دولت رفاه، ضرورتی برای بقا و همبستگی است
ایران در آستانه یکی از بزرگ‌ترین تحولات جمعیتی تاریخ خود قرار دارد. افزایش طول عمر، کاهش نرخ باروری و تغییر سبک زندگی خانوادگی، جامعه را به‌سمت سالخوردگی سوق داده است. امان‌الله قرائی‌مقدم، جامعه‌شناس، با هشدار نسبت به تهدیدهای اجتماعی این روند می‌گوید: «اگر دولت نظام رفاه و تأمین اجتماعی را تقویت نکند، آینده کشور با بحران اعتماد، امید و همبستگی روبه‌رو خواهد شد.»
ایران در آستانه گذار جمعیتی قرار دارد. به نظر شما، سالخوردگی جمعیت علاوه بر نگرانی‌های اقتصادی چه پیامدهای اجتماعی و فرهنگی به دنبال دارد؟
افزایش طول عمر و کاهش نرخ باروری باعث شده جامعه ما به سمت جمعیت سالمند حرکت کند. وقتی امنیت معیشتی سالمندان تأمین نشود، ناامنی روانی و اجتماعی گسترش می‌یابد. کارمندی که نمی‌داند دوران بازنشستگی چه خواهد شد، دائماً مضطرب است و این اضطراب بر سرمایه اجتماعی و اعتماد عمومی تأثیر می‌گذارد. سبک زندگی شهری و کوچک شدن خانواده‌ها هم نگهداری از سالمندان را دشوار کرده است. بنابراین دولت باید با گسترش بیمه‌های درمانی، خانه‌های سالمندان و خدمات حمایتی، احساس امنیت اجتماعی را تقویت کند. در غیر این صورت، جوانان دچار ناامیدی می‌شوند، ازدواج کاهش می‌یابد، طلاق افزایش می‌یابد و مهاجرت نخبگان شدت می‌گیرد.
اگر این زنگ خطر جدی گرفته نشود، چه آسیب‌های اجتماعی در آینده متوجه سالمندان خواهد شد؟
بی‌توجهی به رفاه سالمندان باعث سقوط طبقه متوسط خواهد شد. بسیاری از کسانی که امروز کارمند یا کارکنان متوسط هستند، به دلیل ناکافی بودن حقوق بازنشستگی به طبقه پایین سقوط می‌کنند. این نارضایتی اجتماعی می‌تواند موج‌های اعتراض ایجاد کند و تأثیر روانی خود را بر نسل جوان بگذارد. سالمندانی که سرپناه و درآمد مشخص ندارند، امید را از جامعه می‌گیرند و فرار مغزها افزایش می‌یابد. کنار این، حذف سالمندان از محیط خانواده، پیوندهای عاطفی را تضعیف می‌کند و بنیان خانواده آسیب می‌بیند؛ نتیجه طبیعی آن کاهش ازدواج و افزایش طلاق است.
پیش از این هشدار داده شد، اما جدی گرفته نشد. در این رابطه، پیشنهاد شما به مسئولان چیست؟
سابقه تاریخی نشان می‌دهد بدون رفاه، پایداری اجتماعی ممکن نیست. در دوران هخامنشی زنان دو برابر مردان حقوق می‌گرفتند و بیمه اجتماعی وجود داشت. امروز هم باید حمایت مالی، درمانی و اجتماعی از سالمندان سرمایه‌گذاری برای نسل آینده باشد. دولت باید با ایجاد نظام درمانی رایگان، افزایش حقوق بازنشستگان و توسعه خدمات اجتماعی، رفاه سالمندان را تضمین کند. این نه لطف، بلکه وظیفه دولت است و پایه اعتماد، امید و همبستگی اجتماعی کشور را محکم می‌کند.
ایران در آستانه گذار جمعیتی قرار دارد. به نظر شما، سالخوردگی جمعیت علاوه بر نگرانی‌های اقتصادی چه پیامدهای اجتماعی و فرهنگی به دنبال دارد؟
افزایش طول عمر و کاهش نرخ باروری باعث شده جامعه ما به سمت جمعیت سالمند حرکت کند. وقتی امنیت معیشتی سالمندان تأمین نشود، ناامنی روانی و اجتماعی گسترش می‌یابد. کارمندی که نمی‌داند دوران بازنشستگی چه خواهد شد، دائماً مضطرب است و این اضطراب بر سرمایه اجتماعی و اعتماد عمومی تأثیر می‌گذارد. سبک زندگی شهری و کوچک شدن خانواده‌ها هم نگهداری از سالمندان را دشوار کرده است. بنابراین دولت باید با گسترش بیمه‌های درمانی، خانه‌های سالمندان و خدمات حمایتی، احساس امنیت اجتماعی را تقویت کند. در غیر این صورت، جوانان دچار ناامیدی می‌شوند، ازدواج کاهش می‌یابد، طلاق افزایش می‌یابد و مهاجرت نخبگان شدت می‌گیرد.
اگر این زنگ خطر جدی گرفته نشود، چه آسیب‌های اجتماعی در آینده متوجه سالمندان خواهد شد؟
بی‌توجهی به رفاه سالمندان باعث سقوط طبقه متوسط خواهد شد. بسیاری از کسانی که امروز کارمند یا کارکنان متوسط هستند، به دلیل ناکافی بودن حقوق بازنشستگی به طبقه پایین سقوط می‌کنند. این نارضایتی اجتماعی می‌تواند موج‌های اعتراض ایجاد کند و تأثیر روانی خود را بر نسل جوان بگذارد. سالمندانی که سرپناه و درآمد مشخص ندارند، امید را از جامعه می‌گیرند و فرار مغزها افزایش می‌یابد. کنار این، حذف سالمندان از محیط خانواده، پیوندهای عاطفی را تضعیف می‌کند و بنیان خانواده آسیب می‌بیند؛ نتیجه طبیعی آن کاهش ازدواج و افزایش طلاق است.
پیش از این هشدار داده شد، اما جدی گرفته نشد. در این رابطه، پیشنهاد شما به مسئولان چیست؟
سابقه تاریخی نشان می‌دهد بدون رفاه، پایداری اجتماعی ممکن نیست. در دوران هخامنشی زنان دو برابر مردان حقوق می‌گرفتند و بیمه اجتماعی وجود داشت. امروز هم باید حمایت مالی، درمانی و اجتماعی از سالمندان سرمایه‌گذاری برای نسل آینده باشد. دولت باید با ایجاد نظام درمانی رایگان، افزایش حقوق بازنشستگان و توسعه خدمات اجتماعی، رفاه سالمندان را تضمین کند. این نه لطف، بلکه وظیفه دولت است و پایه اعتماد، امید و همبستگی اجتماعی کشور را محکم می‌کند.
ارسال دیدگاه
