مراجعه هر6 ماه یک بار برای اثبات تجرد

اولین مراجعه‌کننده‌ای که در بازدید از شعبه با او روبه‌رو می‌شوم، خود را مهدی میرزایی معرفی می‌کند. او با اعلام رضایت از شیوه ارائه خدمات در شعبه یک تامین‌اجتماعی ایلام،‌ می‌گوید:‌ «کارکنان این شعبه معمولا با احترام و در سریع‌ترین زمان ممکن، پاسخگوی مراجعان هستند.»

مراجعه‌کننده مسنی در میانه راهروها در آمدوشد است؛ احساس می‌کنم سوالی دارد و مستأصل موضوعی است. به سمت دختری که همراه اوست می‌روم تا او را به گفت‌و‌گو دعوت کنم. می‌گوید با مادرم صحبت کنید. مادرش «دولت شیخ‌زاده» 56 ساله و مستمری‌بگیر تامین‌اجتماعی است. او به زبان کردی ضمن اعلام رضایت از خدمات بیمه‌ای تامین‌اجتماعی، از اینکه هر 6 ماه مجبور به مراجعه به شعبه و اعلام تجرد دخترش است، ناراحت است و می‌گوید: «کاش این امکان فراهم بود که مجبور به مراجعه مکرر نمی‌شدم. من از راه دور فقط برای اثبات مجرد بودن دخترم و تداوم واریز مستمری او، به شعبه مراجعه می‌کنم». ساده و بی‌آلایش، در ادامه از انتظاراتش می‌گوید: «توقع دیگری که دارم این است که مسئولان وام‌هایی با بازپرداخت طولانی و اقساط کم به مستمری‌بگیران پرداخت کنند. وام‌های با سپرده‌گذاری 3 میلیون تومان و بازپرداخت در اقساط500 هزار تومان، اصلا مناسب شرایط مالی یک مستمری‌بگیر نیست.»

خدمات الکترونیک افزایش یابد

کمی آن سوتر، مردی میانسال با لهجه‌ای عربی از کم بودن تعداد پرسنل شعبه و طولانی شدن فرایند برخی بررسی‌ها و ارائه خدمات ناراضی است و می‌گوید: «تعداد کارکنان بخشی از واحدهای شعب از جمله بیمه مشاغل آزاد و بیمه‌شدگان مشاغل سخت و زیان‌آور یا بازنشستگی که مراجعه‌کننده زیاد دارند، محدود است و این محدودیت به طولانی شدن فرایند انجام کار و معطلی مراجعان می‌انجامد». او می‌افزاید: «مشکل دیگر که گاه در نبود رییس شعبه اتفاق می‌افتد، این است که مراجعان برای گرفتن امضا و تاییدیه یک نامه از معاونت شعبه، مجبور می‌شوند چندین بار از پله‌ها بالا و پایین بروند و این کار برای مراجعه‌کنندگان که شرایط خاص جسمانی دارند، بسیار سخت است».

مستمری‌بگیر دیگری که خود را «توران جعفری» معرفی می‌کند، از خدمت‌رسانی شعبه یک تامین‌اجتماعی ایلام راضی است و می‌گوید: «از وقتی خدمات شعبه، تفکیک شده و در واحدهای مجزا انجام می‌شود، هم ارائه خدمات سرعت بیشتری گرفته و هم اینکه مراجعان برای پیگیری امور بیمه‌ای خود سردرگم نمی‌مانند». وی به توسعه هرچه بیشتر خدمات الکترونیکی اشاره می‌کند و می‌گوید: «مستمری‌بگیران و بازنشستگان گرچه ممکن است نتوانند با فضای مجازی ارتباط سریعی برقرار کنند، اما شرایط سنی و محدودیت‌های جسمی که رفت‌وآمد آنان به شعبه را دشوار می‌کند، آنها را به سمت دریافت چنین خدماتی بیشتر سوق می‌دهد و اگر شعب تامین‌اجتماعی در این مسیر قوی‌تر عمل کنند، تعامل مناسب‌تری بین افراد تحت پوشش و سازمان برقرار خواهد شد و از رفت‌وآمدهای غیرضروری کاسته می‌شود».

بایگانی شعبه در تسخیر پرونده‌های کاغذی

وارد اتاق بایگانی پرونده‌ها می‌شوم. قفسه‌های فلزی لبریز  از پرونده آنچنان به هم فشرده‌اند که برای دسترسی به یک پرونده، باید چندین پرونده دیگر بیرون کشیده شود. ابراهیم عباس‌خانی مسئول بایگانی شعبه، من را به داخل اتاق و عبور از میان قفسه‌های لبریز از پرونده دعوت می‌کند. گرچه پرونده‌ها منظم چیده شده‌اند، اما کهنگی و فشردگی پوشه‌های قدیمی، حس ناخوشایند و تصویر نازیبایی به نمایش می‌گذارد. باهم از راهروی باریک قفسه‌ها عبور می‌کنیم و او بی‌مقدمه و مکث می‌گوید: «بیش از 170 هزار پرونده به شیوه سنتی بایگانی شده و باید مکان مناسب‌تری برای آرشیو و بایگانی فراهم شود.»

75 درصد ابلاغ‌ها الکترونیکی است

بعد از گفت‌و‌گو با برخی مراجعان، برای جمع‌بندی گزارش از شعبه یک ایلام به سراغ رییس این شعبه می‌روم. قاسم رئیسی می‌گوید:‌ «ساختمانی که اکنون در آن مستقر هستیم، 40 سال قدمت دارد و در شأن سازمان تامین‌اجتماعی، کارکنان و مراجعه‌کنندگان آن نیست. گرچه اقدام‌هایی برای تعمیر و بازسازی ساختمان انجام شده، اما کافی نیست. با تمهیداتی که اندیشیده شده و مذاکراتی که صورت گرفته، در آینده ساختمان اداره‌کل در اختیار شعبه یک قرار خواهد گرفت.»

وی می‌افزاید: «به دلیل مشکلات فیزیکی ساختمان شعبه، اتاق رییس شعبه را به طبقه اول منتقل کردیم تا مراجعان نیاز کمتری به بالارفتن از پله‌ها داشته باشند. به مسئولان واحدهای درآمد، بیمه‌شدگان و مالی هم اتاق‌های مستقلی اختصاص دادیم تا بهتر بتوانند به مراجعان خدمت‌رسانی کنند. واحدهای نام‌نویسی و حساب‌های انفرادی و امور مستمری‌ها را نیز با در نظر گرفتن شرایط جسمانی برخی مراجعان این واحدها، به طبقه همکف انتقال داده‌ایم تا این عزیزان در شرایطی که شعبه آسانسور ندارد، مجبور به بالا و پایین رفتن از پله‌های طبقات نباشند که مجموع این اقدامات، تا حدی رضایتمندی مراجعان به شعبه را به‌همراه داشته است.»

ضرورت توسعه خدمات الکترونیک

 از رئیس شعبه یک درباره میزان ارائه  خدمات الکترونیک در شعبه می‌پرسم. رئیسی می‌گوید:‌ «سهم ابلاغ‌های الکترونیک مربوط به کارفرمایان در روزهای اخیر به بیش از 75 درصد افزایش یافته است. تقریبا همه کارفرمایان تحت پوشش خدمات این شعبه از خدمات الکترونیکی در زمینه ارسال لیست و پرداخت اینترنتی حق بیمه استفاده می‌کنند. به همه بیمه‌شدگان این شعبه  شماره اختصاصی تامین‌اجتماعی یا SSN اختصاص یافته و برای بیمه‌شدگان جدید نیز پرونده الکترونیکی تشکیل می‌شود تا کمبود فضای فیزیکی در بایگانی شعبه، از این بیشتر احساس نشود.»

چالش‌های وصول مطالبات

رئیس شعبه یک تامین‌اجتماعی ایلام در ادامه به برخی نیازها و چالش‌های شعبه نیز اشاره می‌کند. رئیسی می‌گوید: «با توجه به حجم بالای ارباب‌رجوع، شعبه نیاز به یک مشاور (یک ردیف مشاوره) جهت راهنمایی ارباب‌رجوع دارد. همچنین به علت قدیمی بودن ساختمان شعبه و محدودیت فضای فیزیکی، امکان اجرای طرح خدمات نوین سازمان در بسیاری از واحدهای شعبه وجود ندارد. واحد امور بیمه‌شدگان شعبه با کمبود فضای فیزیکی جهت بایگانی پرونده‌ها روبه‌رو است. در خصوص بیمه قالیبافان و راننده‌های درون‌شهری که مشمول کمک دولت هستند نیز امکان ثبت درخواست جدید وجود ندارد، اما با توجه به شرایط اقلیمی این شهر و استان ایلام، باید راهکاری جهت ایجاد سهمیه‌های جدید اندیشید».

رئیسی، وصول مطالبات و صدور اجراییه را از دیگر چالش‌های شعبه می‌داند و می‌گوید: «بیشتر ساکنان استان ایلام، به صورت قومی و قبیله‌ای زندگی می‌کنند که این موضوع باعث شده نتوانیم عملکرد خوبی در بخش اجراییات داشته باشیم. به ‌طور مثال، هنگامی که حسابی را به دلیل بدهی بیمه‌ای یک کارفرما توقیف می‌کنیم، گاه از طرق مختلف به شعبه فشار وارد می‌شود که مطالباتش را پیگیری نکند.»

وی بیشترین میزان مطالبات اجرایی شعبه را مربوط به شهرک صنعتی ایلام دانست که اکثر کارگاه‌های آن راکد و بدون فعالیت هستند. رئیسی می‌گوید: «در بخش وصول مطالبات با چالش جدی مواجه هستیم؛ چراکه عمده وصولی ما مربوط به برخی دستگاه‌های اجرایی است و اجرای احکام از طرق مختلف با مانع روبه‌رو می‌شود و مکاتبات و رایزنی‌های متعدد بی‌نتیجه می‌ماند.»