در یکی از روستاهای ایالت «مادیا پرادش» در مرکز هند، پریمیلا بهلاوی 38 ساله و مادر دو کودک، هر ماه مبلغی ثابت از دولت دریافت می‌کند. این پول نه به‌عنوان دستمزد در ازای کاری مشخص، بلکه به‌عنوان یک انتقال نقدی بدون قید و شرط است که صرفاً به دلیل مسئولیت‌های خانگی و مراقبتی که برعهده دارد، به او پرداخت می‌شود. مبلغ ۱۵۰۰ روپیه (معادل ۱۶ دلار) شاید برای بسیاری از افراد کم به نظر برسد، اما برای پریمیلا و زنان مشابه او در هند، این مبلغ نه‌تنها نیازهای اولیه زندگی بلکه احساس استقلال و قدرت چانه‌زنی را به ارمغان آورده است. این سیاست در حال حاضر در سرتاسر هند در حال گسترش است و ۱۱۸ میلیون زن بزرگسال در ۱۲ ایالت مختلف، به صورت ماهانه حقوق بدون قید و شرط از دولت دریافت می‌کنند. پرداخت‌های نقدی به زنان که اکنون به یکی از اجزای مهم سیاست‌های اجتماعی هند تبدیل شده‌اند، به‌ویژه در کنار فعالیت‌های خانگی و مراقبتی آن‌ها، به‌عنوان یک ابزار کلیدی برای تأمین مالی خانواده‌ها شناخته می‌شود.

آزمایشگاه اجتماعی سیاست‌های جدید
هند که تا پیش از این به یارانه دادن به غلات، سوخت و مشاغل روستایی عادت داشت، حالا به یک آزمایشگاه اجتماعی برای اجرای طرح‌های پرداخت نقدی بدون قید و شرط به زنان تبدیل شده است. این پرداخت‌ها به زنان تنها به دلیل نقش‌های خانگی آن‌ها انجام می‌شود. زنان هند که بار مراقبت‌های بی‌حقوق خانه‌ها را به دوش می‌کشند، اکنون از طریق این سیاست‌ها، حمایت مالی از دولت را دریافت می‌کنند.
در حالی که این طرح در سایر کشورها مانند مکزیک، برزیل و اندونزی نیز مورد بررسی قرار گرفته، هند با ویژگی‌های منحصر به فرد خود، این برنامه را بدون هیچ‌گونه شرط یا محدودیت اقتصادی در دسترس قرار داده است. به عبارت دیگر، در هند زنان بدون توجه به وضعیت اقتصادی یا اجتماعی خانواده، از این پرداخت‌ها بهره‌مند می‌شوند. این طرح که ابتدا در سال ۲۰۱۳ در ایالت «گوا» آغاز شد، به سرعت در سایر ایالت‌های هند گسترش یافت؛ به‌ویژه در سال‌های اخیر، به‌ویژه با فراگیری پاندمی، ایالت‌ها شروع به اجرای پرداخت‌های نقدی برای حمایت از زنان آسیب‌پذیر کردند. در حال حاضر، این برنامه به یکی از مهم‌ترین موضوعات سیاسی در کشور تبدیل شده و تأثیرات آن در انتخابات ایالت‌ها به وضوح قابل مشاهده است.
تأثیرات اقتصادی و اجتماعی 
یکی از نکات جالب این سیاست‌ها این است که پرداخت‌های نقدی به زنان به طور مستقیم با کارهای خانگی و مراقبتی آن‌ها ارتباط دارد. در ایالت «تامیل نادو»، این پرداخت‌ها به‌عنوان «کمک حقوقی» معرفی شده است و در ایالت «بنگال غربی»، به‌طور مشخص از سهم زنان در کارهای خانگی و خانوادگی سخن به میان آمده است. هدف این پرداخت‌ها علاوه بر رفع نیازهای اقتصادی خانواده، بازشناسی ارزش اقتصادی کارهای خانگی است.
در بسیاری از ایالت‌ها، این پرداخت‌ها به صورت مبلغی ثابت و ماهانه (بین ۱۰۰۰ تا ۲۵۰۰ روپیه) به حساب بانکی زنان واریز می‌شود. این مبالغ که معمولاً بین ۵ تا ۱۲ درصد از درآمد خانوار را شامل می‌شود، برای تأمین نیازهای روزمره خانواده و مدیریت هزینه‌های آموزشی، پزشکی و خوراکی صرف می‌شود. زنان در هند معمولاً این مبلغ را برای هزینه‌های مایحتاج خانه، آموزش فرزندان، خرید گاز آشپزی، هزینه‌های پزشکی و گاه خرید طلا و دیگر لوازم ضروری خرج می‌کنند.
با این حال، آنچه هند را از کشورهای دیگر متمایز می‌کند، عدم وجود هیچ‌گونه شرایط خاص برای دریافت این پرداخت‌هاست. برخلاف کشورهایی مانند مکزیک یا برزیل که طرح‌های مشابه با شرط حضور فرزندان در مدرسه یا وضعیت خانوادگی خاصی دارند، هند به سادگی پرداخت‌های نقدی را بدون قید و شرط به زنان ارائه می‌دهد.

اثرات سیاسی و اجتماعی در هند
این طرح‌ها نه‌تنها به رفع نیازهای اقتصادی زنان کمک کرده‌ بلکه توانسته‌اند بر زندگی سیاسی هند نیز تأثیر بگذارند. در انتخابات اخیر ایالت «بیهار»، دولت هند در هفته‌های منتهی به انتخابات مبلغ ۱۰ هزار روپیه (حدود ۱۱۲ دلار) به ۷.۵ میلیون زن در این ایالت واریز کرد. این حرکت نشان‌دهنده تأثیرات عمیق اقتصادی بر مشارکت سیاسی زنان بود. بسیاری از تحلیلگران این اقدام را به‌عنوان یک «خرید رأی» قلمداد کردند، اما واقعیت این است که پرداخت‌های نقدی به‌عنوان یک ابزار تأثیرگذار در انتخابات عمل کرده است. بسیاری از زنان به دلیل این پرداخت‌ها، به ائتلاف حزب «بهاراتیا جاناتا» (BJP) رأی دادند و نتایج انتخابات تحت تأثیر این سیاست قرار گرفت. این پدیده نه‌تنها نشان‌دهنده تأثیرات اقتصادی پرداخت‌ها، بلکه حاکی از تغییرات در فرایندهای سیاسی هند است. با توجه به اینکه زنان به عنوان یکی از گروه‌های تأثیرگذار در سیاست هند به‌شمار می‌آیند، این نوع از پرداخت‌ها عملاً به یک ابزار سیاسی تبدیل شده است.

نظرات منتقدان و چالش‌ها
با وجود تأثیرات مثبت این طرح‌ها، منتقدان معتقدند این نوع پرداخت‌ها می‌تواند به خرید رأی منجر شود و به همین دلیل، تأثیرات منفی بر نظام دموکراتیک کشور داشته باشد. همچنین این طرح‌ها فشارهای مالی زیادی به دولت وارد کرده؛ به‌ویژه در شرایطی که ۱۲ ایالت در هند با کسری بودجه مواجه هستند، پرداخت‌های نقدی بدون قید و شرط می‌تواند از نظر مالی برای دولت چالش‌برانگیز باشد. برخی از تحلیلگران بر این باورند این سیاست‌ها در بلندمدت می‌تواند به نابرابری‌های اجتماعی و اقتصادی در جامعه دامن زند. از سوی دیگر، بسیاری از زنان این پرداخت‌ها را به‌عنوان یک قدم مثبت برای رسیدن به استقلال مالی و اجتماعی خود می‌بینند. در نظرسنجی‌ها، زنان اعلام کرده‌اند که این پرداخت‌ها به آن‌ها احساس عزت نفس داده است و دیگر نیازی به وابستگی به شوهرانشان برای تأمین هزینه‌ها ندارند. بسیاری از زنان در ایالت‌های مختلف از جمله «مهاراشترا» و «بنگال غربی» گفته‌اند این پرداخت‌ها باعث شده تا کنترل بیشتری بر منابع مالی خانوار داشته باشند و در تصمیم‌گیری‌های اقتصادی نقش پررنگ‌تری ایفا کنند.
منبع: ایکوال‌تایمز