تحریم‌های اقتصادی علیه ایران نظام دارویی کشور را نیز فراگرفت و همکاری شرکت‌های خارجی در زمینه مراودات دارویی با ایران قطع شد. هرچند ادعا می‌شود که کشور ما در زمینه دارو تحریم نیست، اما عواملی مانند تحریم انتقالات ارزی، حمل‌ونقل و تحریم شرکت‌های خدمات بیمه‌ای، در عمل واردات دارو را با مشکلاتی مواجه کرده است. این در شرایطی است که صنعت داروسازی ایران نیز به دلیل قدمت بسیاری از کارخانجات که از اوایل انقلاب و حتی پیش از انقلاب آغاز به ‌کار کرده‌اند، نیازمند نوسازی است که به دلیل تحریم‌ها در حال حاضر امکان آن فراهم نیست و در صورت امکان اجرای آن با کندی و با هزینه‌های گزاف غیرتوجیه اقتصادی انجام می‌شود. با وجود همه این مسائل خوشبختانه کشور ما از نظر ظرفیت تولید دارو یکی از کشورهای برتر منطقه به شمار می‌رود و به لطف نخبگان داروسازی کشور حدود 98 درصد داروهای مورد نیاز در داخل تولید می‌شود. این ظرفیت اجازه نداده کشور در شرایط بحرانی مانند همه‌گیری کرونا با کمبود قابل‌توجه دارو مواجه شود. حدود 140 کارخانه تولید دارو، 50 کارخانه تولید داروهای گیاهی و حدود 50 شرکت تولید کننده مواد اولیه این محصول در ایران فعالیت دارند. این ظرفیت، نظام دارویی ایران را در بین سایر کشورهای منطقه سرآمد کرده است. معتقدم باید از این توان تولید و دانش، استفاده بهینه‌ای شود تا امکان شکوفایی نظام دارویی به‌وجود آید. برای بیان اهمیت فعالیت شرکت‌های داخلی به این نکته بسنده می‌کنم که حدود 2 تا 3 درصد داروها وارداتی است و این میزان دارو حدود 30 تا 40 درصد منابع ارزی دارویی را به خود اختصاص می‌دهد. در اینجاست که متوجه می‌شویم 98 درصد تولید داخل تا چه میزان ارزش دارد و تا چه میزان سبب صرفه‌جویی در ذخایر ارزی کشور می‌شود. از این‌رو باید از تولید کنندگان دارو سپاسگزار باشیم که توانسته‌اند چراغ نظام دارویی کشور را تا این لحظه روشن نگه دارند. نکته مهم دیگر اینکه بیماران صعب‌العلاج و خاص بیشترین آسیب را از تحریم‌های دارویی متحمل می‌شوند؛ زیرا سه درصد داروهای وارداتی عموماً شامل داروهای تخصصی مربوط به بیماری‌های سرطان، ام‌اس، هموفیلی و سایر بیماران خاص است که در اثر تحریم‌های ظالمانه ورود این داروها به کشور به ‌راحتی میسر نمی‌شود و در نتیجه باید تقویت حوزه دارویی کشور برای تولید این داروها قوت گیرد. این در حالی است که برخی سیاست‌های دارویی سبب خودتحریمی می‌شود؛ عدم اختصاص به ‌موقع ارز و مشکلات ترخیص کالا از گمرک از جمله مسائلی است که شرکت‌های تولید‌کننده را درگیر کرده و تبعات آن با ایجاد کمبود اقلام مصرفی و دارویی مانند شیرخشک نمایان می‌شود. تمهیدات رفع مشکلات نیز عموماً به سمت تقویت واردات معطوف است که تضعیف جایگاه تولید‌کنندگان داخلی را در پی دارد. از طرفی قیمت‌گذاری دستوری نیز عامل دیگری است که تولیدات داخلی را با کاهش مواجه می‌کند، زیرا صرفه اقتصادی برای تولیدات دارویی تقلیل یافته و کمبود دارویی ایجاد می‌شود. این درحالی است که تمامی فعالان عرصه تولید داروی کشور برای ادامه فعالیت نیازمند حمایت‌ هستند و اتخاذ تدابیر هوشمندانه در جهت تقویت بدنه تولید‌کنندگان می‌تواند مسیر دستاوردهای داخلی را هموار کند.