چرخ اقتصاد روی لاستیک‌های داخلی می‌چرخد
رامین بیات روزنامه نگار
در پیچ‌وخم مسیر توسعه اقتصادی ایران، صنعت تایر و لاستیک، چون چراغی فروزان، راه را برای پیشرفت صنعتی روشن می‌کند. این صنعت که ریشه در نیازهای روزافزون بازار داخلی دارد، نه‌تنها پاسخگوی تقاضای فزاینده خودروسازان و مصرف‌کنندگان است، بلکه با چشمانی پرامید، افق‌های جهانی را نشانه گرفته است. هلدینگ سرمایه‌گذاری پتروشیمی شمال (تاپیکو)، با هدایت زیرمجموعه‌های خود -گروه صنعتی بارز، شرکت سرمایه‌گذاری و توسعه صنایع لاستیک، مجتمع صنایع لاستیک یزد، و ایران‌یاسا تایر و رابر- سهمی درخور از این بازار پویا را در اختیار دارد. در دو ماه نخست سال مالی ۱۴۰۴ (فروردین و اردیبهشت)، این مجموعه درآمدی بالغ بر ۴.۵ هزار میلیارد تومان (حدود ۹۰ میلیون دلار با نرخ ارز کنونی) به دست آورد؛ رقمی که نه‌تنها از انعطاف‌پذیری این صنعت حکایت دارد، بلکه عزم آن را برای تثبیت جایگاهش در اقتصاد ایران به نمایش می‌گذارد. اما این قصه، فراتر از اعداد و ارقام است؛ روایتی است از تلاش برای خودکفایی، نوآوری در سایه محدودیت‌ها و رقابتی نفس‌گیر در بازارهای داخلی و خارجی.
صنعت تایر ایران در بستری از چالش‌های کلان اقتصادی—از تورم و نوسانات ارزی گرفته تا تحریم‌های بین‌المللی—رشد کرده است. این صنعت، با تکیه بر فناوری‌های بومی و مدیریت هوشمند، توانسته چرخ‌های تولید را به حرکت درآورد. اما پرسش اینجاست: آیا این موفقیت‌ها می‌توانند به دروازه‌های بازارهای جهانی راه یابند، یا تنها در مرزهای داخلی محصور خواهند ماند؟
گروه صنعتی بارز، پرچمدار فروش داخلی
در میان ستارگان آسمان صنعت تایر ایران، گروه صنعتی بارز، با نماد بورسی «پکرمان»، چون خورشیدی درخشان می‌درخشد. این شرکت، با سرمایه ثبت‌شده ۱,۳۹۶ میلیارد تومانی، در تولید تایرهای رادیال، بایاس، و تیوب پیشتاز است و محصولاتی تولید می‌کند که هم در بازار داخلی و هم، هرچند محدود، در بازارهای صادراتی عرضه می‌شوند. گزارش‌های سامانه کدال، چون آینه‌ای شفاف، عملکرد این شرکت را در اردیبهشت ۱۴۰۴ به تصویر می‌کشند: فروش ۱,۴۹۲ میلیارد تومانی که نسبت به فروردین همان سال، جهشی ۶۴ درصدی (معادل ۵۸۲ میلیارد تومان) را رقم زده است. این رشد، نشان‌دهنده تقاضای فزاینده در بازار داخلی است، اما سایه‌ای از چالش نیز به چشم می‌خورد: از کل فروش اردیبهشت، تنها ۱۳ میلیارد تومان به صادرات اختصاص یافته، سهمی ناچیز که حکایت از راهی پرپیچ‌وخم برای جهانی‌شدن دارد.
در مجموع دو ماهه نخست ۱۴۰۴، فروش بارز به ۲,۴۰۲ میلیارد تومان رسید، رشدی ۳۶ درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل. تایرهای رادیال، چون قلب تپنده سبد محصولات این شرکت، اصلی‌ترین موتور محرک این رشد بوده‌اند. میانگین فروش ماهانه تا پایان اردیبهشت، ۱,۲۰۱ میلیارد تومان بود و عملکرد این ماه، با ۲۴ درصد افزایش نسبت به میانگین، نشان‌دهنده شتاب گرفتن چرخ‌های فروش است. نگاهی به گذشته نیز این روند را تأیید می‌کند: فروش ۱۲ ماهه سال ۱۴۰۳ به ۱۳,۴۶۰ میلیارد تومان رسید، با افزایش ۳۳ درصدی نسبت به ۱۴۰۲. اما صادرات ۲۰ میلیارد تومانی در دو ماهه ۱۴۰۴، چون زنگ هشداری، ضرورت توجه به بازارهای بین‌المللی را گوشزد می‌کند.
این موفقیت‌ها، در بستری از تورم فزاینده و افزایش هزینه‌های تولید به دست آمده‌اند. بارز، با بهره‌گیری از فناوری‌های نوین و مدیریت هوشمند هزینه‌ها، توانست حاشیه سود خود را حفظ کند. اما برای تداوم این مسیر، گشودن دروازه‌های صادراتی ضروری است. رقابت در بازارهای جهانی، نیازمند ارتقای استانداردها، برندسازی و سرمایه‌گذاری در بازاریابی است چالش‌هایی که بارز باید با شجاعت به مصاف آن‌ها برود.
نخ تایر صبای زنجان، حلقه کلیدی در زنجیره ارزش
در زنجیره ارزش صنعت تایر، شرکت سرمایه‌گذاری و توسعه صنایع لاستیک (نخ تایر صبای زنجان) با نماد «پتوسعه» نقشی بی‌بدیل ایفا می‌کند. این شرکت که در آستانه عرضه اولیه سهام در بورس است، با ظرفیت تولید بیش از ۲۰ هزار تن منسوجات استخوان‌بندی تایر و سیم استیل کورد، بزرگ‌ترین تولیدکننده مواد اولیه تایر در ایران به شمار می‌رود. مدیرعامل شرکت، عرضه اولیه را «گامی به سوی شفافیت مالی» خواند؛ گویی پتوسعه، با ورود به بازار سرمایه، پرده از رازهای موفقیت خود برمی‌دارد.
نخ تایر صبا، با اجرای فاز اول پروژه استیل کورد در سال ۱۴۰۱، تولید سیم‌های PCR (مختص تایرهای رادیال سبک) را آغاز کرد. اکنون، با برنامه‌ریزی برای احداث فاز بالادست (Brass-Plaited) و خط تولید سیم‌های TBR (مختص تایرهای سنگین)، در پی تکمیل زنجیره ارزش است. این طرح، ظرفیت تولید استیل کورد را به ۲۰ هزار تن در سال افزایش خواهد داد، تحولی که می‌تواند این شرکت را به قله‌های جدیدی از موفقیت برساند. اما این تحول، نیازمند سرمایه‌گذاری‌های کلان و مدیریت ریسک‌های مالی است، به‌ویژه در شرایطی که نوسانات ارزی و تحریم‌ها سایه سنگینی بر اقتصاد ایران انداخته‌اند.
در دو ماهه نخست ۱۴۰۴، درآمد پتوسعه به ۵۵۳ میلیارد تومان رسید، که ۲۷۸ میلیارد تومان آن در اردیبهشت محقق شد. فروش محصولات نایلونی و پلی‌استری، با ۳۱۴ میلیارد تومان، ستون اصلی درآمد این ماه بود. تولید ۷۹۲ هزار کیلوگرم و فروش ۷۱۶ هزار کیلوگرم از این محصولات، نشان‌دهنده کارایی بالای خطوط تولید است. صورت‌های مالی سال ۱۴۰۳ نیز از رشد ۳۲ درصدی درآمد عملیاتی (۳,۱۳۰ میلیارد تومان) حکایت دارد، هرچند افزایش ۴۰ درصدی بهای تمام‌شده، سود ناخالص را به ۸۰۴ میلیارد تومان محدود کرد. سود خالص ۴۸۲ میلیارد تومانی، با رشد ۱۸ درصدی، نشان‌دهنده مدیریت کارآمد در برابر فشارهای اقتصادی است.
ورود پتوسعه به بورس، فرصتی برای جذب سرمایه و تسریع طرح‌های توسعه‌ای است. اما این شفافیت، آیا می‌تواند اعتماد سرمایه‌گذاران خارجی را نیز جلب کند؟ در جهانی که رقابت در زنجیره تأمین تایر روزبه‌روز تنگ‌تر می‌شود، پتوسعه باید با نوآوری و چابکی، جایگاه خود را تثبیت کند.
لاستیک یزد، رکوردشکنی در سایه تقاضای داخلی
مجتمع صنایع لاستیک یزد، با نماد «پیزد»، چون ستاره‌ای درخشان در آسمان صنعت تایر ایران می‌درخشد. این شرکت، با سرمایه ۲۴۶ میلیارد تومانی، در سال ۱۴۰۳ سود خالص خود را به ۶۳۳ میلیارد تومان رساند، رشدی ۳۱ درصدی. درآمد عملیاتی ۴,۹۹۴ میلیارد تومانی، با جهشی ۱۲۵ درصدی، و سود ناخالص ۱,۰۴۵ میلیارد تومانی، با رشد ۴۱ درصدی، نشان‌دهنده بهره‌وری بالای این شرکت است.
اردیبهشت ۱۴۰۴، نقطه‌عطفی در تاریخ لاستیک یزد بود: فروش ۸۴۶ میلیارد تومانی، رشدی ۱۲۶ درصدی نسبت به سال قبل که بالاترین رقم فروش ماهانه این شرکت را رقم زد. مجموع فروش دو ماهه به ۱,۱۱۹ میلیارد تومان رسید، با رشد ۱۱۷ درصدی که تنها ۲۶ میلیارد تومان آن از صادرات بود. این ارقام، حکایت از جهش تقاضای داخلی و پتانسیل نهفته در بازارهای خارجی دارد. اما برای بهره‌برداری از این پتانسیل، لاستیک یزد باید استراتژی‌های صادراتی خود را بازنگری کند و با برندسازی قوی‌تر، در بازارهای منطقه‌ای نفوذ کند.
ایران‌یاسا، گام‌های استوار به سوی جهانی‌شدن
شرکت ایران‌یاسا تایر و رابر، با نماد «پاسا»، با سرمایه ۱۹۰ میلیارد تومانی، در سال ۱۴۰۳ درآمدی ۳,۰۸۳ میلیارد تومانی ثبت کرد، رشدی ۲۵ درصدی. سود خالص ۴۸۵ میلیارد تومانی، با جهش ۳۱ درصدی، بازدهی ۲,۵۵۵ ریالی برای هر سهم را به ارمغان آورد. در دو ماهه ۱۴۰۴، فروش ۵۱۹ میلیارد تومانی، با رشد ۴۱ درصدی و صادرات ۶۰ میلیارد تومانی در اردیبهشت، نشان‌دهنده عزم این شرکت برای حضور در بازارهای جهانی است. ایران‌یاسا در مقایسه با دیگر زیرمجموعه‌های تاپیکو، گام‌های محتاطانه، اما معناداری در صادرات برداشته، اما همچنان راه درازی در پیش دارد.
زمینه‌های کلان؛ صنعت تایر در آیینه اقتصاد ایران
صنعت تایر ایران، در بستری از چالش‌های کلان اقتصادی رشد کرده است. تورم مزمن، که در سال‌های اخیر گاه به بالای ۴۰ درصد رسیده، هزینه‌های تولید را به شدت افزایش داده است. نوسانات ارزی نیز دسترسی به مواد اولیه وارداتی و تجهیزات پیشرفته را دشوار کرده است. تحریم‌های بین‌المللی، به‌ویژه محدودیت‌های بانکی، راه صادرات را ناهموار ساخته‌اند. با این حال، این صنعت با تکیه بر توان داخلی، توانسته خود را سرپا نگه دارد. خودکفایی در تولید برخی مواد اولیه، مانند منسوجات تایر توسط نخ تایر صبا، نمونه‌ای از این انعطاف‌پذیری است.
در مقایسه با بازارهای جهانی، ایران سهمی ناچیز از تجارت تایر دارد. بازار جهانی تایر، که در سال ۲۰۲۴ ارزشی حدود ۲۵۰ میلیارد دلار داشت، تحت سلطه غول‌هایی نظیر میشلن، بریجستون، و گودیر است. ایران، با تولید سالانه حدود ۲۵۰هزار تن تایر، کمتر از ۱ درصد از این بازار را در اختیار دارد. اما پتانسیل‌های منطقه‌ای، به‌ویژه در کشورهای همسایه مانند عراق، افغانستان، و ترکیه، فرصت‌هایی بکر برای رشد صادرات فراهم می‌کنند.
معضل تحریم‌ها و عدم صادرات
صنعت تایر ایران در حالی موفقیت‌های خود را جشن می‌گیرد که با موانعی جدی روبه‌روست. صادرات، چون گوهری کمیاب، همچنان سهمی ناچیز از درآمد شرکت‌ها دارد. برای فتح بازارهای بین‌المللی، سرمایه‌گذاری در برندسازی، ارتقای استانداردهای جهانی و دیپلماسی اقتصادی ضروری است. دولت نیز می‌تواند با سیاست‌گذاری مناسب—از جمله کاهش مالیات‌های صادراتی، تسهیل دسترسی به ارز، و انعقاد توافق‌نامه‌های تجاری—راه را برای جهانی‌شدن این صنعت هموار کند.
از سوی دیگر، نوآوری‌های فناورانه، مانند تولید تایرهای سبز (کم‌مصرف و دوستدار محیط‌زیست)، می‌توانند ایران را در بازارهای جهانی متمایز کنند. سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه، به‌ویژه در زمینه مواد اولیه پایدار، می‌تواند هزینه‌های تولید را کاهش دهد و جذابیت محصولات ایرانی را افزایش دهد.
آینده‌ای روشن در گرو همت و دوراندیشی
صنعت تایر ایران با تکیه بر توان داخلی و نوآوری در مسیر شکوفایی گام برمی‌دارد. تاپیکو و زیرمجموعه‌های آن، با درآمد ۴.۵ همتی در دو ماهه ۱۴۰۴، نشان داده‌اند که می‌توانند در برابر توفان‌های اقتصادی ایستادگی کنند. اما برای رسیدن به قله‌های جهانی، باید از تکیه بر بازار داخلی فراتر رفت و با جرأت و دوراندیشی به سوی بازارهای بین‌المللی گام برداشت. این صنعت، چون کشتی‌ای در دریای پرتلاطم اقتصاد جهانی، نیازمند ناخدایی هوشیار و خدمه‌ای کارآزموده است. اما آیا چرخ‌های این صنعت خواهند توانست در جاده‌های جهانی به حرکت درآیند؟ آینده، پاسخ این پرسش را روشن خواهد کرد.
صنعت تایر ایران در بستری از چالش‌های کلان اقتصادی—از تورم و نوسانات ارزی گرفته تا تحریم‌های بین‌المللی—رشد کرده است. این صنعت، با تکیه بر فناوری‌های بومی و مدیریت هوشمند، توانسته چرخ‌های تولید را به حرکت درآورد. اما پرسش اینجاست: آیا این موفقیت‌ها می‌توانند به دروازه‌های بازارهای جهانی راه یابند، یا تنها در مرزهای داخلی محصور خواهند ماند؟
گروه صنعتی بارز، پرچمدار فروش داخلی
در میان ستارگان آسمان صنعت تایر ایران، گروه صنعتی بارز، با نماد بورسی «پکرمان»، چون خورشیدی درخشان می‌درخشد. این شرکت، با سرمایه ثبت‌شده ۱,۳۹۶ میلیارد تومانی، در تولید تایرهای رادیال، بایاس، و تیوب پیشتاز است و محصولاتی تولید می‌کند که هم در بازار داخلی و هم، هرچند محدود، در بازارهای صادراتی عرضه می‌شوند. گزارش‌های سامانه کدال، چون آینه‌ای شفاف، عملکرد این شرکت را در اردیبهشت ۱۴۰۴ به تصویر می‌کشند: فروش ۱,۴۹۲ میلیارد تومانی که نسبت به فروردین همان سال، جهشی ۶۴ درصدی (معادل ۵۸۲ میلیارد تومان) را رقم زده است. این رشد، نشان‌دهنده تقاضای فزاینده در بازار داخلی است، اما سایه‌ای از چالش نیز به چشم می‌خورد: از کل فروش اردیبهشت، تنها ۱۳ میلیارد تومان به صادرات اختصاص یافته، سهمی ناچیز که حکایت از راهی پرپیچ‌وخم برای جهانی‌شدن دارد.
در مجموع دو ماهه نخست ۱۴۰۴، فروش بارز به ۲,۴۰۲ میلیارد تومان رسید، رشدی ۳۶ درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل. تایرهای رادیال، چون قلب تپنده سبد محصولات این شرکت، اصلی‌ترین موتور محرک این رشد بوده‌اند. میانگین فروش ماهانه تا پایان اردیبهشت، ۱,۲۰۱ میلیارد تومان بود و عملکرد این ماه، با ۲۴ درصد افزایش نسبت به میانگین، نشان‌دهنده شتاب گرفتن چرخ‌های فروش است. نگاهی به گذشته نیز این روند را تأیید می‌کند: فروش ۱۲ ماهه سال ۱۴۰۳ به ۱۳,۴۶۰ میلیارد تومان رسید، با افزایش ۳۳ درصدی نسبت به ۱۴۰۲. اما صادرات ۲۰ میلیارد تومانی در دو ماهه ۱۴۰۴، چون زنگ هشداری، ضرورت توجه به بازارهای بین‌المللی را گوشزد می‌کند.
این موفقیت‌ها، در بستری از تورم فزاینده و افزایش هزینه‌های تولید به دست آمده‌اند. بارز، با بهره‌گیری از فناوری‌های نوین و مدیریت هوشمند هزینه‌ها، توانست حاشیه سود خود را حفظ کند. اما برای تداوم این مسیر، گشودن دروازه‌های صادراتی ضروری است. رقابت در بازارهای جهانی، نیازمند ارتقای استانداردها، برندسازی و سرمایه‌گذاری در بازاریابی است چالش‌هایی که بارز باید با شجاعت به مصاف آن‌ها برود.
نخ تایر صبای زنجان، حلقه کلیدی در زنجیره ارزش
در زنجیره ارزش صنعت تایر، شرکت سرمایه‌گذاری و توسعه صنایع لاستیک (نخ تایر صبای زنجان) با نماد «پتوسعه» نقشی بی‌بدیل ایفا می‌کند. این شرکت که در آستانه عرضه اولیه سهام در بورس است، با ظرفیت تولید بیش از ۲۰ هزار تن منسوجات استخوان‌بندی تایر و سیم استیل کورد، بزرگ‌ترین تولیدکننده مواد اولیه تایر در ایران به شمار می‌رود. مدیرعامل شرکت، عرضه اولیه را «گامی به سوی شفافیت مالی» خواند؛ گویی پتوسعه، با ورود به بازار سرمایه، پرده از رازهای موفقیت خود برمی‌دارد.
نخ تایر صبا، با اجرای فاز اول پروژه استیل کورد در سال ۱۴۰۱، تولید سیم‌های PCR (مختص تایرهای رادیال سبک) را آغاز کرد. اکنون، با برنامه‌ریزی برای احداث فاز بالادست (Brass-Plaited) و خط تولید سیم‌های TBR (مختص تایرهای سنگین)، در پی تکمیل زنجیره ارزش است. این طرح، ظرفیت تولید استیل کورد را به ۲۰ هزار تن در سال افزایش خواهد داد، تحولی که می‌تواند این شرکت را به قله‌های جدیدی از موفقیت برساند. اما این تحول، نیازمند سرمایه‌گذاری‌های کلان و مدیریت ریسک‌های مالی است، به‌ویژه در شرایطی که نوسانات ارزی و تحریم‌ها سایه سنگینی بر اقتصاد ایران انداخته‌اند.
در دو ماهه نخست ۱۴۰۴، درآمد پتوسعه به ۵۵۳ میلیارد تومان رسید، که ۲۷۸ میلیارد تومان آن در اردیبهشت محقق شد. فروش محصولات نایلونی و پلی‌استری، با ۳۱۴ میلیارد تومان، ستون اصلی درآمد این ماه بود. تولید ۷۹۲ هزار کیلوگرم و فروش ۷۱۶ هزار کیلوگرم از این محصولات، نشان‌دهنده کارایی بالای خطوط تولید است. صورت‌های مالی سال ۱۴۰۳ نیز از رشد ۳۲ درصدی درآمد عملیاتی (۳,۱۳۰ میلیارد تومان) حکایت دارد، هرچند افزایش ۴۰ درصدی بهای تمام‌شده، سود ناخالص را به ۸۰۴ میلیارد تومان محدود کرد. سود خالص ۴۸۲ میلیارد تومانی، با رشد ۱۸ درصدی، نشان‌دهنده مدیریت کارآمد در برابر فشارهای اقتصادی است.
ورود پتوسعه به بورس، فرصتی برای جذب سرمایه و تسریع طرح‌های توسعه‌ای است. اما این شفافیت، آیا می‌تواند اعتماد سرمایه‌گذاران خارجی را نیز جلب کند؟ در جهانی که رقابت در زنجیره تأمین تایر روزبه‌روز تنگ‌تر می‌شود، پتوسعه باید با نوآوری و چابکی، جایگاه خود را تثبیت کند.
لاستیک یزد، رکوردشکنی در سایه تقاضای داخلی
مجتمع صنایع لاستیک یزد، با نماد «پیزد»، چون ستاره‌ای درخشان در آسمان صنعت تایر ایران می‌درخشد. این شرکت، با سرمایه ۲۴۶ میلیارد تومانی، در سال ۱۴۰۳ سود خالص خود را به ۶۳۳ میلیارد تومان رساند، رشدی ۳۱ درصدی. درآمد عملیاتی ۴,۹۹۴ میلیارد تومانی، با جهشی ۱۲۵ درصدی، و سود ناخالص ۱,۰۴۵ میلیارد تومانی، با رشد ۴۱ درصدی، نشان‌دهنده بهره‌وری بالای این شرکت است.
اردیبهشت ۱۴۰۴، نقطه‌عطفی در تاریخ لاستیک یزد بود: فروش ۸۴۶ میلیارد تومانی، رشدی ۱۲۶ درصدی نسبت به سال قبل که بالاترین رقم فروش ماهانه این شرکت را رقم زد. مجموع فروش دو ماهه به ۱,۱۱۹ میلیارد تومان رسید، با رشد ۱۱۷ درصدی که تنها ۲۶ میلیارد تومان آن از صادرات بود. این ارقام، حکایت از جهش تقاضای داخلی و پتانسیل نهفته در بازارهای خارجی دارد. اما برای بهره‌برداری از این پتانسیل، لاستیک یزد باید استراتژی‌های صادراتی خود را بازنگری کند و با برندسازی قوی‌تر، در بازارهای منطقه‌ای نفوذ کند.
ایران‌یاسا، گام‌های استوار به سوی جهانی‌شدن
شرکت ایران‌یاسا تایر و رابر، با نماد «پاسا»، با سرمایه ۱۹۰ میلیارد تومانی، در سال ۱۴۰۳ درآمدی ۳,۰۸۳ میلیارد تومانی ثبت کرد، رشدی ۲۵ درصدی. سود خالص ۴۸۵ میلیارد تومانی، با جهش ۳۱ درصدی، بازدهی ۲,۵۵۵ ریالی برای هر سهم را به ارمغان آورد. در دو ماهه ۱۴۰۴، فروش ۵۱۹ میلیارد تومانی، با رشد ۴۱ درصدی و صادرات ۶۰ میلیارد تومانی در اردیبهشت، نشان‌دهنده عزم این شرکت برای حضور در بازارهای جهانی است. ایران‌یاسا در مقایسه با دیگر زیرمجموعه‌های تاپیکو، گام‌های محتاطانه، اما معناداری در صادرات برداشته، اما همچنان راه درازی در پیش دارد.
زمینه‌های کلان؛ صنعت تایر در آیینه اقتصاد ایران
صنعت تایر ایران، در بستری از چالش‌های کلان اقتصادی رشد کرده است. تورم مزمن، که در سال‌های اخیر گاه به بالای ۴۰ درصد رسیده، هزینه‌های تولید را به شدت افزایش داده است. نوسانات ارزی نیز دسترسی به مواد اولیه وارداتی و تجهیزات پیشرفته را دشوار کرده است. تحریم‌های بین‌المللی، به‌ویژه محدودیت‌های بانکی، راه صادرات را ناهموار ساخته‌اند. با این حال، این صنعت با تکیه بر توان داخلی، توانسته خود را سرپا نگه دارد. خودکفایی در تولید برخی مواد اولیه، مانند منسوجات تایر توسط نخ تایر صبا، نمونه‌ای از این انعطاف‌پذیری است.
در مقایسه با بازارهای جهانی، ایران سهمی ناچیز از تجارت تایر دارد. بازار جهانی تایر، که در سال ۲۰۲۴ ارزشی حدود ۲۵۰ میلیارد دلار داشت، تحت سلطه غول‌هایی نظیر میشلن، بریجستون، و گودیر است. ایران، با تولید سالانه حدود ۲۵۰هزار تن تایر، کمتر از ۱ درصد از این بازار را در اختیار دارد. اما پتانسیل‌های منطقه‌ای، به‌ویژه در کشورهای همسایه مانند عراق، افغانستان، و ترکیه، فرصت‌هایی بکر برای رشد صادرات فراهم می‌کنند.
معضل تحریم‌ها و عدم صادرات
صنعت تایر ایران در حالی موفقیت‌های خود را جشن می‌گیرد که با موانعی جدی روبه‌روست. صادرات، چون گوهری کمیاب، همچنان سهمی ناچیز از درآمد شرکت‌ها دارد. برای فتح بازارهای بین‌المللی، سرمایه‌گذاری در برندسازی، ارتقای استانداردهای جهانی و دیپلماسی اقتصادی ضروری است. دولت نیز می‌تواند با سیاست‌گذاری مناسب—از جمله کاهش مالیات‌های صادراتی، تسهیل دسترسی به ارز، و انعقاد توافق‌نامه‌های تجاری—راه را برای جهانی‌شدن این صنعت هموار کند.
از سوی دیگر، نوآوری‌های فناورانه، مانند تولید تایرهای سبز (کم‌مصرف و دوستدار محیط‌زیست)، می‌توانند ایران را در بازارهای جهانی متمایز کنند. سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه، به‌ویژه در زمینه مواد اولیه پایدار، می‌تواند هزینه‌های تولید را کاهش دهد و جذابیت محصولات ایرانی را افزایش دهد.
آینده‌ای روشن در گرو همت و دوراندیشی
صنعت تایر ایران با تکیه بر توان داخلی و نوآوری در مسیر شکوفایی گام برمی‌دارد. تاپیکو و زیرمجموعه‌های آن، با درآمد ۴.۵ همتی در دو ماهه ۱۴۰۴، نشان داده‌اند که می‌توانند در برابر توفان‌های اقتصادی ایستادگی کنند. اما برای رسیدن به قله‌های جهانی، باید از تکیه بر بازار داخلی فراتر رفت و با جرأت و دوراندیشی به سوی بازارهای بین‌المللی گام برداشت. این صنعت، چون کشتی‌ای در دریای پرتلاطم اقتصاد جهانی، نیازمند ناخدایی هوشیار و خدمه‌ای کارآزموده است. اما آیا چرخ‌های این صنعت خواهند توانست در جاده‌های جهانی به حرکت درآیند؟ آینده، پاسخ این پرسش را روشن خواهد کرد.