افزایش صادرات در زیرمجموعه دارویی شستا
رامین بیات روزنامه نگار
در شرایطی که اقتصاد ایران با مشکلات عدیدهای مانند محدودیتهای ارزی، فشار تحریمها و... مواجه است با این حال، هلدینگ دارویی شستا، تیپیکو، بهعنوان نمادی از نوآوری و استقامت قد علم کرده است. این مجموعه با دستاوردهای چشمگیر در تولید، فروش و صادرات، استانداردهای صنعت داروسازی را بازتعریف کرده و با تکیه بر فناوری پیشرفته و تخصص بومی، نهتنها نیازهای داخلی را تأمین کرده بلکه جایگاهی برجسته در بازارهای جهانی بهدست آورده است.
با وجود محدودیتهای ارزی، تحریمها و نوسانات اقتصادی، شرکتهای دارویی شستا در تیپیکو طی یک سال گذشته به دستاوردهای قابل توجهی در تولید، فروش و صادرات دارو دست یافتهاند. جهش فروش، گسترش بازارهای صادراتی و تولید داروهای پیشرفته و دانشبنیان، شستا را به یکی از بازیگران کلیدی صنعت داروسازی ایران تبدیل کرده است. گزارشهای مالی نشان میدهد این شرکتها نهتنها نیاز بازار داخلی را بهطور مؤثر تأمین کردهاند بلکه با حضور گستردهتر در بازارهای منطقهای و فرامنطقهای، سهمی قابل توجه در صادرات دارویی کشور کسب کردهاند. این رشد در حالی رخ داد که بسیاری از شرکتهای دارویی ایران با چالشهایی مانند تأمین مواد اولیه، هزینههای بالای تولید و رقابت نابرابر با محصولات خارجی مواجهاند. با این حال، شرکتهای تیپیکو با بهروزرسانی خط تولید، بهینهسازی فرایندها و بهرهگیری از ظرفیتهای تحقیق و توسعه، عملکردی فراتر از انتظارات به ثبت رساندند.
جهش فروش: موفقیت مالی
شرکتهای دارویی شستا در فروردین ۱۴۰۴ با ثبت رشدهای فروش چشمگیر، توانایی خود را در تأمین نیازهای داخلی و رقابت در بازارهای جهانی به نمایش گذاشتند. این موفقیت نتیجه بهبود فرایندهای تولید، تنوعبخشی به محصولات و استراتژیهای هوشمندانه بازاریابی بود که در شرایط تحریم، اهمیتی دوچندان یافت.
کارخانجات داروپخش در فروردین ۱۴۰۴ با فروش ۴ هزار میلیارد ریالی، رشد خیرهکننده ۲۴۳ درصدی نسبت به سال گذشته را ثبت کرد. این جهش از افزایش ظرفیت تولید و بهینهسازی عملیات نشأت گرفت و نویدبخش سالی موفق برای این شرکت است. مدیران داروپخش، تمرکز بر تأمین داروهای اساسی و گسترش بازار را عوامل اصلی این موفقیت دانستند. توفیقدارو نیز با رشد ۱۱۶ درصدی فروش ریالی در فروردین ۱۴۰۴، بار دیگر توانمندی خود را ثابت کرد. این شرکت با تلاش تیم تحقیقاتی و تعامل سازنده با مشتریان به این موفقیت دست یافت و برنامهریزی برای ثبت رکوردهای جدید را آغاز کرد.
همچنین داروسازی زهراوی با فروش ۸۷۷ میلیارد ریالی در فروردین ۱۴۰۴، رشد ۸۳ درصدی نسبت به ۴۷۷ میلیارد ریال سال قبل را تجربه کرد. این عملکرد نتیجه گسترش ظرفیت تولید و بهرهگیری از فرصتهای صادراتی بود که زهراوی را به یکی از پیشتازان صنعت داروسازی تبدیل کرد.
شرکت تولید مواد اولیه داروپخش (تماد)، بزرگترین تولیدکننده مواد مؤثره دارویی نارکوتیک و غیرنارکوتیک کشور، با فروش ۲۰۶ میلیارد تومانی در فروردین ۱۴۰۴، رشد ۹۳ درصدی را ثبت کرد. تماد با تأمین مواد اولیه برای سایر شرکتهای دارویی، نقش حیاتی در زنجیره تأمین ایفا میکند. شیریندارو با رشد ۸۴ درصدی فروش و تحقق ۱۱۶ درصدی بودجه فروش در سال ۱۴۰۳، به رتبه نخست در تحقق بودجه در تیپیکو دست یافت. این شرکت با تمرکز بر تولید گیاهان دارویی و عصاره شیرینبیان، بازار داخلی را تقویت کرد. داروسازی اکسیر، که در سال ۱۴۰۳ فروش خالص ۴.۲ همت (هزار میلیارد تومان) را ثبت کرده بود، برای سال ۱۴۰۴ هدفگذاری ۵.۸ همت را اعلام کرد. عاصم عبدالهپور، مدیرعامل اکسیر، بهروزرسانی تجهیزات و اجرای پروژههای جدید را عوامل این موفقیت دانست. ژلاتین کپسول ایران نیز با افزودن ۹۰۰ میلیون عدد پوکه کپسول به ظرفیت تولید و رشد ۳۸ درصدی فروش در سال ۱۴۰۳، به حاشیه سود خالص ۴۲ درصدی رسید. سید مظفر باقری، سرپرست مدیرعاملی، از برنامهریزی برای رقابت جهانی و تقویت تحقیق و توسعه خبر داد.
این رشد فروش نتیجه تمرکز شستا بر تولید داروهای جنریک بود که با قیمت پایینتر نسبت به داروهای برند، در بازارهای داخلی و بینالمللی مورد استقبال قرار گرفت. داروهای مرتبط با بیماریهای مزمن مانند سرطان، دیابت و بیماریهای قلبی، بخش عمده این فروش را تشکیل داد. گسترش روابط با بیمارستانها و مراکز بهداشتی و استفاده از فناوریهای نوین در تولید، تقاضا را افزایش داد و جایگاه این شرکتها را در بازار تقویت کرد.
توسعه صادرات: فتح بازارها
در حالی که تحریمها و محدودیتهای ارزی چالشهای بزرگی برای اقتصاد ایران ایجاد کرده، شرکتهای دارویی شستا با تمرکز بر صادرات، درآمد خود را افزایش داده و جایگاه صنعت داروسازی ایران را در بازارهای جهانی ارتقا بخشیدهاند. توسعه صادرات به کشورهای همسایه و نفوذ به بازارهای آفریقایی و آسیایی از مهمترین دستاوردهای این شرکتها محسوب میشود.
شیریندارو با تحقق ۱۲۷ درصدی بودجه صادراتی در سال ۱۴۰۳، به رتبه دوم صادرکنندگان تیپیکو رسید. این شرکت با تکیه بر تیم متخصص و استراتژیهای بازارمحور، صادرات گیاهان دارویی و عصاره شیرینبیان را گسترش داد و نشان داد حتی در شرایط تحریم، دستیابی به موفقیتهای بزرگ ممکن است.
داروسازی زهراوی نیز با بهرهگیری از فرصتهای صادراتی، بخشی از رشد ۸۳ درصدی فروش خود را مدیون بازارهای بینالمللی است. این شرکت با تقویت برند محصولات ایرانی، حضور خود را در بازارهای منطقهای تثبیت کرد.
ژلاتین کپسول ایران با افزایش ۹۰۰ میلیون عدد به ظرفیت تولید پوکه کپسول، برنامهریزی برای ورود جدیتر به بازارهای صادراتی را آغاز کرد. این شرکت با توسعه سبد محصولات و رقابتپذیری جهانی، به یکی از بازیگران کلیدی صادرات دارویی تبدیل میشود.
توفیق دارو با رشد ۱۱۶ درصدی فروش، بخشی از موفقیت خود را به بازارهای صادراتی اختصاص داد. این شرکت با تمرکز بر کشورهای همسایه و بازارهای نوظهور، به توسعه روابط تجاری بینالمللی کمک کرد.
کشورهای همسایه مانند عراق، افغانستان، پاکستان و همچنین کشورهای آسیای میانه به دلیل نیاز بالا به دارو و نزدیکی جغرافیایی به کشورمان، بازارهای اصلی صادرات ایران محسوب میشوند. علاوه بر این، شرکتهای شستا با نفوذ به بازارهای آفریقایی و برخی کشورهای آسیایی، دامنه صادرات خود را گسترش دادند. این دستاوردها نهتنها به افزایش درآمد ارزی کمک کرد بلکه به حفظ اشتغال و تقویت اقتصاد ملی یاری رساند. تقویت برند محصولات ایرانی و گسترش روابط تجاری با کشورهای هدف، بهویژه در زمینه داروهای جنریک و تخصصی، از عوامل کلیدی این موفقیت بود.
داروهای دانشبنیان؛ نوآوری برجسته
یکی از برجستهترین دستاوردهای شرکتهای دارویی شستا در سال جاری، تولید داروهای دانشبنیان بود که وابستگی به واردات این نوع داروها را کاهش داد و ایران را بهعنوان بازیگری مهم در عرصه علمی و صنعتی معرفی کرد. این داروها که بر پایه تحقیقات پیشرفته تولید میشوند برای درمان بیماریهای خاص و پیچیده کاربرد فراوانی دارند اما نیازمند سرمایهگذاری گستردهای است.
توفیقدارو در نمایشگاه ایران اکسپو با حضور مقامات ایرانی و معاون اول رئیسجمهوری زیمباوه، از پنج داروی دانشبنیان رونمایی کرد که برای اولینبار در ایران تولید شد. این داروها شامل «سماگلوتاید» برای دیابت نوع ۲ و چاقی، «کارفیلزومیب» و «ونتوکلاکس» برای سرطان خون، «ایکسازومیب» برای درمان سرطان و «تودابن گرافت سنتتیک» برای ترمیم ضایعات استخوانی است. این دستاورد نتیجه همکاری نزدیک توفیقدارو با مراکز تحقیقاتی و نخبگان داخلی بود که به کاهش خروج ارز و ارتقای کیفیت درمان منجر شد.
رونمایی از این داروها گامی بزرگ در مسیر خودکفایی دارویی ایران محسوب میشود. در شرایطی که تحریمها دسترسی به داروهای پیشرفته را دشوار کردهاند، تولید داخلی این داروها وابستگی به واردات را کاهش داده و صرفهجویی ارزی قابل توجهی به دنبال خواهد داشت.
محمدرضا سعیدی، مدیرعامل شستا، در این باره اظهار گفت: «این دستاورد نتیجه تلاش نخبگان ایرانی و همکاری توفیق دارو با مراکز تحقیقاتی است. این داروها کیفیت درمان را ارتقا داده و زمینهساز حضور قدرتمند ایران در بازارهای جهانی است.»
این موفقیت نشاندهنده ظرفیت بالای صنعت داروسازی ایران در رقابت با تولیدکنندگان جهانی است. داروهای دانشبنیان به دلیل پیچیدگی تولید، نیازمند سرمایهگذاری گسترده در تحقیق و توسعه هستند. توفیق دارو با غلبه بر این چالشها، استانداردهای بینالمللی را رعایت کرده است.
آنتیبیوتیکسازی ایران نیز با برگزاری جلسات توسعه محصول و اجرای پروژههای استراتژیک، زیرساختهای تولید داروهای دانشبنیان را تقویت کرد. این شرکت با توسعه آزمایشگاه کنترل کیفیت پیشرفته، تصفیهخانه پساب صنعتی و نوسازی تجهیزات، زمینه تولید محصولات باکیفیت و کاهش اثرات زیستمحیطی را فراهم کرد. رضایی فرحآبادی، مدیر این شرکت، این پروژهها را برای ارتقای کیفیت تولید حیاتی دانست.
داروسازی اکسیر با بهرهگیری از نیروی متخصص و تجهیزات پیشرفته، به تولید داروهای تخصصی و دانشبنیان کمک کرد و جایگاه خود را بهعنوان شرکتی قابل اعتماد تثبیت بخشید. همکاری شرکتهای شستا با دانشگاهها و مراکز تحقیقاتی، به تولید واکسنهای بیماریهای واگیر، داروهای ضدسرطان، هورمونی و نادر منجر شد. این پیشرفتها وابستگی به واردات را کاهش داد، فرصتهای شغلی ایجاد کرد و به انتقال فناوری به صنعت داروسازی ایران کمک کرد. محمدرضا سعیدی تأکید کرد که نوآوری و صادرات باید در اولویت شرکتهای شستا قرار گیرد.
چالشها و چشمانداز آینده
با وجود این دستاوردها، شرکتهای دارویی شستا با چالشهایی مانند تحریمها، محدودیتهای ارزی و رقابت جهانی مواجهاند. برای حفظ این روند، سرمایهگذاری در تحقیق و توسعه باید افزایش یابد، زیرساختهای تولیدی و آزمایشگاهی بهروز شوند و سیاستهای حمایتی برای تولید و صادرات داروهای دانشبنیان تدوین شود. تقویت روابط تجاری با بازارهای بینالمللی و برندسازی محصولات ایرانی، جایگاه ایران را در صنعت داروسازی جهانی تثبیت خواهد کرد.
عملکرد شرکتهای دارویی شستا در سال ۱۴۰۴، از رشد فروش ۸۳ تا ۲۴۳ درصدی تا فتح بازارهای صادراتی و تولید داروهای دانشبنیان، نشاندهنده توانمندی داخلی و تعهد به ارتقای سلامت کشور است. این شرکتها با تکیه بر نوآوری، همکاریهای علمی و استراتژیهای بازارمحور، نیازهای داخلی را تأمین کرده و جایگاه ایران را در بازارهای جهانی ارتقا بخشیدهاند. با رفع چالشها و ادامه این مسیر، شستا میتواند پیشگام صنعت داروسازی منطقه شود و نقشی محوری در سلامت و اقتصاد ایران ایفا کند.