قطعی برق تهدید سودآوری صنایع
احسان فدایی کارشناس بازار سرمایه
فعالیت شرکت‌های صنعتی ایران در سال‌های اخیر با دو چالش اصلی ناترازی ارزی و انرژی مواجه بوده که تأثیر مستقیمی بر روند تولید و سودآوری آنها گذاشته است. از یک سو، تأخیرهای طولانی در تخصیص ارز و مشکلات گمرکی باعث ایجاد انتظارات تورمی نامتناسب با واقعیت اقتصادی شده و برنامه‌ریزی میان‌مدت و بلندمدت تولیدکنندگان را مختل کرده و از سوی دیگر، قطعی‌های مکرر برق از زمستان گذشته، روند تولید را به شدت تحت فشار قرار داده است.
این اختلال‌ها موجب شده شرکت‌ها برای تأمین هزینه‌های جاری، از سرمایه در گردش خود استفاده کنند یا به گرفتن تسهیلات بانکی روی بیاورند که در نهایت هزینه تمام‌شده محصولات را افزایش داده و حاشیه سود را کاهش می‌دهد.
کاهش ثبات اقتصادی و افزایش تورم باعث کاهش تمایل مصرف‌کنندگان به خرید کالاهای سرمایه‌ای شده و رکود تورمی را تشدید کرده است. در حالی که کالاهای مصرفی سریع‌المصرف (FMCG) کمتر تحت تأثیر این شرایط قرار دارند، تولیدکنندگان کالاهای سرمایه‌ای با کاهش تقاضا و ثبت زیان در صورت‌های مالی مواجه شده‌اند.
این وضعیت، تهدیدی جدی برای آینده شرکت‌های بورسی به حساب می‌آید و فشار مضاعفی بر بخش صنعتی وارد می‌کند. به همین دلیل، کنترل این روند و یافتن راهکارهایی برای افزایش تقاضا و کاهش هزینه‌های تولید از ضرورت‌های فعلی اقتصاد کشور است.
مشکلات صنایع فقط به قطعی برق محدود نمی‌شود، بلکه فرآیند تولید با موانع گسترده‌ای همراه است. از ثبت سفارش مواد اولیه تا حمل‌ونقل تحت تحریم‌ها، ورود به گمرک و تخصیص ارز، هر مرحله دارای پیچیدگی‌ها و تأخیرهای قابل توجه است. پس از عبور از این مراحل دشوار، خطوط تولید نیز با قطعی‌های مکرر برق و تعطیلی‌های غیررسمی مواجه می‌شوند که باعث افزایش چشمگیر هزینه‌ها و کاهش کارایی می‌شود. این وضعیت باعث شده بسیاری از شرکت‌ها به سختی بتوانند تولید خود را حفظ کنند و در نتیجه سودآوری آنان به شدت کاهش یابد.
بحران ناترازی انرژی در کشور ریشه در سیاست‌گذاری‌های نادرست، از جمله قیمت‌گذاری دستوری و پرداخت نشدن به موقع مطالبات نیروگاه‌های خصوصی دارد که انگیزه سرمایه‌گذاری در بخش انرژی را کاهش داده است.
همچنین بهره‌وری پایین نیروگاه‌های سیکل ترکیبی، پرت بالای شبکه توزیع و کمبود منابع آبی، فشار مضاعفی بر تولید برق وارد کرده‌اند. با توجه به این محدودیت‌ها و تأثیر تحریم‌ها بر سرمایه‌گذاری خارجی، توسعه انرژی‌های نو و تجدیدپذیر به عنوان راهکاری کلیدی برای کاهش بحران انرژی و افزایش پایداری تولید در کشور باید در دستور کار قرار گیرد.