مهمترین رسالت نظام‌های تامین‌اجتماعی در کشورهای مختلف، تحقق عدالت اجتماعی، تامین سطح مناسب معاش و تضمین آن برای آحاد جامعه و فراهم کردن زمینه مناسب برای تحقق رشد و توسعه پایدار، ایجاد آرامش روانی و اجتماعی و ایجاد امنیت اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی به‌منظور فراهم آوردن زمینه‌های رشد و تعالی انسان است و به‌عنوان نهاد برقراری تعامل عمیق و گسترده بین حاکمیت و مردم به حساب می‌آید. سازمان تامین‌اجتماعی در ایران نیز با همه فراز و فرودهای خود از این قاعده مستثناء نبوده و نقش موثر و سازنده آن از الزامات رشد و تعالی آحاد جامعه و نظام بوده و هست. پژوهشی اندک وضعیت سازمان تامین‌اجتماعی در ایران را قبل و بعد از انقلاب اسلامی به خوبی تبیین نموده، چالش‌ها و تنگناهای آن را برای همگان روشن می‌کند. تاریخ سازمان تامین‌اجتماعی در دوران قبل از انقلاب اسلامی نشان می‌دهد مسائل مبتلا‌به در مورد آن عمدتاً سازمانی تشکیلاتی و مربوط به تلاش‌های صورت گرفته برای تعیین جایگاه آن بوده است. با پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی و سرنگونی رژیم پهلوی و توجه به رویکردهای دینی و ایدئولوژیک جامعه انقلابی تصور اینکه بسیاری از ساختارهای به‌جا مانده از رژیم گذشته فاقد مشروعیت لازم بوده و ادامه حیات این نهادها به‌ویژه سازمان تامین‌اجتماعی با فقدان مشروعیت روبه‌روست و همزمانی این تصور با این مسئله که بیمه به شکل امروزی یک مسئله جدید و مدرن بوده و عدم تبیین مسائل فقهی آن در حوزه حکومت دینی اوایل انقلاب، روند ادامه حیات سازمان را با مخاطره جدی مواجه ساخت و اگر نبود دیدگاه‌های استاد شهید مطهری و شهید دکتر آیت‌الله بهشتی و در رأس آنها حضرت امام خمینی (ره)، امروز ارگانی به نام سازمان تامین‌اجتماعی وجود خارجی نداشت. اما دیدگاه‌های عمیق بنیانگذار فقید جمهوری اسلامی و فقه پویای ایشان، بستر ادامه حیات سازمان را نه‌تنها فراهم ساخت، بلکه جهت‌گیری‌های آرمان‌خواهانه انقلاب اسلامی و تجلی آن در قانون اساسی که خون‌بهای هزاران شهید گلگون‌کفن و دست‌رنج هزاران آزاده و ایثارگر انقلابی بود، این انتظار را در همه اقشار جامعه ایجاد کرد که نقش و جایگاه سازمان تامین‌اجتماعی باید به‌طور چشمگیری ارتقا یابد. نتیجه و ماحصل این نحله فکری این شد که سازمان تامین‌اجتماعی به‌عنوان پرچمدار عدالت‌گستری و موتور حرکت جامعه به سوی پیشرفت، توسعه و تعالی به جامعه معرفی شود. اگر منابع انسانی را در جامعه، عامل اصلی تولید و رشد و توسعه بدانیم، روشن است که باید شرایط فعالیت و معیشت این نیرو از منظر عواملی نظیر بهداشت و درمان، بازنشستگی، از‌کار‌افتادگی و حوادث ناشی از‌ کار و امنیت خاطر کافی باشد تا سرمایه انسانی بتواند در پناه تامین‌اجتماعی، به‌صورتی فعال و پویا در توسعه پایدار کشور مشارکت کند.