
کارمندان دنیا باید سر کار خود حاضر شوند
پايان ماه عسل دورکاری کرونا
یکی از بزرگترین تغییراتی که کرونا ایجاد کرد، دورکاریهای گسترده در طیف وسیعی از مشاغلی بود که امکان انجام وظایف محوله از خانه را داشتند. این کار به مدد فناوریهای نوین ارتباطی و اطلاعاتی بهویژه اینترنت فراهم شد. همهگیری نقش مهمی در گسترش روزافزون آن در دو سال گذشته داشت. در دوران جولان کووید-19 که افراد در مشاغل متعددی در بخشهای دولتی و خصوصی در سراسر جهان در حال دورکاری بودند، این تصور ایجاد شد که امروزه مفهوم شغل و محل کار به کلی در حال تغییر است و کار در دفتر، اداره یا شرکت دیگر به معنای حضور فیزیکی در یک محل مشخص که کارفرما تعیین کرده و همه همکاران یکجا جمع شده و طی ساعات مشخصی حضور مییابند، نیست. مؤسسه (Global Workplace Analytics) در گزارشی که در ابتدای سال 2021 منتشر شد، ادعا کرد که 25 تا 30 درصد از نیروی کار تا سال 2021 از راه دور کار خواهند کرد. این مؤسسه تخمین زد که بیش از 26 درصد از نیروی کار آمریکا تا سال 2021 از راه دور کار خواهند کرد (ارقام واقعی چنانچه خواهیم دید از این رقم نیز بیشتر شد). این مؤسسه همچنین تخمین زد که 22 درصد از نیروی کار در آمریکا (36.2 میلیون آمریکایی) تا سال 2025 از راه دور کار خواهند کرد. اما آیا این تخمینها درست بود؟
سجاد مرادی روزنامهنگار
ایلان ماسک، سرمایهدار مشهور آمریکایی، هفته پیش به کارمندانش دستور داد که به طور تماموقت به دفتر بازگردند؛ با این ادعا که کار از راه دور دیگر قابل قبول نیست. ماسک نوشت: «همه افراد در تسلا (بزرگترین شرکت تولید خودروهای برقی در جهان) باید حداقل 40 ساعت در هفته را در دفتر بگذرانند. اداره باید جایی باشد که همکاران واقعی شما در آن قرار دارند. اگر سر کارتان حاضر نشوید، ما آن را به این مفهوم تلقی میکنیم که استعفا دادهاید.»
دستور او به کارمندانش در تسلا - و همچنین اسپیس ایکس- در حالی است که بسیاری از شرکتهای دیگر با برنامههای بازگشت کارمندان به محل کار دستوپنجه نرم میکنند، از جمله اینکه آیا اصلاً به دفاتر بازخواهند گشت یا خیر؟ این در حالی است که همزمان با دستور دفتر ماسک برای بازگشت کارمندان به محل کار، چندین کارشناس ارشد منابع انسانی و نسبت به اتخاذ سیاستهای مشابه در سایر شرکتها هشدار دادند و گفتند این موضوع برخلاف چیزی است که اکثر کارفرمایان در دو سال گذشته آموختهاند؛ اینکه کار از راه دور تا حد زیادی مؤثر است و سازمانهای هوشمند باید کارایی کار از خانه و ترجیحات کارمندان در این زمینه را هم در نظر بگیرند. از جمله ووتائو مدیرعامل شرکت TalentTrust (یک شرکت مشاوره و استخدام آمریکایی) میگوید در حالی که شرکتها این حق را دارند که از کارگران درخواست کنند تا به محل کار خود بازگردند، در عین حال این امر ممکن است منجر به انصراف از کار از سوی طیف وسیعی از کارمندانی شود که در شرکتهای دیگر امکان دورکاری دارند. او میگوید: «در این مورد، صدور چنین دستورهایی از بالا به ندرت جواب میدهند بدون اینکه ترجیحات کارمندان در نظر گرفته شود. کارمندان با استعداد و توانمند احتمالاً در حال حاضر به دنبال کارفرمایی هستند که انعطافپذیری مورد نظر را برای آنها فراهم کند. همچنین دادههای اخیر مؤسسه تحقیقاتی (ADP) نشان میدهد سازمانهایی که کارکنان را مجبور میکنند به طور کامل در محل کار خود را برگردند، ممکن است تا دوسوم نیروی کار خود را از دست دهند. به طور کلی، برخی کارشناسان معتقدند در تصمیمگیریهای مربوط به بازگشت به محل کار، باید با کارمندان مشورت شود تا استعدادهای جدید جذب شود و نیروی کار موجود حفظ شود.»
سیاست ماسک در تضاد با بسیاری از رهبران دیگر شرکت است که نهتنها برنامه های داخلی را به تعویق انداختهاند بلکه گزینه های کاملاً از راه دور را اعلام کردهاند. شرکت (Airbnb) اخیراً و پس از فروکش کردن نسبی همهگیری کرونا به 6 هزار کارمند خود گفت که آنها میتوانند به طور دائم از راه دور کار کنند. شرکت (PWC) به عنوان یکی از بزرگترین شرکتهای خدمات حرفهای در آمریکا نیز اخیراً برنامه کارمندان جدید خود را اعلام کرده که طبق آن، کارمندان اجازه دارند تصمیم بگیرند کجا، کی و چقدر کار کنند.
مردیث گراهام، یکی از مدیران ارشد در شرکت انسونو، میگوید که شرکت خیلی زود تصمیم گرفت به کارمندانش اجازه دهد انتخاب کنند که آیا میخواهند به طور تمام وقت در دفتر حضور داشته باشند؟ و اینکه چند روز در هفته وارد دفتر شوند یا تماموقت از راه دور کار کنند؟ او میگوید: «ما در طول همهگیری یاد گرفتیم که همه وظایف کاری ما، به جز برخی از وظایف در برخی مشاغل، میتوانند از راه دور انجام شوند و کارمندان ما از انعطافپذیری آن لذت میبرند. «افراد میخواهند برای شرکتی کار کنند که به شما اطمینان دارد بدون توجه به مکان، کار شما و بهترین کار شما را انجام خواهد داد. شرکتهای زیادی وجود دارند که به کارکنان این امکان را میدهند انعطافپذیری در انتخاب داشته باشند. آن دسته از شرکتهایی میخواهند یک مدل یکسان برای همه کارمندان به کار ببرند، نمیتوانند بهترین استعدادها را جذب و حفظ کنند.»
نظرسنجیها چه میگویند؟
دادههای نظرسنجیها در ایالات متحده نیز نتایج مشابهی را از نگرش کارمندان و کارفرمایان به دورکاری نشان میدهند. به طور کلی، طبق نظرسنجی اخیر گارتنر از ۱۸۰ شرکت، اکثر شرکتها قصد دارند همچنان کار از خانه یا ترکیبی از دورکاری و فعالیت در محل کار را در دستور کار خود داشته باشند. ۵۷ درصد از شرکتها انتظار دارند کارمندانشان در یک محیط ترکیبی کار کنند و ۲۴ درصد از آنها اجازه میدهند کارگران کاملاً از راه دور باشند. کارفرمایان بسیار کمتری (19درصد) از کارکنان میخواهند که کارمندانشان به طور کامل در شرکت حضور فیزیکی داشته باشند.
این در حالی است که دادههایی نیز وجود دارند که نشان میدهند میزان دورکاری به تدریج در حال کاهش است و کارمندان در حال بازگشت به محل کار خود هستند. برای مثال در ایالات متحده در حالی که در حین همهگیری کرونا میزان دورکاری بین کارمندان به بیش از 35 درصد رسیده بود، این رقم در هفتههای اخیر به کمتر از 10 درصد رسیده است. بر اساس نظرسنجی اداره آمار کار آمریکا که اخیراً منتشر شد، تنها 7.7 درصد از افراد شاغل گزارش دادند که در ماه آوریل (فروردین) 2022 از راه دور کار میکردند.
به نظر میرسد باید در مورد اتخاذ پیشبینیهای عجولانه در مورد آینده محتاطتر عمل کرد. در واقع دورکاری یا حضور در محل کار به عوامل متعددی بستگی دارد که میتواند بر تصمیم دولتها و شرکتها برای نحوه فعالیت کارمندانشان اثرگذار باشد. برای مثال یک عامل بسیار مهم در زمینه دورکاری، تحصیلات کارمندان است. نتایج یک نظرسنجی نشان میدهد در آمریکا، افرادی که دارای مدرک لیسانس یا بالاتر هستند، پنج برابر بیش از افراد بدون مدرک از خانه کار میکنند. همینطور نوع شغل بر اینکه فرد دورکار باشد یا نه بسیار مؤثر است و افرادی که در مشاغل یقه سفید کار می-کنند بسیار بیشتر از مشاغل یقه آبی از راه دور کار میکنند. در عین حال تصمیم دولتها به عنوان بزرگترین کارفرما بسیار مؤثر است؛ زیرا میتواند بر نحوه حضور در محل کار طیف وسیعی از مشاغل مؤثر باشد. بررسیها نشان میدهد بسیاری از دولتها پس از واکسیناسیون و فروکش کردن همهگیری کرونا در حال لغو دورکاری کارمندان دولتی هستند.