آذربایجان‌شرقی از قطب‌های صنعتی کشور به‌شمار می‌رود و درحال حاضر حدود 805 هزار نفر از جمعیت استان بیمه‌شده اصلی تأمین‌اجتماعی هستند. برای اطلاع از خدمات حوزه بیمه‌ای تأمین‌اجتماعی به جامعه هدف، تعداد کارگاه‌های فعال و شیوه‌های تعاملی با شرکای اجتماعی با یونس دباغ صادقی‌پور، مدیر کل تأمین‌اجتماعی استان آذربایجان‌شرقی به‌گفت‌وگو نشستیم. 

اداره کل استان دارای چند شعبه دائم، اقماری و کارگزاری است؟ 
اداره‌کل تأمین‌اجتماعی استان آذربایجان‌شرقی با برخورداری از ۲۸ شعبه دائم، ۶ شعبه اقماری و ۱۳ کارگزاری رسمی در سطح استان، شبکه‌ای گسترده از خدمات بیمه‌ای و حمایتی را به بیمه‌شدگان، مستمری‌بگیران و کارفرمایان ارائه می‌دهد. شعب دائم، به‌عنوان مراکز اصلی ارائه خدمات در مناطق مختلف استان مستقر بوده و وظیفه مدیریت و اجرای فرایندهای بیمه‌ای از جمله نام‌نویسی، وصول حق بیمه و سایر امور مرتبط را بر عهده دارند. شعب اقماری، به‌عنوان زیرمجموعه‌ای از شعب اصلی در مناطقی که نیاز به پوشش بیمه‌ای وجود دارد اما ایجاد یک شعبه مستقل مقرون‌به‌صرفه نیست، فعالیت می‌کنند. این شعب با هدف تسهیل دسترسی بیمه‌شدگان و کاهش نیاز به مراجعه به مراکز دورتر، خدمات اولیه بیمه‌ای را در اختیار متقاضیان قرار می‌دهند. کارگزاری‌های رسمی، نقش مکملی در ساختار اجرایی سازمان ایفا کرده و با ارائه خدماتی همچون دریافت و بررسی مدارک بیمه‌ای، تسهیل امور مربوط به بیمه‌شدگان و کاهش بار مراجعات حضوری به شعب، به افزایش کارآمدی نظام بیمه‌ای کمک می‌کنند. این ساختار منسجم و گسترده، زمینه‌ای را فراهم آورده تا تمامی اقشار تحت پوشش تأمین‌اجتماعی در استان با سهولت و کیفیت مطلوب از خدمات بیمه‌ای بهره‌مند شوند و سازمان تأمین‌اجتماعی بتواند مأموریت خود را در جهت تحقق عدالت اجتماعی و حمایت از نیروی کار به بهترین نحو ممکن ایفا کند.

چه تعداد نیروی انسانی در آن مجموعه مشغول به فعالیت هستند و در این زمینه چه کمبودی وجود دارد؟‌ 
تعداد نیروهای شاغل در سطح اداره‌کل استان اعم از نیروهای رسمی، آزمایشی، پیمانی، ماده 20 و شرکتی مجموعاً 868 نفر است. جا دارد اشاره‌ کنم که مهم‌ترین هدف اداره‌کل تأمین‌اجتماعی استان ارائه خدمات بیشتر و باکیفیت و نیز افزایش رضایتمندی شرکای اجتماعی سازمان است و توجه به مسائل و دغدغه‌های نیروی انسانی می‌تواند ما را در رسیدن به این مهم یاری کند. برای این منظور درصدد هستیم با انجام پیگیری‌های لازم و مساعدت ستاد مرکزی سازمان، شرایط مناسب فعالیت کارکنان را فراهم کنیم تا با افزایش سطح رضایتمندی آن‌ها، شاهد بالارفتن بازده کاری، ارائه خدمات مطلوب به جامعه هدف و افزایش میزان رضایتمندی مراجعه‌کننده‌ها باشیم.

آمار جمعیت تحت پوشش بیمه‌ای استان به‌تفکیک بیمه‌شدگان و مستمری‌بگیران چقدر است و چه میزان رشد دارد؟ 
اکنون حدود 805 هزار نفر از جمعیت استان بیمه‌شده اصلی تأمین‌اجتماعی هستند. از این تعداد، نزدیک به 493 هزار نفر بیمه‌شدگان اجباری و حدود 299 هزار نفر بیمه‌شدگان خاص را تشکیل می‌دهند. تعداد مستمری‌بگیران استان اعم از بازنشسته، ازکارافتاده و بازمانده بیش از 246 هزار نفر است. امسال نیز مانند سال گذشته، بیمه‌شدگان ما 3 درصد رشد داشته‌اند.

چه تعداد کارگاه‌ تولیدی و بنگاه اقتصادی را تحت پوشش دارید؟ 
با توجه به اینکه استان آذربایجان‌شرقی یکی از قطب‌های صنعتی کشور به‌شمار می‌رود، اداره‌کل استان موفق به به پوشش گسترده کارگاه‌های تولیدی و بنگاه‌های اقتصادی با هدف حمایت از نیروی کار و کارفرمایان شده است. در حال حاضر 59 هزار و 198 کارگاه فعال در سطح استان از خدمات بیمه‌ای بهره‌مند می‌شوند. این گستره وسیع پوشش، نشان‌دهنده نقش کلیدی تأمین‌اجتماعی در ایجاد امنیت شغلی، حمایت از حقوق کارگران و تسهیل روند فعالیت‌های اقتصادی در استان است. از مجموع کارگاه‌ها 1400 واحد با بیش از 50 نفر نیروی کار فعالیت می‌کنند که بیانگر سهم قابل‌توجه واحدهای بزرگ و متوسط در چرخه تولید و اشتغال استان است. این کارگاه‌ها به‌عنوان موتور محرک اقتصاد منطقه، سهم مهمی در ایجاد فرصت‌های شغلی، افزایش بهره‌وری و رونق اقتصادی در کشور دارند.

برای برقراری تعامل مناسب با کارفرمایان و حمایت از آن‌ها چه اقداماتی را انجام می‌دهید؟ 
شیوه‌های تعاملی ما ابعاد گسترده‌ای را دربر دارد. از جمله آن می‌توانم به «طرح دوشنبه‌های با تولید» اشاره کنم. این طرح با هدف بازدید از کارگاه‌های تولیدی و صنعتی استان، بررسی مسائل و مشکلات و تسهیل امور بیمه‌ای برگزار می‌شود. همچنین طی برگزاری جلسات متعدد با تشکیلات کارفرمایی، هم‌اندیشی لازم در زمینه رفع موانع تولید کارگاه‌های تحت پوشش به‌وجود می‌آید. همکاری و تعامل حداکثری با ستاد تسهیل استان و ایجاد زمینه‌های مناسب بازرسی دفاتر قانونی کارگاه‌ها از دیگر اهداف طرح مذکور به‌شمار می‌رود. «طرح کارجو» یکی دیگر از شیوه‌های تعاملی ما را تشکیل می‌دهد. در قالب این طرح، مشمولان و مقرری‌بگیران بیمه‌بیکاری به کارگاه‌های جویای نیروی کار با هدف افزایش اشتغال پایدار استان، معرفی می‌شوند. همچنین «طرح خیّرین آینده‌ساز» را با هدف بهره‌گیری از پتانسیل خیّـرین استان و پوشش بیمه‌ای افراد تحت حمایت مؤسسات خیریه، به‌اجرا درمی‌آوریم. «طرح بیمه‌یار» را هم داریم که براساس آن تیم‌های جهادی ما در مناطق محروم و کم‌برخوردار، مساجد، دستگاه‌های اجرایی، واحدهای تولیدی و صنعتی و... برای ارائه خدمات مشاوره بیمه‌ای حضور پیدا می‌کنند.

ارزش و جایگاه خدمات تأمین‌اجتماعی را در استان چگونه ارزیابی می‌کنید؟ 
ارزیابی ارزش و جایگاه سازمان تأمین اجتماعی در استان آذربایجان‌شرقی نیازمند بررسی چندین شاخص کلیدی است. این استان به دلیل موقعیت جغرافیایی، جمعیت فعال و زیرساخت‌های اقتصادی‌، یکی از قطب‌های مهم صنعتی، تجاری و خدماتی کشور به شمار می‌آید. بنابراین، نقش سازمان تأمین‌اجتماعی در حمایت از نیروی کار، ارائه خدمات بیمه‌ای، درمانی و تأمین امنیت اجتماعی در استان بسیار حائز اهمیت است. می‌توان گفت عملکرد تأمین‌اجتماعی نتایج چندگانه‌ای را دربر دارد که حمایت از نیروی کار و اشتغال یکی از موارد مذکور است. با توجه به‌اینکه استان آذربایجان‌شرقی با داشتن شهرک‌های صنعتی متعدد، کارخانجات بزرگ و صنایع کوچک و متوسط، جمعیت قابل‌توجهی از بیمه‌شدگان اصلی و تبعی را تحت پوشش دارد، سازمان تأمین‌اجتماعی نقش کلیدی در حمایت و صیانت از حقوق کارگران، بازنشستگان و خانواده‌های آن‌ها در این استان ایفا می‌کند. «ایفای نقش در پایداری اقتصادی» از دیگر نتایج موثر خدمات تأمین‌اجتماعی است. از آنجا که این نهاد از طریق جمع‌آوری حق ‌بیمه از کارفرمایان و بیمه‌شدگان، جریان مالی قابل‌توجهی ایجاد می‌کند، نقشی مهم در چرخه اقتصادی استان دارد. همچنین پرداخت مستمری بازنشستگان و بیمه بیکاری به‌عنوان منابع درآمدی قابل اتکا برای گروه‌های مختلف جمعیتی، اثر مستقیمی بر اقتصاد خانوار و کاهش فقر دارد. در مجموع، سازمان تأمین‌اجتماعی در آذربایجان‌شرقی به‌عنوان یکی از نهادهای حیاتی، نقش کلیدی در تضمین رفاه و امنیت اقتصادی- اجتماعی این منطقه برعهده دارد. تقویت خدمات، افزایش تعامل با بیمه‌شدگان و توجه به چالش‌های ساختاری می‌تواند جایگاه این سازمان را بیش از پیش ارتقا بخشد.

با چه چالش‌های حرفه‌ای مواجه هستید؟ 
بی‌تردید خدمت‌رسانی به حجم عظیمی از جمعیت تحت پوشش بدون چالش نیست. درحال حاضر بازنشستگی سخت‌وزیان‌آور یکی از مهم‌ترین مسائل ما را تشکیل می‌دهد. امسال بیش از 3500 مورد برقراری مستمری در قالب سخت‌وزیان‌آور داشتیم که در مقایسه با سال گذشته 40 درصد افزایش داشته است. همچنین، با موضوع تأخیر در پرداخت بدهی‌های کارفرمایان مواجه هستیم. بسیاری از کارفرمایان استان، به‌ویژه در بخش صنایع و تولید با مشکلات اقتصادی مواجه‌اند که این امر موجب تأخیر در پرداخت حق بیمه‌ها و افزایش بدهی معوق می‌شود.
مهم‌ترین برنامه‌های‌ آینده آن اداره‌کل شامل چه مواردی است؟
یکی از مهم‌ترین اولویت‌های اداره‌کل، «توسعه سامانه‌های الکترونیک و دیجیتال» برای ارائه خدمات غیرحضوری است. این امر به کاهش مراجعات حضوری، افزایش شفافیت و بهبود کیفیت خدمات کمک می‌کند و امکان در دسترس بودن خدمات سازمان به شرکای اجتماعی را به‌صورت 24 ساعته امکان‌پذیر می‌سازد. «تعمیق تعامل با کارفرمایان و بیمه‌شدگان» را نیز پیگیری می‌کنیم. بر این اساس، اجرای برنامه‌های آموزشی و اطلاع‌رسانی برای آگاهی بیشتر کارفرمایان و بیمه‌شدگان از قوانین و خدمات سازمان و تقویت ارتباط دوسویه از جمله اهداف آتی ما را شامل می‌شود. «ارتقای توان‌مندی نیروی انسانی» یکی دیگر از برنامه‌های در دست اجرای ما را تشکیل می‌دهد. در این راستا، برنامه‌ریزی برای آموزش‌های حرفه‌ای و جذب نیروی متخصص در بخش‌های مختلف، به‌ویژه حوزه فناوری و مدیریت منابع، حوزه وصول حق‌بیمه و تقویت واحدهای بازرسی کارگاهی از اقدامات راهبردی پیش‌رو خواهد بود. «اصلاح فرایندهای مالی و مدیریتی» را نیز در اولویت برنامه‌های خود داریم و برای افزایش وصول حق‌بیمه‌ها از کارفرمایان و کاهش بدهی‌های معوق از طریق تعامل با واحدهای تولیدی و خدماتی، تلاش می‌کنیم. «حمایت از بازنشستگان و بیمه‌شدگان» نیز همواره در دستورالعمل‌های کاری ما قرار دارد. انجام اقداماتی مانند پرداخت مستمری‌های به‌موقع، بهبود کیفیت خدمات درمانی و ارائه تسهیلات ویژه به بازنشستگان از برنامه‌های اصلی ما در راستای افزایش رضایت‌مندی مخاطبان است. نکته مهم اینکه به‌رغم این چالش‌ها، اداره‌کل تأمین‌اجتماعی آذربایجان‌شرقی با اجرای برنامه‌های تحولی و بهره‌گیری از ظرفیت‌های استانی، همواره جایگاه خود را به‌عنوان یکی از نهادهای پیشرو در تأمین رفاه اجتماعی ارتقا می‌دهد.