
تولید گرفتار بحران انرژی
عبدالوهاب سهلآبادی رئیس خانه صمت ایران
بزرگترین مشکل امروز واحدهای تولیدی کشور، فراتر از فشارهای اقتصادی، قطعیهای مکرر برق است که عملاً نیمی از ظرفیت تولید را از مدار خارج کرده و توان صنایع را محدود ساخته است. فعالان اقتصادی انتظار دارند درد دلهای خود شنیده شود و تشکلهای صنعتی و مدیران واحدها بتوانند پیشنهادهای کارشناسی برای طراحی بستههای حمایتی ارائه دهند. همانگونه که تابستانها صنایع با قطعی برق مواجه میشوند، زمستان نیز کمبود گاز مشکلات مشابهی ایجاد خواهد کرد و پیشبینی میشود سال جاری شدت این بحران از سال گذشته فراتر رود. تقریباً ۵۰ درصد کارخانهها در این دوره از انرژی برق محروم هستند و اگرچه امکان تعیین دقیق خسارت هر واحد وجود ندارد، روشن است که حل این مسائل مستلزم کاهش تصدیگری دولت و بازتعریف نقش آن در اقتصاد است.
علاوه بر چالشهای انرژی، کیفیت پایین مواد اولیه و کندی تأمین آنها مانع تولید بهینه میشود. ماشینآلات صنعتی نیز اغلب قدیمی و ناکارآمد هستند و برخی تجهیزات مکانیکی به دهه ۱۹۷۰ میلادی بازمیگردند. طبیعی است که با چنین زیرساختهای کهنه نمیتوان تولید بهینه و با راندمان بالا داشت. بهروزرسانی ماشینآلات موجب کاهش مصرف انرژی، افزایش بهرهوری و ارتقای کیفیت محصولات خواهد شد. تولید خودروهای سواری و ماشینآلات راهسازی بدون تجهیزات پیشرفته امکانپذیر نیست و تولیدکنندگان داخلی توانمند هستند، اما محدودیتهای تأمین قطعات و ماشینآلات، حتی در زمینه اجزای ساده، مانع تحقق ظرفیت واقعی آنها شده است.
راهحل اساسی برای ساماندهی این وضعیت، خروج دولت از فعالیتهای تصدیگری و تمرکز بر تشکیلات اقتصادی و سرمایهگذاری بخش خصوصی است. بدون این اقدام، توسعه صنایع داخلی ممکن نخواهد بود و تولید در بسیاری از حوزهها با محدودیتها و مشکلات جدی مواجه باقی خواهد ماند. کمبود آب، چالش دیگری است که صنایع کشور را تهدید میکند. صنعت زنده به آب است و بدون آن، نهتنها بخش کشاورزی، بلکه بسیاری از صنایع کشور توان ادامه فعالیت را از دست میدهند. بحران منابع آبی؛ به ویژه در مناطق مرکزی کشور جدی است و عمده منابع موجود در اختیار صنایعی قرار گرفتهاند که خود بزرگترین مصرفکننده آب هستند. بسیاری از این صنایع بدون توجه به ظرفیتهای اقلیمی و زیستی ایجاد شدهاند و اکنون توسعه یافتهاند، بدون آنکه اصلاحی در سیاستهای جانمایی و بهرهبرداری منابع صورت گرفته باشد.
استفاده مجدد از آب و بازچرخانی آن، هرچند آغاز شده، اما دیرهنگام و محدود است و نیازمند سرمایهگذاری گسترده، حمایت دولتی و فرهنگسازی عمیق است. همچنین ضروری است ماشینآلات و فناوریهایی به کار گرفته شود که مصرف آب را به حداقل برسانند و صنعت کشور با تکنولوژی روز قادر به مدیریت بحرانهای قرن جدید شود. آب دیگر یک منبع ارزان و در دسترس نیست، بلکه سرمایهای حیاتی و استراتژیک است و صنایع باید خود را با این واقعیت وفق دهند تا در رقابتهای منطقهای و جهانی عقب نمانند.
علاوه بر چالشهای انرژی، کیفیت پایین مواد اولیه و کندی تأمین آنها مانع تولید بهینه میشود. ماشینآلات صنعتی نیز اغلب قدیمی و ناکارآمد هستند و برخی تجهیزات مکانیکی به دهه ۱۹۷۰ میلادی بازمیگردند. طبیعی است که با چنین زیرساختهای کهنه نمیتوان تولید بهینه و با راندمان بالا داشت. بهروزرسانی ماشینآلات موجب کاهش مصرف انرژی، افزایش بهرهوری و ارتقای کیفیت محصولات خواهد شد. تولید خودروهای سواری و ماشینآلات راهسازی بدون تجهیزات پیشرفته امکانپذیر نیست و تولیدکنندگان داخلی توانمند هستند، اما محدودیتهای تأمین قطعات و ماشینآلات، حتی در زمینه اجزای ساده، مانع تحقق ظرفیت واقعی آنها شده است.
راهحل اساسی برای ساماندهی این وضعیت، خروج دولت از فعالیتهای تصدیگری و تمرکز بر تشکیلات اقتصادی و سرمایهگذاری بخش خصوصی است. بدون این اقدام، توسعه صنایع داخلی ممکن نخواهد بود و تولید در بسیاری از حوزهها با محدودیتها و مشکلات جدی مواجه باقی خواهد ماند. کمبود آب، چالش دیگری است که صنایع کشور را تهدید میکند. صنعت زنده به آب است و بدون آن، نهتنها بخش کشاورزی، بلکه بسیاری از صنایع کشور توان ادامه فعالیت را از دست میدهند. بحران منابع آبی؛ به ویژه در مناطق مرکزی کشور جدی است و عمده منابع موجود در اختیار صنایعی قرار گرفتهاند که خود بزرگترین مصرفکننده آب هستند. بسیاری از این صنایع بدون توجه به ظرفیتهای اقلیمی و زیستی ایجاد شدهاند و اکنون توسعه یافتهاند، بدون آنکه اصلاحی در سیاستهای جانمایی و بهرهبرداری منابع صورت گرفته باشد.
استفاده مجدد از آب و بازچرخانی آن، هرچند آغاز شده، اما دیرهنگام و محدود است و نیازمند سرمایهگذاری گسترده، حمایت دولتی و فرهنگسازی عمیق است. همچنین ضروری است ماشینآلات و فناوریهایی به کار گرفته شود که مصرف آب را به حداقل برسانند و صنعت کشور با تکنولوژی روز قادر به مدیریت بحرانهای قرن جدید شود. آب دیگر یک منبع ارزان و در دسترس نیست، بلکه سرمایهای حیاتی و استراتژیک است و صنایع باید خود را با این واقعیت وفق دهند تا در رقابتهای منطقهای و جهانی عقب نمانند.
ارسال دیدگاه