تحول در آموزش مهارتی ایران
آریا بهاروند روزنامه نگار
در حالی که ایران با چالش‌های اقتصادی و اجتماعی متعددی روبه‌رو است، برگزاری بیست‌ودومین دوره مسابقات ملی مهارت در اصفهان نمادی از تلاش برای تقویت نیروی کار ماهر و تربیت نسل جدیدی از متخصصان است. این رویداد که ۲۵ مهر ۱۴۰۴ با حضور مقامات ارشد دولتی آغاز شد، نه‌تنها یک رقابت فنی بود، بلکه نقطه‌ای کلیدی در مسیر تحول نظام آموزشی کشور به شمار می‌رود. با بیش از ۷۰۰ شرکت‌کننده از سراسر ایران در ۳۸ رشته مهارتی، این مسابقات فرصتی برای بررسی عمیق‌تر نقش مهارت‌آموزی در توسعه پایدار، کاهش بیکاری و افزایش بهره‌وری اقتصادی فراهم آورد.
مهارت‌آموزی به مثابه سیاست ملی
مسابقات ملی مهارت که سابقه‌ای ۴۵ ساله در ایران دارد، از مراحل شهرستانی و استانی با شرکت بیش از ۱۰ هزار نفر آغاز شده و به این مرحله رسیده است. از منظر تحلیلی، این مسابقات بیش از یک رویداد رقابتی، ابزاری برای سیاست‌گذاری آموزشی است. در کشوری که نرخ بیکاری جوانان بالا است، تمرکز بر مهارت‌های عملی می‌تواند پلی بین آموزش و بازار کار ایجاد کند. سابقه تاریخی این مسابقات نشان می‌دهد که ایران در حال سرمایه‌گذاری بر روی نیروی انسانی است، اما چالش‌هایی مانند نابرابری دسترسی در مناطق روستایی و نیاز به به‌روزرسانی رشته‌ها همچنان باقی است. افتتاح رسمی توسط رئیس‌جمهور این رویداد را به سطح ملی ارتقا داد و آن را به عنوان بخشی از استراتژی دولت برای توسعه قرار داد. سخنان پزشکیان در آیین افتتاحیه، لایه‌ای عمیق‌تر به این رویداد افزود و آن را به بحثی فلسفی و عملی درباره آموزش تبدیل کرد. او با تأکید بر یادگیری عمیق و کاربردی، فرایند یادگیری را تشریح کرد: «شنیدن تنها ۲۰ درصد ماندگاری دارد، دیدن ۳۰ درصد، اما اجرا و رقابت بیش از ۸۰ درصد.»
او گفت: «وقتی انسان ببیند، بشنود، اجرا کند، بحث و چالش کند و درگیر رقابت شود، بالای ۸۰ تا ۹۰ درصد یادگیری در ذهن انسان ماندگار می‌شود.» این دیدگاه، ریشه در روانشناسی یادگیری دارد و نشان می‌دهد که آموزش سنتی مبتنی بر حفظیات ناکافی است؛ به ویژه در عصر دیجیتال که کامپیوترها حافظه برتر دارند.
از دیدگاه تحلیلی، سخنان پزشکیان یک نقد اساسی به نظام آموزشی ایران است. او با استناد به قرآن – مقایسه عالم بی‌عمل با «درازگوشی که کتاب بار کرده» – بر اهمیت تبدیل دانش به عمل تأکید کرد. این رویکرد، مهارت‌آموزی را نه‌تنها ابزاری فنی، بلکه مسیری برای رسیدن به «انسانیت واقعی» می‌داند: کسی که دانایی و توانایی‌اش را برای گره‌گشایی از مشکلات مردم هزینه کند. در زمینه اقتصادی ایران، که با تحریم‌ها و تورم دست‌وپنجه نرم می‌کند، این تأکید بر مهارت‌های عملی می‌تواند بهره‌وری را افزایش دهد. او تعهد دولت را به فراهم کردن بستر آموزشی برای همه فرزندان کشور، نه فقط نخبگان، اعلام کرد و گفت: «ما در دولت تلاش می‌کنیم بستر چنین آموزشی را فراهم کنیم.»
این تعهد، در تحلیل، بخشی از استراتژی گسترده‌تر دولت برای عدالت آموزشی است. با تمرکز بر رقابت، افراد عیب‌های خود را می‌شناسند و از دیگران می‌آموزند که این می‌تواند فرهنگ نوآوری را تقویت کند. پزشکیان مسیر رشد انسان را از خودخواهی به ایثار توصیف کرد؛ جایی که در قله، مهارت‌ها برای حل مشکلات جهان هزینه می‌شود. این دیدگاه، مهارت‌آموزی را به عنوان سرمایه‌ای اجتماعی می‌بیند که می‌تواند شکاف طبقاتی را کاهش دهد. با این حال، چالش عملی این است که چگونه دولت این بستر را فراهم کند؛ به ویژه در مناطق محروم.
تغییر پارادایم آموزش مهارتی ایران
نشست خبری احمد میدری وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی نیز این رویداد را به سیاست‌های کلان دولت پیوند زد و تحول بزرگ در نظام مهارتی را اعلام کرد. میدری نظام مهارتی را آماده «تحول جدی» دانست و سه محور اصلی را برشمرد: دسترسی برابر در همه نقاط کشور، گسترش تنوع رشته‌ها و دستیابی به برتری جهانی. او گفت: «تحول در نظام مهارت‌آموزی کشور در حال شکل‌گیری است» و تأکید کرد که نیروهای ماهر با بیکاری مواجه نیستند و جایگاه مناسبی در بازار کار دارند.
از منظر تحلیلی، این اظهارات نشان‌دهنده تغییر پارادایم از آموزش تئوریک به مهارتی است. میدری با اشاره به نقش تکنسین‌ها در تحولات صنعتی جهان – مانند کشف قدرت بخار یا اینترنت – مهارت را کلید بهره‌وری دانست. مثال‌هایی از صنایع غذایی و حمل‌ونقل نشان می‌دهد راه‌حل‌های ساده تکنسین‌ها می‌تواند مشکلات پیچیده را حل کند. در ایران؛ جایی که بیکاری فارغ‌التحصیلان دانشگاهی بالاست، تقاضا برای نیروهای ماهر سومین مشکل اروپا است، اما در ایران جزو ۲۰ مشکل اصلی نیست. این تفاوت، فرصت بزرگی برای ایران است تا با استانداردسازی آزمون‌ها، اعتماد کارآفرینان را جلب کند.
در مورد شرکت‌کنندگان، میدری انگیزه بالای هنرجویان و مربیان را ستود و گفت که افزایش حقوق کارکنان سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای، نارضایتی‌ها را کاهش داده، اما عشق درونی کلیدی است. آینده شغلی مدال‌آوران تضمین‌شده است، با تسهیلات ویژه در بودجه ۱۴۰۴. پروتکل‌های شناسایی نخبگان مهارتی در حال پیشرفت است که این می‌تواند استعدادها را به سمت کارآفرینی هدایت کند. اصفهان به عنوان میزبان، با ظرفیت فرهنگی و کارآفرینی، می‌تواند گردشگری مهارتی را توسعه دهد و رویداد را به جریان پایدار تبدیل کند.
در مجموع، ترکیب این رویداد با سخنان مدیران ارشد نظام، چشم‌اندازی امیدبخش برای آموزش مهارتی ایران ترسیم می‌کند. از معرفی مسابقات به عنوان سکوی رقابت ملی، تا تأکید پزشکیان بر یادگیری عملی و تعهد به عدالت، و سیاست‌های تحول‌آمیز میدری، این ابتکار می‌تواند موتور پیشرفت اقتصادی باشد. با این حال، موفقیت به اجرای عملی بستگی دارد: گسترش دسترسی، تنوع رشته‌ها و ادغام با بازار کار. اگر این تحولات پایدار شوند، ایران می‌تواند از نیروی ماهر خود برای غلبه بر چالش‌ها استفاده کند و به برتری جهانی برسد. این رویداد نه‌تنها رقابت است، بلکه نمادی از سرمایه‌گذاری بر روی انسان‌ها برای ساخت آینده‌ای بهتر.
مهارت‌آموزی به مثابه سیاست ملی
مسابقات ملی مهارت که سابقه‌ای ۴۵ ساله در ایران دارد، از مراحل شهرستانی و استانی با شرکت بیش از ۱۰ هزار نفر آغاز شده و به این مرحله رسیده است. از منظر تحلیلی، این مسابقات بیش از یک رویداد رقابتی، ابزاری برای سیاست‌گذاری آموزشی است. در کشوری که نرخ بیکاری جوانان بالا است، تمرکز بر مهارت‌های عملی می‌تواند پلی بین آموزش و بازار کار ایجاد کند. سابقه تاریخی این مسابقات نشان می‌دهد که ایران در حال سرمایه‌گذاری بر روی نیروی انسانی است، اما چالش‌هایی مانند نابرابری دسترسی در مناطق روستایی و نیاز به به‌روزرسانی رشته‌ها همچنان باقی است. افتتاح رسمی توسط رئیس‌جمهور این رویداد را به سطح ملی ارتقا داد و آن را به عنوان بخشی از استراتژی دولت برای توسعه قرار داد. سخنان پزشکیان در آیین افتتاحیه، لایه‌ای عمیق‌تر به این رویداد افزود و آن را به بحثی فلسفی و عملی درباره آموزش تبدیل کرد. او با تأکید بر یادگیری عمیق و کاربردی، فرایند یادگیری را تشریح کرد: «شنیدن تنها ۲۰ درصد ماندگاری دارد، دیدن ۳۰ درصد، اما اجرا و رقابت بیش از ۸۰ درصد.»
او گفت: «وقتی انسان ببیند، بشنود، اجرا کند، بحث و چالش کند و درگیر رقابت شود، بالای ۸۰ تا ۹۰ درصد یادگیری در ذهن انسان ماندگار می‌شود.» این دیدگاه، ریشه در روانشناسی یادگیری دارد و نشان می‌دهد که آموزش سنتی مبتنی بر حفظیات ناکافی است؛ به ویژه در عصر دیجیتال که کامپیوترها حافظه برتر دارند.
از دیدگاه تحلیلی، سخنان پزشکیان یک نقد اساسی به نظام آموزشی ایران است. او با استناد به قرآن – مقایسه عالم بی‌عمل با «درازگوشی که کتاب بار کرده» – بر اهمیت تبدیل دانش به عمل تأکید کرد. این رویکرد، مهارت‌آموزی را نه‌تنها ابزاری فنی، بلکه مسیری برای رسیدن به «انسانیت واقعی» می‌داند: کسی که دانایی و توانایی‌اش را برای گره‌گشایی از مشکلات مردم هزینه کند. در زمینه اقتصادی ایران، که با تحریم‌ها و تورم دست‌وپنجه نرم می‌کند، این تأکید بر مهارت‌های عملی می‌تواند بهره‌وری را افزایش دهد. او تعهد دولت را به فراهم کردن بستر آموزشی برای همه فرزندان کشور، نه فقط نخبگان، اعلام کرد و گفت: «ما در دولت تلاش می‌کنیم بستر چنین آموزشی را فراهم کنیم.»
این تعهد، در تحلیل، بخشی از استراتژی گسترده‌تر دولت برای عدالت آموزشی است. با تمرکز بر رقابت، افراد عیب‌های خود را می‌شناسند و از دیگران می‌آموزند که این می‌تواند فرهنگ نوآوری را تقویت کند. پزشکیان مسیر رشد انسان را از خودخواهی به ایثار توصیف کرد؛ جایی که در قله، مهارت‌ها برای حل مشکلات جهان هزینه می‌شود. این دیدگاه، مهارت‌آموزی را به عنوان سرمایه‌ای اجتماعی می‌بیند که می‌تواند شکاف طبقاتی را کاهش دهد. با این حال، چالش عملی این است که چگونه دولت این بستر را فراهم کند؛ به ویژه در مناطق محروم.
تغییر پارادایم آموزش مهارتی ایران
نشست خبری احمد میدری وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی نیز این رویداد را به سیاست‌های کلان دولت پیوند زد و تحول بزرگ در نظام مهارتی را اعلام کرد. میدری نظام مهارتی را آماده «تحول جدی» دانست و سه محور اصلی را برشمرد: دسترسی برابر در همه نقاط کشور، گسترش تنوع رشته‌ها و دستیابی به برتری جهانی. او گفت: «تحول در نظام مهارت‌آموزی کشور در حال شکل‌گیری است» و تأکید کرد که نیروهای ماهر با بیکاری مواجه نیستند و جایگاه مناسبی در بازار کار دارند.
از منظر تحلیلی، این اظهارات نشان‌دهنده تغییر پارادایم از آموزش تئوریک به مهارتی است. میدری با اشاره به نقش تکنسین‌ها در تحولات صنعتی جهان – مانند کشف قدرت بخار یا اینترنت – مهارت را کلید بهره‌وری دانست. مثال‌هایی از صنایع غذایی و حمل‌ونقل نشان می‌دهد راه‌حل‌های ساده تکنسین‌ها می‌تواند مشکلات پیچیده را حل کند. در ایران؛ جایی که بیکاری فارغ‌التحصیلان دانشگاهی بالاست، تقاضا برای نیروهای ماهر سومین مشکل اروپا است، اما در ایران جزو ۲۰ مشکل اصلی نیست. این تفاوت، فرصت بزرگی برای ایران است تا با استانداردسازی آزمون‌ها، اعتماد کارآفرینان را جلب کند.
در مورد شرکت‌کنندگان، میدری انگیزه بالای هنرجویان و مربیان را ستود و گفت که افزایش حقوق کارکنان سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای، نارضایتی‌ها را کاهش داده، اما عشق درونی کلیدی است. آینده شغلی مدال‌آوران تضمین‌شده است، با تسهیلات ویژه در بودجه ۱۴۰۴. پروتکل‌های شناسایی نخبگان مهارتی در حال پیشرفت است که این می‌تواند استعدادها را به سمت کارآفرینی هدایت کند. اصفهان به عنوان میزبان، با ظرفیت فرهنگی و کارآفرینی، می‌تواند گردشگری مهارتی را توسعه دهد و رویداد را به جریان پایدار تبدیل کند.
در مجموع، ترکیب این رویداد با سخنان مدیران ارشد نظام، چشم‌اندازی امیدبخش برای آموزش مهارتی ایران ترسیم می‌کند. از معرفی مسابقات به عنوان سکوی رقابت ملی، تا تأکید پزشکیان بر یادگیری عملی و تعهد به عدالت، و سیاست‌های تحول‌آمیز میدری، این ابتکار می‌تواند موتور پیشرفت اقتصادی باشد. با این حال، موفقیت به اجرای عملی بستگی دارد: گسترش دسترسی، تنوع رشته‌ها و ادغام با بازار کار. اگر این تحولات پایدار شوند، ایران می‌تواند از نیروی ماهر خود برای غلبه بر چالش‌ها استفاده کند و به برتری جهانی برسد. این رویداد نه‌تنها رقابت است، بلکه نمادی از سرمایه‌گذاری بر روی انسان‌ها برای ساخت آینده‌ای بهتر.
ارسال دیدگاه
ضمیمه
تیتر خبرها
