سایه محدودیت انرژی بر صنایع بزرگ
حمیدرضا بیاتی‌نیا کاشانی روزنامه نگار
با نزدیک شدن به فصل زمستان، سایه کمبود انرژی بار دیگر بر سر صنایع بزرگ کشور سنگینی می‌کند. همچنین نگرانی‌ها از تکرار تجربه سال گذشته که هم‌زمانی محدودیت گاز و برق تولید واحدهای صنعتی را کاهش داد، افزایش یافته است. سال گذشته، توقف و کاهش تولید در سه صنعت کلیدی فولاد، سیمان و پتروشیمی به دلیل کمبود منابع انرژی، به یکی از چالش‌های جدی اقتصاد کشور تبدیل شد و اثرات آن نه‌تنها بر زنجیره تولید و صادرات، بلکه بر اشتغال و بازار داخلی محصولات صنعتی نیز قابل مشاهده بود. این سه صنعت که به عنوان موتور محرک اقتصاد ملی شناخته می‌شوند، بیشترین وابستگی را به انرژی دارند و کوچک‌ترین اختلال در تأمین برق یا گاز می‌تواند روند تولید را با اختلال جدی مواجه کند. به همین دلیل، حتی با وعده‌های مسئولان برای مدیریت بهتر مصرف و برنامه‌ریزی‌های انجام شده، نگرانی‌ها در میان مدیران و هلدینگ‌های بزرگ از جمله شستا که حضور گسترده‌ای در این حوزه‌ها دارند، به شدت محسوس است.
معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت نیز اعلام کرد که احتمال بروز محدودیت گاز برای صنایع در زمستان امسال وجود دارد؛ هرچند برخلاف سال گذشته، بحران یا خاموشی گسترده برق پیش‌بینی نمی‌شود. او با اشاره به افزایش ذخایر سوخت نیروگاه‌ها و برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته، وضعیت انرژی کشور را امسال قابل کنترل دانست، اما هشدار داد که محدودیت گاز مشابه زمستان گذشته همچنان ممکن است رخ دهد. سعید شجاعی با بیان اینکه «پیش‌بینی دقیق وضعیت گاز در شرایط فعلی امکان‌پذیر نیست»، افزود که «بر اساس شرایط موجود، برخی محدودیت‌ها برای صنایع اجتناب‌ناپذیر خواهد بود». او در ادامه تأکید کرد که با توجه به افزایش مصرف خانگی در روزهای سرد، سهم گاز صنعتی احتمالاً کاهش می‌یابد و صنایع بزرگ باید خود را برای شرایطی مشابه سال گذشته آماده کنند.
این وضعیت، ضرورت برنامه‌ریزی دقیق، بهینه‌سازی مصرف انرژی و بهره‌گیری از راهکارهای هوشمندانه را برای صنایع پرمصرف بیش از پیش آشکار می‌کند. از افزایش بهره‌وری تجهیزات گرفته تا مدیریت سوخت و تنوع‌بخشی به منابع انرژی، همه ابزارهایی هستند که می‌توانند فشار احتمالی محدودیت‌های زمستانی را کاهش دهند و مسیر پایداری تولید را در این فصل دشوار هموار کنند. زمستان پیش‌رو، آزمونی دیگر برای توانمندی صنایع و سیاستگذاران انرژی کشور خواهد بود؛ تجربه‌ای که می‌تواند هم فرصت و هم چالشی جدی برای اقتصاد ملی باشد.
تجربه سال گذشته صنایع
زمستان گذشته، وقتی سرمای خانه‌ها مصرف گاز را بالا برد، صنایع بزرگ کشور زیر فشار محدودیت انرژی قرار گرفتند. دولت برای تأمین نیاز خانگی ناچار شد سهم کارخانه‌ها را کاهش دهد و نتیجه، توقف بخشی از تولید و صادرات فولاد، سیمان و پتروشیمی بود. این توقف نه‌تنها به خسارت مالی برای صنایع انجامید، بلکه بازار داخلی را هم تحت تأثیر قرار داد و قیمت محصولات ساختمانی و عمرانی را بالا برد. این در حالی است که امسال وعده داده شد با تقویت ذخایر سوخت نیروگاه‌ها، نوسازی تجهیزات گازرسانی و مدیریت مصرف خانگی، شدت محدودیت‌ها کمتر شود. در کنار آن، طرح‌هایی برای افزایش راندمان انرژی و بهره‌گیری از سوخت جایگزین در صنایع در دستور کار قرار گرفته است. با این حال، کارشناسان هشدار می‌دهند ناترازی میان تولید و مصرف گاز همچنان احتمال تکرار محدودیت‌ها را افزایش می‌دهد. سید محمد اتابک، وزیر صمت، نیز از احتمال کسری توزیع گاز در دی‌ماه خبر داده است. در چنین شرایطی، صنایع بزرگ کشور باید با برنامه‌ریزی دقیق و ارتقای بهره‌وری انرژی خود را برای زمستان آماده کنند. نقش هلدینگ‌های مادر مانند شستا حیاتی است؛ حضور هم‌زمان در صنایع فولاد، سیمان و پتروشیمی باعث می‌شود پیامدهای محدودیت انرژی مستقیماً بر عملکردشان اثر بگذارد. استفاده هوشمندانه از سوخت، فناوری‌های کم‌مصرف و تنوع‌بخشی به منابع انرژی می‌تواند فشار بحران احتمالی را کاهش دهد و مسیر تولید پایدار را حتی در سرمای زمستان هموار کند. زمستان پیش‌رو، آزمونی است برای مدیریت منابع و توانمندی صنایع در مواجهه با چالش انرژی.
تبعات محدودیت انرژی برای صنایع
مسعود دانشمند، کارشناس مسائل اقتصادی، در گفتگو با آتیه‌نو با تأکید بر اهمیت مدیریت انرژی در ماه‌های اخیر گفت که ناترازی میان تولید و مصرف برق به یکی از چالش‌های جدی اقتصاد کشور تبدیل شده است. او توضیح داد که با نزدیک شدن به فصل سرد، افزایش مصرف برق و گاز در بخش خانگی فشار قابل توجهی بر شبکه انرژی وارد می‌کند و این فشار احتمال محدودسازی یا قطع جریان انرژی در بخش صنعت را به شدت افزایش می‌دهد. به گفته او، دولت برای حفظ پایداری تأمین انرژی خانگی، اغلب ناچار می‌شود مصرف صنایع را کاهش دهد یا در مواردی به‌صورت موقت جریان برق و گاز کارخانه‌ها را قطع کند. این تصمیم هرچند از منظر مدیریت بحران در کوتاه‌مدت قابل درک است، اما در عمل پیامدهایی گسترده برای بخش تولید و اقتصاد کشور به همراه دارد.
دانشمند افزود که قطع برق و گاز صنایع پیامدهای متعددی دارد؛ از توقف ناگهانی خطوط تولید و از کار افتادن دستگاه‌ها گرفته تا کاهش بهره‌وری و خسارات مالی ناشی از خاموشی تجهیزات. در صنایع بزرگ و انرژی‌بر مانند فولاد، سیمان و پتروشیمی، هر ساعت توقف تولید به معنای زیان مالی قابل توجه و کاهش تولید ملی است. او در ادامه با اشاره به صنایع حساس‌تر مانند داروسازی و غذایی خاطرنشان کرد که حتی یک توقف کوتاه می‌تواند موجب از بین رفتن مواد اولیه یا محصولات نیمه‌ساخته و تحمیل خسارت‌های غیرقابل جبران شود.
این کارشناس اقتصادی تأکید کرد که تداوم این وضعیت بهره‌وری صنایع را کاهش داده و هزینه‌های تولید را به طور محسوس افزایش می‌دهد. کاهش ظرفیت تولید نیز به معنای افت توان رقابتی در بازارهای داخلی و خارجی است و بی‌ثباتی در تأمین انرژی باعث می‌شود بسیاری از سرمایه‌گذاران از ورود به بخش تولید خودداری کنند و منابع مالی خود را به سمت بازارهای غیرمولد هدایت کنند.
در واکنش به این چالش، احداث نیروگاه‌های خورشیدی در شهرک‌های صنعتی به عنوان یکی از راهکارهای اصلی دولت در دستور کار قرار گرفته است. هدف از این اقدام تأمین بخشی از انرژی مورد نیاز صنایع از منابع تجدیدپذیر و کاهش وابستگی آن‌ها به شبکه برق است. با این حال، روند اجرای این پروژه‌ها در نیمه نخست سال چندان رضایت‌بخش نبوده و با کندی پیش رفته است. دانشمند یادآور شد که تحریم‌ها و محدودیت‌های ارزی و بانکی، واردات پنل‌های خورشیدی، اینورترها و سایر تجهیزات لازم را دشوار کرده و بسیاری از شرکت‌های داخلی امکان خرید مستقیم از تولیدکنندگان خارجی را ندارند.
او افزود که مصرف برق کشور با رشد هفت تا هشت درصدی سالانه روبه‌روست، در حالی که نیروگاه‌های برق‌آبی، که بخش مهمی از تولید انرژی را تشکیل می‌دهند، با محدودیت جدی مواجه‌اند و سطح آب پشت سدها هنوز به حد مطلوب نرسیده است. بنابراین، بهره‌برداری کامل از این منابع فعلاً میسر نیست. سرمایه‌گذاری در ساخت نیروگاه‌های گازی نیز به دلیل زمان‌بر بودن، پاسخگوی نیاز فوری نیست. به همین دلیل، توسعه نیروگاه‌های خورشیدی به عنوان راهکاری سریع، اقتصادی و پایدار مطرح می‌شود. شهرهای آفتاب‌خیز کشور ظرفیت بالایی برای تولید برق خورشیدی دارند و استفاده از این منابع می‌تواند بخشی از کمبود برق را جبران کند؛ هرچند واردات تجهیزات مورد نیاز همچنان با دشواری مواجه و نیازمند چاره‌جویی فوری دولت است.
معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت نیز اعلام کرد که احتمال بروز محدودیت گاز برای صنایع در زمستان امسال وجود دارد؛ هرچند برخلاف سال گذشته، بحران یا خاموشی گسترده برق پیش‌بینی نمی‌شود. او با اشاره به افزایش ذخایر سوخت نیروگاه‌ها و برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته، وضعیت انرژی کشور را امسال قابل کنترل دانست، اما هشدار داد که محدودیت گاز مشابه زمستان گذشته همچنان ممکن است رخ دهد. سعید شجاعی با بیان اینکه «پیش‌بینی دقیق وضعیت گاز در شرایط فعلی امکان‌پذیر نیست»، افزود که «بر اساس شرایط موجود، برخی محدودیت‌ها برای صنایع اجتناب‌ناپذیر خواهد بود». او در ادامه تأکید کرد که با توجه به افزایش مصرف خانگی در روزهای سرد، سهم گاز صنعتی احتمالاً کاهش می‌یابد و صنایع بزرگ باید خود را برای شرایطی مشابه سال گذشته آماده کنند.
این وضعیت، ضرورت برنامه‌ریزی دقیق، بهینه‌سازی مصرف انرژی و بهره‌گیری از راهکارهای هوشمندانه را برای صنایع پرمصرف بیش از پیش آشکار می‌کند. از افزایش بهره‌وری تجهیزات گرفته تا مدیریت سوخت و تنوع‌بخشی به منابع انرژی، همه ابزارهایی هستند که می‌توانند فشار احتمالی محدودیت‌های زمستانی را کاهش دهند و مسیر پایداری تولید را در این فصل دشوار هموار کنند. زمستان پیش‌رو، آزمونی دیگر برای توانمندی صنایع و سیاستگذاران انرژی کشور خواهد بود؛ تجربه‌ای که می‌تواند هم فرصت و هم چالشی جدی برای اقتصاد ملی باشد.
تجربه سال گذشته صنایع
زمستان گذشته، وقتی سرمای خانه‌ها مصرف گاز را بالا برد، صنایع بزرگ کشور زیر فشار محدودیت انرژی قرار گرفتند. دولت برای تأمین نیاز خانگی ناچار شد سهم کارخانه‌ها را کاهش دهد و نتیجه، توقف بخشی از تولید و صادرات فولاد، سیمان و پتروشیمی بود. این توقف نه‌تنها به خسارت مالی برای صنایع انجامید، بلکه بازار داخلی را هم تحت تأثیر قرار داد و قیمت محصولات ساختمانی و عمرانی را بالا برد. این در حالی است که امسال وعده داده شد با تقویت ذخایر سوخت نیروگاه‌ها، نوسازی تجهیزات گازرسانی و مدیریت مصرف خانگی، شدت محدودیت‌ها کمتر شود. در کنار آن، طرح‌هایی برای افزایش راندمان انرژی و بهره‌گیری از سوخت جایگزین در صنایع در دستور کار قرار گرفته است. با این حال، کارشناسان هشدار می‌دهند ناترازی میان تولید و مصرف گاز همچنان احتمال تکرار محدودیت‌ها را افزایش می‌دهد. سید محمد اتابک، وزیر صمت، نیز از احتمال کسری توزیع گاز در دی‌ماه خبر داده است. در چنین شرایطی، صنایع بزرگ کشور باید با برنامه‌ریزی دقیق و ارتقای بهره‌وری انرژی خود را برای زمستان آماده کنند. نقش هلدینگ‌های مادر مانند شستا حیاتی است؛ حضور هم‌زمان در صنایع فولاد، سیمان و پتروشیمی باعث می‌شود پیامدهای محدودیت انرژی مستقیماً بر عملکردشان اثر بگذارد. استفاده هوشمندانه از سوخت، فناوری‌های کم‌مصرف و تنوع‌بخشی به منابع انرژی می‌تواند فشار بحران احتمالی را کاهش دهد و مسیر تولید پایدار را حتی در سرمای زمستان هموار کند. زمستان پیش‌رو، آزمونی است برای مدیریت منابع و توانمندی صنایع در مواجهه با چالش انرژی.
تبعات محدودیت انرژی برای صنایع
مسعود دانشمند، کارشناس مسائل اقتصادی، در گفتگو با آتیه‌نو با تأکید بر اهمیت مدیریت انرژی در ماه‌های اخیر گفت که ناترازی میان تولید و مصرف برق به یکی از چالش‌های جدی اقتصاد کشور تبدیل شده است. او توضیح داد که با نزدیک شدن به فصل سرد، افزایش مصرف برق و گاز در بخش خانگی فشار قابل توجهی بر شبکه انرژی وارد می‌کند و این فشار احتمال محدودسازی یا قطع جریان انرژی در بخش صنعت را به شدت افزایش می‌دهد. به گفته او، دولت برای حفظ پایداری تأمین انرژی خانگی، اغلب ناچار می‌شود مصرف صنایع را کاهش دهد یا در مواردی به‌صورت موقت جریان برق و گاز کارخانه‌ها را قطع کند. این تصمیم هرچند از منظر مدیریت بحران در کوتاه‌مدت قابل درک است، اما در عمل پیامدهایی گسترده برای بخش تولید و اقتصاد کشور به همراه دارد.
دانشمند افزود که قطع برق و گاز صنایع پیامدهای متعددی دارد؛ از توقف ناگهانی خطوط تولید و از کار افتادن دستگاه‌ها گرفته تا کاهش بهره‌وری و خسارات مالی ناشی از خاموشی تجهیزات. در صنایع بزرگ و انرژی‌بر مانند فولاد، سیمان و پتروشیمی، هر ساعت توقف تولید به معنای زیان مالی قابل توجه و کاهش تولید ملی است. او در ادامه با اشاره به صنایع حساس‌تر مانند داروسازی و غذایی خاطرنشان کرد که حتی یک توقف کوتاه می‌تواند موجب از بین رفتن مواد اولیه یا محصولات نیمه‌ساخته و تحمیل خسارت‌های غیرقابل جبران شود.
این کارشناس اقتصادی تأکید کرد که تداوم این وضعیت بهره‌وری صنایع را کاهش داده و هزینه‌های تولید را به طور محسوس افزایش می‌دهد. کاهش ظرفیت تولید نیز به معنای افت توان رقابتی در بازارهای داخلی و خارجی است و بی‌ثباتی در تأمین انرژی باعث می‌شود بسیاری از سرمایه‌گذاران از ورود به بخش تولید خودداری کنند و منابع مالی خود را به سمت بازارهای غیرمولد هدایت کنند.
در واکنش به این چالش، احداث نیروگاه‌های خورشیدی در شهرک‌های صنعتی به عنوان یکی از راهکارهای اصلی دولت در دستور کار قرار گرفته است. هدف از این اقدام تأمین بخشی از انرژی مورد نیاز صنایع از منابع تجدیدپذیر و کاهش وابستگی آن‌ها به شبکه برق است. با این حال، روند اجرای این پروژه‌ها در نیمه نخست سال چندان رضایت‌بخش نبوده و با کندی پیش رفته است. دانشمند یادآور شد که تحریم‌ها و محدودیت‌های ارزی و بانکی، واردات پنل‌های خورشیدی، اینورترها و سایر تجهیزات لازم را دشوار کرده و بسیاری از شرکت‌های داخلی امکان خرید مستقیم از تولیدکنندگان خارجی را ندارند.
او افزود که مصرف برق کشور با رشد هفت تا هشت درصدی سالانه روبه‌روست، در حالی که نیروگاه‌های برق‌آبی، که بخش مهمی از تولید انرژی را تشکیل می‌دهند، با محدودیت جدی مواجه‌اند و سطح آب پشت سدها هنوز به حد مطلوب نرسیده است. بنابراین، بهره‌برداری کامل از این منابع فعلاً میسر نیست. سرمایه‌گذاری در ساخت نیروگاه‌های گازی نیز به دلیل زمان‌بر بودن، پاسخگوی نیاز فوری نیست. به همین دلیل، توسعه نیروگاه‌های خورشیدی به عنوان راهکاری سریع، اقتصادی و پایدار مطرح می‌شود. شهرهای آفتاب‌خیز کشور ظرفیت بالایی برای تولید برق خورشیدی دارند و استفاده از این منابع می‌تواند بخشی از کمبود برق را جبران کند؛ هرچند واردات تجهیزات مورد نیاز همچنان با دشواری مواجه و نیازمند چاره‌جویی فوری دولت است.
ارسال دیدگاه
ضمیمه
تیتر خبرها
