تحول در محاسبه حقوق بازنشستگان
غلامحسین عابدی‌روش کارشناس بیمه‌های اجتماعی
تغییر نحوه محاسبه مستمری دوران بازنشستگی و افزایش میانگین پرداخت سنوات بیمه‌پردازی به‌عنوان مبنای محاسبه‌ای جهت تعیین میزان حقوق و مستمری این دوره، می‌تواند رویکردی مثبت و سازنده برای سازمان تأمین اجتماعی و جامعه بازنشستگان باشد. در صورتی که میانگین ۳۰ سال سابقه بیمه‌پردازی ملاک محاسبه مستمری بیمه‌پردازان تأمین اجتماعی قرار گیرد، این روش ، بهترین شکل محاسبه حقوق بازنشستگی خواهد بود. در واقع، این روش محاسبه حقوق و مستمری بازنشستگی در سازمان تأمین اجتماعی، عدالت‌محوری را در حوزه پرداخت‌ها به جامعه بازنشستگان و مستمری‌بگیران محقق می‌کند. در دوره‌های مختلف مدیریتی سازمان تأمین اجتماعی، موضوع محاسبه مستمری بازنشستگی و روش به‌دست آوردن میانگین پرداختی این دوره بارها مورد تبادل‌نظر مدیران، کارشناسان و نمایندگان جامعه بازنشستگی قرار گرفته است. با این حال، گفت‌وگوهای پیشین درباره تغییرات در نحوه محاسبه حقوق بازنشستگان به دلایل مختلف، خروجی خاصی نداشته و منجر به ادامه روند محاسبه مستمری بازنشستگی به‌صورت متوسط دو سال پایانی بیمه‌پردازی شده است. اکنون نیز طبق روال سنوات قبل، روش یادشده مبنای محاسبه و پرداخت حقوق بازنشستگان در تأمین اجتماعی است. سازمان تأمین اجتماعی امکان اجرایی کردن مکانیسم‌هایی در راستای کنترل وضعیت کنونی را دارد. به‌عنوان مثال، با توجه به اینکه لیست ماهانه دستمزد به سازمان ارسال می‌شود، امکان نظارت و کنترل بر افزایش غیرمتعارف دستمزد بیمه‌پردازان وجود دارد. در این زمینه، تأمین اجتماعی باید تعهدات کوتاه‌مدت خود را به‌تناسب میزان حقوق و دستمزد و حق بیمه پرداختی به این سازمان، به‌صورت واقعی و دقیق ارائه دهد. به‌عبارتی، هرچه میزان دستمزد بالاتر باشد، تعهدات پرداختی و خدمات مرتبط کوتاه‌مدت باید در وضعیت بهتری قرار گیرند. بنابراین، باید به بیمه‌پردازان اطلاع‌رسانی شود که حقوق و دستمزد واقعی، ناشی از این روش محاسبه مستمری بازنشستگی، به دریافت خدمات بهتر در سنوات بازنشستگی منجر خواهد شد. در شرایط کنونی و با وجود روش میانگین بیمه‌پردازی دو ساله برای محاسبه حقوق بازنشستگی، استفاده از روش‌های هوشمند برای تعیین دستمزدهای نامتعارف سالانه امکان‌پذیر است. این هوشمندی حوزه دستمزد برای محاسبه میانگین دو سال پایانی بیمه‌پردازی، باید به‌صورت هشدار در سیستم وصول حق بیمه سازمان تأمین اجتماعی لحاظ شود. چنین سیستمی می‌تواند از افزایش غیرمجاز دستمزدها جلوگیری و کمک کند تا محاسبات مستمری‌ها دقیق‌تر و عادلانه‌تر انجام شود. به نظر می‌رسد که با توجه به رشد نامتعارف دستمزد اعلامی نیروی کار بیمه‌پرداز در دو سال پایانی پرداخت حق بیمه، اقدامات کنترلی باید در چارچوب نظارت‌های گذشته، حال و آینده در دستور کار سازمان تأمین اجتماعی قرار گیرد. در حال حاضر، با استفاده از مکانیسم‌های موجود و بهره‌مندی از هوش مصنوعی، امکان مدیریت عادلانه و منصفانه فرایندهای حوزه حقوق و دستمزد و پرداخت مستمری بازنشستگی وجود دارد. این رویکرد جدید، عدالت را در قبال ذی‌نفعان سازمان محقق خواهد کرد.