
بازار جهانی محصولات غذایی در سال جدید میلادی
فاطمه پاسبان پژوهشگر حوزه کشاورزی و غذایی
درباره چشمانداز محصولات غذایی در بازارهای جهانی و ریسکهای پیش روی آن، باید گفت که در حال حاضر به دلایل مختلف فضای بدون اطمینانی وجود دارد و نمیتوان پیشبینی دقیقی از آینده داشت. بحرانهایی که در سطح جهان جریان داشته و همینطور ادامه جنگ اوکراین و سایر اتفاقات سیاسی، بهطور طبیعی همگی بر بازارهای تولیدی و قیمتها در بازار تأثیر میگذارد اما اینکه تنشها چقدر زمان ببرد و عمق آن چه میزان باشد و تا چه حد بتواند ایجاد ریسک کند، همگی بر وضع قیمت محصولات غذایی مؤثر است. اگر این تنشها زود خاتمه یابد، روال منطقی را طی کند و عدم اطمینانها از بین برود، شرایط میتواند تا حدودی به ثبات برسد. آن چیزی که در قیمت مواد غذایی بسیار اهمیت دارد این است که کشورهای درگیر با تنش و جنگ تا چه میزان بهعنوان تولیدکننده مواد غذایی در سطح جهانی حضور دارند. این درحالی است که ریسکها و تنشهای موجود هزینه سرمایهگذاری را بالا میبرد و باعث میشود تولیدکنندگان با هزینه بیشتر تأمین مالی خود را انجام دهند. وقتی این اتفاق رخ دهد برای تولیدکننده خطرات و ریسکهایی به وجود میآید و قیمتهای تمام شده تحتتأثیر قرار میگیرد. البته اینکه قیمتها چه میزان افزایش پیدا کند قابل پیشبینی نیست اما به هر حال این افزایش قیمت امکان دارد در چند سناریوی متفاوت و با شرایط مختلف اتفاق بیفتد. سازمانهای جهانی پیشبینی جدیدی از وضع عرضه و قیمتهای محصولات غذایی ارائه ندادهاند. جدا از تولیدکنندگان مواد غذایی، خیلیها بهعنوان واسطهگر در بازارها حضور دارند، یعنی خدمات بازاریابی و فروش را انجام میدهند. چنانچه این کشورها هم دچار بحران شوند، طبیعتاً قیمتها از این ناحیه هم افزایش پیدا خواهد کرد. متغیر مهم دیگری که در قیمت محصولات کشاورزی و غذایی نقش دارد، موضوع تغییرات اقلیمی است. در سالهای اخیر با تغییرات اقلیمیای روبهرو بودهایم که هنوز هم ادامه دارد. این امر قادر است عامل تغییر قیمت مواد غذایی باشد، چون سرما یا گرمای بیش از اندازه یا بیماریها قادرند خسارتهایی را به تولید وارد کنند که باعث عرضه کمتر و افزایش قیمتها میشود. این اتفاق هنوز مدیریت و کنترل شده نیست، حتی کشورهای توسعهیافته هم نتوانستند تغییرات اقلیمی را کنترل کنند و در کشور ما هم این اتفاق افتاده است. فاکتور تورم نیز بهعنوان یک متغیر اساسی دیگر در این حوزه مطرح است. تورم از آسیبهای جدی به حساب میآید که این قدرت را دارد تا قیمتهای مواد غذایی را متأثر کند. هم تورم تولیدکننده و هم تورم مصرفکننده در این خصوص مهم است. اولی بهای محصولات را بالا میبرد که باعث افزایش قیمت میشود. اگر کشورهایی که سهم بالایی از عرضه محصولات غذایی دارند، دچار تنش شوند طبیعتاً قیمت محصولات بالا خواهد رفت. همچنین تورم مصرفکننده به دلیل افزایش قیمت و خدماتی که در زنجیره ارزش مواد غذایی وجود دارد، میتواند باعث افزایش قیمتها شود که از جمله آنها باید به رشد قیمت حمل و نقل، بهای انرژی یا بستهبندی و سایر مواردی اشاره کرد که بر عرضه محصولات غذایی تأثیر میگذارد. ذکر این نکته ضروری به نظر میرسد که بهطور کلی سه عامل مناقشات منطقهای، اقلیم و کاهش رشد اقتصادی بر امنیت غذایی و تغذیه تأثیرگذار بوده است. در این میان اقلیم و تغییرات آن بهعنوان عامل مهمی در امنیت غذایی جهان مدنظر قرار میگیرد. تکرار و شدت حوادث شدید جوی و خشکسالیها، افزایش سطح آب دریاها و افزایش بینظمیهای الگوهای فصلی بارش و...، بر امنیت غذایی جهان تأثیرگذار است. همچنین تابآوری سیستم محصولات کشاورزی و مواد غذایی در برابر مخاطرات بهخصوص مخاطرات مرتبط با تغییر اقلیم و سایر مخاطرات بهداشتی همانند کرونا مهمترین راهکارهای تأمین امنیت غذایی به شمار میروند.
ارسال دیدگاه