
توانمندسازی پس از ۱۸ سالگی
زهرا یاوری مدیرعامل بنیاد خیریه روشنا
بازگشت کودکان بدونسرپرست یا بدسرپرست از مراکز نگهداری به خانوادههایشان، یکی از مهمترین و در عین حال پیچیدهترین مراحل حمایتی در نظام بهزیستی کشور است. موفقیت این فرایند نیازمند دقت، مشاوره مستمر، حمایت مالی پایدار و نظارت حرفهای است و مشکلات و چالشهای زیادی در این مسیر وجود دارد.
برای مثال، اگر بتوان خانوادهها را آماده کرد، بازگشت کودک به خانه میتواند موفق باشد. ما خانوادههایی داریم که تحت مشاوره قرار گرفتهاند، وضعیتشان بررسی شده و با کودکان صحبت شده است.
حتی برخی کودکان موافقت کردهاند که به خانواده برگردند، زیرا بعضی از آنها خانواده خود را نمیشناسند یا هیچ ارتباطی با آنها ندارند. این روند زمانبر است و نباید عجله کرد. بعد از بازگشت، بسیاری از کودکان هنوز نیازمند پیگیریهای آموزشی، روانی و مالی هستند. پس از بازگشت کودکان به خانواده، حمایت همچنان ضروری است.
پیگیری تحصیل، تأمین معلم خصوصی و ارجاع به مشاور بخشی از این مراقبت است. خانوادهها نیز به آموزش نیاز دارند؛ بهویژه مادران که نقش اصلی را در تربیت کودک دارند و باید توانمند شوند. نگرانی بزرگ، رها شدن کودک پس از بازگشت است؛ برخی دوباره آسیب میبینند و خود به مراکز بازمیگردند.
همراهی خیرین در این مسیر بسیار مؤثر است؛ بهویژه در مواردی که کودک به اقوام بازمیگردد. با وجود اهمیت موضوع، آمار شفافی از میزان موفقیت بازپیوند در دست نیست و این وظیفه بهزیستی است. تجربهها نشان میدهد که بازگشت بدون پشتیبانی، گاه به بازگشت دوباره کودک به مرکز نیز میانجامد.
در همکاری با سازمان بهزیستی تجربههای مثبتی داشتهایم. مثلاً گاهی بهزیستی خواستار بازگشت فوری کودک به خانواده است، اما ما کودک را تا شش ماه در مرکز نگه میداریم تا مطمئن شویم خانواده آماده پذیرش و مراقبت است.
گاه کودک را ابتدا برای چند روز به صورت مهمانی به خانه میفرستیم تا آمادگی لازم ایجاد شود. در این موارد بهزیستی همراهی کرده و مشاور معرفی میکند تا فرایند بهتر پیش برود. ما از کودکان تا ۱۸ سالگی نگهداری میکنیم و حتی پس از آن نیز حمایتها ادامه دارد.
وقتی کودکی ۱۸ ساله میشود و از مرکز خارج میشود، همچنان تحت نظر و حمایت ماست. برایشان کار پیدا میکنیم، محل کار را بررسی، خانه مجردی فراهم میکنیم و حتی وام میدهیم. فرایند توانمندسازی آنها حدود سه سال طول میکشد و اگر پس از آن هم با مشکل مواجه شوند، به آنها کمک میکنیم.
نبود چارچوب قانونی و هماهنگی میان نهادهای دولتی، روند حمایت از کودکان بدونسرپرست را دشوار کرده؛ از ثبتنام در مدرسه تا خدمات درمانی، مراکز نگهداری نیازمند قوانین روشن و حمایت منسجماند.
ارسال دیدگاه