اشتغال حدود ۱۶ هزار نفر درمعادن زغال‌سنگ
جدیدترین گزارش وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی ضمن تشریح آخرین جزئیات فعالیت مربوط به حوزه معادن زغال‌سنگ، تعداد شاغلان این حوزه را ۱۵ هزار و ۶۹۸ نفر برآورد کرده است.
نتایج آخرین طرح آمارگیری از معادن در حال بهره‌برداری کشور نشان می‌دهد که مجموعه معادن زغال‌سنگ ۱.۸ درصد آمار کلی معادن را شامل می‌شوند. این در حالی است که مطابق خروجی داده‌های وزارت کار حدود ۱۲ هزار معدن در کشور پروانه بهره‌برداری دارند که به‌طور تقریبی ۷۴ درصد آن‌ها فعال محسوب می‌شوند.
داده‌های حوزه فعالان معادن زغال‌سنگ نیز بیانگر سهم ۱۲ درصدی اشتغال این حوزه از مجموع اشتغال بخش معادن کشور است.
براساس آمارهای موجود در حوزه امنیت شغلی و قراردادهای کاری نیروی کار شاغل در معادن معادن زغال‌سنگ، ۹۱ درصد این بخش از جامعه کارگری دارای قرارداد مستقیم و ۸۸ درصد شاغلان این بخش نیز در حوزه پیمانکاری فعالیت دارند. در این حوزه همچنین کارگران ساده و ماهر بیش از ۸۰ درصد شاغلان بخش تولید معادن کشور را شامل می‌شوند.
طبق آخرین داده‌های مربوط به ارزش تولیدات مجموعه معادن فعال سطح کشور در سال ۱۴۰۱، معادن زغال‌سنگ در حال بهره‌برداری حدود دو درصد ارزش تولیدات معدنی را در اختیار دارند.
جزئیات دستمزدی شاغلان معدن
مطابق آمارهای مربوط به سال ۱۴۰۱، میانگین پرداختی به شاغلان قرارداد مستقیم حوزه معادن استخراج زغال‌سنگ ۱۸۰ درصد و پیمانکاری شاغل در این کارگاه‌ها ۱۲۰ درصد بیشتر از حداقل دستمزد همان سال صورت گرفته شده است. براساس اعلام وزارت کار سهم ۲۹ درصدی برای جبران خدمات در معادن کشور برآورد می‌شود، این در حالی است که در معادن زغال‌سنگ ۶۴ ردصد هزینه‌های تولید مربوط به جبران خدمات کارکنان محاسبه شده است.
مطابق نظر کارشناسان، تفاوت سهم مزد در فعالیت‌های معادن ناشی از تفاوت در روش تولید (کاربر یا سرمایه‌بر بودن روش تولید)، ارزش محصول، بازارهای فروش و خریداران رقابتی یا انحصاری محصولات، خام‌فروشی محصولات یا فرآیندهای توسعه‌ای مولد ارزش افزوده، تفاوت در نسبت ارزش افزوده به ارزش سرمایه‌گذاری و برخی عوامل دیگر است.
به‌طورکلی، مقایسه آمارهای معادن به تفکیک فعالیت در سال ۱۴۰۱ بیانگر این است که در فعالیت‌های معدنی مختلف، سهم جبران خدمات و پرداختی به شاغلان حوزه معدن متفاوت است. در برخی فعالیت‌ها مانند استخراج نمک، زغال‌سنگ و مواد معدنی شیمیایی، سهم جبران خدمات بالا و متوسط پرداختی در آن‌ها پایین است. در فعالیت‌هایی نظیر استخراج سنگ آهن و سنگ‌های فلزی غیرآهنی سهم جبران خدمات پایین با متوسط پرداختی بالا همراه است. در برخی دیگر از فعالیت‌ها نیز، هر دو شاخص سهم جبران خدمات و متوسط پرداختی به کارگران شاغل، پایین است.
آمار بالای حوادث کار بخش معدن
آخرین آمار و اطلاعات جهانی مربوط به اشتغال و حوادث کار حوزه فعالیت معدن، بیانگر سهم یک درصدی اشتغال این حوزه از مجموع نیروی کار جهانی و سهم هشت درصدی این بخش از حوادث کار در جهان است. مطابق داده‌های سازمان بین‌المللی کار (ILO) سالانه بیش از ۱۵ هزار نفر بر اثر رخداد حوادث ناشی از کار در معادن جهان، جان خود را از دست می‌دهند.
مقایسه سهم اشتغال، حوادث شغلی و آمار جانباختگان کارگری شاغل در معادن، نرخ هشت برابری حوادث کار در برابر اشتغال حوزه معدن را نشان می‌دهد. مطابق برآوردهای سازمان بین‌المللی کار در حال حاضر بالغ بر ۳۰ میلیون نفر در معادن کشورهای جهان به کار اشتغال دارند.
داده‌های مرکز آمار در سال ۱۴۰۰ حاکی از وقوع ۳۶۸ حادثه در معادن زغال‌سنگ و سهم ۲۳ درصدی کل معادن کشور از تجهیز به واحد ایمنی و بهداشت است. به این واسطه طی این سال تنها ۲۳ درصد شامل ۱۴۰۷ کارگاه از 6025 معدن کشور، واحد بهداشت، ایمنی و محیط‌زیست داشته‌اند.
براساس این گزارش سهم معادن زغال‌سنگ از تعداد معادن دارای حادثه ۱۶.۳ درصد و سهم این معادل از تعداد حوادث نیز ۲۶.۲ درصد بوده است. همچنین در محدوده زمانی اشاره شده در بخش استخراج سنگ‌آهن در حدود ۲۹.۶ درصد از معادن افراد حداقل دچار یک یا چند حادثه شغلی شده‌اند. پس از این معادن نیز حوزه فعالیت زغال‌سنگ سهم بالای حوادث شغلی را به خود اختصاص داده است.
نتایج آخرین طرح آمارگیری از معادن در حال بهره‌برداری کشور نشان می‌دهد که مجموعه معادن زغال‌سنگ ۱.۸ درصد آمار کلی معادن را شامل می‌شوند. این در حالی است که مطابق خروجی داده‌های وزارت کار حدود ۱۲ هزار معدن در کشور پروانه بهره‌برداری دارند که به‌طور تقریبی ۷۴ درصد آن‌ها فعال محسوب می‌شوند.
داده‌های حوزه فعالان معادن زغال‌سنگ نیز بیانگر سهم ۱۲ درصدی اشتغال این حوزه از مجموع اشتغال بخش معادن کشور است.
براساس آمارهای موجود در حوزه امنیت شغلی و قراردادهای کاری نیروی کار شاغل در معادن معادن زغال‌سنگ، ۹۱ درصد این بخش از جامعه کارگری دارای قرارداد مستقیم و ۸۸ درصد شاغلان این بخش نیز در حوزه پیمانکاری فعالیت دارند. در این حوزه همچنین کارگران ساده و ماهر بیش از ۸۰ درصد شاغلان بخش تولید معادن کشور را شامل می‌شوند.
طبق آخرین داده‌های مربوط به ارزش تولیدات مجموعه معادن فعال سطح کشور در سال ۱۴۰۱، معادن زغال‌سنگ در حال بهره‌برداری حدود دو درصد ارزش تولیدات معدنی را در اختیار دارند.
جزئیات دستمزدی شاغلان معدن
مطابق آمارهای مربوط به سال ۱۴۰۱، میانگین پرداختی به شاغلان قرارداد مستقیم حوزه معادن استخراج زغال‌سنگ ۱۸۰ درصد و پیمانکاری شاغل در این کارگاه‌ها ۱۲۰ درصد بیشتر از حداقل دستمزد همان سال صورت گرفته شده است. براساس اعلام وزارت کار سهم ۲۹ درصدی برای جبران خدمات در معادن کشور برآورد می‌شود، این در حالی است که در معادن زغال‌سنگ ۶۴ ردصد هزینه‌های تولید مربوط به جبران خدمات کارکنان محاسبه شده است.
مطابق نظر کارشناسان، تفاوت سهم مزد در فعالیت‌های معادن ناشی از تفاوت در روش تولید (کاربر یا سرمایه‌بر بودن روش تولید)، ارزش محصول، بازارهای فروش و خریداران رقابتی یا انحصاری محصولات، خام‌فروشی محصولات یا فرآیندهای توسعه‌ای مولد ارزش افزوده، تفاوت در نسبت ارزش افزوده به ارزش سرمایه‌گذاری و برخی عوامل دیگر است.
به‌طورکلی، مقایسه آمارهای معادن به تفکیک فعالیت در سال ۱۴۰۱ بیانگر این است که در فعالیت‌های معدنی مختلف، سهم جبران خدمات و پرداختی به شاغلان حوزه معدن متفاوت است. در برخی فعالیت‌ها مانند استخراج نمک، زغال‌سنگ و مواد معدنی شیمیایی، سهم جبران خدمات بالا و متوسط پرداختی در آن‌ها پایین است. در فعالیت‌هایی نظیر استخراج سنگ آهن و سنگ‌های فلزی غیرآهنی سهم جبران خدمات پایین با متوسط پرداختی بالا همراه است. در برخی دیگر از فعالیت‌ها نیز، هر دو شاخص سهم جبران خدمات و متوسط پرداختی به کارگران شاغل، پایین است.
آمار بالای حوادث کار بخش معدن
آخرین آمار و اطلاعات جهانی مربوط به اشتغال و حوادث کار حوزه فعالیت معدن، بیانگر سهم یک درصدی اشتغال این حوزه از مجموع نیروی کار جهانی و سهم هشت درصدی این بخش از حوادث کار در جهان است. مطابق داده‌های سازمان بین‌المللی کار (ILO) سالانه بیش از ۱۵ هزار نفر بر اثر رخداد حوادث ناشی از کار در معادن جهان، جان خود را از دست می‌دهند.
مقایسه سهم اشتغال، حوادث شغلی و آمار جانباختگان کارگری شاغل در معادن، نرخ هشت برابری حوادث کار در برابر اشتغال حوزه معدن را نشان می‌دهد. مطابق برآوردهای سازمان بین‌المللی کار در حال حاضر بالغ بر ۳۰ میلیون نفر در معادن کشورهای جهان به کار اشتغال دارند.
داده‌های مرکز آمار در سال ۱۴۰۰ حاکی از وقوع ۳۶۸ حادثه در معادن زغال‌سنگ و سهم ۲۳ درصدی کل معادن کشور از تجهیز به واحد ایمنی و بهداشت است. به این واسطه طی این سال تنها ۲۳ درصد شامل ۱۴۰۷ کارگاه از 6025 معدن کشور، واحد بهداشت، ایمنی و محیط‌زیست داشته‌اند.
براساس این گزارش سهم معادن زغال‌سنگ از تعداد معادن دارای حادثه ۱۶.۳ درصد و سهم این معادل از تعداد حوادث نیز ۲۶.۲ درصد بوده است. همچنین در محدوده زمانی اشاره شده در بخش استخراج سنگ‌آهن در حدود ۲۹.۶ درصد از معادن افراد حداقل دچار یک یا چند حادثه شغلی شده‌اند. پس از این معادن نیز حوزه فعالیت زغال‌سنگ سهم بالای حوادث شغلی را به خود اختصاص داده است.