بازنشستگان، مهمان ویژه درمان دولتی

بازنشستگان، مهمان ویژه درمان دولتی

سلاله صدرایی روزنامه نگار

وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی اخیرا تفاهم‌نامه‌ای را به‌ امضا رساندند که بازنشستگان کشوری از بسته خدمات درمانی «ویژه» در بیمارستان‌های دولتی/دانشگاهی بهره‌مند شوند. این طرح که با مشارکت صندوق بیمه بازنشستگان کشوری و شرکت بیمه تکمیلی طرف قرارداد به اجرا درمی‌آید، مزایای گوناگونی را دربر دارد و می‌تواند تحول جدیدی را در عرصه خدمت‌رسانی به جامعه هدف در حوزه درمان ایجاد کند. براین اساس مقرر شده است تا بیمارستان‌های مذکور 20 درصد از تخت‌های بستری را به صورت «وی‌آی‌پی» برای درمان بازنشستگان کشوری اختصاص دهند. 
جهت تبیین اهمیت این طرح، ابتدا نگاهی به روند ارائه خدمات درمانی و پرداخت هزینه‌های مربوطه داشته باشیم؛ می‌دانیم بازنشستگان پس از سال‌ها تلاش و نقش‌آفرینی در عرصه‌های گوناگون شغلی از دنیای پرتلاطم مسئولیت حرفه‌ای خداحافظی کرده و مرحله جدید زندگی خود را آغاز می‌کنند. 
دوره بازنشستگی معمولاً در اواسط یا اواخر دوره میانسالی افراد شکل می‌گیرد که توام با بروز مشکلات و بیماری‌های مرتبط با سن است و دریافت خدمات درمانی به مهمترین دغدغه این گروه از اقشار جامعه تبدیل می‌شود. از این‌رو، ارائه خدمات درمانی با تعرفه دولتی در مراکز درمانی دولتی/دانشگاهی وزارت بهداشت، این مراکز را تبدیل به خانه دوم بازنشستگان به‌ویژه افراد تحت پوشش صندوق بازنشستگان کشوری کرده و خدمات گران‌قیمت درمان در بخش‌های خصوصی، سبب شده تا این مراکز در اولویت انتخاب بازنشستگان و افراد تحت پوشش آن‌ها قرار گیرد. بنابراین ما با پدیده شلوغی و ازدحام این مراکز مواجه هستیم و در بسیاری از موارد اخذ نوبت برای انجام عمل‌‌های جراحی پرهزینه به‌سختی میسر می‌شود. چاره کار برای برخورداری از امکانات درمانی، انتخاب دوم یا همان مراکز بخش‌های خصوصی است.
این درحالی است که تعرفه‌های پزشکی در کشور ما چندنرخی است؛ به این نحو که تعرفه درمان در بخش‌های دولتی، خصوصی، نهادهای عمومی غیردولتی و خیریه رقم‌های متفاوتی را دربر می‌گیرد و حتی فراتر از آن تعرفه‌های تعیین شده از سوی نظام سلامت در برخی از بخش‌های خصوصی رعایت نمی‌شود و پدیده زیرمیزی‌ها نیز عامل دیگری در آشفتگی بازار درمان و افزایش خدمات این حوزه به‌شمار می‌رود. در چنین وضعیتی، افراد تحت پوشش بیمه‌های پایه از جمله بازنشستگان برای انجام اقدامات درمانی خود راهی بیمارستان‌های خصوصی می‌شوند و هزینه‌های درمان را با کسر حق‌بیمه پایه از جیب می‌پردازند. اما این شیوه طی سال‌های اخیر با افزایش سالانه هزینه‌های درمان و شلوغی مراکز دولتی/دانشگاهی، نارضایتی بیمه‌شدگان و بازنشستگان را به‌دنبال داشت و به‌ویژه دسترسی اقشار بازنشسته را به خدمات مورد نیاز درمانی به‌عنوان یک نیاز مبرم با تحمل فشارهای مالی مواجه کرده بود.
بر این اساس طی ده‌های اخیر بیمه‌های بخش خصوصی قد علم کردند و با ارائه خدمات بیمه‌تکمیلی در مدار توجه قرار گرفتند. به‌نحوی که پرداخت هزینه‌های درمانی بیمه‌شدگان و بازنشستگان در بخش‌های خصوصی پس از کسر حق‌بیمه پایه، برعهده شرکت‌های بیمه‌ای تکمیلی قرار دارد.
برخورداری از خدمات بیمه تکمیلی مستلزم پرداخت سهم افراد تحت پوشش و بخشی برعهده کارفرما است. درحوزه بازنشستگان نیز مبلغی از هزینه‌ها را بازنشسته و مبلغ دیگر را صندوق‌های بیمه‌ای پرداخت می‌کنند.
صندوق بازنشستگی کشوری نیز برای پاسخگویی به نیازهای درمانی بازنشستگان، ارتقای کیفیت درمان و کاهش هزینه‌های مرتبط با سلامت بازنشستگان از ابتدای اردیبهشت ۱۴۰۴ با شرکت بیمه دانا قرارداد منعقد کرده است. مطابق این قرارداد، سهم سرانه ماهانه برای هر نفر 710 هزار تومان تعیین شده که از این مبلغ 234 هزار و 300 تومان توسط بازنشسته پرداخت می‌شود و سهم باقی هزینه‌ به مبلغ 475 هزار و 700 تومان برعهده صندوق بازنشستگی کشوری قرار دارد. 
مدت این قرارداد یک‌ساله است که با هدف افزایش کیفیت خدمات درمانی و کاهش هزینه‌های درمان برای بازنشستگان وضع شده است. 
هرچند از طریق بیمه‌های تکمیلی امکان دست‌یابی افراد تحت پوشش بیمه‌های پایه به خدمات درمانی بخش‌های خصوصی فراهم شده؛ اما این شیوه کار به‌سختی توانسته‌ پاسخگوی انتظارات بازنشستگان از حوزه درمان باشد؛ زیرا بسیاری همواره این موضوع را مطرح می‌کنند که اساساً ارائه خدمات درمانی بیمه‌شدگان برعهده بیمه‌های پایه قرار دارد و چه نیازی به فعالیت بیمه‌های تکمیلی باید باشد. 

راهبرد وزارت کار در حوزه درمان
اکنون وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با هم تفاهم کرده‌اند از این به‌بعد بازنشستگان صندوق بازنشستگی کشوری از بسته خدمات درمانی «ویژه» در بیمارستان‌های دولتی و بیمارستان‌های وابسته به دانشگاه‌های علوم پزشکی بهره‌مند شوند.
مطابق با این تفاهم‌نامه دانشگاه‌های علوم‌پزشکی مکلفند که حداکثر تا 20 درصد از تخت‌ها و امکانات بیمارستان‌های درجه یک خود را برای ارائه خدمات ویژه به بازنشستگان اختصاص دهند. بخش‌های اختصاص یافته برای بازنشستگان دارای اتاق‌های وی‌آی‌پی در سطح مراکز درمانی خصوصی است.
انعقاد این طرح اهداف گوناگونی را پی‌گیری می‌کند که مهمترین اصل آن فراهم شدن امکانات درمانی مناسب برای بازنشستگان کشوری در مراکز درمانی دولتی/دانشگاهی مطابق با انتظارات بیمه‌شدگان است.
طرح مذکور درحالی در دست اجرا قرار دارد که علاوه بر پاسخگویی به نیازهای درمانی بازنشستگان، مزایای گوناگون دیگری را نیز دربر می‌گیرد.
کاهش بار مالی هزینه‌های درمان و پرداخت از جیب (فرانشیز) بیمه‌شدگان یکی از نکات برجسته طرح مذکور به‌شمار می‌رود؛ تعرفه خدمات پزشکی ارائه شده در این طرح با پوشش بیمه تکمیلی محاسبه می‌شود. به‌نحوی که تعرفه خدمات پزشکی بیش از تعرفه دولتی و کمتر از تعرفه بخش خصوصی درنظر گرفته است.
همان‌طور که می‌دانیم در شرایط عادی، افراد تحت پوشش بیمه پایه اعم از بیمه‌پردازان و بازنشستگان کمتر از 65 سال در صورت بستری در بیمارستان‌های دولتی/دانشگاهی 10 درصد فرانشیز بستری را از جیب پرداخت می‌کنند و در این بخش‌ها 90 درصد هزینه‌ها توسط بیمه پایه پرداخت می‌شود. فراموش نکنیم که افراد بالای 65 سال اساساً از پرداخت فرانشیز بستری تعرفه دولتی معاف هستند. اما همه بیمه‌شدگان و بازنشستگان در صورت مراجعه به مراکز درمانی بخش‌های خصوصی باید تعرفه‌های درمانی را بالاتر از تعرفه دولتی پرداخت کنند. در این روند افراد دارای پوشش بیمه تکمیلی، مابه‌التفاوت هزینه‌های بخش خصوصی را از طریق بیمه تکمیلی پرداخت می‌کنند. به‌عبارت دیگر شرکت بیمه تکمیلی آن‌ها براساس مفاد قرارداد، مابه‌التفاوت هزینه‌های درمان بخش خصوصی را پرداخت می‌کنند.

مزایای طرح تفاهم‌نامه
حال براساس تفاهم‌نامه وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و وزارت بهداشت، فرانشیز بیماران بستری در بخش‌های ویژه بیمارستان‌های دولتی/دانشگاهی برای بازنشستگان کشوری به 5 درصد کاهش می‌یابد.
برای مثال، چنانچه خدمات بستری بازنشستگان کشوری در بخش‌های دولتی یک میلیون تومان شود، بیمار تنها 100 هزار تومان را به‌عنوان فرانشیز پرداخت می‌کند و بیمه‌های پایه 900 هزار تومان را پوشش می‌دهند. در صورت بستری شدن بیماران در بخش‌های خصوصی هزینه‌های درمان مشابه ممکن است حدود 10 میلیون تومان شود و با کسر تعرفه بیمه‌های پایه بیماران باید 9 میلیون و 100 هزار تومان را از جیب پرداخت کنند. اما در قالب طرح تفاهم‌نامه جدید، بازنشستگان کشوری بستری شده در بخش‌های ویژه بیمارستان‌های دولتی/دانشگاهی تنها 5 درصد هزینه درمان را به‌عنوان فرانشیز پرداخت می‌کنند که مطابق با مثال ارائه شده حدود 455 هزار تومان می‌شود. در این مثال برای محاسبه آسان هزینه‌های درمان از ارقام کوچک استفاده شده است؛ اما باید توجه داشت که هزینه‌های درمانی در بخش‌های خصوصی به‌ویژه عمل‌های جراحی پیشرفته همواره ارقام بالاتر و بزرگ‌تری را دربر دارد و می‌تواند به چند ده میلیون تومان برسد و در نتیجه پرداخت از جیب بازنشستگان کشوری به همان نسبت کاهش می‌یابد. 
مزیت مهم دیگر این تفاهم‌نامه مربوط به کیفیت ارائه خدمات است؛ براساس این طرح ویزیت بیماران در بخش‌های ویژه توسط پزشکانی ارائه می‌شود که عضو هیأت ‌علمی دانشگاه‌ها هستند و در نتیجه افراد بستری همانند بخش‌های خصوصی می‌توانند از خدمات بهترین پزشکان و متخصصان بهره‌مند شوند. 
ارائه اتاق‌های وی‌آی‌پی (ویژه) از مزایای مهم دیگر این طرح به‌شمار می‌رود. به‌نحوی که اتاق‌های مذکور یک تخته بوده و علاوه بر فراهم بودن امکانات مناسب، خدمات پرستاری نیز با استاندارد تعداد پرستار به نسبت تخت بستری مطابقت دارد و در نتیجه کیفیت مراقبت‌های بالینی افزایش می‌یابد. 
یکی دیگر از نکات مهم این تفاهم‌نامه که از اصول مهم نظام سلامت نیز محسوب می‌شود، قطع شدن رابطه مالی بین بیمه‌شده و پزشک است. به‌ویژه اینکه در بخش‌های خصوصی امکان اخذ زیرمیزی نیز وجود دارد و طی این قرارداد، امکان چنین رخدادهایی پیش نمی‌آید و در نتیجه هزینه‌ها کاهش مضاعف پیدا می‌کند. 
از طرفی در برخی مواقع با بحث خرید لوازم و تجهیزات پزشکی در بخش‌های خصوصی یا دولتی توسط بیمار مواجه می‌شویم؛ اما در قالب این تفاهم‌نامه بیمار تحت هیچ شرایطی ملزم به تهیه اقلام پزشکی مورد نیاز از تهیه دارو گرفته تا وسایل و تجهیزات جراحی نیست و بیمارستان محل اقامت بیمار ملزم به فراهم کردن لوازم مورد نیاز بیمار بدون اخذ هزینه آن از بیمار است. 

جایگاه قانونی تفاهم‌نامه
اجرای تفاهم‌نامه وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی براساس معیارهای قانونی منعقد شده است. نخستین جایگاه قانونی طرح را می‌توان در اهداف قانون برنامه هفتم پیشرفت از جمله بندهای (ج) و (ث) ماده (73) جستجو کرد که در آن به کاهش پرداختی در هنگام دریافت خدمت و بسته مازاد بر بسته بیمه پایه برای جامعه هدف که بازنشستگان کشوری است، تأکید شده است. 
همچنین تبصره (3) بند (پ) تصویب‌نامه هیأت وزیران در بیست و هشتم اسفند 1403 و تصویب‌نامه این هیأت در بیست و دوم اردیبهشت 1404 نیز به اجرای «بسته ویژه خدمات درمانی در بخش‌های ویژه دولتی برای بازنشستگان کشوری» دلالت دارد.   
ماده (1) این تفاهم‌نامه به اصطلاحات و معانی مندرج در تفاهم‌نامه مربوط می‌شود. در ماده (2) به اصول راهبردی برنامه پرداخته شده است. ماده (3) ساختار سیاست‌گذاری و اجرایی تفاهم‌نامه را تبیین کرده است. ماده (4) مشمولان تفاهم‌نامه را دربر می‌گیرد و ماده (5) نیز فرایندهای اجرایی تفاهم‌نامه را شرح داده است. 

برنامه رسانه‌ای طرح 
همچنین برای اجرای مناسب تفاهم‌نامه به «برنامه رسانه‌ای طرح» نیز اشاره شده و هدف از برنامه رسانه‌ای طرح «خدمات ویژه درمانی برای بازنشستگان»، آگاه کردن بازنشستگان از این خدمت جدید بیان شده است. 
در ادامه تاکید شده که همزمان با برنامه رسانه‌ای باید توجه داشت که افراط در تبلیغات در این زمینه می‌تواند موجب افزایش بار بیمارستان‌های دولتی و ایجاد نارضایتی میان مراجعه کننده شود. 
همچنین موفقیت اجرای این طرح در گرو آمادگی بیمارستان‌ها و مراکز درمانی، پرداخت به‌موقع هزینه‌ها توسط بیمه و رضایت و اعتماد مراجعه‌کنندگان (بازنشستگان) درج شده است. 
براساس این برنامه پیشنهاد شده که اجرای طرح از طریق شبکه‌های مورد استفاده بازنشستگان به‌آن‌ها اطلاع رسانی شود و گام دوم اجرای این طرح توسط رسانه‌های رسمی حاکمیتی و با حضور مجریان آن (وزیر کار، رئیس صندوق بازنشستگی، وزیر بهداشت و...) در مراکز درمانی اطلاع‌رسانی شود. در گام سوم، در شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌های جمعی محتوای متنی و ویدئویی برای توضیح ویژگی‌های این طرح و نحوه استفاده و مزایای استفاده آن به گروه‌های هدف و بخش‌های گسترده‌ای از جامعه تهیه شود. 
در گام چهارم در رسانه‌های جمعی بحث کارشناسی درباره طرح صورت گرفته و اهمیت آن در طرح کلی برقراری عدالت در جامعه توضیح داده شود .
اجرای این طرح می‌تواند منجر به آرامش‌خاطر بازنشستگان کشوری برای دسترسی مناسب به خدمات درمانی شود. این تفاهم‌نامه درحال حاضر با اختصاص 20 درصد کل تخت‌های بستری مراکز درمانی برای درمان بازنشستگان کشوری شده است که در قدم نخست، تعداد مناسبی است. اما پیاده‌سازی مناسب طرح مذکور می‌تواند زمینه گسترش آن را میسر کند؛ زیرا درآمدزایی بیمارستان‌ها بهبود می‌یابد و تمایل مراکز درمانی برای اختصاص تخت‌های بیشتر برای اجرای طرح بیشتر می‌شود. این شرایط اهداف ارائه خدمات با کیفیت و کاهش هزینه‌های درمان بازنشستگان را محقق می‌کند.
ارسال دیدگاه
ضمیمه
ضمیمه