توسعه نیروگاه‌ها راهکار پایداری انرژی
اسماعیل حسینی سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس
ایران در حوزه انرژی؛ به ویژه نفت و گاز، همواره در سطح جهانی مطرح بوده و جزو کشورهای برتر به شمار می‌رود، اما این جایگاه در بخش برق اکنون به نقطه ضعف تبدیل شده است. کاهش حدود ۵۰ درصدی ذخایر آبی نیروگاه‌های برق‌آبی، کشور را با ناترازی جدی و مکرر روبه‌رو کرده است. برق، به عنوان یکی از ارکان قدرت ملی و مؤلفه‌های مهم توسعه اقتصادی، نقش محوری در زندگی روزمره مردم دارد، اما مدیریت ناکارآمد منابع آب و کاهش بارندگی‌ها موجب شده تولید نیروگاه‌های برق‌آبی به حدود نصف ظرفیت خود برسد و فشار مضاعفی بر شبکه وارد شود و نیازهای صنایع و خانوارها به سختی تأمین شود.
ظرفیت کل نیروگاهی کشور نزدیک به ۹۳ هزار مگاوات است که از این میزان، حدود ۱۲ هزار مگاوات مربوط به نیروگاه‌های برق‌آبی است. امسال، با کاهش بارندگی و خالی شدن پشت سدها، تولید این نیروگاه‌ها به حدود ۵ تا ۶ هزار مگاوات کاهش یافته است. در همین حال، مصرف سیستم‌های سرمایشی کشور به حدود ۳۵ هزار مگاوات می‌رسد و اگر مصرف بهینه و مدیریت دقیق صورت می‌گرفت، دست‌کم ۱۵ هزار مگاوات صرفه‌جویی امکان‌پذیر بود و امروز شاهد ناترازی و خاموشی گسترده نبودیم.
وزارت نیرو در سال‌های اخیر تلاش‌های فراوانی برای توسعه نیروگاه‌های حرارتی و تجدیدپذیر انجام داده که نتیجه آن افزوده شدن حدود ۳ هزار مگاوات به ظرفیت شبکه بوده است، اما کاهش تولید برق‌آبی این افزایش را بی‌اثر کرده و فشار بر سیستم توزیع و انتقال همچنان پابرجاست. نتیجه آن، ناترازی حدود ۱۵ هزار مگاوات و خاموشی روزانه میانگین دو ساعت و نیم است. این بحران محصول کمبود سرمایه‌گذاری هدفمند، مدیریت ناکارآمد و برنامه‌ریزی ناکافی در بخش برق است. بخش بزرگی از مصرف آب کشور، بیش از ۹۰ درصد، در کشاورزی به روش سنتی استفاده می‌شود و این امر فشار مضاعفی بر ذخایر پشت سدها وارد کرده است و امکان تولید پایدار برق را محدود کرده است. ظرفیت نیروگاه‌های برق کشور نیازمند توسعه مستمر و جامع است. حوزه برق تنها به تولید محدود نمی‌شود و انتقال، توزیع، مصرف و اقتصاد انرژی نیز جزئی از آن هستند. در دهه‌های گذشته، به ویژه دهه ۹۰، این بخش‌ها با ترک فعل و سوءمدیریت مواجه بوده و توسعه نیروگاه‌ها، به‌روزرسانی تجهیزات، کاهش تلفات شبکه و مدیریت مصرف به شکل جدی پیگیری نشده است. بهینه‌سازی مصرف، کاهش مصرف سیستم‌های سرمایشی و کنترل انشعابات غیرمجاز و ماینرها می‌توانست بخش عمده‌ای از مشکل ناترازی را برطرف کند، اما فرهنگ مصرف هنوز اصلاح نشده و قیمت پایین انرژی موجب مصرف بی‌رویه شده است و قوانین نیز به شکل کامل اجرا نشده‌اند. اصلاح فرهنگ مصرف انرژی و اجرای قوانین به‌طور دقیق، از جمله راه‌اندازی «سازمان بهینه‌سازی مصرف انرژی» که مورد تأکید رئیس‌جمهور است، می‌تواند وضعیت را بهبود بخشد. همچنین توسعه نیروگاه‌های پاک و خورشیدی به عنوان جایگزین پایدار و کاهش تلفات شبکه انتقال و توزیع از حدود ۱۰ درصد به ۵ درصد، می‌تواند معادل چند هزار مگاوات به ظرفیت شبکه اضافه کند و ناترازی برق را کاهش دهد.
ظرفیت کل نیروگاهی کشور نزدیک به ۹۳ هزار مگاوات است که از این میزان، حدود ۱۲ هزار مگاوات مربوط به نیروگاه‌های برق‌آبی است. امسال، با کاهش بارندگی و خالی شدن پشت سدها، تولید این نیروگاه‌ها به حدود ۵ تا ۶ هزار مگاوات کاهش یافته است. در همین حال، مصرف سیستم‌های سرمایشی کشور به حدود ۳۵ هزار مگاوات می‌رسد و اگر مصرف بهینه و مدیریت دقیق صورت می‌گرفت، دست‌کم ۱۵ هزار مگاوات صرفه‌جویی امکان‌پذیر بود و امروز شاهد ناترازی و خاموشی گسترده نبودیم.
وزارت نیرو در سال‌های اخیر تلاش‌های فراوانی برای توسعه نیروگاه‌های حرارتی و تجدیدپذیر انجام داده که نتیجه آن افزوده شدن حدود ۳ هزار مگاوات به ظرفیت شبکه بوده است، اما کاهش تولید برق‌آبی این افزایش را بی‌اثر کرده و فشار بر سیستم توزیع و انتقال همچنان پابرجاست. نتیجه آن، ناترازی حدود ۱۵ هزار مگاوات و خاموشی روزانه میانگین دو ساعت و نیم است. این بحران محصول کمبود سرمایه‌گذاری هدفمند، مدیریت ناکارآمد و برنامه‌ریزی ناکافی در بخش برق است. بخش بزرگی از مصرف آب کشور، بیش از ۹۰ درصد، در کشاورزی به روش سنتی استفاده می‌شود و این امر فشار مضاعفی بر ذخایر پشت سدها وارد کرده است و امکان تولید پایدار برق را محدود کرده است. ظرفیت نیروگاه‌های برق کشور نیازمند توسعه مستمر و جامع است. حوزه برق تنها به تولید محدود نمی‌شود و انتقال، توزیع، مصرف و اقتصاد انرژی نیز جزئی از آن هستند. در دهه‌های گذشته، به ویژه دهه ۹۰، این بخش‌ها با ترک فعل و سوءمدیریت مواجه بوده و توسعه نیروگاه‌ها، به‌روزرسانی تجهیزات، کاهش تلفات شبکه و مدیریت مصرف به شکل جدی پیگیری نشده است. بهینه‌سازی مصرف، کاهش مصرف سیستم‌های سرمایشی و کنترل انشعابات غیرمجاز و ماینرها می‌توانست بخش عمده‌ای از مشکل ناترازی را برطرف کند، اما فرهنگ مصرف هنوز اصلاح نشده و قیمت پایین انرژی موجب مصرف بی‌رویه شده است و قوانین نیز به شکل کامل اجرا نشده‌اند. اصلاح فرهنگ مصرف انرژی و اجرای قوانین به‌طور دقیق، از جمله راه‌اندازی «سازمان بهینه‌سازی مصرف انرژی» که مورد تأکید رئیس‌جمهور است، می‌تواند وضعیت را بهبود بخشد. همچنین توسعه نیروگاه‌های پاک و خورشیدی به عنوان جایگزین پایدار و کاهش تلفات شبکه انتقال و توزیع از حدود ۱۰ درصد به ۵ درصد، می‌تواند معادل چند هزار مگاوات به ظرفیت شبکه اضافه کند و ناترازی برق را کاهش دهد.
ارسال دیدگاه
