از صف‌های طولانی تا نوبت‌گیری آنلاین
سلاله صدرایی روزنامه نگار
امروزه پیشرفت روزافزون دستاوردهای علمی و فناوری اطلاعات، اشکال زندگی افراد جوامع را دگرگون کرده، آنگونه که گستره وسیعی از امور روزمره مردم از برنامه‌های فردی تا حرفه‌ای و روابط اجتماعی، اقتصادی و درمانی وابسته به خدمات الکترونیک است. سازمان تأمین‌اجتماعی به عنوان بزرگ‌ترین نهاد بیمه‌ای کشور، به‌منظور پاسخگویی شایسته به مخاطبان خود گام‌های بزرگی را در راستای الکترونیک شدن خدمات برداشته است. سازمان مذکور در بخش‌های درمان مستقیم، غیرمستقیم و امور اداری از خدمات الکترونیک بهره‌مند می‌شود. بر این اساس از طریق سایت‌های ارتباطی، نرم‌افزارهای خدماتی و سایر شیوه‌ها، امور بیمه‌شدگان، مراکز طرف قرارداد و ملکی به‌اجرا درمی‌آید. ارائه خدمات الکترونیک سبب افزایش سرعت انجام امور، ایجاد شفافیت در عملکرد مراکز و دستیابی به داده‌های اطلاعاتی می‌شود که در نتیجه آن امکان ترسیم اهداف و چشم‌انداز برنامه‌های آینده برای مدیران فراهم شده است. اکنون گستره خدمات الکترونیک حوزه درمان ابعاد وسیعی را دربر می‌گیرد؛ به‌نحوی که صفر تا 100 امور بیماران از مراحله ورود آن‌ها به یک مجموعه درمانی تا خروج، به شیوه الکترونیک انجام می‌شود. مصطفی سالاری، مدیرعامل سازمان تأمین‌اجتماعی دی ماه سال گذشته طرح‌های بیست‌گانه تحولآفرین و توسعه‌ای سازمان تأمین‌اجتماعی را ابلاغ کرد. در قالب این طرح توسعه و گسترش خدمات الکترونیک در حوزه‌های بیمه‌ای و درمانی در اولویت برنامه‌های سازمان قرار گرفت.
در حوزه درمان طرح‌‌هایی از جمله «اجرای نظام ارجاع و پزشک خانواده» و نیز «رسیدگی الکترونیک به اسناد پزشکی» مسیر جدیدی را در افق خدمات تأمین‌اجتماعی ترسیم کرده است که اجرای آن تحولی عظیم را در روابط دوسویه سازمان با شرکای اجتماعی خود و نظام سلامت ایجاد می‌کند.
نوبت‌دهی غیرحضوری
نقطه آغازین خدمات الکترونیک حوزه درمان مربوط به «سیستم جامع نوبت‌دهی غیرحضوری» در مراکز ملکی تأمین‌اجتماعی است؛ ارائه نوبت غیرحضوری طی سال‌های اخیر، تحولی را در حوزه دسترسی بیماران به خدمات درمانی به‌وجود آورده است. پیش از این بیماران برای اخذ نوبت، به‌طور حضوری به مراکز درمانی مراجعه می‌کردند که ایجاد صف‌های طویل مقابل باجه‌های پذیرش و شلوغی مراکز را در پی داشت. اما اکنون بدون نیاز به حضور فیزیکی در یک مجموعه درمانی، امکان دریافت نوبت ویزیت از پزشکان فراهم شده و خدمات دارویی و تشخیصی مانند آزمایش، رادیولوژی و سونوگرافی با بهره‌مندی از روش‌های الکترونیک، به‌وجود آمده است. بیماران برای اخذ نوبت غیرحضوری می‌توانند از طریق اینترنت و از طریق سایت تأمین‌اجتماعی به‌نشانی nobat.tamin.ir، سرشماره‌های تلفن، کد دستوری (USSD) به شماره #کداستان*1420*4* و اپلیکیشن موبایل جهت بهره‌مندی از خدمات درمانی و تشخیصی اقدام کنند.
میزان استقبال از خدمات مذکور با توجه به مؤلفه‌هایی نظیر درصد جذب پزشکان متخصص، منطقه جغرافیایی، بافت فرهنگی و سن مراجعه کننده، متفاوت است؛ به‌نحوی که در برخی مناطق، ۹۰ درصد نوبت‌ها و برخی دیگر کمتر از ۲۰ درصد نوبت‌ها به‌صورت غیرحضوری اخذ می‌شود.
صدور نسخه الکترونیک
پس از مراجعه بیماران به پزشک، نسخه آن‌ها به‌صورت الکترونیک صادر می‌شود. در ادامه این روند، نسخه بیمار به صورت الکترونیک به داروخانه ارسال شده و در لیست انتظار قرار می‌گیرد. با مراجعه بیمار به داروخانه در طی فراخواندن او می‌تواند داروهایش را تحویل بگیرد. همین روند در مراکز تشخیصی آزمایشگاه، رادیولوژی و سونوگرافی نیز به‌اجرا درمی‌آید و دستورات پزشکی به‌صورت الکترونیک در این مراکز قابل مشاهده است و بیمار با ارائه کد ملی می‌تواند از خدمات تشخیصی بهره‌مند شود.
مزایای نسخه الکترونیک
نسخه الکترونیک از طرح‌های تحولآفرین حوزه درمان سازمان به‌شمار می‌رود که اجرای آن بستر یکپارچه‌ای را برای ارائه خدمات متمرکز و برخط با کمترین خطا برای جامعه مخاطب ایجاد کرده است. در قالب این طرح امکان بررسی سوابق بیماری افراد و ارائه خدمات درمانی و دارویی وجود دارد. در نتیجه امکان اتخاذ تصمیم‌گیری‌های درمانی برای پزشک معالج فراهم می‌شود و در عین‌حال ضرورت تکرار خدمات تشخیصی مانند انجام آزمایش و تهیه تصاویر رادیولوژی به‌حداقل می‌رسد. این ویژگی علاوه بر جلوگیری از اتلاف وقت درمان بیماران، نقش مؤثری در صرفه‌جویی مصارف درمانی دارد. خوانش آسان نسخه‌های پزشکی و کاهش خطاهای نسخه‌پیچی یکی دیگر از مزایای مهم نسخه الکترونیک به‌شمار می‌رود. همچنین نسخه‌الکترونیک صرفه‌جویی قابل توجهی در میزان مصرف کاغذ و حفظ محیط زیست به‌همراه داشته است. از طرفی، استقرار این شیوه نسخه‌نویسی گام مهمی در راستای تشکیل پرونده الکترونیک سلامت به‌شمار می‌رود؛ زیرا در قالب نرم‌افزارهای نسخه الکترونیک، امکان ثبت و دسترسی به اطلاعات دارویی و درمانی بیماران فراهم و این ویژگی زیربنای ایجاد و توسعه پرونده الکترونیک محسوب می‌شود. سامانه نسخه الکترونیک طی سال‌های گذشته روند تکمیلی را طی کرده؛ به‌نحوی که مراکز درمانی و پزشکان متقاضی طرف قرارداد می‌توانند به‌صورت غیرحضوری و در قالب خدمات الکترونیک تقاضای خود را اعلام کنند و در فاصله کوتاهی به درخواست آن‌ها رسیدگی شود.
سامانه جامع بیمارستانی
پیش‌زمینه احداث نسخه‌الکترونیک به استقرار سامانه HIS (سیستم جامع بیمارستانی) مبتنی بر سیستم عامل ویندوز بازمی‌گردد. این سامانه برای نخستین‌بار در مهر سال 1392 در بیمارستان فیاض‌بخش به‌عنوان مرکز پایلوت طرح کلید خورد کلید خورد و تا پایان سال 1394 در تمامی بیمارستان‌ها و مراکز درمانی تأمین‌اجتماعی سراسر کشور، عملیاتی شد. راه‌اندازی این سیستم توانست سبب ایجاد یکپارچگی در دسترسی به اطلاعات منسجم در زمینه خدمات بالینی و فرایندهای درمانی و نیز نظام‌مندی مسائل مالی بیمارستان‌ها شود. سامانه مذکور، کاربرد وسیعی دارد و تمامی عملکرد حوزه درمان در آن به‌ثبت می‌رسد. نسخه‌الکترونیک نیز در قالب این سامانه استفاده می‌شود.
خدمات الکترونیک درمان غیرمستقیم
در بخش درمان غیرمستقیم نیز در صورت مراجعه بیماران به مراکز درمانی خارج از مجموعه تأمین‌اجتماعی، چنانچه مرکز مورد نظر، طرف قرارداد تأمین‌اجتماعی باشد، پذیرش آن‌ها بازهم در قالب الکترونیک انجام می‌شود.
در این مرحله ابتدا بیماران برای برخورداری از پوشش بیمه‌ای از طریق اتصال به پرتال درمان سازمان تأمین‌اجتماعی به نشانی darman.tamin.ir استحقاق‌سنجی می‌شوند. سپس خدمات ارائه شده و هزینه‌های درمان از طریق نرم‌افزارهای واسط در پرتال سازمان به‌ثبت می‌رسد. چنانکه مرکز درمانی محل مراجعه بیماران، طرف قرارداد با تأمین‌اجتماعی نباشد، بیمار پرداخت از جیب کرده و با ارسال مدارک پزشکی به یکی از مراکز «اسناد پزشکی» یا کارگزاری‌ها، روند رسیدگی به مدارک آن‌ها برای پرداخت هزینه‌های درمانی باز هم به شیوه الکترونیک انجام می‌شود و هزینه‌های درمان بدون نیاز به مراجعه بیمار، به‌طور خودکار به حساب او واریز می‌شود. همچنین سامانه همپوشانی درمان مستقیم و غیرمستقیم نیز وجود دارد.
پرونده الکترونیک بیماری‌های مزمن
تشکیل پرونده بیماران مزمن یکی دیگر از اشکال خدمات الکترونیک تأمین‌اجتماعی است. سازمان تأمین‌اجتماعی برای پایش سلامت بیمه‌شدگان و بازنشستگان، برای آن دسته از افرادی که به چهار بیماری شامل دیابت، فشارخون، بیماری‌های قلبی عروقی و اعصاب‌وروان مبتلا هستند یا در معرض ریسک ابتلا قرار دارند، پرونده بیماری‌های مزمن تشکیل داده است. بیماری‌های مذکور از شایع‌ترین عوامل مرگ‌ومیر در دنیا به‌شمار می‌رود که از این میان، بیماری‌های قلبی‌عروقی با 80 درصد علت فوتی‌ها در رأس قرار دارد. این درحالی است که امکان پیشگیری از وقوع چنین مشکلاتی وجود دارد؛ به‌نحوی که گفته می‌شود 80 درصد بیماری‌های قلبی عروقی، یک سوم بیماری‌های سرطانی و دیابت قابل پیشگیری و کنترل است. هرچند تشکیل پرونده بیماران مزمن از دوران قدیم در سازمان متداول شده بود و سلامت این افراد رصد می‌شد؛ اما آن زمان پرونده بیماران مذکور به‌صورت دستی تشکیل می‌شد و با استقرار سامانه HIS تشکیل پرونده بیماری‌های مزمن نیز الکترونیکی شد. اکنون تمامی بیماران مزمن در مراکز ملکی سازمان دارای پرونده هستند و ضمن برخورداری از ویزیت‌‌های منظم، داروهای خود را نیز با تجویز دو ماهه دریافت می‌کنند. این شیوه رسیدگی به بیماران امکان پایش سلامت افراد دچار بیماری‌های مزمن را فراهم کرده و از ایجاد مشکلات ثانویه و ثالثیه ناشی از امراض جلوگیری شده است. مصرف منطقی دارو و صرفه‌جویی قابل توجه در هزینه‌های دارویی از دیگر پیامدهای مثبت اجرای طرح به‌شمار می‌رود.
طرح نظام ارجاع
سازمان تأمین‌اجتماعی به عنوان دومین ارائه‌دهنده خدمات درمانی در کشور، نقش کلیدی در اجرای نظام ارجاع بیماران دارد. این نهاد در راستای تحقق عدالت درمانی نسبت به تقویت مراکز بهداشتی درمانی تحت پوشش خود، آموزش نیروی انسانی و فرهنگ‌سازی در بین بیمه‌شدگان، اقدام کرده است.
نظام ارجاع سیستمی است که در آن بیماران ابتدا به اولین سطح ارائه خدمات سلامت (مانند پزشکان خانواده یا مراکز بهداشتی درمانی محلی) مراجعه می‌کنند و در صورت نیاز به خدمات تخصصی‌تر، توسط این مراکز به سطوح بالاتر (مانند بیمارستان‌ها یا متخصصان) ارجاع داده می‌شوند. این نظام نهتنها از بار مراجعات غیرضروری به مراکز تخصصی می‌کاهد، بلکه سبب توزیع عادلانه‌تر منابع و خدمات سلامت در سطح جامعه می‌شود. اجرای این طرح از 21 مرداد سال 1393 در سازمان کلید خورد؛ اما آن زمان تشکیل پرونده‌ها به‌صورت دستی بود. از این‌رو ارجاع بیماران در قالب خدمات الکترونیک در فاز دوم طرح با استقرار سامانه HIS در مراکز ملکی، مورد توجه قرار گرفت و پس از طی شدن مراحل پایلوت از اردیبهشت سال 1395 در سراسر مراکز ملکی ارجاع الکترونیک بیماران در تمامی مراکز درمانی تأمین‌اجتماعی امکان‌پذیر شد. طی سالیان اخیر تلاش برای فراگیر شدن طرح در مراکز طرف قرارداد از طریق نسخه‌الکترونیک ادامه یافت و طرح نظم ارجاع از بیست و نهم بهمن سال 1402 در سامانه نسخه‌الکترونیک در کل کشور عملیاتی شد. مدیرعامل سازمان تأمین‌اجتماعی نیز با توجه به اهمیت اجرای نظام ارجاع، عملیاتی شدن این نظام را به‌عنوان یک راهبرد مدیریتی در دستور کار حوزه درمان سازمان قرار داده است. برهمین اساس، دکتر شهرام غفاری، معاون درمان سازمان تأمین‌اجتماعی طی روزهای گذشته از اجرای طرح نظام ارجاع به‌صورت پایلوت در استان‌های تهران و البرز به‌منظور تکمیل فرایند ارجاع بیماران خبر داد. طرح مذکور که به‌عنوان یکی از طرح‌های بیست‌گانه سازمان تعریف شده با هدف ساماندهی نظام ارجاع، عملیاتی شده است. مطابق با این طرح، بیماران در فاز اول ارجاع بیماران به‌ترتیب در همان مرکز درمانی، مراکز درمانی ملکی شهرستان، مراکز ملکی سایر شهرستان‌ها/ استان همجوار براساس فاصله استان، مراکز منتخب منطقه و بیمارستان میلاد انجام می‌شود. بنا به اعلام معاون درمان سازمان تأمین‌اجتماعی در فاز نخست این طرح، ۴۳۰ مرکز درمانی سازمان شامل ۸۰ بیمارستان و سایر مراکز درمانی هدف‌گذاری شده‌اند تا امور درمانی بیماران را در زنجیره‌ای منظم پیگیری و تکمیل کنند. در مراحل بعدی نیز با هماهنگی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، بیماران می‌توانند از طریق ارجاع از مراکز درمانی دولتی و دانشگاهی بهره مند شوند و در نهایت سایر مراکز بیمارستانی و تخصصی طرف قرارداد مشمول این نظام خواهند شد.
ارسال برخط مدارک بیمه تکمیلی
ارسال نسخه الکترونیک دارو و خدمات تشخیصی و دارویی بیمه‌شدگان دارای بیمه تکمیلی از دیگر امکاناتی است که سازمان تأمین‌اجتماعی ارائه می‌دهد. بنابر اعلام دامون خدابنده، رئیس مرکز فناوری اطلاعات، آمار و محاسبات سازمان تأمین‌اجتماعی، مهر ماه سال گذشته، فرایند تسویه حساب برخط دارو برای ارائه خدمات بیمه تکمیلی، فرایندی چند وجهی بین سازمان تأمین اجتماعی، بیمه مرکزی، بیمه‌های خصوصی و افراد تحت پوشش بیمه‌های تکمیلی است که بر اساس همکاری صورت گرفته، این فرایند از سوی تأمین اجتماعی به طور کامل تکمیل شده و ارسال اطلاعات نسخه‌نویسی و اطلاعات نسخه‌پیچی به بیمه‌های تکمیلی از طریق سازمان به طور کامل به‌اجرا درآمده است. در پی این اقدام، امکان تسویه‌حساب دارو برای دارندگان بیمه‌های تکمیلی به‌صورت برخط (آنلاین) وجود دارد.
کمیسیون‌های پزشکی
یکی دیگر از خدمات غیرحضوری حوزه درمان تأمین‌اجتماعی مربوط به کمیسیون‌های پزشکی است. مدارک متقاضیان توسط شعب بیمه‌ای و کارگزاری‌ها جهت بررسی در سیستم تخصصی کمیسیون‌ها و شوراهای پزشکی در فضای دیجیتال ارسال می‌شود و آرای نهایی نیز برای برقراری حقوق بیمه‌شدگان به‌صورت مجازی به شعب و کارگزاری‌ها فرستاده می‌شود.
در حوزه درمان طرح‌‌هایی از جمله «اجرای نظام ارجاع و پزشک خانواده» و نیز «رسیدگی الکترونیک به اسناد پزشکی» مسیر جدیدی را در افق خدمات تأمین‌اجتماعی ترسیم کرده است که اجرای آن تحولی عظیم را در روابط دوسویه سازمان با شرکای اجتماعی خود و نظام سلامت ایجاد می‌کند.
نوبت‌دهی غیرحضوری
نقطه آغازین خدمات الکترونیک حوزه درمان مربوط به «سیستم جامع نوبت‌دهی غیرحضوری» در مراکز ملکی تأمین‌اجتماعی است؛ ارائه نوبت غیرحضوری طی سال‌های اخیر، تحولی را در حوزه دسترسی بیماران به خدمات درمانی به‌وجود آورده است. پیش از این بیماران برای اخذ نوبت، به‌طور حضوری به مراکز درمانی مراجعه می‌کردند که ایجاد صف‌های طویل مقابل باجه‌های پذیرش و شلوغی مراکز را در پی داشت. اما اکنون بدون نیاز به حضور فیزیکی در یک مجموعه درمانی، امکان دریافت نوبت ویزیت از پزشکان فراهم شده و خدمات دارویی و تشخیصی مانند آزمایش، رادیولوژی و سونوگرافی با بهره‌مندی از روش‌های الکترونیک، به‌وجود آمده است. بیماران برای اخذ نوبت غیرحضوری می‌توانند از طریق اینترنت و از طریق سایت تأمین‌اجتماعی به‌نشانی nobat.tamin.ir، سرشماره‌های تلفن، کد دستوری (USSD) به شماره #کداستان*1420*4* و اپلیکیشن موبایل جهت بهره‌مندی از خدمات درمانی و تشخیصی اقدام کنند.
میزان استقبال از خدمات مذکور با توجه به مؤلفه‌هایی نظیر درصد جذب پزشکان متخصص، منطقه جغرافیایی، بافت فرهنگی و سن مراجعه کننده، متفاوت است؛ به‌نحوی که در برخی مناطق، ۹۰ درصد نوبت‌ها و برخی دیگر کمتر از ۲۰ درصد نوبت‌ها به‌صورت غیرحضوری اخذ می‌شود.
صدور نسخه الکترونیک
پس از مراجعه بیماران به پزشک، نسخه آن‌ها به‌صورت الکترونیک صادر می‌شود. در ادامه این روند، نسخه بیمار به صورت الکترونیک به داروخانه ارسال شده و در لیست انتظار قرار می‌گیرد. با مراجعه بیمار به داروخانه در طی فراخواندن او می‌تواند داروهایش را تحویل بگیرد. همین روند در مراکز تشخیصی آزمایشگاه، رادیولوژی و سونوگرافی نیز به‌اجرا درمی‌آید و دستورات پزشکی به‌صورت الکترونیک در این مراکز قابل مشاهده است و بیمار با ارائه کد ملی می‌تواند از خدمات تشخیصی بهره‌مند شود.
مزایای نسخه الکترونیک
نسخه الکترونیک از طرح‌های تحولآفرین حوزه درمان سازمان به‌شمار می‌رود که اجرای آن بستر یکپارچه‌ای را برای ارائه خدمات متمرکز و برخط با کمترین خطا برای جامعه مخاطب ایجاد کرده است. در قالب این طرح امکان بررسی سوابق بیماری افراد و ارائه خدمات درمانی و دارویی وجود دارد. در نتیجه امکان اتخاذ تصمیم‌گیری‌های درمانی برای پزشک معالج فراهم می‌شود و در عین‌حال ضرورت تکرار خدمات تشخیصی مانند انجام آزمایش و تهیه تصاویر رادیولوژی به‌حداقل می‌رسد. این ویژگی علاوه بر جلوگیری از اتلاف وقت درمان بیماران، نقش مؤثری در صرفه‌جویی مصارف درمانی دارد. خوانش آسان نسخه‌های پزشکی و کاهش خطاهای نسخه‌پیچی یکی دیگر از مزایای مهم نسخه الکترونیک به‌شمار می‌رود. همچنین نسخه‌الکترونیک صرفه‌جویی قابل توجهی در میزان مصرف کاغذ و حفظ محیط زیست به‌همراه داشته است. از طرفی، استقرار این شیوه نسخه‌نویسی گام مهمی در راستای تشکیل پرونده الکترونیک سلامت به‌شمار می‌رود؛ زیرا در قالب نرم‌افزارهای نسخه الکترونیک، امکان ثبت و دسترسی به اطلاعات دارویی و درمانی بیماران فراهم و این ویژگی زیربنای ایجاد و توسعه پرونده الکترونیک محسوب می‌شود. سامانه نسخه الکترونیک طی سال‌های گذشته روند تکمیلی را طی کرده؛ به‌نحوی که مراکز درمانی و پزشکان متقاضی طرف قرارداد می‌توانند به‌صورت غیرحضوری و در قالب خدمات الکترونیک تقاضای خود را اعلام کنند و در فاصله کوتاهی به درخواست آن‌ها رسیدگی شود.
سامانه جامع بیمارستانی
پیش‌زمینه احداث نسخه‌الکترونیک به استقرار سامانه HIS (سیستم جامع بیمارستانی) مبتنی بر سیستم عامل ویندوز بازمی‌گردد. این سامانه برای نخستین‌بار در مهر سال 1392 در بیمارستان فیاض‌بخش به‌عنوان مرکز پایلوت طرح کلید خورد کلید خورد و تا پایان سال 1394 در تمامی بیمارستان‌ها و مراکز درمانی تأمین‌اجتماعی سراسر کشور، عملیاتی شد. راه‌اندازی این سیستم توانست سبب ایجاد یکپارچگی در دسترسی به اطلاعات منسجم در زمینه خدمات بالینی و فرایندهای درمانی و نیز نظام‌مندی مسائل مالی بیمارستان‌ها شود. سامانه مذکور، کاربرد وسیعی دارد و تمامی عملکرد حوزه درمان در آن به‌ثبت می‌رسد. نسخه‌الکترونیک نیز در قالب این سامانه استفاده می‌شود.
خدمات الکترونیک درمان غیرمستقیم
در بخش درمان غیرمستقیم نیز در صورت مراجعه بیماران به مراکز درمانی خارج از مجموعه تأمین‌اجتماعی، چنانچه مرکز مورد نظر، طرف قرارداد تأمین‌اجتماعی باشد، پذیرش آن‌ها بازهم در قالب الکترونیک انجام می‌شود.
در این مرحله ابتدا بیماران برای برخورداری از پوشش بیمه‌ای از طریق اتصال به پرتال درمان سازمان تأمین‌اجتماعی به نشانی darman.tamin.ir استحقاق‌سنجی می‌شوند. سپس خدمات ارائه شده و هزینه‌های درمان از طریق نرم‌افزارهای واسط در پرتال سازمان به‌ثبت می‌رسد. چنانکه مرکز درمانی محل مراجعه بیماران، طرف قرارداد با تأمین‌اجتماعی نباشد، بیمار پرداخت از جیب کرده و با ارسال مدارک پزشکی به یکی از مراکز «اسناد پزشکی» یا کارگزاری‌ها، روند رسیدگی به مدارک آن‌ها برای پرداخت هزینه‌های درمانی باز هم به شیوه الکترونیک انجام می‌شود و هزینه‌های درمان بدون نیاز به مراجعه بیمار، به‌طور خودکار به حساب او واریز می‌شود. همچنین سامانه همپوشانی درمان مستقیم و غیرمستقیم نیز وجود دارد.
پرونده الکترونیک بیماری‌های مزمن
تشکیل پرونده بیماران مزمن یکی دیگر از اشکال خدمات الکترونیک تأمین‌اجتماعی است. سازمان تأمین‌اجتماعی برای پایش سلامت بیمه‌شدگان و بازنشستگان، برای آن دسته از افرادی که به چهار بیماری شامل دیابت، فشارخون، بیماری‌های قلبی عروقی و اعصاب‌وروان مبتلا هستند یا در معرض ریسک ابتلا قرار دارند، پرونده بیماری‌های مزمن تشکیل داده است. بیماری‌های مذکور از شایع‌ترین عوامل مرگ‌ومیر در دنیا به‌شمار می‌رود که از این میان، بیماری‌های قلبی‌عروقی با 80 درصد علت فوتی‌ها در رأس قرار دارد. این درحالی است که امکان پیشگیری از وقوع چنین مشکلاتی وجود دارد؛ به‌نحوی که گفته می‌شود 80 درصد بیماری‌های قلبی عروقی، یک سوم بیماری‌های سرطانی و دیابت قابل پیشگیری و کنترل است. هرچند تشکیل پرونده بیماران مزمن از دوران قدیم در سازمان متداول شده بود و سلامت این افراد رصد می‌شد؛ اما آن زمان پرونده بیماران مذکور به‌صورت دستی تشکیل می‌شد و با استقرار سامانه HIS تشکیل پرونده بیماری‌های مزمن نیز الکترونیکی شد. اکنون تمامی بیماران مزمن در مراکز ملکی سازمان دارای پرونده هستند و ضمن برخورداری از ویزیت‌‌های منظم، داروهای خود را نیز با تجویز دو ماهه دریافت می‌کنند. این شیوه رسیدگی به بیماران امکان پایش سلامت افراد دچار بیماری‌های مزمن را فراهم کرده و از ایجاد مشکلات ثانویه و ثالثیه ناشی از امراض جلوگیری شده است. مصرف منطقی دارو و صرفه‌جویی قابل توجه در هزینه‌های دارویی از دیگر پیامدهای مثبت اجرای طرح به‌شمار می‌رود.
طرح نظام ارجاع
سازمان تأمین‌اجتماعی به عنوان دومین ارائه‌دهنده خدمات درمانی در کشور، نقش کلیدی در اجرای نظام ارجاع بیماران دارد. این نهاد در راستای تحقق عدالت درمانی نسبت به تقویت مراکز بهداشتی درمانی تحت پوشش خود، آموزش نیروی انسانی و فرهنگ‌سازی در بین بیمه‌شدگان، اقدام کرده است.
نظام ارجاع سیستمی است که در آن بیماران ابتدا به اولین سطح ارائه خدمات سلامت (مانند پزشکان خانواده یا مراکز بهداشتی درمانی محلی) مراجعه می‌کنند و در صورت نیاز به خدمات تخصصی‌تر، توسط این مراکز به سطوح بالاتر (مانند بیمارستان‌ها یا متخصصان) ارجاع داده می‌شوند. این نظام نهتنها از بار مراجعات غیرضروری به مراکز تخصصی می‌کاهد، بلکه سبب توزیع عادلانه‌تر منابع و خدمات سلامت در سطح جامعه می‌شود. اجرای این طرح از 21 مرداد سال 1393 در سازمان کلید خورد؛ اما آن زمان تشکیل پرونده‌ها به‌صورت دستی بود. از این‌رو ارجاع بیماران در قالب خدمات الکترونیک در فاز دوم طرح با استقرار سامانه HIS در مراکز ملکی، مورد توجه قرار گرفت و پس از طی شدن مراحل پایلوت از اردیبهشت سال 1395 در سراسر مراکز ملکی ارجاع الکترونیک بیماران در تمامی مراکز درمانی تأمین‌اجتماعی امکان‌پذیر شد. طی سالیان اخیر تلاش برای فراگیر شدن طرح در مراکز طرف قرارداد از طریق نسخه‌الکترونیک ادامه یافت و طرح نظم ارجاع از بیست و نهم بهمن سال 1402 در سامانه نسخه‌الکترونیک در کل کشور عملیاتی شد. مدیرعامل سازمان تأمین‌اجتماعی نیز با توجه به اهمیت اجرای نظام ارجاع، عملیاتی شدن این نظام را به‌عنوان یک راهبرد مدیریتی در دستور کار حوزه درمان سازمان قرار داده است. برهمین اساس، دکتر شهرام غفاری، معاون درمان سازمان تأمین‌اجتماعی طی روزهای گذشته از اجرای طرح نظام ارجاع به‌صورت پایلوت در استان‌های تهران و البرز به‌منظور تکمیل فرایند ارجاع بیماران خبر داد. طرح مذکور که به‌عنوان یکی از طرح‌های بیست‌گانه سازمان تعریف شده با هدف ساماندهی نظام ارجاع، عملیاتی شده است. مطابق با این طرح، بیماران در فاز اول ارجاع بیماران به‌ترتیب در همان مرکز درمانی، مراکز درمانی ملکی شهرستان، مراکز ملکی سایر شهرستان‌ها/ استان همجوار براساس فاصله استان، مراکز منتخب منطقه و بیمارستان میلاد انجام می‌شود. بنا به اعلام معاون درمان سازمان تأمین‌اجتماعی در فاز نخست این طرح، ۴۳۰ مرکز درمانی سازمان شامل ۸۰ بیمارستان و سایر مراکز درمانی هدف‌گذاری شده‌اند تا امور درمانی بیماران را در زنجیره‌ای منظم پیگیری و تکمیل کنند. در مراحل بعدی نیز با هماهنگی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، بیماران می‌توانند از طریق ارجاع از مراکز درمانی دولتی و دانشگاهی بهره مند شوند و در نهایت سایر مراکز بیمارستانی و تخصصی طرف قرارداد مشمول این نظام خواهند شد.
ارسال برخط مدارک بیمه تکمیلی
ارسال نسخه الکترونیک دارو و خدمات تشخیصی و دارویی بیمه‌شدگان دارای بیمه تکمیلی از دیگر امکاناتی است که سازمان تأمین‌اجتماعی ارائه می‌دهد. بنابر اعلام دامون خدابنده، رئیس مرکز فناوری اطلاعات، آمار و محاسبات سازمان تأمین‌اجتماعی، مهر ماه سال گذشته، فرایند تسویه حساب برخط دارو برای ارائه خدمات بیمه تکمیلی، فرایندی چند وجهی بین سازمان تأمین اجتماعی، بیمه مرکزی، بیمه‌های خصوصی و افراد تحت پوشش بیمه‌های تکمیلی است که بر اساس همکاری صورت گرفته، این فرایند از سوی تأمین اجتماعی به طور کامل تکمیل شده و ارسال اطلاعات نسخه‌نویسی و اطلاعات نسخه‌پیچی به بیمه‌های تکمیلی از طریق سازمان به طور کامل به‌اجرا درآمده است. در پی این اقدام، امکان تسویه‌حساب دارو برای دارندگان بیمه‌های تکمیلی به‌صورت برخط (آنلاین) وجود دارد.
کمیسیون‌های پزشکی
یکی دیگر از خدمات غیرحضوری حوزه درمان تأمین‌اجتماعی مربوط به کمیسیون‌های پزشکی است. مدارک متقاضیان توسط شعب بیمه‌ای و کارگزاری‌ها جهت بررسی در سیستم تخصصی کمیسیون‌ها و شوراهای پزشکی در فضای دیجیتال ارسال می‌شود و آرای نهایی نیز برای برقراری حقوق بیمه‌شدگان به‌صورت مجازی به شعب و کارگزاری‌ها فرستاده می‌شود.
ارسال دیدگاه
