روند رو به رشد سیستم‌های درمانی در جهان

گزارش سازمان بهداشت جهانی در سال 2022 نشان می‌دهد

روند رو به رشد سیستم‌های درمانی در جهان

بنا بر گزارش سازمان بهداشت جهانی از وضعیت بهداشت و سلامت در سال 2022، با گذشت بیش از دو سال از همه‌گیری گرونا، این بیماری همچنان یک تهدید جهانی برای سلامت محسوب می‌شود. کرونا باعث شده یک وضعیت اضطراری بهداشت در همه جهان حاکم شود که صدها میلیون نفر را مبتلا و باعث مرگ بیش از 6میلیون از جمعیت جهان شده است. بر اساس این گزارش، نابرابری در توزیع و دسترسی به واکسن مهمترین عامل این مرگ‌و‌میرها بوده است. کرونا بر جمعیت‌های آسیب‌پذیر از جمله افرادی که از نظر اقتصادی آسیب‌پذیر بوده‌اند تأثیرات ناگواری داشته است. افراد محروم، مسن و دارای بیماری‌های زمینه‌ای و واکسینه نشده از جمله دیگر افراد آسیب‌پذیر هستند.

الهام اظهری روزنامه نگار

سازمان بهداشت جهانی اعلام کرد کرونا همچنان بر سیستم بهداشتی در سراسر جهان تأثیر می‌گذارد. بر اساس نظرسنجی‌‌های این سازمان، تداوم خدمات بهداشتی در این زمینه ضروری است. بر اساس این آمار در بیش از نیمی ‌از کشورهای مورد بررسی، مراقبت‌های اولیه روزانه و اجتماعی برای پیشگیری و مدیریت کرونا تحت تأثیر قرار گرفته و در بیش از 38 درصد از کشورها، مراقبت‌های حیاتی و جراحی‌ها نیز با اختلال همراه بوده است. طبیعتاً در این مسیر کشورهای کم‌درآمد بیشترین اختلالات را تجربه کرده‌اند. دلیل اصلی این اختلالات، تعطیلی موقت مراکز، کمبود کادر درمان، داروهای ضروری و زیرساخت‌های لازم برای مراکز بهداشت و درمان بوده است. همچنین این آمار نشان می‌دهد اگر این اختلالات ادامه یابد پیامدهای بالقوه‌ای برای سلامت مردم و افزایش مرگ‌و‌میر در پی خواهد داشت.

امید به زندگی
با همه‌ این دشواری‌ها، مردم جهان زندگی بهتر و طولانی‌تری را تجربه و سال‌های بیشتری در سلامت کامل زندگی می‌کنند. امید به زندگی جهانی هنگام تولد از 66.8 سال در 2000 به 73.3 سال در 2019 افزایش یافته و امید به زندگی سالم از 58.3 سال به 63.7 سال افزایش داشته است. هر دوی این شاخص‌ها به طور مداوم برای زنان نسبت به مردان به ترتیب تقریباً 5 و 2.4 سال بالاتر است. دستاوردهای کلی در امید به زندگی و سلامت منعکس‌کننده تغییرات عمیق در مرگ‌و‌میر و بیماری است. در 20 سال گذشته پیشرفت‌هایی در سلامت مادران و کودکان حاصل شده است، به طوری که نسبت جهانی مرگ‌و‌میر مادران و نرخ مرگ‌و‌میر کودکان زیر پنج سال به ترتیب نزدیک به 40 درصد و 60 درصد نسبت به سال 2000 کاهش یافته است. علاوه بر این سرمایه‌گذاری‌ها و پیشرفت‌های عمده‌ای در برنامه‌ بیماری‌های واگیرداری مانند ایدز، سل و مالاریا ایجاد شده که به کاهش فراوانی مرگ‌و‌میر ناشی از این بیماری‌ها منجر شده است؛ هرچند که سهم جهانی مرگ‌و‌میر ناشی از بیماری‌های غیرواگیردار از تقریباً 61 درصد در سال 2000 به 74 درصد در سال 2019 افزایش یافته است. طبق این آمار، کشورهای کم‌درآمد و متوسط همچنان بیشترین بار بیماری‌های واگیردار مانند سل، ایدز و مالاریا را به دوش می‌کشند. با این سرعت فعلی بهبود شاخص‌های مرگ‌و‌میر در این حوزه، احتمالاً این کشورها تا سال 2030 به اهداف توسعه پایدار خود نخواهند رسید.

اهداف جهانی سلامت
همه‌گیری کرونا ‌احتمالاً هم بر امید به زندگی و هم پیشرفت‌های حاصل شده در برخی از جنبه‌های سلامت جمعیت تأثیر منفی می‌گذارد و آن را کند خواهند کرد. برای دستیابی به اهداف مختلف سلامت ملی و بین‌المللی لازم است برنامه‌های پیشگیری و کنترل بیماری‌ها و آسیب‌ها ‌به‌ویژه در کشورهای ‌کم‌درآمد و متوسط تقویت شوند. طبق آمار سازمان جهانی بهداشت تعداد کل کودکانی که در سال 2020 تحت تأثیر کوتاه قدی بوده‌اند، 27 درصد کمتر از سال 2000 بود که می‌توان نتیجه گرفت میزان شیوع کوتاه قدی در کودکان کاهش یافته، اما طبق همین آمار از سال 2000 چاقی در سراسر جهان در تمامی‌ سنین افزایش یافته است. میانگین مصرف جهانی الکل بین سال‌های 2010 تا 2019 اندکی کاهش یافته و همچنان مردان سه برابر بیش از زنان الکل مصرف می‌کنند. مصرف دخانیات نیز بشدت کاهش یافته است. حدوداً 22 درصد از جمعیت بالای 15 سال جهان تا سال 2020 دخانیات استفاده کرده‌اند که 33 درصد نسبت به سال 2000 کاهش داشته است. فشار خون بین افراد 30 تا 79، بین سال‌های 1990 تا 2019 تقریباً دو برابر شده و به یک میلیارد و 280 میلیون نفر رسیده که عمدتاً به دلیل رشد جمعیت و افزایش سن بوده است؛ هرچند عمده‌ بار این بیماری بر کشورهای با درآمد پایین و متوسط است. همچنین این آمار نشان می‌دهد بیش از دو‌سوم جمعیت جهان از سوخت‌ها و فناوری‌های پاک برای پخت‌و‌پز استفاده می‌کنند که نسبت به سال 2000 رشد قابل توجهی داشته است. با این حال، تقریباً کل جمعیت جهان سطوح ناسالمی ‌از ذرات ریز و دی‌اکسید نیتروژن را تنفس می‌کنند. در این بین مردمان کشورهای فقیر و متوسط بیشتر در معرض آلودگی هوای خارج از خانه در سطوحی فراتر از محدودیت‌های کیفیت هوای سازمان بهداشت جهانی قرار دارند. سازمان بهداشت جهانی در این گزارش هشدار داده که ‌احتمالاً کرونا پیشرفت‌های مربوط به پوشش خدماتی که در 20 سال گذشته حاصل شده است را متوقف کند و مشکلات مالی افرادی را که مجبورند خود برای سلامتی‌شان هزینه کنند، افزایش خواهد داد. این سازمان معتقد است مراقبت‌های بهداشتی اولیه سنگ‌بنای یک نظام سلامت عادلانه و تاب‌آور است. توجه ناکافی به نقش مرکزی مراقبت‌های بهداشتی اولیه، اثربخشی پاسخ به همه‌گیری را کند کرده و باعث ایجاد اختلال در مراقبت‌های معمول در بسیاری از کشورها شده است. به هر حال برای رسیدن به اهداف سال 2030 نیاز است اقدامات فوری در بخش مراقبت و بهداشت صورت گیرد.

روندها و نابرابری‌ها 
بنا بر این گزارش، امید به زندگی و سطح سلامت به طور کلی در اکثر کشورها افزایش یافته، اما همچنان در کشورهایی با درآمدهای بالا و بالاتر از سطح میانگین، این افزایش بیشتر بوده است. کشورهایی که سطح درآمدی کمی ‌دارند امید به زندگی در آن‌ها از سال 2000 تاکنون بیش از 10 سال افزایش داشته، اما با وجود این دستاوردها، این کشورها از میانگین جهانی در سال 2019 عقب مانده‌اند. به طور مثال؛ امید به زندگی و سلامت به ترتیب در این کشورها 65.1 و 56.7 بوده، در حالی که در کشورهای توسعه‌یافته این اعداد به ترتیب 80.9 و 69.8 سال است. همچنین این گزارش نشان می‌دهد مرگ‌و‌میر کودکان بین سال‌های 2000 تا 2020 در کشورهای با سطح درآمد پایین 55 درصد کاهش یافته و از 142 مرگ در هر هزار تولد در سال 2000 به 66 در سال 2020 رسیده است. افزایش امید به زندگی و سلامت در کشورهای بالای درآمدی بیشتر در گروه‌های سنی بالاتر اتفاق افتاده که عمدتاً ناشی از کاهش مرگ‌و‌میر ناشی از بیماری‌های غیرواگیردار و موفقیت در مهار و مدیریت بیماری‌های قلبی - عروقی بوده است. همچنین در سطح جهانی، امید به زندگی و سلامت به ترتیب برای زنان 5.1 سال و 2.4 سال بیش از مردان در سال 2019 بوده که از سال 2000 این آمار نسبتاً ثابت مانده است.
آمار حوادث جاده‌ای در جهان
نرخ مرگ‌و‌میر ناشی از جراحات جاده‌ای از سال 2000 تاکنون نزدیک به 13 درصد در سطح جهانی کاهش یافته و از 19.1 نفر در هر 100 هزار نفر به 16.7 در هر 100 هزار نفر در سال 2019 رسیده است. با این حال به دلیل افزایش جمعیت تعداد کلی مرگ‌و‌میر ناشی از جراحات در آن دوره اندکی افزایش یافته و از 1.2 میلیون نفر به 1.3 نفر در سال 2019 رسیده است. همچنین کشورهای اروپایی بیشترین کاهش را در زمینه‌ کاهش حوادث جاده‌ای داشته‌اند. آن‌ها کاهش 51 درصد را از سال 2000 تجربه کرده‌اند و عدد خود را به 7.4 نفر در هر 100 هزار نفر رسانده‌اند.

آمار مربوط به خودکشی در جهان
مجموع مرگ‌و‌میرهای ناشی از خودکشی در جهان از سال 2000 کاهش یافته و از بیش از 800 هزار مرگ به کمی ‌بیش از 700 هزار مرگ در سال 2019 رسیده که حدود 29 درصد کاهش را نشان می‌دهد. این یعنی از 13 مرگ در هر 100 هزار نفر به 9.2 مرگ. در حالی که بین سال‌های 2000 تا 2019 میزان خودکشی تا 37 درصد در منطقه‌ اقیانوس آرام غربی و 42 درصد در منطقه‌ اروپا کاهش یافته، قاره‌ آمریکا افزایش 28 درصد را تجربه کرده که این میزان در مردان به ترتیب 26 درصد و در زنان 38 درصد افزایش یافته است. به‌رغم کاهش چشمگیر نرخ خودکشی در دو دهه گذشته، منطقه اروپا همچنان بالاترین نرخ مرگ‌و‌میر خودکشی را با 12.8 در هر 100 هزار نفر جمعیت در سال 2019 دارد. میزان خودکشی در میان مردان در سال 2019 بیش از دو برابر زنان بوده و نرخ خودکشی در میان مردان کشورهای بسیار توسعه‌یافته بیشتر بوده است. در حالی که برای زنان بالاترین میزان خودکشی در کشورهایی رخ داده که پایین‌ترین میزان درآمد را داشته‌اند. همچنین از هر مرگ‌و‌میر ناشی از خودکشی در میان مردان، یک مورد در گروه سنی 60 سال و بالاتر رخ می‌دهد. اگرچه برخی از کشورها پیشگیری از خودکشی را در دستور کار خود قرار داده‌اند، بسیاری از کشورها به اندازه‌ کافی متعهد به اقدام نیستند. در حال حاضر تنها 38 کشور دارای استراتژی ملی پیشگیری از خودکشی هستند. 

آمار جهانی قتل
در سراسر جهان، نزدیک به 475 هزار نفر در سال 2019 توسط دیگران کشته شده‌اند که از این میان 80 درصد قربانیان مرد بوده‌اند. نرخ جهانی مرگ‌و‌میر برای قتل 22 درصد کاهش یافته و از 7.9 در هر 100 هزار نفر در سال 2000 به 6.2 به ازای هر 100 هزار نفر در سال 2019رسیده است. بیشترین آمار قتل مربوط به قاره آمریکا است. مرگ‌و‌میر ناشی از قتل مردان در سال 2019، 34.0 در هر 100 هزار نفر جمعیت بوده که تقریباً 3.5 برابر بیشتر از نرخ مرگ‌و‌میر جهانی مردان در قتل بوده است.

مرگ‌و‌میر ناشی از ایدز
طبق گزارش سازمان بهداشت جهانی، در سال 2020 حدود 1.5 میلیون نفر به ایدز مبتلا شده‌اند که رقم جهانی آن را به 37.7 میلیون نفر رسانده است. همچنین میزان ابتلا به ایدز در سال 2020، حدوداً 48 درصد کمتر از سال 2000 بوده که نشان می‌دهد کشورها برای جلوگیری از عفونت‌های جدید به طور جدی تلاش می‌کنند. این تلاش‌ها خصوصاً در کشورهای آفریقایی بسیار چشمگیر بوده است. با این حال، هیچ منطقه‌ای در جهان به هدف کاهش 75 درصد عفونت‌های جدید تا سال 2020 دست نیافته است. عفونت‌های جدید نیز از سال 2000 در برخی از کشورهای منطقه اروپا و شرق مدیترانه افزایش یافته است. همچنین سازمان بهداشت جهانی گزارش داده که زیرجمعیت‌های خاص همچنان در معرض خطر ابتلا به ایدز هستند. در منطقه آفریقا دختران نوجوان و زنان جوان 15 تا 24 سال تقریباً 25 درصد از کل عفونت‌های مربوط به ایدز را تشکیل می‌دهند؛ این در صورتی است که این افراد تنها 10 درصد از کل جمعیت را در‌بر می‌گیرند. درمان ایدز علاوه بر محافظت از افراد مبتلا به ایدز در برابر بیماری‌های شدید و مرگ ناشی از سندرم نقص ایمنی، به پیشگیری از عفونت‌های جدید نیز کمک می‌کند. مطالعات نشان داده که افراد با بارهای ویروسی غیرقابل شناسایی ایدز قادر به انتقال ویروس به دیگران نیستند.
سازمان بهداشت جهانی همچنین آورده است تقاضاهای مربوط به بیماری کرونا، خدمات بهداشتی برخی از برنامه‌های پیشگیری از ایدز را مختل کرده و خدمات آزمایش و درمان به‌ویژه در سال 2020 بدترین آسیب‌ها را دیده و بسیاری از برنامه‌های پیشگیری مربوط به آقایان تعلیق شده است. همچنین از هر شش کشور یک کشور گزارش داده که حداقل 25 درصد از خدمات پیشگیری از ایدز آن‌ها در سه ماه پایانی سال 2021 مختل شده است.

مرگ ناشی از هپاتیت (B) 
سازمان بهداشت جهانی تخمین می‌زند که در سال 2019، بیش از 296 میلیون نفر با عفونت مزمن هپاتیت (B) زندگی کرده‌اند که از این میان، 1.5 میلیون نفر در همان سال به این عفونت آلوده شده‌اند. هپاتیت (B) در مناطق آفریقایی و غرب اقیانوس آرام بالاترین میزان ابتلا را دارد و تخمین زده می‌شود که به ترتیب 7.5 درصد و 5.9 درصد از جمعیت بزرگسال این مناطق به این ویروس مبتلا هستند. شیوع این بیماری در آسیای جنوب شرقی، مدیترانه شرقی، مناطق اروپایی و در منطقه قاره آمریکا کمتر بوده است. آمار نشان می‌دهد تنها 30 میلیون نفر از افراد مبتلا به هپاتیت از وضعیت بیماری خود اطلاع دارند و فقط 6 میلیون نفر تحت درمان هستند. این عفونت باعث مرگ حدود 820 هزار نفر در سال 2019 شده که بیشتر آن‌ها به دلیل مشکلات کبدی از بین رفته‌اند. حدود یک‌سوم از این مرگ‌و‌میرها نیز مربوط به منطقه جنوب شرق آسیا می‌شود.
ارسال دیدگاه
ضمیمه
ضمیمه