تماس با 123 گامی مهم برای نجات افراد آسیب‌دیده است
امروزه در همه جوامع، با توجه به شرایط موجود و به نسبت جو حاکم جامعه، تنش‌ها و اضطراب‌‌ها تبدیل به عضو لاینفک زندگی انسان‌ها شده است. دولت هر کشور برای کنترل این اضطراب‌‌ها و آرامش بخشیدن به فضای جامعه برنامههایی را تدوین میکند. در کشور ما یکی از این برنامه‌ها با عنوان «اورژانس اجتماعی» شناخته می‌شود که به‌عنوان نهادی حمایتی، همواره در تلاش است تا با ایجاد فضایی امن و مشاوره‌ای، به کاهش آسیب‌های اجتماعی و ارتقای سلامت روح و روان جامعه کمک کند. در همین راستا با یک مددکار باسابقه در خصوص نحوه ارائه خدمات، فعالیت‌ها و چالش‌های پیش‌رو به گفت‌وگو پرداختیم.
فهیمه. ب، کارشناس ارشد مددکاری اجتماعی با بیان اینکه ارائه خدمات اورژانس اجتماعی به مردم در سازمان بهزیستی محدود به زمان و مکان نیست و متعلق به تمامی اقشار نیازمند جامعه است، بیان میکند: «اورژانس اجتماعی یک مرکز تخصصی برای مداخله در بحران‌های اجتماعی است و با سه ویژگی تخصصی بودن، به موقع بودن و در دسترس بودن در سال ۱۳۷۸ با هدف توانمندسازی افراد در معرض آسیب و آسیب‌دیده اجتماعی آغاز به کار کرد. از سال ۱۳۸۰ مراکز مداخله در بحران اورژانس اجتماعی در کل کشور به‌وجود آمد و در حال حاضر به‌صورت شبانه‌روزی در خدمت گروه جامعه هدف است.»
این کارشناس اقدامات اجرایی را شامل پذیرش، ارائه خدمات تخصصی، توانمندسازی، ترخیص و پیگیری پس از ترخیص بیان میکند و ادامه می‌دهد: «خشونت خانگی (کودک آزاری، همسرآزاری و سالمندآزاری)، زنان و دختران آسیب‌دیده و در معرض آسیب، زوجین متقاضی طلاق، افراد دارای اختلافات حاد خانوادگی، دختران و پسران فراری از منزل، مبتلایان به اختلال هویت جنسی، اقدام به خودکشی و کودکان خیابانی جامعه هدف اورژانس اجتماعی هستند. نحوه پذیرش آنان به دو صورت خودمعرف و ارجاعی است که ارجاع از طریق خط تلفن ۱۲۳، گشت سیار و مرجع قضایی نیروی انتظامی و سایر نهادها و ارگان‌ها صورت می‌پذیرد.»
او اهداف کلی اورژانس اجتماعی را حمایت و پشتیبانی از کسانی می‌داند که به سبب شرایط اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی کشور در معرض آسیب قرار گرفته‌اند و توضیح می‌دهد: «هدف اورژانس اجتماعی کنترل و کاهش بحران‌های فردی، خانوادگی و اجتماعی، ارائه خدمات تخصصی و به‌موقع، ارتقای توانمندسازی افراد در معرض آسیب و آسیب‌دیده اجتماعی، شناسایی مناطق و کانون‌های آسیب‌زا جهت مقابله با مسائل اجتماعی در شرایط بحرانی است. مداخله فوری و کاهش آسیب، حمایت‌های اجتماعی و اقتصادی (آموزش و مهارت‌آموزی برای استقلال اقتصادی، ایجاد فرصت‌های شغلی و اشتغال‌زایی)، خدمات روانشناختی و بازپروری (برگزاری کارگاه‌های آموزشی در زمینه مهارت‌های زندگی، کنترل خشم، تصمیم‌گیری و مدیریت بحران)، حمایت‌های حقوقی و قانونی، توانمندسازی اجتماعی و بازگشت به جامعه و پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی از جمله اقدامات مددکاران اجتماعی، روانشناسان، مشاوران و نیروهای تخصصی در اورژانس اجتماعی برای رشد توانمندی افراد آسیب‌دیده و در معرض آسیب است تا بتوانند به استقلال رسیده و به زندگی سالم بازگردند.»
او با بیان اینکه طلاق، خودکشی، اعتیاد به مواد مخدر، مفاسد اخلاقی، فضاهای مجازی و حاشیه‌نشینی جزء آسیب‌های اصلی به‌شمار می‌روند، کم‌شدن این آسیب‌ها در مبدأ را دریچه‌ای برای آرامش بیشتر جامعه و جرم‌زدایی را نتیجه نهایی خدمات ارائه شده در اورژانس اجتماعی می‌داند.
خدمات تخصصی اورژانس اجتماعی
فهیمه. ب خدمات ارائه شده توسط اورژانس اجتماعی را مداخله در بحران فردی، خانوادگی و اجتماعی پایگاه خدمات اجتماعی، خط تلفن ۱۲۳ و تیم سیار بیان میکند و می‌گوید: «اورژانس اجتماعی به‌صورت شبانه‌روزی در حال ارائه خدمت به جامعه هدف است. اصول اورژانس اجتماعی توجه به مردم، خانواده و جامعه است و به توانمندسازی اجتماع‌محور با رویکرد منطقه‌ای و محلی توجه دارد. مشارکت اجتماعی و حمایت از برنامه‌های اورژانس اجتماعی می‌تواند در کاهش اثرات منفی بحران‌ها بسیار مؤثر باشد. تمام تلاشمان بر این است که با اجرای برنامه‌های آموزشی گسترده به‌منظور ارتقای مهارت کارکنان بتوانیم در مواقع اضطراری واکنش سریع‌تر و کارآمدتری داشته باشیم و زمان پاسخگویی را به حداقل برسانیم.»
وظایف و نقش تیم سیار اورژانس اجتماعی
این مسئول اورژانس اجتماعی با بیان اینکه تیم سیار در حال حاضر متشکل از یک مددکار، روانشناس و یک راننده است به تشریح وظایف هر یک از این افراد می‌پردازد: «در مواقعی که گروه هدف با خط اورژانس اجتماعی (۱۲۳) تماس می‌گیرند اطلاعات لازم از تماس‌گیرنده یا مددجو توسط کارشناسان گرفته می‌شود و اگر تشخیص داده شود که نیاز به اعزام تیم سیار به محل است تیم عازم خواهد شد و به فراخور مهارت‌هایشان به افراد حاضر در محل خدمات ارائه می‌دهند. وظایف روانشناس حفظ و بهبود آرامش افرادی است که در اثر حادثه دچار ترس یا آسیب شده و راهکارهای مناسبی برای کاهش آسیب‌های روانی‌شان ارائه می‌دهد. روانشناس و کارشناس سلامت روان، نقش محوری و اساسی در مهار و کنترل آسیب‌های اجتماعی- رشد و ارتقای خدمت‌رسانی دارد. نقش مددکار در اورژانس اجتماعی ارزیابی وضعیت، شناسایی نیازهای اقتصادی، اجتماعی و روانی افراد و خانواده‌ها همچنین طراحی، برنامه‌ریزی و اجرای برنامه‌های حمایتی برای کمک به افراد به‌منظور حل مشکلات، ارائه مشاوره، مداخله و کمک در بحران است.»
او ادامه می‌دهد: «از لحاظ حقوقی نظر کارشناسان اورژانس اجتماعی درخصوص صحت و سقم وقایع آزارسانی همچون همسرآزاری و کودک‌آزاری، در رأی دادگاه تأثیرگذار است و نقش پزشک و روانپزشک به ترتیب در تعیین وضعیت جراحات جسمانی، روحی و روانی گروه هدف است.»
چالش‌ها و مشکلات پیش‌رو
این مسئول اورژانس اجتماعی، خرید خدمت بودن، عدم امنیت شغلی، سختی کار نیروی‌های اورژانس اجتماعی، عدم تأمین اعتبار کافی برای توانمندسازی گروه هدف و ضعف تعاملات بین‌نهادی را از جمله مشکلات و چالش‌های موجود می‌داند و با ابراز امیدواری برای رفع مشکلات این قشر بیان میکند: «مسائل و مشکلات نیروهای اورژانس اجتماعی در کار و فعالیتشان تأثیر نامطلوبی نمی‌گذارد. در واقع آنان جانفشانی می‌کنند و وظایف انسانی خود را به نحواحسن انجام می‌دهند.»
او با بیان اینکه تماس با 123 می‌تواند گامی مهم برای نجات افرادی باشد که با آسیب‌های اجتماعی مواجه‌اند، به کسانی که به‌خاطر ترس یا عدم آگاهی از حقوقشان به‌موقع با اورژانس اجتماعی تماس نمی‌گیرند توصیه میکند که در صورت مواجه شدن با هرگونه خشونت یا آسیب حتماً از آنان کمک بگیرند و بر آموزش خانواده‌ها، آگاهی‌سازی صحیح به عموم مردم درباره خدمات اورژانس اجتماعی در جامعه و فرهنگ‌سازی برای پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی تأکید میکند.
این کارشناس اقدامات اجرایی را شامل پذیرش، ارائه خدمات تخصصی، توانمندسازی، ترخیص و پیگیری پس از ترخیص بیان میکند و ادامه می‌دهد: «خشونت خانگی (کودک آزاری، همسرآزاری و سالمندآزاری)، زنان و دختران آسیب‌دیده و در معرض آسیب، زوجین متقاضی طلاق، افراد دارای اختلافات حاد خانوادگی، دختران و پسران فراری از منزل، مبتلایان به اختلال هویت جنسی، اقدام به خودکشی و کودکان خیابانی جامعه هدف اورژانس اجتماعی هستند. نحوه پذیرش آنان به دو صورت خودمعرف و ارجاعی است که ارجاع از طریق خط تلفن ۱۲۳، گشت سیار و مرجع قضایی نیروی انتظامی و سایر نهادها و ارگان‌ها صورت می‌پذیرد.»
او اهداف کلی اورژانس اجتماعی را حمایت و پشتیبانی از کسانی می‌داند که به سبب شرایط اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی کشور در معرض آسیب قرار گرفته‌اند و توضیح می‌دهد: «هدف اورژانس اجتماعی کنترل و کاهش بحران‌های فردی، خانوادگی و اجتماعی، ارائه خدمات تخصصی و به‌موقع، ارتقای توانمندسازی افراد در معرض آسیب و آسیب‌دیده اجتماعی، شناسایی مناطق و کانون‌های آسیب‌زا جهت مقابله با مسائل اجتماعی در شرایط بحرانی است. مداخله فوری و کاهش آسیب، حمایت‌های اجتماعی و اقتصادی (آموزش و مهارت‌آموزی برای استقلال اقتصادی، ایجاد فرصت‌های شغلی و اشتغال‌زایی)، خدمات روانشناختی و بازپروری (برگزاری کارگاه‌های آموزشی در زمینه مهارت‌های زندگی، کنترل خشم، تصمیم‌گیری و مدیریت بحران)، حمایت‌های حقوقی و قانونی، توانمندسازی اجتماعی و بازگشت به جامعه و پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی از جمله اقدامات مددکاران اجتماعی، روانشناسان، مشاوران و نیروهای تخصصی در اورژانس اجتماعی برای رشد توانمندی افراد آسیب‌دیده و در معرض آسیب است تا بتوانند به استقلال رسیده و به زندگی سالم بازگردند.»
او با بیان اینکه طلاق، خودکشی، اعتیاد به مواد مخدر، مفاسد اخلاقی، فضاهای مجازی و حاشیه‌نشینی جزء آسیب‌های اصلی به‌شمار می‌روند، کم‌شدن این آسیب‌ها در مبدأ را دریچه‌ای برای آرامش بیشتر جامعه و جرم‌زدایی را نتیجه نهایی خدمات ارائه شده در اورژانس اجتماعی می‌داند.
خدمات تخصصی اورژانس اجتماعی
فهیمه. ب خدمات ارائه شده توسط اورژانس اجتماعی را مداخله در بحران فردی، خانوادگی و اجتماعی پایگاه خدمات اجتماعی، خط تلفن ۱۲۳ و تیم سیار بیان میکند و می‌گوید: «اورژانس اجتماعی به‌صورت شبانه‌روزی در حال ارائه خدمت به جامعه هدف است. اصول اورژانس اجتماعی توجه به مردم، خانواده و جامعه است و به توانمندسازی اجتماع‌محور با رویکرد منطقه‌ای و محلی توجه دارد. مشارکت اجتماعی و حمایت از برنامه‌های اورژانس اجتماعی می‌تواند در کاهش اثرات منفی بحران‌ها بسیار مؤثر باشد. تمام تلاشمان بر این است که با اجرای برنامه‌های آموزشی گسترده به‌منظور ارتقای مهارت کارکنان بتوانیم در مواقع اضطراری واکنش سریع‌تر و کارآمدتری داشته باشیم و زمان پاسخگویی را به حداقل برسانیم.»
وظایف و نقش تیم سیار اورژانس اجتماعی
این مسئول اورژانس اجتماعی با بیان اینکه تیم سیار در حال حاضر متشکل از یک مددکار، روانشناس و یک راننده است به تشریح وظایف هر یک از این افراد می‌پردازد: «در مواقعی که گروه هدف با خط اورژانس اجتماعی (۱۲۳) تماس می‌گیرند اطلاعات لازم از تماس‌گیرنده یا مددجو توسط کارشناسان گرفته می‌شود و اگر تشخیص داده شود که نیاز به اعزام تیم سیار به محل است تیم عازم خواهد شد و به فراخور مهارت‌هایشان به افراد حاضر در محل خدمات ارائه می‌دهند. وظایف روانشناس حفظ و بهبود آرامش افرادی است که در اثر حادثه دچار ترس یا آسیب شده و راهکارهای مناسبی برای کاهش آسیب‌های روانی‌شان ارائه می‌دهد. روانشناس و کارشناس سلامت روان، نقش محوری و اساسی در مهار و کنترل آسیب‌های اجتماعی- رشد و ارتقای خدمت‌رسانی دارد. نقش مددکار در اورژانس اجتماعی ارزیابی وضعیت، شناسایی نیازهای اقتصادی، اجتماعی و روانی افراد و خانواده‌ها همچنین طراحی، برنامه‌ریزی و اجرای برنامه‌های حمایتی برای کمک به افراد به‌منظور حل مشکلات، ارائه مشاوره، مداخله و کمک در بحران است.»
او ادامه می‌دهد: «از لحاظ حقوقی نظر کارشناسان اورژانس اجتماعی درخصوص صحت و سقم وقایع آزارسانی همچون همسرآزاری و کودک‌آزاری، در رأی دادگاه تأثیرگذار است و نقش پزشک و روانپزشک به ترتیب در تعیین وضعیت جراحات جسمانی، روحی و روانی گروه هدف است.»
چالش‌ها و مشکلات پیش‌رو
این مسئول اورژانس اجتماعی، خرید خدمت بودن، عدم امنیت شغلی، سختی کار نیروی‌های اورژانس اجتماعی، عدم تأمین اعتبار کافی برای توانمندسازی گروه هدف و ضعف تعاملات بین‌نهادی را از جمله مشکلات و چالش‌های موجود می‌داند و با ابراز امیدواری برای رفع مشکلات این قشر بیان میکند: «مسائل و مشکلات نیروهای اورژانس اجتماعی در کار و فعالیتشان تأثیر نامطلوبی نمی‌گذارد. در واقع آنان جانفشانی می‌کنند و وظایف انسانی خود را به نحواحسن انجام می‌دهند.»
او با بیان اینکه تماس با 123 می‌تواند گامی مهم برای نجات افرادی باشد که با آسیب‌های اجتماعی مواجه‌اند، به کسانی که به‌خاطر ترس یا عدم آگاهی از حقوقشان به‌موقع با اورژانس اجتماعی تماس نمی‌گیرند توصیه میکند که در صورت مواجه شدن با هرگونه خشونت یا آسیب حتماً از آنان کمک بگیرند و بر آموزش خانواده‌ها، آگاهی‌سازی صحیح به عموم مردم درباره خدمات اورژانس اجتماعی در جامعه و فرهنگ‌سازی برای پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی تأکید میکند.
ارسال دیدگاه
