دکتر علی فرجام، روانشناس اجتماعی، در مورد فوبیا و علل آن به آتیه ‌نو می‌گوید: «فوبیا یکی از انواع اختلالات اضطرابی است که باعث ترس نامعقول و غیرمنطقی نسبت به شیء، فرد یا حیوان می‌شود. این ترس به حدی شدید است که فرد را دچار حملات عصبی و اختلالات اضطرابی می‌کند و در روند زندگی روزمره‌ او اختلال ایجاد می‌کند.» اکثر فوبیاها معمولاً روی گروه‌های نسبتاً کوچکی از اشیاء و موقعیت‌ها متمرکز می‌شوند. مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از فوبیای حیوانات (ترس از مار، عنکبوت، موش، سوسک، حلزون و کرم)، فوبیای ارتفاع، آب عمیق و ترس از محیط‌های بسته. مجموعه‌ای از فوبیاهای خون، زخم و آمپول نسبت به فوبیاهای دیگر عمومیت کمتری دارند. فوبیاهای غیرعادی مانند ترس از دکمه، عروسک، شکلات و گیاهان نیز وجود دارند. بررسی‌های انجام‌شده حاکی از آن است که اگر فرد از یک فوبیای خاص رنج ببرد، احتمال اینکه از یک یا چند فوبیای دیگر نیز رنج ببرد، بیشتر است.
فوبیاها معمولاً خصوصیات مشترک مهمی دارند. برای مثال، اکثر فوبیاهای موقعیتی شروع خودکار دارند که ویژگی اصلی آن‌ها اختلال وحشت‌زدگی است. هنوز علت واقعی فوبیا مشخص نشده است و دلیلی وجود ندارد که همه‌ فوبیاها را ناشی از یک فرایند بدانیم، زیرا فوبیاهای مختلف می‌توانند علت‌های جداگانه‌ای داشته باشند. به‌طور کلی، علت فوبیا معمولاً یک عارضه‌ ژنتیکی یا یک حادثه در کودکی است. فوبیا در همه‌ شرایط می‌تواند بروز کند و فرد را از انجام کارهای عادی بازدارد. این اختلال می‌تواند ناشی از قرارگیری در بعضی موقعیت‌ها، موجودات زنده، اشیا یا مکان‌ها باشد.» ریشه فوبیا را می‌توان در عواملی جست که شرح آن‌ها اینچنین است: 
 وراثت
فوبیای اجتماعی، همانند سایر اختلالات اضطرابی، می‌تواند ریشه‌ وراثتی داشته باشد. هرچند مشخص نیست که این اختلال چقدر به واسطه‌ وراثت و چقدر تحت‌تأثیر محیط است.
 فعالیت مغز
همانند تمامی اختلالات روانشناختی، فعل و انفعالات مغز نقش مهمی در بروز فوبیای اجتماعی بازی می‌کند. به عنوان مثال، پرکاری در ناحیه‌ آمیگدال (بخشی از سیستم لیمبیک که در یادگیری، حافظه و احساسات نقش مهمی دارد)، فرد را بیشتر مستعد اختلالات اضطرابی مانند فوبیای اجتماعی می‌کند.
 محیط
عوامل محیطی نیز در ایجاد این اختلال نقش دارند. تجربیات نامناسب در زمان کودکی، معلولیت جسمانی و قرار گرفتن در کنار افرادی که دچار این اختلال هستند، در ایجاد و پیشروی آن مؤثرند.
 تفاوت‌های فرهنگی
تفاوت‌های فرهنگی نیز تأثیر مهمی در ابتلا به فوبیا دارند. به‌عنوان مثال، در مورد ترس از حیوانات، در جوامع غربی ترس از عنکبوت شیوع بیشتری دارد، در حالی که در جوامع شرقی ترس از سوسک بیشتر است. در واقع، تفاوت‌های فرهنگی نشان می‌دهند که ترس حداقل تا اندازه‌ای متأثر از عواملی است که خاص فرهنگ فرد هستند و به رشد آن کمک می‌کنند.
  علائم
دکتر فرجام در مورد شایع‌ترین علامت فوبیا توضیح می‌دهد: «شایع‌ترین نشانه‌ها عبارتند از تپش قلب شدید، تنگی نفس، ناتوانی در صحبت کردن یا صحبت کردن سریع، خشکی دهان، ناراحتی معده، حالت تهوع، افزایش فشار خون، لرز و رعشه، درد قفسه‌ سینه یا احساس تنگی در قفسه‌ سینه، احساس خفگی، سرگیجه و سبکی سر، تعریق بیش از حد و دلهره.»
 انواع ترس‌ها
دکتر فرجام بیان می‌کند: «فوبیا به نسبت علت و زمینه‌ ایجاد آن، به سه دسته‌ کلی تقسیم می‌شود: 
 فوبیای خاص
فوبیای خاص شایع‌ترین نوع فوبیاست که به ترس شدید نسبت به یک عامل خاص مانند سگ، مار، گربه، عنکبوت، ارتفاع، طوفان، آب، خون، تزریقات، سوزن، پرواز و فضای بسته اشاره دارد.
 فوبیای اجتماعی
فوبیای اجتماعی نوعی اختلال اضطرابی است که باعث ترس نامعقول و بیش از اندازه از شرمساری یا تحقیر در مناسبات اجتماعی می‌شود. افرادی که به این اختلال مبتلا هستند، در برقراری ارتباط با دیگران، دوست‌یابی، سخنرانی و اجرا در مقابل جمع دچار مشکل هستند. این نوع فوبیا معمولاً با قرار گرفتن در موقعیت‌های اجتماعی خاص بروز می‌کند.
آگورافوبیا
آگورافوبیا ترس از مکان‌های عمومی است. افراد مبتلا به این نوع فوبیا از قرار گرفتن در جمعیت یا بودن در خارج از منزل دچار شرم یا وحشت می‌شوند. این افراد از رفتن به سینما، کنسرت یا مسافرت با اتوبوس و قطار خودداری می‌کنند. آن‌ها به‌طور کلی از موقعیت‌های پرجمعیت اجتناب کرده و ترجیح می‌دهند در منزل بمانند.»
 درمان
دکتر فرجام در مورد درمان فوبیا می‌گوید: «مواجهه یا رویارویی با ترس یکی از روش‌های درمان آن است، اما بسیاری از افراد آن را ترسناک یا وقت‌گیر می‌دانند. به همین دلیل، ترجیح می‌دهند به جای آنکه دنبال درمان بروند، تمام عمرشان به هر قیمتی از آنچه می‌ترسند پرهیز کنند. پژوهش‌های انجام‌شده نشان می‌دهد که درمان ترس‌ها و فوبیاهای افراد وقتی مؤثرتر خواهد بود که بتوانند میزان رویارویی با عامل ترس را خودشان کنترل کنند.»
 واقعیت مجازی
یکی از بهترین شیوه‌ها برای درمان فوبیا استفاده از روش واقعیت مجازی است. در این روش، با استفاده از عینک‌های واقعیت مجازی، بیمار را با موقعیت‌هایی که باعث فوبیا در او می‌شوند، روبه‌رو می‌کنند و به او آموزش می‌دهند که چگونه ترس خود را در این شرایط کنترل کند. عینک‌های واقعیت مجازی به درمانگران این امکان را می‌دهند تا در محیط‌های مجازی، یک فضای امن و کنترل‌شده ایجاد کنند که در آن افراد مبتلا به فوبیا احساس حضور در محیطی که از آن می‌ترسند را تجربه کنند. به عنوان مثال، افرادی که از پرواز می‌ترسند می‌توانند در یک محیط مجازی قرار بگیرند و بارها حس و حال پرواز را تجربه کنند. این روش به آن‌ها اجازه می‌دهد که برای مواجهه با ترس خود، دیگر نیازی به هواپیمای واقعی نداشته باشند و در عین حال همان سطح از اضطراب را تجربه کنند. استفاده از این شیوه برای درمان انواع فوبیاها بسیار مفید و مؤثر است.
 دارو درمانی
گاهی اوقات داروها می‌توانند به کاهش نشانه‌های اضطراب و ترس برای مواجه شدن با موقعیت‌های ترسناک کمک کنند. این داروها عبارتند از: سیتالوپرام، اگزالات اسکیتالوپرام، فلوکستین، پاروکستین و سرترالین که می‌توانند در درمان فوبیا مفید باشند.
 هیپنوتیزم
متخصص هیپنوتیزم با ایجاد حالت خلسه در مراجع و تلقین جملات مثبت، تلاش می‌کند تا ترس مراجع را برطرف کند. اما تحقیقات نشان داده است که ترس به این شیوه ریشه‌کن نمی‌شود، بلکه به شکل دیگری در می‌آید و همچنان در زندگی فرد باقی می‌ماند.
در نهایت، فوبیا یک اختلال قابل درمان است و با روش‌های مختلفی می‌توان آن را مدیریت کرد. مهم‌ترین نکته این است که فرد مبتلا به فوبیا به دنبال درمان باشد و از مواجهه با ترس‌های خود نهراسد.