اعلام پوشش ۱۰۶ قلم اروتز و پروتز از سوی سازمان تأمین‌اجتماعی، یکی از گسترده‌ترین بسته‌های حمایتی در حوزه وسایل کمک‌پزشکی در نظام بیمه‌ای کشور را ترسیم می‌کند؛ بسته‌ای که در کنار دامنه شمول وسیع، بر پایه دوره‌های تمدید طولانی و تعرفه‌های مشخص، دسترسی بیمه‌شدگان را در چارچوبی کاملاً ضابطه‌مند تعریف کرده است.

دامنه پوشش بیمه‌ای
بر اساس اعلام رسمی سازمان تأمین‌اجتماعی، وسایل کمک‌پزشکی شامل اقلام اروتز و پروتز برای بیمه‌شدگان، بازنشستگان و مستمری‌بگیران این سازمان تحت پوشش قرار دارد.
 این پوشش نه‌تنها بیمه‌شدگان اجباری، بلکه بیمه‌شدگان اختیاری، توافقی، مقرری‌بگیران بیمه بیکاری و افراد تحت تکفل آنان را نیز در بر می‌گیرد. 
از منظر حقوقی، این دامنه گسترده نشان می‌دهد که سیاست‌گذار بیمه‌ای تلاش کرده میان انواع وضعیت‌های بیمه‌ای تمایزی قائل نشود و اصل برخورداری برابر از خدمات پایه را حفظ کند.

تعریف کارکردی اقلام
در مقررات تأمین‌اجتماعی، تمایز روشنی میان دو مفهوم اروتز و پروتز وجود دارد. پروتز به وسایلی اطلاق می‌شود که جایگزین عضو از دست‌رفته می‌شوند؛ مانند دست، پا، دندان یا چشم مصنوعی. در مقابل، اروتز به تجهیزاتی گفته می‌شود که برای اصلاح یا بهبود عملکرد عضو دارای اختلال به کار می‌روند؛ از جمله عینک، سمعک، بریس‌ها و کفش‌های طبی. این تفکیک کارکردی، مبنای تعیین دوره‌های استفاده مجدد و نحوه پرداخت هزینه‌ها قرار گرفته است.
منطق دوره‌های تمدید
یکی از ویژگی‌های اصلی این بسته حمایتی، تعیین دوره‌های زمانی مشخص برای استفاده مجدد از اقلام است. بر اساس مقررات، برخی وسایل تنها یک بار قابل پرداخت‌اند و برخی دیگر مشمول تمدید در بازه‌های زمانی نسبتاً طولانی می‌شوند. به‌عنوان نمونه، عینک طبی کامل هر ۱۰ سال یک‌بار قابل پرداخت است، در حالی که شیشه عینک به‌طور مستقل هر دو سال یک‌بار پوشش داده می‌شود. سمعک نیز به استثنای کودکان زیر شش سال، تنها هر ۱۰ سال یک‌بار برای یک گوش قابل تمدید است. این دوره‌ها نشان‌دهنده رویکرد کنترلی سازمان در مدیریت هزینه‌ها و جلوگیری از تکرار پرداخت‌هاست.

تجهیزات حرکتی و کودکان
در حوزه تجهیزات حرکتی و اندام مصنوعی، دوره‌های تمدید کوتاه‌تر اما همچنان محدودکننده تعیین شده است. ویلچر هر هفت سال، دست و پای مصنوعی هر پنج سال و چشم مصنوعی نیز هر پنج سال یک‌بار قابل جایگزینی هستند. در مورد کودکان، مقررات انعطاف بیشتری نشان می‌دهد. کفش طبی کلاب فوت تا پایان ۱۰ سالگی و بریس دنیس براون متحرک تا پایان چهار سالگی به‌صورت سالانه قابل پرداخت است. این استثناها نشان می‌دهد رشد جسمی و تغییرات سریع فیزیکی در سنین پایین، در طراحی مقررات لحاظ شده است.

ساختار تعرفه‌ها
تعرفه‌های اعلام‌شده برای اقلام اروتز و پروتز، تصویر روشنی از سطح حمایت مالی سازمان ارائه می‌دهد. هزینه قابل پرداخت برای یک دست دندان کامل دو فک هشت میلیون و ۴۰۰ هزار تومان و برای نیم‌دست دندان یک فک چهار میلیون و ۹۰۰ هزار تومان تعیین شده است. دندان مصنوعی تکی به ازای هر واحد ۳۵۰ هزار تومان پوشش دارد. در بخش بینایی، شیشه عینک طبی ۳۵۰هزار تومان و عینک کامل یک میلیون و ۵۰ هزار تومان محاسبه می‌شود.

اقلام پرکاربرد
برای کنتاکت لنز، مبلغ ۸۴۵ هزار تومان به‌عنوان هزینه قابل پرداخت در نظر گرفته شده است. سمعک با تعرفه 3 میلیون و ۹۰۰ هزار تومان، چشم مصنوعی با 5 میلیون و ۸۵۰ هزار تومان و ویلچر با 3 میلیون و ۹۰۰ هزار تومان در فهرست اقلام پرهزینه‌تر قرار دارند. همچنین دستگاه محرک عصبی 2 میلیون و ۲۷۵ هزار تومان، واکر ۷۱۵ هزار تومان و عصا ۳۹۰ هزار تومان تعرفه دارند. این ارقام، مبنای پرداخت کمک‌هزینه بوده و لزوماً کل هزینه بازار را پوشش نمی‌دهند.

سازوکار اجرایی
دریافت این حمایت‌ها منوط به ثبت درخواست از طریق سامانه غیرحضوری سازمان تأمین‌اجتماعی است. متقاضیان باید مدارک لازم را در مسیر تعریف‌شده بارگذاری کنند تا درخواست آن‌ها بررسی شود. این فرآیند الکترونیکی، ضمن کاهش مراجعات حضوری، امکان اعمال یکسان مقررات و کنترل پرداخت‌ها را فراهم می‌کند.
در مجموع، بسته اروتز و پروتز تأمین‌اجتماعی از نظر دامنه اقلام و شمول بیمه‌ای گسترده، اما ساختار آن بر پایه محدودیت‌های زمانی و سقف‌های تعرفه‌ای دقیق بنا شده است. این ترکیب، نشان‌دهنده تلاشی برای ایجاد تعادل میان پوشش حمایتی و کنترل هزینه‌های پایدار سازمان است؛ تعادلی که اثرگذاری عملی آن، در میزان تطابق تعرفه‌ها با هزینه‌های واقعی بازار و نیازهای درمانی بیمه‌شدگان سنجیده خواهد شد.