی بیش‌ازحد برخی نقاط و نگرانی از گردش هوای آلوده در فضای پساکرونا، کولرها را به یکی از عوامل مناقشه در محیط کار بدل کرده است.
آژانس بین‌المللی انرژی هشدار داده که با افزایش دما، کولرها به زودی به یکی از محرک‌های اصلی رشد تقاضای برق در جهان تبدیل خواهند شد. این هشدار، معماران و توسعه‌دهندگان را به سمت جست‌وجوی جایگزین‌های کم‌مصرف و کارآمد سوق داده است.


 فناوری‌های نو برای نفس تازه دفاتر
در لندن، پروژه‌های شاخصی چون ساختمان‌های خیابان فنچِرچ، سنت مری اکس و برج تازه‌ساز بیشاپزگِیت، به جای سیستم‌های سنتی، از فناوری سرمایش کف‌پوشی استفاده خواهند کرد. این سیستم‌ها هوای خنک را از کف به سمت بالا پمپاژ می‌کنند، اکسیژن بیشتری وارد محیط می‌سازند و تراکم عوامل بیماری‌زا را کاهش می‌دهند. در ساختمان ۶۳ سنت مری اکس، هوای خنک پس از صعود به سقف، شب‌ها از طریق پنجره‌های بالایی که به طور خودکار باز می‌شوند، تخلیه می‌شود. اندرو مک‌کی، مدیر پروژه در شرکت آروپ، می‌گوید این روش ۳۰ درصد هوای تازه بیشتری وارد ساختمان می‌کند و بهبود عملکرد شناختی کارکنان را به همراه دارد. او پیش‌بینی می‌کند که ظرف پنج سال آینده، بیشتر ساختمان‌های تازه‌ساز به چنین سیستم‌هایی مجهز شوند. مزیت دیگر این فناوری، حذف کانال‌های حجیم از سقف و ایجاد فضایی بازتر و زیباتر است. این تغییر، امکان طراحی داخلی با نور طبیعی بیشتر و گردش هوای بهینه‌تر را فراهم می‌آورد.

  کنترل هوشمند دما و جریان هوا
دوران همه‌گیری کرونا نگاه‌ها را به کیفیت هوای محیط کار تغییر داد. اکنون برخی دفاتر به سراغ پنجره‌های قابل‌کنترل رفته‌اند؛ اما با کمک حسگرهای هوشمند برای جلوگیری از اختلاف میان کارکنان بر سر دما. دفتر مرکزی شرکت Atlassian در سیدنی با استفاده از حسگرهای دما و باد، زمان باز یا بسته شدن پنجره‌ها را به صورت خودکار تنظیم می‌کند. در برج بیشاپزگِیت لندن، حسگرهای سقفی پرده‌ها را هنگام تابش شدید آفتاب پایین می‌آورند تا نیاز به سرمایش مصنوعی کاهش یابد. این راهکارها هم مصرف انرژی را کم می‌کنند و هم امکان کنترل شرایط محیطی را افزایش می‌دهند.
 طبیعت در خدمت بهره‌وری
فضاهای سبز، یکی از عناصر تازه طراحی دفاتر است. در ساختمان ۶۳ سنت مری اکس، هر طبقه دسترسی مستقیم به باغ دارد. رابرت ساموئل از شرکت آکسا می‌گوید این تغییر 10 سال پیش در ساختمان‌های اداری غیرقابل تصور بود. 
با حذف سیستم‌های تهویه سقفی، طراحان می‌توانند سقف‌ها را بلندتر طراحی کنند، نور طبیعی بیشتری به داخل هدایت کنند و جریان هوای بهتری ایجاد نمایند. اد ویلیامز، معمار پروژه، می‌گوید: «کووید فرصتی برای بازاندیشی در طراحی دفاتر ایجاد کرد تا فضایی بسازیم که کارمندان را به خروج از خانه ترغیب کند.»

 دفتر هوشمند و انتخاب شخصی
در دفتر آروپ لندن، کارکنان می‌توانند جای خود را بر اساس داده‌های لحظه‌ای کیفیت هوا انتخاب کنند. سنسورهایی در سراسر ساختمان دما، رطوبت، دی‌اکسیدکربن و میزان آلودگی را اندازه‌گیری می‌کنند. 
مک‌کی می‌گوید این انعطاف، احساس رضایت کارکنان را بالا برده و شکایات سنتی درباره تهویه را کاهش داده است. پیشرفت‌هایی چون استفاده از لامپ‌های LED کم‌حرارت و انتقال داده‌ها به فضای ابری، بار حرارتی دفاتر را کم کرده و نیاز به سیستم‌های سرمایشی سنگین را کاهش داده است.

 موانع و گام‌های کوچک برای تغییر
با وجود مزایا، برخی توسعه‌دهندگان نسبت به فناوری‌های نو محتاط‌اند. هزینه بالای اجرا، لزوم تغییرات اساسی در سازه و نبود آزمون‌های بلندمدت، از عوامل این احتیاط است. طراحان نیز اذعان دارند که اجرای کامل سیستم‌های نوین در ساختمان‌های موجود دشوار و پرهزینه است.
اما حتی اصلاحات کوچک می‌تواند موثر باشد. برایان مادروی از آژانس بین‌المللی انرژی پیشنهاد می‌کند دمای کولر چند درجه افزایش یابد و پنکه‌های رومیزی نصب شود؛ پنکه‌ها تا ۴۰ برابر کمتر از کولر برق مصرف می‌کنند و کنترل بیشتری به کاربر می‌دهند. او همچنین به مطالعاتی اشاره می‌کند که نشان می‌دهد زنان در دمای بالاتر عملکرد شناختی بهتری دارند.

 نقش سیاست‌گذاران و استانداردها
مادروی تأکید می‌کند که شرکت‌ها اغلب کارآمدترین مدل‌های کولر را انتخاب نمی‌کنند و اینجاست که نقش دولت‌ها اهمیت می‌یابد. به گفته او، ژاپن نمونه‌ای است که در آن بازنگری منظم استانداردهای کولر، به بهبود مصرف انرژی کمک کرده است. او توصیه می‌کند کارفرمایان با کارکنان خود گفت‌وگو کنند تا بفهمند چه میزان از سرمای موجود واقعاً مطلوب است—احتمالاً کمتر از آنچه تصور می‌کنند.

 آزمون آینده دفاتر
فناوری سرمایش دفاتر در آستانه یک تغییر بنیادین است. هدف، نه حذف سرمایش و نه وابستگی کورکورانه به کولرها، بلکه ایجاد توازنی هوشمند بین آسایش، بهره‌وری و پایداری محیطی است. دفاتر قرن بیست‌ویکم باید بتوانند این آزمون را با موفقیت پشت سر بگذارند؛ چرا که کیفیت هوا و دمای مناسب دیگر تنها یک امتیاز جانبی نیست بلکه بخشی جدایی‌ناپذیر از رقابت برای جذب و حفظ استعدادهاست.
منبع: فایننشیال تایمز