نظام سطح‌بندی خدمات درمانی، چراغ راه ایجاد مراکز درمانی بر اساس تعداد جمعیت با توجه به امکانات و شرایط درمانی هر منطقه و شهر به شمار می‌رود. این نظام در تمام دنیا معیار تعیین‌کننده تعداد و توزیع خدمات است. خوشبختانه در کشور ما توجه نظام سلامت کشور به مقوله سطح‌بندی منجر به تدوین سند نقشه راه درمان شده است. سازمان تأمین‌اجتماعی نیز ضمن تبعیت از نقشه راه وزارت بهداشت، دسترسی عادلانه مردم به درمان را سنگ‌بنای سطح‌بندی خود قرار داده که نتیجه آن دسترسی حدود صد‌درصد بیمه‌شدگان به خدمات درمانی تنها در بخش درمان مستقیم است. مدیرکل دفتر ارزیابی و تعالی خدمات درمانی سازمان تأمین‌اجتماعی، نظام سطح‌بندی را عامل ایجاد عدالت در دسترسی به درمان بیمه‌شدگان توصیف کرد و استفاده بهینه از امکانات و ظرفیت‌های درمانی را در چارچوب این نظام میسر دانست و از راه‌اندازی 61 مرکز درمانی در مناطق محروم خبر داد که منطبق بر طرح سطح‌بندی کشوری اجرا می‌شود.

امیرعباس فضائلی در گفت‌وگو با آتیه‌نو با بیان اینکه سطح‌بندی خدمات درمانی برای تأمین دسترسی عادلانه بیمه‌شدگان تأمین‌اجتماعی به خدمات تشخیصی و درمانی به اجرا درمی‌آید، گفت: «این برنامه از منظر قانونی نیز از جایگاه مشخصی برخوردار است و تکالیف آن بر اساس قانون تأمین‌اجتماعی و نیز قانون الزام سازمان تأمین‌اجتماعی تبیین شده و مهم این است که در راستای اجرای سیاست‌های کلی تأمین‌اجتماعی ابلاغی مقام معظم رهبری خدمات سطح‌بندی همواره در سازمان تأمین‌اجتماعی مورد تأکید قرار گرفته است.»
مدیرکل دفتر ارزیابی و تعالی خدمات درمانی سازمان تأمین‌اجتماعی افزود: «در بیان سطح‌بندی به زبان ساده، می‌توان آن را در چارچوب توزیع، تخصیص و تأمین خدمات درمانی تعریف کرد؛ به نحوی که اجرای آن می‌تواند علاوه بر ایجاد دسترسی عادلانه آحاد بیمه‌شدگان به مراقبت‌های درمانی مورد نیاز، تلاش در راستای مشارکت عادلانه مالی بیمه‌شدگان در پرداخت هزینه‌های درمانی را نیز سبب شود. همچنین با اجرای سطح‌بندی، افزایش شفافیت و پاسخگویی به شرکای اجتماعی میسر شده و استفاده بهینه از امکانات و ظرفیت‌های درمانی موجود در سراسر کشور، مهیا می‌شود. افزایش اثربخشی منابع مالی بخش درمان و تعیین چارچوب مشخص برای تأمین خدمات درمانی مورد نیاز بیمه‌شدگان از دیگر اهدافی است که در طرح سطح‌بندی خدمات درمانی پیگیری می‌شود.»

مفهوم عدالت و برابری
وی همچنین با اشاره به تفاوت مفاهیم عدالت و برابری تأکید کرد: «برای درک مفهوم سطح‌بندی لازم است ابتدا تفاوت عدالت و برابری یادآوری شود. برابری همان‌طور که از مفهوم آن مشخص است، به داشتن مساوات دلالت دارد، در حالی که عدالت به معنای توزیع منصفانه است، در نتیجه الزامی برای تمرکز بر مفاهیم برابری و مساوات در آن وجود ندارد. سطح‌بندی را می‌توان در دو مقوله عدالت افقی و عدالت عمودی بررسی کرد. عدالت افقی به معنای درمان برابر برای نیاز برابر است و منظور این است که نظام سلامت در درمان دو فرد که مشکل مشابهی دارند با روش مشابهی اقدام کنند. عدالت عمودی نیز به معنای دریافت خدمات بهداشتی و درمانی نابرابر برای افراد با نیازهای نابرابر است. یعنی افرادی که نیازهای مختلف بهداشتی و درمانی دارند، به شیوه‌های مختلف درمان می‌شوند. به عبارتی، عدالت ایجاب می‌کند در حوزه درمان، افراد بر اساس توان خود پرداخت کنند، اما در استفاده از خدمات درمانی هر فرد بیمه‌شده بر اساس نیاز از خدمات درمانی استفاده کند.»
3 محور سطح‌بندی درمان
فضائلی با بیان اینکه سطح‌بندی خدمات درمانی در سه محور سرپایی، بستری و تجهیزات پزشکی اجرا می‌شود، افزود: «در سطح‌بندی مراکز سرپایی شناسایی مناطق حائز شرایط برای احداث مرکز درمانی اهمیت دارد. این شناسایی کمک می‌کند تا شهرستان‌های فاقد درمانگاه که از حد نصاب تعداد بیمه‌شدگان برخوردارند، اولویت‌بندی شوند. بر این اساس، با بهره‌گیری از شاخص‌های جمعیت بیمه‌شده، تعداد مراکز و مؤسسات طرف قرارداد، محرومیت منطقه، فاصله تا اولین مرکز درمانی ملکی و‌... هر شهرستان در زمینه برخورداری از مراکز درمانی، تعیین‌تکلیف می‌شود.»
وی ادامه داد: «علاوه بر آن، سطح‌بندی خدمات درمانی تأمین‌اجتماعی با تبعیت از سطح‌بندی خدمات درمانی وزارت بهداشت انجام می‌شود. نظام سطح‌بندی این وزارتخانه بر مبنای تقسیمات کشوری و جمعیت (بیمه‌شده) هر شهرستان طراحی و در آن تجمیع شهرستان‌ها ملاک محاسبه قرار نگرفته است. در این راستا، به موجب مجوزهای صادر شده، راه‌اندازی مرکز درمانی در 61 شهرستان که عمدتاً مناطق کمتر برخوردار را شامل می‌شود، در برنامه‌های سازمان تأمین‌اجتماعی قرار گرفته است.»

سطح‌بندی خدمات بستری
مدیرکل دفتر ارزیابی و تعالی خدمات درمانی سازمان تأمین‌اجتماعی درخصوص سطح‌بندی خدمات بستری، افزود: «با توجه به تدوین و ابلاغ سند ارزشمند نقشه ‌راه درمان کشور تا سال 1404 توسط وزارت بهداشت، به عنوان متولی اصلی نظام سلامت کشور، تعداد 551 تخت بیمارستانی به استان‌های کشور تخصیص یافته است. این سطح‌بندی فارغ‌ از نوع بیمه، توجه به جمعیت، ظرفیت‌های درمانی موجود (اعم از دولتی، خیریه و‌...) و نیز بر مبنای نیازهای درمانی هر شهرستان برآورد شده است.»

سطح‌بندی تجهیزات پزشکی پیشرفته
فضائلی با اشاره به ضوابط سطح‌بندی تجهیزات پزشکی پیشرفته مانند ام.آر.ای و سی.تی.‌اسکن، گفت: «این ضوابط بر اساس چارچوب سند نقشه راه درمان کشور تا سال 1404 تدوین شده و تمامی شهرستان‌های حائز شرایط از نظر نیاز به این تجهیزات، اولویت‌بندی شده‌اند؛ به‌ویژه در شرایط همه‌گیری کرونا، برای برخی از مراکز درمانی در استان‌ها مجوز خرید 16 قلم تجهیزات پزشکی پیشرفته شامل 12 دستگاه سی.تی.‌اسکن، یک دستگاه آنژیوگرافی، یک دستگاه سنگ‌شکن و دو دستگاه ام.آر.ای از سوی هیأت‌مدیره سازمان صادر
 شده است.»

حذف فرانشیز بیمه‌شدگان
او با اشاره به شرایط حذف فرانشیز بیمه‌شدگان در مراکز طرف قرارداد، گفت: «تمامی بیمه‌شدگان و مستمری‌بگیران اصلی و تبعی تحت پوشش سازمان که در شهرهای فاقد بیمارستان ملکی به بیمارستان‌های منتخب دولتی- دانشگاهی وابسته به وزارت بهداشت، نفت و نیروهای مسلح طرف قرارداد مراجعه می‌کنند، از پرداخت فرانشیز 10 درصد خدمات بستری بر اساس تعرفه دولتی معاف هستند و مبلغ آن توسط سازمان پرداخت می‌شود. اجرای این طرح بنابر اعلام مدیریت درمان استان‌ها به اتفاق مراکز طرف قرارداد درحال انجام است.»
مدیرکل دفتر ارزیابی و تعالی خدمات درمانی سازمان تأمین‌اجتماعی در پایان گفت: «همچنین بیمه‌شدگان و مستمری‌بگیران اصلی و تبعی تحت پوشش سازمان که در زمان پذیرش بستری دارای 65 سال سن و بالاتر هستند، از پرداخت فرانشیز 10 درصد سهم بیمه شده «خدمات بستری در تعهد» بر اساس تعرفه دولتی در تمامی بیمارستان‌های دولتی- دانشگاهی وابسته به وزارت بهداشت، نفت و نیروهای مسلح طرف قرارداد، معاف هستند و مبلغ آن توسط سازمان
 پرداخت می‌شود.»