تجارت آزاد، تولید داخلی ایران را متحول می‌کند
دسترسی به بازار ۹۰۰ میلیارد دلاری با هدف دور زدن تحریم‌ها
در دنیای امروز، تجارت بین‌المللی دیگر تنها به عضویت در سازمان‌هایی مانند سازمان تجارت جهانی محدود نمی‌شود. روندهای جدید اقتصادی نشان می‌دهد که اتحادیه‌های منطقه‌ای و موافقت‌نامه‌های تجارت آزاد به یکی از اصلی‌ترین ابزارهای همکاری اقتصادی بین کشورها تبدیل شده‌اند. در همین راستا، ایران نیز در تلاش است تا از طریق امضای موافقت‌نامه‌های تجارت ترجیحی و آزاد، مسیرهای تازه‌ای برای توسعه اقتصادی و کاهش تأثیر تحریم‌ها ایجاد کند.
در این رابطه محمدعلی دهقان دهنوی، رئیس کل سازمان توسعه تجارت ایران در گفت‌وگو با آتیه نو بیان کرد: «اکنون با بیش از ده کشور دنیا در حال مذاکره هستیم تا موافقت‌نامه‌های تجارت ترجیحی یا آزاد با آن‌ها امضا کنیم. برخی از این مذاکرات در مرحله نهایی قرار دارد.»
دهقان دهنوی افزود: «اگر تحریم‌ها رفع شوند، این موافقت‌نامه‌ها بیش از پیش به اقتصاد کشور کمک خواهند کرد. تا ۳۰ سال پیش، روند اصلی در تجارت جهانی عضویت در سازمان تجارت جهانی (WTO) بود، اما امروز اتحادیه‌های منطقه‌ای رویکرد اصلی در تجارت میان کشورها را برعهده دارند، به‌ویژه با توجه به یک‌جانبه‌گرایی آمریکا که چند سال پیش از بسیاری از پیمان‌ها خارج شد.»
ظرفیت موافقت‌نامه تجارت آزاد با اوراسیا
رئیس کل سازمان توسعه تجارت ایران موافقت‌نامه تجارت آزاد با اوراسیا را یک دستاورد بزرگ برای ایران خواند و گفت: «از این طریق، ایران به بازار پنج کشور اوراسیا، که حجم تجارت آن‌ها حدود ۸۵۰ تا ۹۰۰ میلیارد دلار است، متصل شده است.»
او ادامه داد: «این موافقت‌نامه ابزاری مناسب برای کاهش بخشی از آثار تحریم‌هاست و به ما کمک می‌کند تا برخی محدودیت‌های ناشی از تحریم‌های ظالمانه را از طریق موافقت‌نامه‌های تجارت آزاد و ترجیحی رفع کنیم.» دهقان دهنوی اضافه کرد: «کشورهای دیگر نیز به عنوان ناظر در این اتحادیه منطقه‌ای حضور دارند، اما هیچ‌کدام موافقت‌نامه‌ای مشابه ما ندارند. این موضوع نشان‌دهنده تمایل اعضای اتحادیه برای همکاری با ایران است. بنابراین، باید از این ابزار به بهترین شکل استفاده کنیم.»
رئیس کل سازمان توسعه تجارت ایران همچنین تأکید کرد: «موافقت‌نامه تجارت آزاد فرصت‌های زیادی برای طرفین ایجاد می‌کند و کشوری بیشترین بهره را می‌برد که بتواند از این فرصت‌ها به‌طور مؤثر استفاده کند. افزایش واردات لزوماً پدیده بدی نیست، به‌ویژه اگر از منابع معتبر با قیمت و کیفیت مناسب انجام شود. البته افزایش صادرات مزیت‌های بیشتری برای کشور دارد.»
دهقان دهنوی افزود: «در این موافقت‌نامه، اقدامات حفاظتی نیز پیش‌بینی شده است. اگر افزایش واردات یک محصول به تولید داخلی یک کشور آسیب برساند، آن کشور می‌تواند با اطلاع به طرف مقابل، اقدامات لازم برای حمایت از تولید داخلی خود را انجام دهد.»
ارتقای برندهای ایرانی در خارج از کشور
رئیس کل سازمان توسعه تجارت ایران، با اشاره به هدف این نهاد برای ارتقای برندهای ایرانی در خارج از کشور، توضیح داد: «خرید ما باید به‌گونه‌ای باشد که صادرکنندگان ایرانی بتوانند بدون واسطه، کالاهای خود را مستقیماً به مصرف‌کننده نهایی در مقصد عرضه کنند و در مراکز خرید حضور داشته باشند.»
او بیان کرد: «کمیسیون ملی برند از وزارت صمت به سازمان توسعه تجارت منتقل شده است، چراکه برنامه‌هایی برای برندسازی داریم. ما معتقدیم صادرکنندگان ما باید برند خود را ارتقا دهند تا بتوانند در بازارهای هدف حضور قوی‌تری داشته باشند. با این اقدامات و کنترل‌هایی که انجام خواهیم داد، امیدواریم بیشترین بهره را از موافقت‌نامه‌های تجاری با دیگر کشورها ببریم.»
مزایای موافقت‌نامه‌های تجارت آزاد
یکی از مهم‌ترین مزایای امضای موافقت‌نامه‌های تجارت آزاد و ترجیحی، افزایش حجم مبادلات تجاری بین کشورهای عضو است. این توافق‌ها، با کاهش یا حذف تعرفه‌های گمرکی و موانع تجاری، امکان صادرات و واردات کالاها را تسهیل می‌کنند. برای کشوری مانند ایران که در برخی بازارهای جهانی با محدودیت‌هایی مواجه است، این توافق‌ها می‌توانند به گسترش بازارهای صادراتی و کاهش وابستگی به تعداد محدودی از شرکای تجاری کمک کنند.
به‌عنوان مثال، امضای موافقت‌نامه‌های تجاری با کشورهای همسایه مانند روسیه، ترکیه، چین و کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا، به ایران امکان می‌دهد که با شرایط بهتری کالاهای خود را به کشورهای فوق صادر کند. این در حالی است که ایجاد یک چارچوب پایدار تجاری از طریق این موافقت‌نامه‌ها، سرمایه‌گذاران خارجی را به حضور در بازار ایران ترغیب می‌کند. سرمایه‌گذاران بین‌المللی معمولاً به دنبال بازارهایی هستند که ثبات اقتصادی داشته و از موانع تجاری کمتری برخوردار باشند.
کاهش تعرفه‌ها و دسترسی به بازارهای گسترده‌تر ایران را به مقصدی جذاب‌تر برای سرمایه‌گذاران خارجی تبدیل می‌کند، به‌ویژه در بخش‌هایی مانند نفت و گاز، صنایع پتروشیمی، خودروسازی و فناوری. امضای چنین توافقنامه‌هایی زمینه را برای ورود شرکت‌های خارجی و افزایش سرمایه‌گذاری فراهم می‌آورد.
رقابت در بازار داخلی و بهبود کیفیت تولیدات
یکی از پیامدهای مثبت تجارت آزاد افزایش رقابت در بازار داخلی است. ورود کالاها و خدمات باکیفیت از سایر کشورها باعث می‌شود تولیدکنندگان داخلی، برای حفظ سهم خود در بازار، کیفیت محصولات خود را افزایش و هزینه‌های تولید را کاهش دهند. همچنین، تولیدکنندگان ایرانی از طریق این موافقت‌نامه‌ها می‌توانند به مواد اولیه ارزان‌تر و فناوری‌های به‌روزتر دسترسی داشته باشند، که در نهایت منجر به بهبود بهره‌وری و افزایش رقابت‌پذیری آن‌ها در بازارهای داخلی و بین‌المللی خواهد شد.
کاهش وابستگی به سیستم‌های مالی تحت تحریم
یکی از چالش‌های اصلی اقتصاد ایران تحریم‌های بین‌المللی است که بر بسیاری از حوزه‌های اقتصادی تأثیر گذاشته است. امضای موافقت‌نامه‌های تجاری با کشورهای مختلف به ایران امکان می‌دهد تا وابستگی خود را به سیستم‌های مالی و تجاری تحت نفوذ تحریم‌ها کاهش دهد و از مسیرهای جدید برای تبادلات مالی و تجاری استفاده کند.
برای مثال، انعقاد توافقنامه‌های تجاری با کشورهای شرق آسیا، آفریقا و آمریکای لاتین به ایران کمک می‌کند تا جایگزین‌هایی برای بازارهای از دست‌رفته پیدا کند و جریان صادرات و واردات را تسهیل کند.
انتقال دانش فنی و فناوری‌های نوین
از نتایج مثبت همکاری‌های اقتصادی از طریق تجارت آزاد انتقال دانش فنی و فناوری‌های نوین به داخل کشور است. ایران، از طریق مشارکت با شرکت‌های خارجی و انعقاد قراردادهای تجاری، به فناوری‌های پیشرفته در حوزه‌هایی مانند صنعت، کشاورزی و انرژی‌های تجدیدپذیر دسترسی پیدا می‌کند. این امر نه‌تنها سطح دانش فنی در کشور را ارتقا می‌دهد، بلکه زمینه را برای افزایش تولیدات با ارزش افزوده بالاتر فراهم کرده و رقابت‌پذیری صنایع داخلی را در سطح بین‌المللی افزایش می‌دهد.
تأثیر بر اشتغال و رشد اقتصادی
رونق تجارت و جذب سرمایه‌گذاری خارجی به‌طور مستقیم بر نرخ اشتغال و رشد اقتصادی کشور تأثیر می‌گذارد. افزایش صادرات، توسعه بخش تولید و ورود شرکت‌های جدید به بازار فرصت‌های شغلی بیشتری ایجاد کرده و موجب کاهش نرخ بیکاری می‌شود. علاوه بر این، ورود سرمایه‌های خارجی و توسعه صنایع وابسته به صادرات به ایجاد زیرساخت‌های اقتصادی بهتر و بهبود سطح معیشت مردم کمک خواهد کرد.
در مجموع، موافقت‌نامه‌های تجارت آزاد و ترجیحی می‌توانند به‌عنوان ابزاری قدرتمند برای توسعه اقتصادی ایران و کاهش تأثیر تحریم‌ها عمل کنند. با بهره‌برداری مناسب از این فرصت‌ها، ایران می‌تواند جایگاه خود را در بازارهای جهانی تقویت کرده و به رشد پایدار اقتصادی دست یابد.
در این رابطه محمدعلی دهقان دهنوی، رئیس کل سازمان توسعه تجارت ایران در گفت‌وگو با آتیه نو بیان کرد: «اکنون با بیش از ده کشور دنیا در حال مذاکره هستیم تا موافقت‌نامه‌های تجارت ترجیحی یا آزاد با آن‌ها امضا کنیم. برخی از این مذاکرات در مرحله نهایی قرار دارد.»
دهقان دهنوی افزود: «اگر تحریم‌ها رفع شوند، این موافقت‌نامه‌ها بیش از پیش به اقتصاد کشور کمک خواهند کرد. تا ۳۰ سال پیش، روند اصلی در تجارت جهانی عضویت در سازمان تجارت جهانی (WTO) بود، اما امروز اتحادیه‌های منطقه‌ای رویکرد اصلی در تجارت میان کشورها را برعهده دارند، به‌ویژه با توجه به یک‌جانبه‌گرایی آمریکا که چند سال پیش از بسیاری از پیمان‌ها خارج شد.»
ظرفیت موافقت‌نامه تجارت آزاد با اوراسیا
رئیس کل سازمان توسعه تجارت ایران موافقت‌نامه تجارت آزاد با اوراسیا را یک دستاورد بزرگ برای ایران خواند و گفت: «از این طریق، ایران به بازار پنج کشور اوراسیا، که حجم تجارت آن‌ها حدود ۸۵۰ تا ۹۰۰ میلیارد دلار است، متصل شده است.»
او ادامه داد: «این موافقت‌نامه ابزاری مناسب برای کاهش بخشی از آثار تحریم‌هاست و به ما کمک می‌کند تا برخی محدودیت‌های ناشی از تحریم‌های ظالمانه را از طریق موافقت‌نامه‌های تجارت آزاد و ترجیحی رفع کنیم.» دهقان دهنوی اضافه کرد: «کشورهای دیگر نیز به عنوان ناظر در این اتحادیه منطقه‌ای حضور دارند، اما هیچ‌کدام موافقت‌نامه‌ای مشابه ما ندارند. این موضوع نشان‌دهنده تمایل اعضای اتحادیه برای همکاری با ایران است. بنابراین، باید از این ابزار به بهترین شکل استفاده کنیم.»
رئیس کل سازمان توسعه تجارت ایران همچنین تأکید کرد: «موافقت‌نامه تجارت آزاد فرصت‌های زیادی برای طرفین ایجاد می‌کند و کشوری بیشترین بهره را می‌برد که بتواند از این فرصت‌ها به‌طور مؤثر استفاده کند. افزایش واردات لزوماً پدیده بدی نیست، به‌ویژه اگر از منابع معتبر با قیمت و کیفیت مناسب انجام شود. البته افزایش صادرات مزیت‌های بیشتری برای کشور دارد.»
دهقان دهنوی افزود: «در این موافقت‌نامه، اقدامات حفاظتی نیز پیش‌بینی شده است. اگر افزایش واردات یک محصول به تولید داخلی یک کشور آسیب برساند، آن کشور می‌تواند با اطلاع به طرف مقابل، اقدامات لازم برای حمایت از تولید داخلی خود را انجام دهد.»
ارتقای برندهای ایرانی در خارج از کشور
رئیس کل سازمان توسعه تجارت ایران، با اشاره به هدف این نهاد برای ارتقای برندهای ایرانی در خارج از کشور، توضیح داد: «خرید ما باید به‌گونه‌ای باشد که صادرکنندگان ایرانی بتوانند بدون واسطه، کالاهای خود را مستقیماً به مصرف‌کننده نهایی در مقصد عرضه کنند و در مراکز خرید حضور داشته باشند.»
او بیان کرد: «کمیسیون ملی برند از وزارت صمت به سازمان توسعه تجارت منتقل شده است، چراکه برنامه‌هایی برای برندسازی داریم. ما معتقدیم صادرکنندگان ما باید برند خود را ارتقا دهند تا بتوانند در بازارهای هدف حضور قوی‌تری داشته باشند. با این اقدامات و کنترل‌هایی که انجام خواهیم داد، امیدواریم بیشترین بهره را از موافقت‌نامه‌های تجاری با دیگر کشورها ببریم.»
مزایای موافقت‌نامه‌های تجارت آزاد
یکی از مهم‌ترین مزایای امضای موافقت‌نامه‌های تجارت آزاد و ترجیحی، افزایش حجم مبادلات تجاری بین کشورهای عضو است. این توافق‌ها، با کاهش یا حذف تعرفه‌های گمرکی و موانع تجاری، امکان صادرات و واردات کالاها را تسهیل می‌کنند. برای کشوری مانند ایران که در برخی بازارهای جهانی با محدودیت‌هایی مواجه است، این توافق‌ها می‌توانند به گسترش بازارهای صادراتی و کاهش وابستگی به تعداد محدودی از شرکای تجاری کمک کنند.
به‌عنوان مثال، امضای موافقت‌نامه‌های تجاری با کشورهای همسایه مانند روسیه، ترکیه، چین و کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا، به ایران امکان می‌دهد که با شرایط بهتری کالاهای خود را به کشورهای فوق صادر کند. این در حالی است که ایجاد یک چارچوب پایدار تجاری از طریق این موافقت‌نامه‌ها، سرمایه‌گذاران خارجی را به حضور در بازار ایران ترغیب می‌کند. سرمایه‌گذاران بین‌المللی معمولاً به دنبال بازارهایی هستند که ثبات اقتصادی داشته و از موانع تجاری کمتری برخوردار باشند.
کاهش تعرفه‌ها و دسترسی به بازارهای گسترده‌تر ایران را به مقصدی جذاب‌تر برای سرمایه‌گذاران خارجی تبدیل می‌کند، به‌ویژه در بخش‌هایی مانند نفت و گاز، صنایع پتروشیمی، خودروسازی و فناوری. امضای چنین توافقنامه‌هایی زمینه را برای ورود شرکت‌های خارجی و افزایش سرمایه‌گذاری فراهم می‌آورد.
رقابت در بازار داخلی و بهبود کیفیت تولیدات
یکی از پیامدهای مثبت تجارت آزاد افزایش رقابت در بازار داخلی است. ورود کالاها و خدمات باکیفیت از سایر کشورها باعث می‌شود تولیدکنندگان داخلی، برای حفظ سهم خود در بازار، کیفیت محصولات خود را افزایش و هزینه‌های تولید را کاهش دهند. همچنین، تولیدکنندگان ایرانی از طریق این موافقت‌نامه‌ها می‌توانند به مواد اولیه ارزان‌تر و فناوری‌های به‌روزتر دسترسی داشته باشند، که در نهایت منجر به بهبود بهره‌وری و افزایش رقابت‌پذیری آن‌ها در بازارهای داخلی و بین‌المللی خواهد شد.
کاهش وابستگی به سیستم‌های مالی تحت تحریم
یکی از چالش‌های اصلی اقتصاد ایران تحریم‌های بین‌المللی است که بر بسیاری از حوزه‌های اقتصادی تأثیر گذاشته است. امضای موافقت‌نامه‌های تجاری با کشورهای مختلف به ایران امکان می‌دهد تا وابستگی خود را به سیستم‌های مالی و تجاری تحت نفوذ تحریم‌ها کاهش دهد و از مسیرهای جدید برای تبادلات مالی و تجاری استفاده کند.
برای مثال، انعقاد توافقنامه‌های تجاری با کشورهای شرق آسیا، آفریقا و آمریکای لاتین به ایران کمک می‌کند تا جایگزین‌هایی برای بازارهای از دست‌رفته پیدا کند و جریان صادرات و واردات را تسهیل کند.
انتقال دانش فنی و فناوری‌های نوین
از نتایج مثبت همکاری‌های اقتصادی از طریق تجارت آزاد انتقال دانش فنی و فناوری‌های نوین به داخل کشور است. ایران، از طریق مشارکت با شرکت‌های خارجی و انعقاد قراردادهای تجاری، به فناوری‌های پیشرفته در حوزه‌هایی مانند صنعت، کشاورزی و انرژی‌های تجدیدپذیر دسترسی پیدا می‌کند. این امر نه‌تنها سطح دانش فنی در کشور را ارتقا می‌دهد، بلکه زمینه را برای افزایش تولیدات با ارزش افزوده بالاتر فراهم کرده و رقابت‌پذیری صنایع داخلی را در سطح بین‌المللی افزایش می‌دهد.
تأثیر بر اشتغال و رشد اقتصادی
رونق تجارت و جذب سرمایه‌گذاری خارجی به‌طور مستقیم بر نرخ اشتغال و رشد اقتصادی کشور تأثیر می‌گذارد. افزایش صادرات، توسعه بخش تولید و ورود شرکت‌های جدید به بازار فرصت‌های شغلی بیشتری ایجاد کرده و موجب کاهش نرخ بیکاری می‌شود. علاوه بر این، ورود سرمایه‌های خارجی و توسعه صنایع وابسته به صادرات به ایجاد زیرساخت‌های اقتصادی بهتر و بهبود سطح معیشت مردم کمک خواهد کرد.
در مجموع، موافقت‌نامه‌های تجارت آزاد و ترجیحی می‌توانند به‌عنوان ابزاری قدرتمند برای توسعه اقتصادی ایران و کاهش تأثیر تحریم‌ها عمل کنند. با بهره‌برداری مناسب از این فرصت‌ها، ایران می‌تواند جایگاه خود را در بازارهای جهانی تقویت کرده و به رشد پایدار اقتصادی دست یابد.
ارسال دیدگاه
