بهره‌مندی از انواع فناوری‌های نوین

رویکرد تأمین اجتماعی در سال های آتی

بهره‌مندی از انواع فناوری‌های نوین

سین‌تک (sin tech) به معنای بهره‌مندی از انواع فناوری‌های نوین برای ارتقاء کارآمدی، اثربخشی و بهره‌وری خدمات تأمین‌اجتماعی است. در این رویکرد از فناوری بهره می‌گیریم تا خدمات‌رسانی به اقشار و گروه‌های هدف نظام تأمین‌اجتماعی چندلایه را با سرعت و سهولت بیشتر به انجام رسانیم. «سین‌تک» از منظر ذی‌نفعان راحتی، دسترسی عادلانه و بهره‌مندی عادلانه و منطبق با نیاز و از منظر ذی‌مدخلان محاسبه‌پذیری شفافیت، پاسخگویی و اداره اقتصادی امور و از منظر حاکمیت حصول اطمینان از حسن جریان امور را به ارمغان می‌آورد. به بیان دیگر، فناوری‌های تأمین‌اجتماعی و بیمه‌های اجتماعی 
(social security and social insurance technology) که به اختصار «سین‌تک» (sin tech) نامیده می‌شود، دستاوردهای زیر را به دنبال دارد: 
 کم کردن هزینه ارائه خدمات و بهره‌مندی ذی‌نفعان از برنامه‌های فناورانه 
 رفع محدودیت‌های زمانی و ایجاد امکان ارائه در تمام ساعات روز و تمام ایام هفته (24×7) 
 رفع محدودیت‌های مکانی و جغرافیایی و ایجاد دسترسی فراگیر و همگانی 
 حرکت نظام خدمات‌رسانی از «سازمان محوری» به سمت «ذی‌نفع محوری» (شهروند‌محوری - مشتری‌محوری - کاربر محوری) 
 شفافیت و دسترسی آزاد و باز به اطلاعات (داده باز) 
  مشارکت‌پذیری ذی‌نفعان در فرایند ارائه خدمات 
  حذف رانت و جلوگیری از فساد مالی و اداری 
  افزایش سرعت، دقت و صحت فرایند خدمات‌رسانی و ارتقاء کیفیت خدمات 
  ایجاد عدالت در دسترسی به خدمات و ایجاد عدالت در بهره‌مندی از منابع عمومی (رفع همپوشانی‌ها و کم‌پوشانی‌ها و جلوگیری از برخورداری مضاعف و من‌غیرحق) 
  کاهش مصرف انرژی، آلودگی هوا، ترافیک و رفت‌وآمد شهروندان. 
بشر پس از عبور از شکار، دامداری و کوچ‌نشینی به طور کلی سه عصر کشاورزی، صنعتی و اطلاعاتی را پشت سر گذاشته و هم‌اکنون عصر فضای مجازی را در موج چهارم تکنولوژی تجربه می‌‌کند و ابرروندهای دولت و اقتصاد الکترونیک، دولت و اقتصاد دیجیتال و دولت و اقتصاد هوشمند با رویکردهای شبکه‌ای و پلتفرمی در قالب یک زیست‌بوم (اکوسیستم) را پیش روی خود دارد. دوفضایی شدن جامعه و شکل‌گیری فضای مجازی که تمامی وجوه و ابعاد حیات انسان‌ها، شرکت‌ها، سازمان‌ها و دولت‌ها و حاکمیت‌ها را در‌برگرفته و در‌هم‌تنیدگی فناوری‌های نوین با جامعه و فرهنگ به نحوی است که استفاده از فناوری‌های نوین دیگر یک انتخاب نیست بلکه یک ضرورت و الزام حیاتی و متضمن بقاء در شرایط امروز جهان است.  فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT) به ابزار‌ها، افزاره‌ها، فناوری‌ها و منابعی گفته می‌شود که جهت برقراری ارتباط، تعامل، تبادل، ایجاد، انتشار، ذخیره و مدیریت اطلاعات استفاده می‌شود و بر بستر رایانه، وب و اینترنت، رادیو، تلویزیون، تلفن، شبکه‌های اجتماعی و ابزارهای هوشمند انجام می‌پذیرد. برخی مؤلفه‌های اصلی این فناوری پردازش، پهنای باند، اتصال‌پذیری، زبان‌ها، معماری، الگوریتم‌ها، منابع ذخیره اطلاعات و انرژی است.  فضای مجازی نیز یک شبکه به هم پیوسته در گستره جهانی است که شبکه‌های رایانه‌ای (کوچک و بزرگ)، رایانه‌های شخصی و ابزارهای هوشمند قابل حمل را با استفاده از سخت‌افزارها و نرم‌افزارهای مختلف و در قالب قراردادها و پروتکل‌های ارتباطی مبتنی بر فناوری‌های اطلاعات و ارتباطات (با تمرکز بر ارتباطات از راه داور) 
متصل می‌سازد.  مؤلفه‌های اصلی فضای مجازی عبارتند از شبکه‌های ارتباطی (تلفن و ابزارهای هوشمند در ارتباط با دولت الکترونیکی و دیجیتالی)، فناوری‌های پردازشی (رایانه‌های شخصی، ابر رایانه‌ها و سامانه‌های خبره و هوشمند) ادوات و اسباب دیجیتال (ساعت، گوشی تلفن ثابت و همراه، رادیو و تلویزیون و لوازم خانگی)، سیستم‌های کنترل و حمل‌‌و‌نقل دیجیتال، ربات‌ها و پهپادهای دیجیتالی، فناوری‌های ارتباطی (نشر محتویات دیداری و شنیداری و رادیو و تلویزیونی محلی، ملی و ماهواره‌ای)، فناوری‌های جمع‌آوری داده‌ها (نظیر حسگری، پویشگری و دورسنجی) و فناوری‌های ذخیره و بازیابی اطلاعات و داده‌ها. در این بین نکته حائز اهمیت این است که فناوری‌های نوین، حکمرانی سنتی را به چالش کشیده و نظامات تصمیم‌سازی، تصمیم‌گیری، اجرایی و نظارتی را دچار تغییر و تحولات شگرفی ساخته و حاکمیت‌ها و دولت‌ها را مجبور ساخته که در عرصه‌های سیاستگذاری، قانونگذاری، برنامه‌ریزی، اجرا و نظارت از این فناوری‌ها بهره گیرند. بروز پاندمی کرونا و پیش‌بینی ظهور و بروز بیماری‌های مشابه آن در آینده، باعث سرعت‌گیری و همه‌گیری حرکت به سمت فناوری‌های نوین در سطح حاکمیت‌ها، دولت‌ها، سازمان‌ها، شرکت‌ها و شهروندان شده و تا حدود زیادی شکاف دیجیتالی و کم‌سوادی دیجیتالی را رفع کرده است؛ به گونه‌ای که قاطبه مردم و حتی کودکان مجبور به استفاده از فناوری‌های نوین بر بستر ابزارهای هوشمند شدند و دولت‌ها، سازمان‌ها، شرکت‌ها و بنگاه‌های تجاری تولید‌کننده خدمات و محصولات الزام و اجبار یافتند که خود را به فناوری‌های نوین مجهز سازند.  این در حالی است که تکنولوژی‌گریزی (نئولادیسم) جای خود را به توجه واقع‌گرایانه به تکنولوژی (تکنورئالیسم) داد؛ حتی به جماعت آرمانشهر فناوری (تکنو اتوپیا) و شیفتگان و از خود بیگانگان تکنولوژی میدان داد تا با طرح موضوع شهرهای متاورسی (فراجهان) و شهرهای کریپتوئی، مدعی نسخه‌های سه بعدی از فضای مجازی بر مبنای واقعیت شوند و واقعیت مجازی و واقعیت ترکیبی و حاکمیت‌های سنتی را به چالش بکشند.  نتیجه آنکه تغییر و تحولات سریع، رو به تزاید و پربسامد فناوری، باعث شد تا حاکمیت‌ها و دولت‌ها از حکمرانی دیوان سالار به سمت حکمرانی پلتفرمی متمرکز (در سیاستگذاری، ریل‌گذاری و قاعده‌گذاری) و توزیع شده (مشارکتی، رقابتی، باز و کاربرمحور) و حکمرانی داده محور سوق یابند. «فین‌تک» (Fin tech) نماد و نمود آن در حوزه‌های مالی، اقتصادی، پولی و بانکی است و لازم است متناظر با فین‌تک نسبت به ایجاد یک پلتفرم اجتماعی در حوزه رفاه و تأمین‌اجتماعی یا همان «سین‌تک» (sin tech) اقدام کرد.  «سین‌تک» (sin tech) مجموعه‌ای از فناری‌های تأمین‌اجتماعی و بیمه‌های اجتماعی است که بر محور شناسنامه الکترونیک رفاه و تأمین‌اجتماعی یا شناسنامه الکترونیک اقتصادی اجتماعی خانوار مبتنی بر کد ملی، کد پستی و کد شغلی با رویکرد پلتفرم دیجیتال، بستری را برای تعامل بین تولید‌کنندگان و مصرف‌کنندگان خدمات امدادی، حمایتی و بیمه‌ای و ارزش‌آفرینی در این زمینه به صورت برخط ایجاد می‌کند. در این رویکرد، یک نهاد تنظیم‌گر قاعده‌گذار وجود دارد که نسبت به جانمایی مردم؛ به‌ویژه اقشار و گروه‌های هدف در لایه‌ها و سطوح مختلف نظام تأمین‌اجتماعی اقدام و جامعه هدف خدمت و بسته خدمت و کارگزار ارائه‌کننده خدمت را تعیین و ارائه خدمات و پوشش‌ها با رویکرد پلتفرمی و به صورت هوشمند و دیجیتال صورت می‌پذیرد و با سازوکارهای بلاکچین و توکنایز کردن خدمات، این تنظیم‌گر از ارائه خدمات به ذی‌نفعان و حُسن جریان امور اطمینان حاصل می‌‌کند. در حکمرانی کاربرمحور (شهروندمحور یا ذی‌نفع‌محور) که به جای حکمرانی دولت‌محور و سازمان‌محور قرار می‌گیرد، در بخش مشارکتی که مربوط به مردم می‌شود، حکمرانی توزیع شده مبتنی بر بلاکچین، توکنایزکردن و شبکه‌های اجتماعی و ابزارهای هوشمند به کار گرفته می‌شود و در بخش غیر‌مشارکتی که مربوط به حاکمیت می‌شود از کلان‌داده‌ها، هوش مصنوعی و راهکارهای تحلیلی برای تمشیت و تدبیر امور استفاده می‌شود و به جای رویکرد اجباری از رویکرد اقناعی و خدمات‌ محور نظیر «گیمیفیکیشن» و نظایر آن بهره می‌گیریم و در این رویکرد است که نقش حاکمیت و روی تنظیم‌گری و لایه پروتکل‌ها متمرکز می‌شود.  این ساختار یک سلسله شبکه نامتمرکز را به مانند منظومه‌ای از داده‌ها (لایه داده) پدید می‌آورد که بر اساس یک مجموعه قوانین، مقررات و قواعد (لایه پروتکل) در بین اجزاء و عناصر مختلف (لایه شبکه) در گردش است. بر اساس رویکرد پلتفرمی، حاکمیت و دولت بر لایه پروتکل‌ها متمرکز است و بر دو لایه دیگر، به صورت توزیع شده، راهبری و نظارت عالیه می‌نماید و از مداخله و تصدی‌گری در این حوزه پرهیز می‌کند. در این ساختار، حکمرانی از طریق داده و به صورت توزیع شده امکان‌پذیر است.  در «سین‌تک» (sin tech) وجه اجتماعی غالب بوده و تمرکز بر روی افراد و خانوارها است؛ لکن در «فین‌تک» (Fin tech) وجه اقتصادی غالب و تمرکز بر روی بنگاه‌های اقتصادی است و حاکمیت و دولت که متولی حکمرانی داده محور است به عنوان حلقه واسط بین این دو عمل می‌نماید و مراقبت می‌کند تا خدمات و پوشش‌های نظام تأمین‌اجتماعی در دسترس آحاد مردم به‌ویژه اقشار و گروه‌های هدف با رعایت ترتیبات زیر قرار گیرد: 
 آگاهی‌بخشی، ارتقاء دانش و آگاهی‌های عمومی مردم نسبت به حقوق و تکالیف متقابل دولت و مردم 
 اطلاع‌رسانی در خصوص خدمات و راهکارهای استفاده از آنها به واسطه وب و اینترنت و شبکه‌های اجتماعی و ابزارهای هوشمند 
 اعمال رویکرد تعاملی بین مردم (ذی‌نفعان) و دستگاه‌های اجرایی ارائه‌دهنده خدمت
 (ذی‌مدخلان) 
 ایجاد بستر مناسب برای تراکنش‌های تعاملی بین شهروندان و ذی‌نفعان با ذی‌مدخلان (کارگزاران) با نظارت برخط دولت 
 ایجاد سامانه‌ها و پایگاه‌های اطلاعات ملی و پنجره واحد خدمت و درگاه ملی جامع فراگیر که شهروندان را از مراجعات حضوری و مجازی متعدد و تکراری معاف می‌سازد.
 مشارکت‌پذیری و ایجاد زمینه مشارکت شهروندان و ذی‌نفعان در نظامات تصمیم‌سازی‌، تصمیم‌گیری، اجرایی و نظارتی. 
در این میان زیرساخت اولیه و مقدماتی تحقق «سین‌تک» 
(sin tech) شکل‌گیری شناسنامه الکترونیک رفاه و تأمین‌اجتماعی بر اساس خانوار و مشتمل بر کد ملی اعضای خانوار‌، موقعیت مکانی یا ژئوماتیک خانوار (محل سکونت، مراقبت و نگهداری بر اساس کد پستی) و شرایط و حالت شغلی (نظیر شاغل، بازنشسته، کارفرما، دانش‌آموز، دانشجو، سرباز، خانه‌دار، کارگر اخراجی، کارجوی بیکار و... بر اساس کد شغلی) است؛ امری که در بندهای «2» و «5» سیاست‌های کلی تأمین‌اجتماعی به آن پرداخته شده است.  نتیجه آنکه دولت بایستی به موازات توسعه «فین‌تک» نسبت به ایجاد «سین‌تک» نیز اقدام کند تا وجوه اجتماعی فضای مجازی با وجوه اقتصادی آن به صورت همزمان و توأمان رشد‌و‌نمو یافته و از دسترسی عادلانه شهروندان به طور اعم و اقشار و گروه‌های هدف (نیازمندان، مددجویان و توانخواهان) به طور اخص به پوشش‌ها، خدمات امدادی، حمایتی و بیمه‌ای اطمینان حاصل شود. 
ارسال دیدگاه
ضمیمه
ضمیمه