نحوه برقراری مستمری برای بازماندگان فرد گم‌شده

کارشناس «آتیه‌نو» به پرسش‌های بیمه‌ای خوانندگان پاسخ می‌دهد

نحوه برقراری مستمری برای بازماندگان فرد گم‌شده

حوزه کار و تأمین‌اجتماعی به دلیل تعدد قوانین و مقررات، دارای پیچیدگی‌ها و ظرایفی است که بسیاری از افراد و مشاغل در حوزه کارگری و کارفرمایی را درگیر خود می‌کند. یکی از ضروری‌ترین امور حمایتی در این بستر، ارائه خدمات مشاوره تخصصی است. از ‌‌‌‌‌‌‌این‌‌‌‌‌‌‌‌ رو، هفته‌نامه آتیه‌نو با راه‌اندازی این صفحه، تلاش دارد تا با ارائه خدمات مشاوره، کمک کند تا شرکای اجتماعی سازمان تأمین‌اجتماعی بتوانند وفق قوانین و مقررات، بخشنامه‌ها و آیین‌نامه‌های اجرایی از حقوق خود مطلع شده تا هنگام بروز مشکل یا اختلاف به راهکاری درست و دقیق دست یابند.

احمد فاضلی کارشناس سازمان تأمین‌اجتماعی

فارغ‌التحصیل رشته پزشکی هستم‌. بعد از گذراندن دوره طرح و با اخذ شماره نظام پزشکی‌، مطب پزشک عمومی دایر کرده‌ام‌. با توجه به اینکه قبل از شروع تحصیلات دانشگاهی سه سال سابقه پرداخت حق بیمه در تأمین‌اجتماعی دارم و نیز دارای 30 سال سن هستم‌، برای بهره‌مندی از خدمات درمانی و استفاده در آینده از مستمری بازنشستگی تأمین‌اجتماعی با چه شرایطی می‌توانم خودم را بیمه کنم‌؟ 
25 گروه از گروه‌های اجتماعی غیر‌مشمول حمایتی خاص‌، جزء بیمه‌های توافقی سازمان تأمین‌اجتماعی هستند. بیمه پزشکان و پیراپزشکان نیز یکی از بیمه‌های توافقی است؛ لذا کلیه پیراپزشکان و پزشکان عمومی و متخصص و فوق‌تخصص اعم از خانم یا آقا که از اعضای سازمان نظام پزشکی هستند با معرفی سازمان مذکور با داشتن حداکثر 50 سال سن (در صورت داشتن سن بیشتر از 50 سال باید معادل سن اضافی سابقه پرداخت حق بیمه قبلی داشته باشند) می‌توانند خود را بیمه تأمین‌اجتماعی کنند‌. نرخ حق بیمه 27 درصد و دستمزد مبنای کسر حق بیمه افرادی با هر رده سنی که (مثل شما) سابقه آنها بین صفر و پنج سال است‌، به انتخاب متقاضی بین 2/1 برابر حداقل دستمزد تا حداکثر دستمزد مصوب شورایعالی کار است؛ لذا شما می‌توانید دستمزد روزانه خود را بین یک میلیون و 671 هزار و 900 ریال و حداکثر 975 هزار و2750 ریال انتخاب کنید. مهلت ارسال لیست و پرداخت حق بیمه ماهیانه (افرادی که لیست آنها به صورت گروهی و توسط سازمان نظام پزشکی ارسال می‌شود یا خود بیمه شده به صورت انفرادی حق بیمه را پرداخت می‌کند) تا آخرین روز ماه بعد است. اگر متقاضی طبق شرایط مربوطه نیاز به معاینات پزشکی داشته باشد باید قبل از شروع بیمه‌پردازی با معرفی تأمین‌اجتماعی و با هزینه شخصی مورد معاینات پزشکی قرار گیرد‌. تعهدات سازمان تأمین‌اجتماعی عبارت است از کلیه تعهدات کوتاه‌مدت (به غیر از غرامت دستمزد ایام بیماری و مرخصی زایمان و مقرری بیمه بیکاری) شامل کمک‌هزینه ازدواج بلاعوض‌، کمک‌هزینه پرداخت پروتز و اروتز‌، کمک‌هزینه کفن‌ودفن‌، هزینه سفر و اقامت بیمه شده بیمار و همراه او و تعهدات بلند‌مدت شامل مستمری‌های بازنشستگی و کارافتادگی کلی و بازماندگان. همچنین انجام خدمات درمانی (خدمات درمانی در مراکز درمانی ملکی و یا استیجاری تأمین‌اجتماعی مانند سایر بیمه‌شدگان توافقی بدون اخذ فرانشیز و رایگان) است. ضمناً کلیه پزشکان و پیراپزشکان در صورت داشتن حداکثر 50 سال سن و حداقل 30 روز سابقه پرداخت حق بیمه و یا صرفاً دارای کارت پایان خدمت سربازی (برای آقایان) می‌توانند خود را با در نظر گرفتن سایر شرایط‌، بیمه اختیاری کنند که نرخ حق بیمه 27 درصد و تعهدات سازمان تأمین‌اجتماعی بیمه اختیاری مانند تعهدات فوق‌الذکر است. لازم به یادآوری است‌، اگر پزشکان و یا پیراپزشکان در یکی از مراکز درمانی شاغل بوده و رابطه استخدامی و مزد‌بگیری با کارفرما داشته باشند مشمول بیمه اجباری خواهند بود و کارفرما مکلف است نسبت به ارسال لیست و پرداخت حق بیمه آنان اقدام کند.
من ساکن خارج از کشور هستم و خودم را با نرخ 14 درصد بیمه ‌ایرانیان خارج از کشور کرده‌ام. می‌دانم که این بیمه مشمول خدمات درمانی در خارج از کشور نیست‌، اما اگر این قبیل بیمه‌شدگان (در مواقعی که مدتی در ایران اقامت دارند) نیاز به خدمات درمانی تأمین‌اجتماعی داشته باشند، چه باید کنند؟
اگر بیمه شده همراه با حق بیمه مربوطه‌، ماهیانه به میزان 9 درصد سهم درمان را نیز پرداخت کند می‌تواند در داخل کشور از خدمات درمانی تأمین‌اجتماعی بهره‌مند شود.
برادر من ساکن یکی از کشورهای اروپایی است و تصمیم دارد خود را با نرخ 18 درصد‌، بیمه ‌ایرانیان خارج از کشور کند. چون به علت اشتغال در خارج‌، امکان آمدن او به ایران جهت عقد قرارداد مقدور نیست، آیا با انتخاب وکیل می‌تواند این کار را انجام دهد‌؟
بله. متقاضی بیمه ‌ایرانیان خارج از کشور می‌تواند با تنظیم وکالت‌نامه در دفاتر اسناد رسمی کشور و نمایندگی‌های سیاسی جمهوری اسلامی ایران در خارج ازکشور با تفویض اختیار به وکیل و قید این جمله در متن وکالت‌نامه (مراجعه به سازمان تأمین‌اجتماعی جهت انجام کلیه امور بیمه)‌، وکیل مربوطه کلیه امور بیمه‌ای موکل خود شامل درخواست و عقد قرارداد و پرداخت حق بیمه و... را انجام می‌دهد، ضمناً چنانچه متقاضی نیاز به انجام معاینات پزشکی داشته باشد قبل از انعقاد قرارداد لازم است نمایندگی سیاسی یا کنسولگری یا وابسته کار جمهوری اسلامی ایران در خارج از کشور پس از احراز هویت‌، او را توسط فرم خام معاینات پزشکی ترجمه شده به انگلیسی جهت انجام معاینات به پزشک معتمد مورد تأیید (ترجیحا پزشک متخصص داخلی) معرفی می‌کند‌ و متقاضی پس از انجام معاینات‌، نتیجه معاینات پزشکی را ترجمه کرده و بعد از تأیید نمایندگی سیاسی جمهوری اسلامی ایران همراه با سایر مستندات پزشکی به ایران ارسال و شعبه تأمین‌اجتماعی بعد از دریافت مدارک پزشکی‌، آن را جهت اعلام‌نظر در خصوص کارافتادگی یا عدم کارافتادگی به کمیسیون پزشکی تأمین‌اجتماعی ارسال می‌کند. لازم به یادآوری است بر اساس اعلام مسئولان سازمان تأمین‌اجتماعی‌، این سازمان در 18 کشور دارای 31 کارگزاری رسمی است؛ لذا متقاضیان می‌توانند در این کارگزاری‌ها نیز نسبت به عقد قرارداد بیمه ‌ایرانیان خارج ازکشور اقدام کنند.
دو ماه است در یک شرکت تولیدی شاغل و بیمه‌پرداز هستم. قبل از اشتغال در این شرکت مدت 24 ماه به عنوان افسر وظیفه خدمت سربازی را انجام داده‌ام و تصمیم دارم نسبت به خرید سابقه خدمت سربازی اقدام کنم. چون در ایام خدمت سربازی با توجه به تخصص رشته تحصیلی‌ام جمعاً به مدت شش ماه در ساعات غیر‌اداری در یک شرکت تولیدی اشتغال داشتم و کارفرما در این مدت ضمن ارسال لیست برای من حق بیمه نیزپرداخت کرده است، سؤالم این است که آیا خرید 24 ماه خدمت سربازی به کسر ایام بیمه‌پردازی دوران خدمت سربازی است؟
با توجه به بند «2» ماده (4) قانون تأمین‌اجتماعی و امعان نطر به مواد (21)، (9) و (6) قوانین اختصاصی نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران مبنی بر اینکه مشمولان نظام وطیفه در ایام خدمت سربازی به عنوان پرسنل نیروهای مسلح محسوب می‌شوند و مشمول خدمات بیمه‌، درمان‌، بازنشستگی و... بوده و به طور تمام‌وقت در خدمت نیروهای مسلح هستند؛ لذا اشتغال به کار کارکنان وظیفه در ساعات غیر‌اداری فاقد وجاهت قانونی است‌، پس در این ارتباط در مواردی که افراد پس از پایان خدمت سربازی در ردیف بیمه‌شدگان سازمان تأمین‌اجتماعی قرار بگیرند و متقاضی خرید خدمت سربازی خود باشند و پس از بررسی مشخص شود که در طول خدمت وظیفه به اعتبار اشتغال در کارگاه‌های مشمول قانون تأمین‌اجتماعی دارای سابقه پرداخت حق بیمه هستند‌، سازمان تأمین‌اجتماعی بدون کسر ایام بیمه‌پردازی در طول خدمت سربازی‌، نسبت به احتساب کل سوابق خدمت نظام وظیفه اقدام می‌کند. همچنین در مواردی که بیمه‌شدگان تأمین‌اجتماعی در طول دوره خدمت سربازی با انعقاد قرارداد‌، مدتی مبادرت به پرداخت حق بیمه مشاغل آزاد یا بیمه اختیاری کرده باشند از تاریخ تحقق همپوشانی‌، مبالغ حق بیمه‌های پرداختی به بیمه شده مسترد و به تبع آن سابقه ایجاد شده مربوط به دوره همپوشانی از سیستم حذف می‌شود.
در حال استفاده از مرخصی زایمان هستم و بعد از دو هفته دوره آن به اتمام می‌رسد و باید مجدداً در محل کار شروع به کار کنم؛ اما کارفرما به من اعلام کرده تمایلی به ادامه کارم در کارگاه ندارد. سؤالم این است آیا در صورت اخراج و عدم به‌کارگیری من توسط کارفرما مشمول دریافت مقرری بیکاری قرار می‌گیرم‌؟
بیمه شده زن که در زمان مرخصی زایمان یا ایام شیردهی به دلایلی مثل اخراج یا عدم تمدید قرارداد از سوی کارفرما بیکار شود‌، اگر قطع رابطه کاری او توسط مراجع حل اختلاف اداره کار موجه و غیر‌ارادی تشخیص داده شود، برقراری مقرری بیمه بیکاری به بیمه شده زن با رعایت سایر شرایط بلامانع است.
پدرم مدت زمان طولانی است که به قصد مسافرت از منزل خارج شده و تاکنون برنگشته و مفقودالاثر است. او تقریباً 22 سال سابقه پرداخت حق بیمه دارد‌. مادرم و من که 18 سال سن دارم از افراد تبعی پدرم هستیم‌. با توجه به اینکه احتمال می‌دهم در اثر یک حادثه‌ای فوت کرده‌، برای برقراری مستمری بازماندگان به تأمین‌اجتماعی مراجعه کردیم‌ اما شعبه تأمین‌اجتماعی بدون ارائه گواهی فوت مستمری برقرار نمی‌کند‌، آیا راه‌حلی برای مشکل ما وجود دارد‌؟
نظر یه اینکه وقوع فوت صرفاً با ارائه گواهی فوت عادی یا فرضی اثبات می‌شود؛ لذا اگر بنا بردرخواست شما‌، گواهی فوت فرضی پدرتان توسط مراجع قضایی صادر شود، با ارائه آن به سازمان تأمین‌اجتماعی می‌توانید با رعایت سایر شرایط مربوطه‌، شما و مادرتان از مستمری بازماندگان استفاده کنید.
مقرری‌بگیر بیمه بیکاری هستم‌. شوهرم که بیمه شده تأمین‌اجتماعی بود اخیراً فوت کرده است. آیا می‌توانم همزمان با دریافت مقرری بیمه بیکاری از مستمری بازماندگان همسرم نیز استفاده کنم؟ 
پرداخت توأم بیمه بیکاری و مستمری بازماندگان به همسر متوفی بلامانع است، اما در صورت اشتغال مستمری‌بگیران دختر و پسر و والدین‌، از تاریخ اشتغال به کار آنان‌، مستمری بازماندگان آنها قطع و در صورت اخراج و وقوع بیکاری با احراز شرایط قانونی پرداخت مقرری بیمه بیکاری برقرار می‌شود.
شوهرم یک هفته قبل فوت کرده است و قبل از فوت 21 سال به طور متوالی سابقه پرداخت حق بیمه دارد. طبق درخواستی که به تأمین‌اجتماعی داده‌ام قرار است مستمری بازماندگان برای من و دختر 15 ساله‌ام برقرار شود‌. نحوه محاسبه مستمری بازماندگان به چه صورت است‌؟
چون بیمه شده قبل از فوت به صورت مرتب و متوالی 21 سال سابقه پرداخت حق بیمه دارد، لذا شرایط ماده (75) قانون تأمین‌اجتماعی دارا است و نحوه محاسبه مستمری استحقاقی بیمه‌شدگان متوفی که حائز شرایط ماده (75) هستند عبارت است از (سنوات پرداخت حق بیمه ضربدر متوسط دستمزد ماهیانه متوفی تقسیم بر عدد 30)‌، اگر مستمری طبق فرمول فوق از حداقل دستمزد کارگر عادی در سال فوت کمتر باشد به استناد ماده (111) قانون تأمین‌اجتماعی مستمری استحقاقی به حداقل دستمزد ترمیم داده می‌شود‌. ضمناً مستمری استحقاقی متوفی طبق فرمول فوق‌الذکر نباید از 50 درصد متوسط دستمزد ماهیانه بیمه شده متوفی کمتر و از 100 درصد آن بیشتر باشد. اگر مستمری استحقاقی از 60 درصد متوسط مزد متوفی کمتر باشد‌، علاوه بر مستمری استحقاقی معادل 10 درصد مستمری استحقاقی‌، به عنوان کمک اضافه می‌شود. البته به شرطی که مجموع مستمری استحقاقی و کمک 10 درصدی از 60 درصد متوسط دستمزد بیمه شده تجاوز نکرده و از حداقل دستمزد نیز کمتر نباشد.  نحوه محاسبه متوسط دستمزد ماهیانه این قبیل از مستمری‌ها عبارت است: (دستمزد مشمول کسر حق بیمه ظرف 720 روز قبل از تاریخ فوت یا شروع بیماری منجر به فوت تقسیم بر روز‌های کارکرد طی مدت 720 روز قبل از فوت ضربدر عدد 30).
شوهرم که مستمری‌بگیر کارافتاده کلی بود بعد از ترک منزل مدت هفت ماه است به خانه برنگشته و موضوع را به نیروی انتظامی اطلاع داده‌ایم و طبق بررسی در این مدت مستمری خود را نیز دریافت نکرده است. آیا من که همسر وی هستم می‌توانم مستمری او را دریافت کنم‌؟
طبق قانون الحاق یک تبصره به ماده (80) قانون تأمین‌اجتماعی‌، چنانچه مستمری‌بگیر بازنشسته یا کارافتاده کلی حداقل شش ماه متوالی مستمری خود را مطالبه نکند و افراد خانواده او نسبت با طرح ادعای خود مبنی عدم اطلاع از او در محاکم قضایی و یا دادستانی و یا نیروی انتظامی اقدام کرده باشند، در صورت درخواست افراد تبعی واجد شرایط بیمه شده اصلی‌، شعبه تأمین‌اجتماعی پس از استعلام از مبادی پرداخت مستمری مبنی بر عدم دریافت مستمری توسط بیمه شده اصلی با اخذ مدارک مربوطه مستمری با زنشستگی یا کارافتادگی کلی بیمه شده را به مستمری بازماندگان با اعمال سهام متعلقه تبدیل‌ و در صورت لزوم ضمن رعایت ماده (111) قانون تأمین‌اجتماعی نسبت به پرداخت مستمری بازماندگان صرفاً به صورت موقت اقدام می‌کند و با توجه به عدم صدور گواهی فوت و عدم صدور گواهی انحصار وراثت‌، افراد تحت تکفل به عنوان بازماندگان واجد شرایط تلقی می‌شوند. لازم به توضیح است که چنانچه بعداً معلوم شود فرد مستمری‌بگیر بازنشسته یا کارافتاده کلی در قید حیات است‌، با درخواست کتبی او مجداً وضعیت مستمری بازماندگان به حالت اولیه برگشته و بعد از آن کلیه پرداخت‌ها به شخص بازنشسته یا کارافتاده کلی انجام می‌شود.
ارسال دیدگاه
ضمیمه
ضمیمه