در دنیایی که اقتصاد گیگ رشد انفجاری یافته، شرکت‌های حمل‌ونقلی مانند اوبر، لیفت، دی‌دی و پلتفرم‌های تحویل غذا نه تنها با رقابت شدید روبه‌رو هستند، بلکه در مرکز نبردی جهانی بر سر قوانین کار ایستاده‌اند. بسیاری از رانندگان و پیک‌ها به جای قرارداد ثابت، به‌صورت پیمانکار مستقل فعالیت می‌کنند؛ آن‌ها زمان کار خود را تعیین می‌کنند و از آزادی نسبی برخوردارند، اما از مزایایی مانند حداقل دستمزد، مرخصی استعلاجی و امکان چانه‌زنی جمعی محروم‌اند. این وضعیت نه‌تنها نگرانی اخلاقی و اقتصادی ایجاد کرده، بلکه مسائل حقوقی جدی را در سطح جهانی به وجود آورده است. در کشورهایی مانند آمریکا، انگلستان، اسپانیا، چین، برزیل و آفریقای جنوبی، فشار قانونی بر شرکت‌ها بالا گرفته است و شرکت‌ها برای حفظ مدل کسب‌وکار انعطاف‌پذیر خود، ترکیبی از استراتژی‌های پیچیده دفاعی و تهاجمی را به‌کار می‌گیرند.

استراتژی‌های پلتفرمی
یکی از این استراتژی‌ها سیاست‌ورزی فعال است؛ شرکت‌ها با لابی‌گری و کمپین‌های عمومی تلاش می‌کنند قوانین به نفع مدل کاری‌شان شکل گیرد یا محدودیت‌ها کاهش یابد. در آمریکا و در قلب «سیلیکون ولی» مرکز تجارت پلتفرمی، این شرکت‌ها با بسیج کاربران و نفوذ سیاسی فشار وارد می‌کنند، در حالی که در چین، همکاری نزدیک با دولت و مشارکت در پروژه‌های زیرساختی شهری رایج است. استراتژی دیگر، دعاوی استراتژیک است؛ شرکت‌ها از دادگاه‌ها برای حفظ مدل کسب‌وکار خود استفاده می‌کنند و در مواردی مانند آفریقای جنوبی و اسپانیا، دعواهای حقوقی به‌طور هدفمند برای حفظ وضعیت پیمانکاری مستقل یا کاهش بار قانونی کارگران انجام شده است. برون‌سپاری تاکتیکی نیز به پلتفرم‌ها امکان می‌دهد با ایجاد واسطه‌های قانونی بین شرکت و کارگر، مسئولیت مستقیم خود را کاهش دهند و در عین حال کنترل مدیریتی و الگوریتمی بر فعالیت کارگران حفظ شود. علاوه بر این، مذاکره با اتحادیه‌ها در برخی کشورها راهکاری برای کاهش فشار قانونی و ایجاد حداقل دستمزد و مزایا برای کارگران است و تهدید به خروج از بازار ابزاری قدرتمند برای چانه‌زنی محسوب می‌شود.
تحلیل‌ها نشان می‌دهد شرکت‌ها بسته به ساختار قانونی و نهادی هر منطقه، استراتژی متفاوتی اتخاذ می‌کنند. در اتحادیه اروپا، تعامل با اتحادیه‌ها و انطباق حداقلی رایج است، در حالی که در چین همکاری نزدیک با دولت و پروژه‌های زیرساختی غالب است. در ایالات متحده، فعال‌گرایی قانونی و لابی‌گری عمومی بیشتر مشاهده می‌شود و در سایر نقاط جهان ترکیبی از تاکتیک‌ها بر اساس شرایط محلی به کار گرفته می‌شود.

شفافیت الگوریتمی و مشارکت کارگران
تحولات سال‌های اخیر نشان می‌دهد که اقتصاد گیگ وارد دوره جدیدی شده است. از اول دسامبر 2024، دستورالعمل کار پلتفرمی اتحادیه اروپا اجرایی شده و پیش‌فرض «کارمند» برای کارگران پلتفرم را لحاظ می‌کند و شفافیت الگوریتمی و نظارت انسانی بر تصمیمات مهم را الزامی می‌سازد. در آسیا نیز، قوانین جدید در سنگاپور و مالزی حقوق و بیمه کارگران گیگ را تعریف کرده و مسئولیت ایمنی محیط کار و سهم بیمه تأمین اجتماعی را بین پلتفرم و کارگر تقسیم می‌کند. در سطح جهانی، سازمان‌های حقوق بشر و سازمان بین‌المللی کار تأکید دارند که قوانین باید از سوءطبقه‌بندی کارگران جلوگیری کنند و استانداردهای بین‌المللی برای کارگران گیگ تدوین شود. همزمان، نظارت الگوریتمی و استفاده از داده‌ها برای تخصیص شیفت، تعیین درآمد و ارزیابی عملکرد، نگرانی‌های جدیدی ایجاد کرده و قانون‌گذاران بر شفافیت و نظارت انسانی تأکید دارند.
کارگران نیز با ابزارهای نوآورانه، داده‌های کاری خود را جمع‌آوری و تحلیل می‌کنند تا شفافیت و قدرت چانه‌زنی خود را افزایش دهند. این ابزارها به کارگران امکان می‌دهند تجربیات خود را در مورد تصمیمات الگوریتمی، درآمد و بار کاری ثبت کنند و از آن‌ها در مذاکرات با پلتفرم‌ها یا قانون‌گذاران استفاده کنند. ترکیب تغییرات قانونی، فناوری و ابتکارات کارگران نشان می‌دهد که مدل سنتی «پیمانکار مستقل بدون مسئولیت زیاد» دیگر ادامه نمی‌یابد و مسیر به سوی مدلی متعادل‌تر و پایدارتر در حال شکل‌گیری است.
این روند همچنین نشان‌دهنده شکل‌گیری یک فرهنگ نوین در میان کارگران گیگ است؛ جایی که نه‌تنها کارگران به دنبال حفظ حقوق خود هستند، بلکه فعالانه در طراحی و اصلاح قواعد بازی شرکت می‌کنند. کارگران با اشتراک‌گذاری داده‌ها و تجربه‌های روزمره، شبکه‌ای از اطلاعات جمعی ایجاد کرده‌اند که می‌تواند برای مطالبه دستمزد منصفانه، شرایط کاری بهتر و حتی بازتعریف چارچوب‌های قانونی مورد استفاده قرار گیرد.