چالش‌های حذف یارانه‌ها در دولت چهاردهم
نوشین مقدم‌پناه روزنامه نگار
در دولت چهاردهم، یارانه و کالابرگ الکترونیک به‌عنوان ابزارهای کلیدی برای کاهش فشارهای معیشتی بر دهک‌های کم‌درآمد، به‌ویژه در بخش تأمین مایحتاج خوراکی، به اولویت‌های اقتصادی کشور تبدیل شده است. این سیاست‌ها در شرایطی اجرا می‌شوند که بسیاری از خانواده‌های کم‌درآمد، به‌ویژه مزدبگیران حداقلی، کارگران فصلی و سرپرست‌های زن، از عهده خرید کالاهای اساسی برنمی‌آیند. کالابرگ الکترونیک، که اعتبار آن برای خرید ۱۱ قلم کالای ضروری اختصاص داده شده، به‌طور قابل‌ملاحظه‌ای به بهبود شرایط معیشتی این گروه‌ها کمک کرده و نقش حیاتی در تأمین حداقل نیازهای خوراکی این خانوارها ایفا می‌کند.
نیاز فرودستان به کالابرگ
«احترامی»، یک کارگر شهرداری کوت عبدالله در استان خوزستان که حقوق ماهانه‌اش در همان حدود حداقل دستمزد مصوب شورای عالی کار است و گاه با تأخیر پرداخت می‌شود، در مورد تأثیر کالابرگ الکترونیک به آتیه‌نو گفت: «با حقوق حداقلی ما، توان خرید گوشت و مرغ نیست و اگر کالابرگ نبود، ما همان ماهی دو سه کیلو گوشت چرخ‌کرده و یکی دو عدد مرغ را نمی‌توانستیم بخریم.»
این کارگر با بیان اینکه «حتی در شهرهای کوچک، بیش از ۴۰ یا ۵۰ درصد درآمدِ کارگران مستأجر برای اجاره خانه صرف می‌شود»، افزود: «وقتی پایان ماه اجاره خانه را می‌دهیم، پولی که می‌ماند آنقدر کم است که با آن نمی‌شود اقلام خوراکی را با قیمت‌های بازار که هر هفته و هر ماه گران‌تر می‌شود، خریداری کرد؛ برای خانواده‌هایی مثل ما، کالابرگ الکترونیک کمک خوبی‌ست، اما انتظار داریم دولت مبلغ آن را متناسب با نیازهای خانوار و قیمت‌های بالای اجناس خوراکی افزایش دهد.»
احترامی معتقد است: «دولت باید اعتباری را که از حذف کالابرگ و یارانه نقدی دهک‌های پردرآمد به دست می‌آورد، خرج تأمین اعتبار افزایش ریالی کالابرگ و حمایت از گروه‌های کم‌درآمد کند.» او ادامه می‌دهد: «باید مبلغ کالابرگ را طوری افزایش دهند که ما کم‌درآمدها خیال‌مان از غذا و کالاهای اساسی سفره راحت باشد وگرنه فرزندان کارگران و فقرا به سوءتغذیه و بیماری‌های خطرناک دچار می‌شوند...»
اظهارات وزیر کار
وزیر کار، سه‌شنبه ششم آبان در صحن علنی مجلس از رضایت ۸۵ درصدی مردم از طرح کالابرگ خبر داد و گفت: «هر خانواده با سه نفر عضو و داشتن خانه با ۳۰ میلیون تومان درآمد ماهیانه، در دهک هشتم قرار می‌گیرد. چنانچه خانواده مستأجر باشد، با ۴۲ میلیون تومان درآمد ماهانه در این دهک قرار خواهد گرفت.»
او گفت: «با وجود همه محدودیت‌ها، دولت سعی کرده از طریق کالابرگ امکان حمایت از اقشار کم‌درآمد را عملی کند. از اسفند ماه ۱۴۰۳ تاکنون، سه بار کالابرگ الکترونیکی بین مردم توزیع شده که ارزش واقعی آن بیش از ۱.۵ برابر سه سال گذشته بوده است.»
میدری از مرکز پژوهش‌های مجلس هم تشکر کرد که هفتم و هشتم مرداد ماه امسال با انجام نظرسنجی ملی، میزان رضایتمندی افراد از طرح کالابرگ الکترونیکی و نقاط ضعف و قوت آن را بررسی کرد و ادامه داد: «بر اساس نظرسنجی انجام شده، بیش از ۸۵ درصد از مشمولان طرح از توزیع این طرح حمایتی رضایت کامل یا نسبی داشتند و فقط درصد محدودی ناراضی بودند.»
طبق گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، حدود نیمی از مشمولان طرح کالابرگ (۵۲.۴ درصد) ابراز رضایت «زیاد» یا «خیلی زیاد» از اجرای طرح کالابرگ کرده‌اند. ۳۸.۸ درصد به میزان «کمی» رضایت داشته و ۷.۶ درصد «اصلاً» از اجرای این طرح راضی نبوده‌اند. این گزارش تحقیقی که بر مبنای توزیع پرسشنامه انجام شده، توسط دفتر مطالعات افکارسنجی ملت مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی تحت عنوان «سنجش دیدگاه مشمولان کالابرگ درباره ابعاد مختلف طرح» در مردادماه سال جاری انجام شده؛ جامعه آماری پیمایش، همه سرپرستان خانوار از دهک‌های اقتصادی ۱ تا ۷ در کل کشور بوده‌اند.
چالش‌ها و نکات حذف یارانه
در هر حال، تا پایان سال جاری، یارانه ۱۸ میلیون نفر از شهروندان قطع می‌شود. اما در این بین، دو مسئله مطرح است؛ «محسن باقری»، فعال کارگری و از نمایندگان کارگری در مذاکرات مزدی، در گفت‌وگو با آتیه‌نو، در این رابطه توضیح داد: «مسئله اول، معیارها و اصول دهک‌بندی‌ست. برای یک دهک‌بندی عادلانه و دقیق به محاسبات دقیق و به‌روز نیاز است. فرض کنید کارگر متخصصی در یک شرکت سطح بالا کار می‌کند و حقوق ماهانه ۵۰ میلیون تومان می‌گیرد اما قراردادش موقت است، این کارگر ممکن است چند ماه دیگر ناگهان بیکار شود و برای چند ماه هیچ درآمدی نداشته باشد؛ بنابراین نباید در دهک‌بندی، خانواده کارگری با قرارداد موقت و بی‌ثبات را جزو دهک‌های ثروتمند به حساب بیاورند.»
به گفته باقری، در روند دهک‌بندی باید مختصات بازار کار کشور و بی‌ثباتی گسترده حاکم بر روابط کار را در نظر داشته باشند. در بسیاری از خانواده‌ها، درآمد ماهانه ثبات و پایداری ندارد و با کوچک‌ترین تلنگری از هم می‌پاشد. او اضافه کرد: «بدیهی‌ست که اعتبار کالابرگ الکترونیک کافی نیست و نمی‌تواند بخش قابل‌توجهی از نیازهای خوراکی خانوارهای فرودست کشور را تأمین کند.»
در گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس نیز ذکر شده تنها ۸.۷ درصد از کاربران، سهمیه کالابرگ را برای تأمین نیازهای غذایی ماهانه خانواده‌شان کافی می‌دانند. این نتیجه در حالی به‌دست آمده که ۵۶.۱ درصد از این افراد بیان کرده‌اند کالاهای خریداری شده با استفاده از کالابرگ برای تأمین نیازهای غذایی خانواده‌شان تا حدی کافی بوده و ۳۳.۴ درصد این سهمیه را اصلاً کافی نمی‌دانند.
براساس این گزارش، نزدیک به یک‌سوم از دریافت‌کنندگان کالابرگ (۳۱.۴ درصد) تمایل دارند مبلغ کالابرگ خود را به‌صورت نقدی دریافت کنند و ۴۲.۴ درصد ترجیح می‌دهند اقلام کالابرگ را دریافت کنند. سایر افراد (۱۱.۴ درصد) ترجیح می‌دهند در صورت امکان به‌طور متوسط ۹۸ هزار و ۱۰۰ تومان از سهمیه کالابرگ هر عضو کاسته شود، اما آن را به‌صورت نقدی دریافت کنند.
محسن باقری، دغدغه بعدی را توجه به نیازهای جانبی خانواده‌ها از جمله درمان می‌داند و می‌گوید: «خانواده‌ای که یک بیمار خاص در منزل دارد، حتی ماهی ۵۰ میلیون تومان هم برای هزینه‌های درمان کفایت نمی‌کند؛ لاجرم نباید یارانه و یا کالابرگ چنین خانواده‌ای قطع شود.»
این فعال کارگری تأکید می‌کند که «برای دهک‌بندی خانوارها و حذف یارانه نقدی، محاسبات منعطف، دقیق و مبتنی بر واقعیات، نیاز است؛ صرف تراکنش بانکی یا داشتن خانه و خودرو، کفایت نمی‌کند.»
لزوم افزایش اعتبار کالابرگ فرودستان
او مسئله دوم را نحوه هزینه‌کرد اعتبار حاصل از قطع یارانه اقشار پردرآمد دانست و گفت: «این مبالغ باید صرف افزایش اعتبار حمایت‌های نقدی و غیرنقدی از فرودستان شود. زنان سرپرست خانوار، معلولان، کارگران حداقل‌بگیر و مستأجر و فصلی‌کاران، از جمله گروه‌هایی هستند که نیاز به حمایت بیشتر دولت دارند و منابع حاصل از قطع یارانه ثروتمندان باید برای حمایت این گروه‌ها صرف شود.»
در این میان، برخی نمایندگان مجلس نیز به شیوه‌های دفعتی قطع یارانه نقدی و دهک‌بندی‌ها انتقاد دارند. برای نمونه، نایب‌رئیس کمیسیون اصل نود مجلس در گفت‌وگویی اعلام کرده است: «حذف یک‌مرتبه یارانه دهک‌های ۷، ۸ و ۹ جامعه اشتباه است و باید این کار به‌صورت پلکانی و تدریجی و براساس یک شیب منطقی و عادلانه انجام شود.»
حسینعلی حاجی‌دلیگانی درباره حذف یارانه سه دهک بالای درآمدی جامعه گفت: «طبیعتاً فردی که وضعیت مالی بسیار خوبی دارد و مثلاً ماهانه ۱۰۰ میلیون تومان درآمد دارد، نیازی به دریافت یارانه ۳۰۰ یا ۴۰۰ یا ۵۰۰ هزار تومانی ندارد. نکته مهم این است که تقسیم‌بندی دهک‌ها به‌درستی انجام شود.»
این نماینده مجلس درباره حذف یارانه دهک‌های درآمدی ۷، ۸ و ۹ جامعه گفت: «اگر این دهک‌های درآمدی به‌طور دقیق شناسایی شوند، حذف یارانه آن‌ها خیلی خوب بوده و کار درستی است، اما اینکه بدون دقت در دهک‌بندی، اقدام به حذف یارانه شود، نادرست است.»
حذف یارانه نقدی ثروتمندان یک ضرورت اساسی‌ست؛ اما بحث بر سر این است که یارانه چه کسانی و بر اساس چه مکانیسمی باید حذف شود. در گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس آمده که ۳۸.۱ درصد از کاربران کالابرگ معتقدند این سهمیه باید به «همه خانواده‌ها» اختصاص یابد. علاوه‌بر این، ۳۳.۹ درصد از این افراد تخصیص کالابرگ به «خانواده‌های کم‌درآمد و با درآمد متوسط» را مناسب‌تر می‌دانند و ۲۶.۷ درصد «فقط خانواده‌های کم‌درآمد» را مستحق دریافت این خدمت می‌دانند. در پایان به سراغ «احترامی»، همان کارگر شهرداری کوت عبدالله رفتیم و از او پرسیدیم رقم کالابرگ که در حال حاضر برای هر فرد خانواده کم‌درآمد ۵۰۰ هزار تومان است، چقدر باید باشد تا بتواند نیازهای ضروری خانواده را تأمین کند. او در پاسخ گفت: «اگر هر فرد خانواده کم‌درآمد، یک یا یک‌ونیم میلیون تومان اعتبار برای خرید کالاهای ضروری دریافت کند، می‌توان تقریباً اقلام اساسی از جمله گوشت و تا اندازه‌ای برنج را تهیه کرد؛ کمتر از آن، با این قیمت‌ها، اصلاً کافی نیست...»
حذف یارانه و معیارهای آن
در دولت چهاردهم، انتقادات قابل‌توجهی به حذف یارانه‌ها وارد شده که عمدتاً به اجرای مصوبه مجلس مربوط می‌شود. وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی تأکید کرد که طبق این مصوبه، حذف یارانه‌ها الزامی بوده و هیچ‌گونه استنکافی از قانون صورت نگرفته است.
تاکنون ۷۵ میلیون نفر از جمعیت کشور یارانه دریافت می‌کنند که ۷ میلیون نفر از آن‌ها بر اساس معیارهای جدید دهک‌بندی حذف شده‌اند. معیار اصلی حذف یارانه، درآمد سرانه خانوار است.
به‌طور مشخص، اگر درآمد سرانه خانواده‌ای بیش از ۱۰ میلیون تومان برای خانواده‌های غیرمستأجر و ۱۵ میلیون تومان برای خانواده‌های مستأجر باشد، یارانه آن‌ها قطع می‌شود. علاوه بر این، شاخص‌هایی چون هزینه اجاره، گردش حساب و دارایی‌ها نیز برای تغییر دهک‌بندی‌ها در نظر گرفته می‌شود. به‌عنوان مثال، اگر مجموع هزینه‌های ماهانه یک خانوار از ۵۰ میلیون تومان فراتر رود، آن خانواده در دهک‌های بالاتر قرار می‌گیرد.
از ابتدای سال ۱۴۰۴ تاکنون، بیش از ۸ میلیون نفر از دهک‌های پردرآمد از فهرست یارانه‌بگیرها حذف شده‌اند. طبق برنامه‌ریزی‌ها، این روند تا پایان سال ادامه خواهد داشت و یارانه دهک‌های ۸، ۹ و ۱۰ به‌طور کامل قطع خواهد شد.
هدف اصلی این سیاست، هدفمندسازی یارانه‌ها و تخصیص منابع به دهک‌های پایین‌درآمدی است. دولت همچنین موظف است هر ماه بین ۱ تا ۳ میلیون نفر از فهرست یارانه‌بگیران را حذف کند.
نیاز فرودستان به کالابرگ
«احترامی»، یک کارگر شهرداری کوت عبدالله در استان خوزستان که حقوق ماهانه‌اش در همان حدود حداقل دستمزد مصوب شورای عالی کار است و گاه با تأخیر پرداخت می‌شود، در مورد تأثیر کالابرگ الکترونیک به آتیه‌نو گفت: «با حقوق حداقلی ما، توان خرید گوشت و مرغ نیست و اگر کالابرگ نبود، ما همان ماهی دو سه کیلو گوشت چرخ‌کرده و یکی دو عدد مرغ را نمی‌توانستیم بخریم.»
این کارگر با بیان اینکه «حتی در شهرهای کوچک، بیش از ۴۰ یا ۵۰ درصد درآمدِ کارگران مستأجر برای اجاره خانه صرف می‌شود»، افزود: «وقتی پایان ماه اجاره خانه را می‌دهیم، پولی که می‌ماند آنقدر کم است که با آن نمی‌شود اقلام خوراکی را با قیمت‌های بازار که هر هفته و هر ماه گران‌تر می‌شود، خریداری کرد؛ برای خانواده‌هایی مثل ما، کالابرگ الکترونیک کمک خوبی‌ست، اما انتظار داریم دولت مبلغ آن را متناسب با نیازهای خانوار و قیمت‌های بالای اجناس خوراکی افزایش دهد.»
احترامی معتقد است: «دولت باید اعتباری را که از حذف کالابرگ و یارانه نقدی دهک‌های پردرآمد به دست می‌آورد، خرج تأمین اعتبار افزایش ریالی کالابرگ و حمایت از گروه‌های کم‌درآمد کند.» او ادامه می‌دهد: «باید مبلغ کالابرگ را طوری افزایش دهند که ما کم‌درآمدها خیال‌مان از غذا و کالاهای اساسی سفره راحت باشد وگرنه فرزندان کارگران و فقرا به سوءتغذیه و بیماری‌های خطرناک دچار می‌شوند...»
اظهارات وزیر کار
وزیر کار، سه‌شنبه ششم آبان در صحن علنی مجلس از رضایت ۸۵ درصدی مردم از طرح کالابرگ خبر داد و گفت: «هر خانواده با سه نفر عضو و داشتن خانه با ۳۰ میلیون تومان درآمد ماهیانه، در دهک هشتم قرار می‌گیرد. چنانچه خانواده مستأجر باشد، با ۴۲ میلیون تومان درآمد ماهانه در این دهک قرار خواهد گرفت.»
او گفت: «با وجود همه محدودیت‌ها، دولت سعی کرده از طریق کالابرگ امکان حمایت از اقشار کم‌درآمد را عملی کند. از اسفند ماه ۱۴۰۳ تاکنون، سه بار کالابرگ الکترونیکی بین مردم توزیع شده که ارزش واقعی آن بیش از ۱.۵ برابر سه سال گذشته بوده است.»
میدری از مرکز پژوهش‌های مجلس هم تشکر کرد که هفتم و هشتم مرداد ماه امسال با انجام نظرسنجی ملی، میزان رضایتمندی افراد از طرح کالابرگ الکترونیکی و نقاط ضعف و قوت آن را بررسی کرد و ادامه داد: «بر اساس نظرسنجی انجام شده، بیش از ۸۵ درصد از مشمولان طرح از توزیع این طرح حمایتی رضایت کامل یا نسبی داشتند و فقط درصد محدودی ناراضی بودند.»
طبق گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، حدود نیمی از مشمولان طرح کالابرگ (۵۲.۴ درصد) ابراز رضایت «زیاد» یا «خیلی زیاد» از اجرای طرح کالابرگ کرده‌اند. ۳۸.۸ درصد به میزان «کمی» رضایت داشته و ۷.۶ درصد «اصلاً» از اجرای این طرح راضی نبوده‌اند. این گزارش تحقیقی که بر مبنای توزیع پرسشنامه انجام شده، توسط دفتر مطالعات افکارسنجی ملت مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی تحت عنوان «سنجش دیدگاه مشمولان کالابرگ درباره ابعاد مختلف طرح» در مردادماه سال جاری انجام شده؛ جامعه آماری پیمایش، همه سرپرستان خانوار از دهک‌های اقتصادی ۱ تا ۷ در کل کشور بوده‌اند.
چالش‌ها و نکات حذف یارانه
در هر حال، تا پایان سال جاری، یارانه ۱۸ میلیون نفر از شهروندان قطع می‌شود. اما در این بین، دو مسئله مطرح است؛ «محسن باقری»، فعال کارگری و از نمایندگان کارگری در مذاکرات مزدی، در گفت‌وگو با آتیه‌نو، در این رابطه توضیح داد: «مسئله اول، معیارها و اصول دهک‌بندی‌ست. برای یک دهک‌بندی عادلانه و دقیق به محاسبات دقیق و به‌روز نیاز است. فرض کنید کارگر متخصصی در یک شرکت سطح بالا کار می‌کند و حقوق ماهانه ۵۰ میلیون تومان می‌گیرد اما قراردادش موقت است، این کارگر ممکن است چند ماه دیگر ناگهان بیکار شود و برای چند ماه هیچ درآمدی نداشته باشد؛ بنابراین نباید در دهک‌بندی، خانواده کارگری با قرارداد موقت و بی‌ثبات را جزو دهک‌های ثروتمند به حساب بیاورند.»
به گفته باقری، در روند دهک‌بندی باید مختصات بازار کار کشور و بی‌ثباتی گسترده حاکم بر روابط کار را در نظر داشته باشند. در بسیاری از خانواده‌ها، درآمد ماهانه ثبات و پایداری ندارد و با کوچک‌ترین تلنگری از هم می‌پاشد. او اضافه کرد: «بدیهی‌ست که اعتبار کالابرگ الکترونیک کافی نیست و نمی‌تواند بخش قابل‌توجهی از نیازهای خوراکی خانوارهای فرودست کشور را تأمین کند.»
در گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس نیز ذکر شده تنها ۸.۷ درصد از کاربران، سهمیه کالابرگ را برای تأمین نیازهای غذایی ماهانه خانواده‌شان کافی می‌دانند. این نتیجه در حالی به‌دست آمده که ۵۶.۱ درصد از این افراد بیان کرده‌اند کالاهای خریداری شده با استفاده از کالابرگ برای تأمین نیازهای غذایی خانواده‌شان تا حدی کافی بوده و ۳۳.۴ درصد این سهمیه را اصلاً کافی نمی‌دانند.
براساس این گزارش، نزدیک به یک‌سوم از دریافت‌کنندگان کالابرگ (۳۱.۴ درصد) تمایل دارند مبلغ کالابرگ خود را به‌صورت نقدی دریافت کنند و ۴۲.۴ درصد ترجیح می‌دهند اقلام کالابرگ را دریافت کنند. سایر افراد (۱۱.۴ درصد) ترجیح می‌دهند در صورت امکان به‌طور متوسط ۹۸ هزار و ۱۰۰ تومان از سهمیه کالابرگ هر عضو کاسته شود، اما آن را به‌صورت نقدی دریافت کنند.
محسن باقری، دغدغه بعدی را توجه به نیازهای جانبی خانواده‌ها از جمله درمان می‌داند و می‌گوید: «خانواده‌ای که یک بیمار خاص در منزل دارد، حتی ماهی ۵۰ میلیون تومان هم برای هزینه‌های درمان کفایت نمی‌کند؛ لاجرم نباید یارانه و یا کالابرگ چنین خانواده‌ای قطع شود.»
این فعال کارگری تأکید می‌کند که «برای دهک‌بندی خانوارها و حذف یارانه نقدی، محاسبات منعطف، دقیق و مبتنی بر واقعیات، نیاز است؛ صرف تراکنش بانکی یا داشتن خانه و خودرو، کفایت نمی‌کند.»
لزوم افزایش اعتبار کالابرگ فرودستان
او مسئله دوم را نحوه هزینه‌کرد اعتبار حاصل از قطع یارانه اقشار پردرآمد دانست و گفت: «این مبالغ باید صرف افزایش اعتبار حمایت‌های نقدی و غیرنقدی از فرودستان شود. زنان سرپرست خانوار، معلولان، کارگران حداقل‌بگیر و مستأجر و فصلی‌کاران، از جمله گروه‌هایی هستند که نیاز به حمایت بیشتر دولت دارند و منابع حاصل از قطع یارانه ثروتمندان باید برای حمایت این گروه‌ها صرف شود.»
در این میان، برخی نمایندگان مجلس نیز به شیوه‌های دفعتی قطع یارانه نقدی و دهک‌بندی‌ها انتقاد دارند. برای نمونه، نایب‌رئیس کمیسیون اصل نود مجلس در گفت‌وگویی اعلام کرده است: «حذف یک‌مرتبه یارانه دهک‌های ۷، ۸ و ۹ جامعه اشتباه است و باید این کار به‌صورت پلکانی و تدریجی و براساس یک شیب منطقی و عادلانه انجام شود.»
حسینعلی حاجی‌دلیگانی درباره حذف یارانه سه دهک بالای درآمدی جامعه گفت: «طبیعتاً فردی که وضعیت مالی بسیار خوبی دارد و مثلاً ماهانه ۱۰۰ میلیون تومان درآمد دارد، نیازی به دریافت یارانه ۳۰۰ یا ۴۰۰ یا ۵۰۰ هزار تومانی ندارد. نکته مهم این است که تقسیم‌بندی دهک‌ها به‌درستی انجام شود.»
این نماینده مجلس درباره حذف یارانه دهک‌های درآمدی ۷، ۸ و ۹ جامعه گفت: «اگر این دهک‌های درآمدی به‌طور دقیق شناسایی شوند، حذف یارانه آن‌ها خیلی خوب بوده و کار درستی است، اما اینکه بدون دقت در دهک‌بندی، اقدام به حذف یارانه شود، نادرست است.»
حذف یارانه نقدی ثروتمندان یک ضرورت اساسی‌ست؛ اما بحث بر سر این است که یارانه چه کسانی و بر اساس چه مکانیسمی باید حذف شود. در گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس آمده که ۳۸.۱ درصد از کاربران کالابرگ معتقدند این سهمیه باید به «همه خانواده‌ها» اختصاص یابد. علاوه‌بر این، ۳۳.۹ درصد از این افراد تخصیص کالابرگ به «خانواده‌های کم‌درآمد و با درآمد متوسط» را مناسب‌تر می‌دانند و ۲۶.۷ درصد «فقط خانواده‌های کم‌درآمد» را مستحق دریافت این خدمت می‌دانند. در پایان به سراغ «احترامی»، همان کارگر شهرداری کوت عبدالله رفتیم و از او پرسیدیم رقم کالابرگ که در حال حاضر برای هر فرد خانواده کم‌درآمد ۵۰۰ هزار تومان است، چقدر باید باشد تا بتواند نیازهای ضروری خانواده را تأمین کند. او در پاسخ گفت: «اگر هر فرد خانواده کم‌درآمد، یک یا یک‌ونیم میلیون تومان اعتبار برای خرید کالاهای ضروری دریافت کند، می‌توان تقریباً اقلام اساسی از جمله گوشت و تا اندازه‌ای برنج را تهیه کرد؛ کمتر از آن، با این قیمت‌ها، اصلاً کافی نیست...»
حذف یارانه و معیارهای آن
در دولت چهاردهم، انتقادات قابل‌توجهی به حذف یارانه‌ها وارد شده که عمدتاً به اجرای مصوبه مجلس مربوط می‌شود. وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی تأکید کرد که طبق این مصوبه، حذف یارانه‌ها الزامی بوده و هیچ‌گونه استنکافی از قانون صورت نگرفته است.
تاکنون ۷۵ میلیون نفر از جمعیت کشور یارانه دریافت می‌کنند که ۷ میلیون نفر از آن‌ها بر اساس معیارهای جدید دهک‌بندی حذف شده‌اند. معیار اصلی حذف یارانه، درآمد سرانه خانوار است.
به‌طور مشخص، اگر درآمد سرانه خانواده‌ای بیش از ۱۰ میلیون تومان برای خانواده‌های غیرمستأجر و ۱۵ میلیون تومان برای خانواده‌های مستأجر باشد، یارانه آن‌ها قطع می‌شود. علاوه بر این، شاخص‌هایی چون هزینه اجاره، گردش حساب و دارایی‌ها نیز برای تغییر دهک‌بندی‌ها در نظر گرفته می‌شود. به‌عنوان مثال، اگر مجموع هزینه‌های ماهانه یک خانوار از ۵۰ میلیون تومان فراتر رود، آن خانواده در دهک‌های بالاتر قرار می‌گیرد.
از ابتدای سال ۱۴۰۴ تاکنون، بیش از ۸ میلیون نفر از دهک‌های پردرآمد از فهرست یارانه‌بگیرها حذف شده‌اند. طبق برنامه‌ریزی‌ها، این روند تا پایان سال ادامه خواهد داشت و یارانه دهک‌های ۸، ۹ و ۱۰ به‌طور کامل قطع خواهد شد.
هدف اصلی این سیاست، هدفمندسازی یارانه‌ها و تخصیص منابع به دهک‌های پایین‌درآمدی است. دولت همچنین موظف است هر ماه بین ۱ تا ۳ میلیون نفر از فهرست یارانه‌بگیران را حذف کند.
ارسال دیدگاه
ضمیمه
