مضرات ظروف پلاستیکی در زندگی روزمره
دکتر داود موسیپور - متخصص داخلی
انسان در تمام طول چرخه حیات پلاستیک از طریق استنشاق، بلع و تماس مستقیم پوست در معرض انواع مختلفی از مواد شیمیایی سمی و میکروپلاستیکها قرار میگیرد. طی سالهای اخیر، ظروف پلاستیکی یکبارمصرف بسیار مورد استفاده قرار گرفته است. مواد موجود در ظروف پلاستیکی نهتنها محیطزیست، بلکه سلامت ما و نسلهای آینده را نیز تهدید میکند و موجب ابتلا به بیماریهای مختلف در انسان میشود. بسیاری از مواد شیمیایی، مانند ارگانوفسفرههای بسیار سمی، از طریق بستهبندی و ظروف یکبارمصرف وارد غذا میشوند. در ساخت ظروف پلاستیکی ترکیب شیمیایی بیسفنول (BPA) بهکار رفته که این ماده سمی موجب بسیاری از ناهنجاریهای غیرقابل جبران در بدن میشود. این ماده شیمیایی با بروز چاقی و دیابت در ارتباط است. مقدار کمی از این ماده نیز میتواند در بدن واکنش ایجاد کرده و بر میزان و عملکرد هورمونها تأثیر منفی بگذارد. این ماده موجب افزایش میانگین میزان چربیها و تولید هورمون انسولین در بدن میشود و بر عملکرد لوزالمعده که تولیدکننده انسولین است، اثرات منفی دارد. علاوهبر این، اگر غلظت بیسفنول زیاد باشد روی کیفیت اسپرم در مردان تأثیرات نامطلوب گذاشته و در زنان نیز احتمال ناباروری را افزایش میدهد. افزایش این ماده سمی در بدن مادران باردار باعث بروز خطر نارساییهای مادرزادی در نوزادان شده و افزایش سطح این ماده شیمیایی در خون مادران باردار احتمال ایجاد نارساییهای عصبی- رفتاری را در نوزادان تشدید میکند. بیسفنول مختلکننده عملکرد غدد درونریز است که سبب ایجاد اختلال در کار بیضهها، رشد مغزی، غدد سینهای و تخمدانها شده و همچنین بر بافت دستگاه گوارش تأثیر منفی میگذارد. استفاده از این ظروف سبب ایجاد اختلالاتی نظیر بیخوابی و بیحوصلگی میشود. مصرف طولانیمدت، استفاده روزمره از ظروف پلاستیکی و قرار گرفتنشان در معرض دمای بالا یا گرما، سبب میشود مواد سمی که در پروسه ساخت برای نرم کردن پلاستیک مورد استفاده قرار گرفته آزاد شود، سپس این سموم و ترکیبات پرخطر همچون استایرن مونومر همراه با مواد غذایی وارد بدن انسان شده و منجر به بروز سرطان میشود. در نهایت باید به این نکته توجه داشته باشیم که خوردن غذاهای گرم در این ظروف خطرات مبتلا شدن به بیماریهایی چون سنگ کلیه، سرطان سینه و کبد، کاهش تعداد اسپرم، عدم تعادل هورمونی و... را در بزرگسالان و کودکان افزایش میدهد.
به همین خاطر تا جایی که میتوانیم نباید از ظروف یادشده استفاده کنیم. علت اصلی مخالفت با ظروف پلاستیکی به دلیل آسیب و ضررهایی است که به سلامت انسان وارد میکند. البته محیطزیست نیز از این محصولات دستساز انسان آسیب زیادی میبیند که نباید نادیده گرفته شود؛ زیرا تخریب محیطزیست به معنای به مخاطره افتادن سلامت و زندگی انسانهاست.
نکاتی که لازم است در زمان استفاده از ظروف پلاستیکی یکبارمصرف مد نظر قرار دهید عبارتاند از:
- از قرار دادن بطری پلاستیکی آب در فریزر برای انجماد بهطور جدی پرهیز کنید؛ زیرا این کار موجب آزادسازی سم دیوکسین از ظروف پلاستیکی میشود.
- ظروف یکبارمصرف پلاستیکی، تنها برای سرو غذای سرد مناسب هستند.
- از قرار دادن ظروف پلاستیکی در مایکروویو و در معرض دمای بالا اجتناب کنید. این کار میتواند مواد مضر را آزاد کند و در نتیجه منجر به سرطانزا شدن آن میشود.
- ظروفی را انتخاب کنید که دارای برچسب مناسب مواد غذایی و تأیید شده توسط مقامات بهداشتی مربوطه باشند. معمولاً روی ظروف پلیکربناتی که حاوی بیسفنول (آ) هستند این علامت قید شده است: ۷# که بهتر است آن را به خاطر داشته باشید.
- از بطریهای شیشهای و یا فاقد بیسفنول (آ) برای شیردهی به کودکان استفاده کنید.
- زمان تهیه اسباببازی پلاستیکی برای کودکان دقت کنید که پلاستیک آن فاقد بیسفنول (آ) باشد و سعی کنید اسباب بازیهای غیر پلاستیکی بخرید.
- در موقع شستوشوی ظروف پلاستیکی، بههیچ عنوان نباید از مواد شیمیایی قوی استفاده کرد؛ زیرا اگر سطح داخلی یا خارجی این ظروف آسیبدیده باشند و یا خراش پیدا کنند، غیرقابل استفاده خواهند شد. این کار موجب ترشح مواد شیمیایی درون بدنه پلاستیک به غذا میشود. از طرفی محیطزیست نیز در امان نخواهد بود.
ارسال دیدگاه