آخرین داده‌های وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در حوزه اشتغال اتباع خارجی از صدور کاهش روادید ورود و کار اتباع، روند کاهشی صدور و تمدید پروانه کار اتباع و رشد تجدید این پروانه، افزایش صدور کارت موقت اتباع خارجی و کاهش تمدید کارت مذکور و افزایش وصولی صدور پروانه کار، کارت موقت و جرائم کارفرمایان مختلف در به‌کارگیری اتباع شاغل غیرمجاز خبر می‌دهد.

جزئیات تازه از بخش اشتغال و به‌کارگیری اتباع غیرمجاز در سطح کشور نشان از روند افزایشی تعداد و مبلغ جریمه کارفرمایان به واسطه اشتغال غیرمجاز اتباع، افزایش بازرسی حوزه اشتغال اتباع بدون مجوز و شناسایی شاغلان اتباع غیرمجاز و همچنین کاهش تعداد کارفرمایان متخلف معرفی شده به مراجع قانونی در ارتباط با موضوع تخلف به‌کارگیری این افراد دارد.

صدور بیش از چهار هزار روادید ورود و کار اتباع ماهر
بر اساس اطلاعات مربوط به سالنامه آماری وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، سال ۱۴۰۱ از سوی اداره کل اشتغال اتباع خارجی این وزارتخانه تعداد 4055 مورد مجوز یا روادید ورود با حق کار مشخص برای اتباع ماهر صادر شد. این در حالی است که سال ۱۴۰۲ این وضعیت روند کاهشی داشته است.
آمارها همچنین بیانگر این است که سال قبل تعداد 3323 مورد مجوز یا روادید ورود با حق کار مشخص برای اتباع ماهر از سوی وزارت کار صادر شده است.
همین‌طور به ترتیب در سال‌های ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ تعداد ۱۵۸ و ۴۱۹ مورد ابطال روادید ورود با حق کار مشخص از سوی وزارت کار انجام شده است.
بخش دیگری از آمار وزارت کار در ارتباط با صدور روادید ورود با حق کار مشخص برای اتباع ماهر گویای این است که بیشترین تعداد این مجوزها در سطح کشور در استان‌های اصفهان با ۵۸۹ مورد، بوشهر با ۴۴۱ مجوز و یزد با ۲۶۷ مورد صورت گرفته است.
بیشترین مورد ابطال روادید موردنظر برای اشتغال اتباع در سال گذشته مربوط به استان‌های بوشهر، یزد، اصفهان و تهران است. در این بین استان‌های بوشهر و یزد هم‌زمان در جمع مناطق با بالاترین مجوز اشتغال و ابطال آن قرار دارند.
ایلام، چهارمحال و بختیاری، کهگیلویه و بویراحمد، خراسان شمالی و لرستان در سال گذشته آمار بسیار پایینی در حوزه صدور روادید ورود با حق کار مشخص برای اتباع ماهر را ثبت کرده‌اند. در برخی از این مناطق حتی یک مورد روادید ورود و اشتغال صورت نگرفته است.
کاهش صدور و تمدید پروانه کار اتباع
مقایسه آمارهای دو سال اخیر وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی حاکی از کاهش صدور و تمدید پروانه کار اتباع خارجی ماهر است اما تجدید این مجوزهای اشتغال، روند افزایشی را ثبت کرده است.
طبق آخرین داده‌های آماری، سال ۱۴۰۱ در مجموع بالغ بر 3600 مورد صدور پروانه کار برای اتباع دارای مهارت انجام شد. با توجه به روند کاهشی این حوزه، تعداد پروانه کار اتباع خارجی در سال قبل به حدود 2600 مورد رسید. همچنین در سال‌ ۱۴۰۱ بالغ بر 5500 مورد و در سال گذشته نیز بیش از 5400 مورد تمدید مجوز یا پروانه اشتغال اتباع در سطح کشور صادر شده که این روند نیز سیر کاهشی داشته است. بخشی از اطلاعات جدید مربوط به حوزه اشتغال اتباع خارجی در کشور برخلاف شاخص‌های صدور و تمدید پروانه کار، روند افزایشی در حوزه تجدید مجوز اشتغال اتباع ماهر را نشان می‌دهد، به‌گونه‌ای که تعداد تجویز پروانه اشتغال اتباع از ۱۸۹ مورد در سال ۱۴۰۱ به ۴۱۸ مورد در سال قبل رسیده است. بر پایه آمارها استان‌های اصفهان، بوشهر و تهران بالاترین میزان صدور مجوز یا پروانه کار اتباع خارجی دارای مهارت‌های فنی و تخصصی را در سال گذشته به ثبت رسانده‌اند. همچنین استان‌های خراسان رضوی، اصفهان و تهران به ترتیب بیشترین سهم تمدید پروانه کار اتباع خارجی ماهر را در اختیار دارند.

افزایش صدور کارت موقت اشتغال اتباع خارجی
مطابق با خروجی اطلاعات سالنامه وزارت کار، سال گذشته در شرایطی روند افزایشی صدور کارت موقت اتباع خارجی از سوی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی ثبت شد که تمدید این کارت‌ها کاهش را نشان می‌دهد. در حالی صدور حدود ۳۹ هزار مورد صدور کار موقت اتباع در سال ۱۴۰۱ ثبت شده که این آمار در پایان سال قبل به بیش از ۶۰ هزار و ۵۰۰ مورد رسید. آمار بیش از ۲۱۶ هزار موردی تمدید کارت موقت اتباع خارجی در سال ۱۴۰۱ بالغ بر ۱۶۰ هزار مورد کاهش پیدا کرده است. مجموع آمار مربوط به صدور و تمدید کارت موقت اتباع با توجه به رشد حدود ۳۴ هزار موردی در سال قبل به بیش از ۲۲۱ هزار فقره رسیده است.

ثبت ۱۶ هزار جریمه کارفرمایان برای اشتغال اتباع غیرمجاز
اشتغال و به‌کارگیری نیروی کار اتباع دارای شرایط و الزاماتی قانونی است و جامعه کارفرمایان مشمول قانون کار برای بهره‌گیری از نیروی کار اتباع خارجی ملزم به رعایت قوانین و مقررات این حوزه هستند. در این راستا برخی از کارفرمایان به دلیل استفاده از نیروی کار اتباع غیرمجاز در بازرسی‌های حوزه کار، شناسایی و مطابق قوانین جریمه می‌شوند.
آمارهای وزارت کار درباره میزان جرائم کارفرمایان برای بهره‌مندی از نیروی کار اتباع غیرمجاز حاکی است که در سال گذشته با ثبت روند افزاشی، ۱۵ هزار و ۸۷۰ مورد جریمه در این حوزه محقق شده است؛ در حالی که این تعداد در سال قبل از آن ۱۳ هزار و ۴۰۰ مورد برآورد شده است. به گواه داده‌ها و اطلاعات وزارت کار، میزان ریالی این جرائم نیز رشد بیش از دو برابری را تجربه کرده است.
طبق خروجی سالنامه وزارت کار، استان‌های تهران، اصفهان و فارس در سال ۱۴۰۲ بالاترین میزان جرائم مرتبط با به‌کارگیری و اشتغال نیروی کار اتباع غیرمجاز خارجی را به خود اختصاص داده‌اند. در مجموع ۱۹ استان در این سال هرکدام بالاتر از ۱۰۰ مورد جریمه اشتغال کارگران غیرمجاز خارجی را در کارنامه دارند.

انجام بالغ بر ۶۱ هزار بازرسی کار در حوزه اشتغال اتباع
بررسی اطلاعات مربوط به بازرسی‌های انجام شده سال ۱۴۰۲ درباره اتباع خارجی، شاغل غیرمجاز و کارفرمایان متخلف حوزه کار بیانگر رشد حدود ۱۰ هزار موردی بازرسی‌های مذکور در بازه زمانی اشاره شده در سطح کشور است. با استناد به آمارها در سال ۱۴۰۱ حدود ۵۲ هزار بازرسی حوزه کار و اشتغال اتباع خارجی در کارگاه‌های سطح کشور توسط وزارت کار صورت گرفته است. این در حالی است که سال ‌پس از آن شاهد انجام بیش از ۶۱ هزار و ۵۰۰ مورد بازرسی در این حوزه بودیم.
بر مبنای این بازرسی‌ها در سال ۱۴۰۱ تعداد ۳۷ هزار و ۳۳۶ اتباع شاغل غیرمجاز شناسایی و به دنبال آن 5151 کارفرمای متخلف به مراجع قضایی معرفی شدند. همچنین در سال قبل به دنبال شناسایی تعداد ۴۰ هزار و ۷۰۷ مورد اتباع شاغل غیرمجاز، 3678 کارفرمای متخلف به مراجع قضایی معرفی شدند. به این واسطه مقایسه داده‌ای دو سال اخیر وزارت کار در ارتباط با شناسایی اتباع غیرمجاز شاغل در کارگاه‌های سطح کشور، روند افزایشی این موارد را در سال ۱۴۰۲ نشان می‌دهد. آخرین اطلاعات آماری حوزه بازرسی کار اتباع خارجی می‌گوید که سال گذشته استان‌های فارس، اصفهان و خراسان رضوی موفق به ثبت بالاترین میزان بازرسی در این حوزه شده‌اند؛ استان فارس با ثبت بیش از ۱۲ هزار مورد بازرسی در یک سال، با اختلاف زیاد از دیگر مناطق کشور در حوزه بازرسی کار اتباع فعالیت داشته است.
کمترین تعداد بازرسی کار اتباع نیز در این سال به استان‌های کهگیلویه و بویراحمد، کرمانشاه و ایلام اختصاص دارد؛ قم، خراسان شمالی، خراسان جنوبی، اردبیل و آذربایجان شرقی نیز آمار پایینی از بازرسی این حوزه را در سال گذشته ارائه داده‌اند.
همچنین استان‌های تهران، اصفهان و فارس به ترتیب بالاترین میزان شناسایی اتباع شاغل غیرمجاز را در سطح کشور به خود اختصاص داده‌اند. این در شرایطی است که استان تهران با آمار ۱۱ هزار و ۸۹۳ نفری با اختلاف بالا از دیگر مناطق قرار دارد. مطابق داده‌های سالنامه وزارت کار استان‌های تهران، فارس و کرمان بیشترین تعداد معرفی کارفرمای متخلف در حوزه به‌کارگیری و اشتغال اتباع خارجی غیرمجاز را در سال قبل ثبت کرده‌اند. در این ارتباط استان تهران با معرفی 1508 کارفرمای متخلف، سهم بالایی در برخورد با این تخلف حوزه اشتغال در اختیار دارد.