به بهانه نخستین رویداد ملی مشاغل خانگی
طلایی که هنوز در خانه‌ها نهفته است
آرزو مظلومی کارشناس اشتغال
مشاغل خانگی در ایران به‌عنوان یکی از مدل‌های نوین اشتغال، با وجود داشتن قوانین و مقررات مشخص، در مقایسه با سایر مدل‌های کسب‌وکار از ظرفیت‌های کمتری برای رشد برخوردار بوده‌اند. با این حال، دولت و فعالان این حوزه در سال‌های اخیر، تلاش‌های چشمگیری برای رونق این بخش از اقتصاد کرده‌اند. اولین رویداد ملی مشاغل خانگی که قرار است هم‌زمان با روز مشاغل خانگی در اردیبهشت‌ماه برگزار شود، گامی جدی در راستای معرفی و توسعه این پدیده به شمار می‌رود.
رشد اشتغال از طریق مشاغل خانگی
مشاغل خانگی در ایران در زمینه‌های مختلفی از جمله صنایع دستی، کشاورزی، خدمات و تولیدات کوچک فعالیت دارند. طبق گزارش‌های اخیر، سهم مشاغل خانگی در اشتغال کشور حدود چهار درصد است. این رقم، اگرچه در مقایسه با مشاغل خانگی در سایر کشورها اندک به نظر می‌رسد، اما در صورت توجه بیشتر و اتخاذ تدابیر مناسب، می‌تواند به یک عامل مؤثر در رفع مشکلات اشتغال در سطح ملی تبدیل شود.
نخستین رویداد ملی مشاغل خانگی که قرار است به‌صورت جامع و با مشارکت فعالان این حوزه و سیاست‌گذاران برگزار شود، هدف اصلی خود را اتصال مشاغل خانگی به بازار معرفی کرده است. افزایش دسترسی به سکوهای عرضه آنلاین و برگزاری نمایشگاه‌های متعدد، به‌عنوان یکی از روش‌های اصلی افزایش ظرفیت فروش محصولات تولیدی، مدنظر قرار گرفته است. از سوی دیگر، رویداد یادشده فرصتی را برای فعالان و پژوهشگران این حوزه فراهم می‌آورد تا نظرات و پیشنهادات خود را در زمینه توسعه این بخش مطرح کنند.
چالش‌ها و فرصت‌ها
با وجود ظرفیت‌های بالقوه مشاغل خانگی، چندین چالش اساسی مانع از رشد و شکوفایی این حوزه شده است. یکی از مهم‌ترین این چالش‌ها، عدم هماهنگی بین دستگاه‌های دولتی و فعالان این حوزه است. به گفته معاون توسعه کارآفرینی و اشتغال وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، شورای هماهنگی مشاغل خانگی که به‌عنوان بالاترین رکن سیاست‌گذاری در این حوزه فعالیت می‌کند، برای مدت طولانی برگزار نشده و این امر موجب به حاشیه رفتن چنین ظرفیت مهمی شده است.
همچنین، با وجود اینکه مشاغل خانگی در ایران، تحت‌پوشش قوانین خاص خود قرار دارند، همچنان بسیاری از کارآفرینان این حوزه از فقدان حمایت‌های مالی و اجرایی رنج می‌برند. بسیاری از کارآفرینان در بخش مشاغل خانگی، به‌ویژه زنان و روستاییان، با چالش‌هایی چون عدم دسترسی به منابع مالی، نبود شبکه‌های توزیع مناسب و عدم ارتباط با بازارهای هدف روبه‌رو هستند. این مشکلات اگرچه در برخی مواقع به دلیل محدودیت‌های منابع داخلی ناشی از بحران‌های اقتصادی است، اما در برخی مواقع نیز از عدم توجه کافی به این حوزه در سیاست‌گذاری‌های کلان نشأت می‌گیرد.
نقش زنان روستایی
مشاغل خانگی به‌ویژه برای زنان و روستاییان فرصتی مغتنم به شمار می‌رود تا در کنار مدیریت مسئولیت‌های خانگی، درآمدزایی کنند. سهم زنان در این حوزه قابل‌توجه است و بسیاری از کارآفرینان موفق در مشاغل خانگی از میان زنان و روستاییان بوده‌اند. فاطمه سخایی، سرپرست دبیرخانه ستاد سامان‌دهی حمایت از مشاغل خانگی، گفت: «یکی از مباحث مهم در نخستین رویداد ملی مشاغل خانگی اتصال به شبکه و بازار است.» اتصال این مشاغل به بازارهای هدف، خصوصاً در سطح دیجیتال، می‌تواند زمینه‌ساز تحول و افزایش درآمدزایی برای این گروه‌ها باشد.
اگرچه مشاغل خانگی می‌توانند به اشتغال‌زایی برای زنان و روستاییان کمک کنند، اما هنوز بسیاری از زنان و جوانان در مناطق روستایی از این فرصت‌ها بهره‌برداری کافی نمی‌کنند. مشاغل خانگی در این مناطق نه‌تنها یک راه‌حل برای اشتغال، بلکه به‌عنوان ابزاری برای ارتقای کیفیت زندگی و کاهش مهاجرت‌های بی‌رویه به شهرها مطرح می‌شود. بنابراین، تلاش‌های دولت برای تقویت این بخش باید شامل ایجاد زیرساخت‌های مناسب و تسهیل دسترسی به منابع مالی و آموزشی باشد.
در مسیر آینده
اگرچه نخستین رویداد ملی مشاغل خانگی گام مهمی در راستای رونق این بخش به شمار می‌رود، اما برای تحقق اهداف بلندمدت در این حوزه، نیاز به سیاست‌گذاری جامع و هماهنگ وجود دارد. حسینی، معاون وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در این زمینه بیان کرد: «اگر تسهیلاتی قرار است از منابع تکلیفی بانک‌ها تخصیص یابد، اولویت اول با اشتغال است.» این تأکید بر ایجاد اشتغال به‌ویژه از طریق مشاغل خانگی، می‌تواند در بلندمدت زمینه‌ساز بهبود وضعیت معیشتی و اقتصادی خانواده‌ها باشد.
در کنار این تلاش‌ها، باید اتصال این مشاغل به شبکه‌های دیجیتال و آنلاین را مورد توجه ویژه قرار داد. دنیای دیجیتال فرصتی است که می‌تواند درهای بازارهای جهانی را به روی فعالان مشاغل خانگی بگشاید. این تحول دیجیتال، مشاغل خانگی را از یک مدل محلی و سنتی به یک مدل جهانی و پیشرفته تبدیل می‌کند.
مشاغل خانگی به‌عنوان یک راه‌حل اشتغال‌زایی پایدار و مبتنی بر ظرفیت‌های داخلی کشور، می‌تواند به‌عنوان یک راهبرد کلیدی در سیاست‌های اقتصادی کشور گنجانده شود. برای تحقق این هدف، دولت باید سیاست‌های حمایتی خود را به‌گونه‌ای تنظیم کند که این مشاغل از امکانات و زیرساخت‌های مناسبی برخوردار و به یک منبع پایدار برای ارتقای سطح رفاه اجتماعی تبدیل شوند.
رشد اشتغال از طریق مشاغل خانگی
مشاغل خانگی در ایران در زمینه‌های مختلفی از جمله صنایع دستی، کشاورزی، خدمات و تولیدات کوچک فعالیت دارند. طبق گزارش‌های اخیر، سهم مشاغل خانگی در اشتغال کشور حدود چهار درصد است. این رقم، اگرچه در مقایسه با مشاغل خانگی در سایر کشورها اندک به نظر می‌رسد، اما در صورت توجه بیشتر و اتخاذ تدابیر مناسب، می‌تواند به یک عامل مؤثر در رفع مشکلات اشتغال در سطح ملی تبدیل شود.
نخستین رویداد ملی مشاغل خانگی که قرار است به‌صورت جامع و با مشارکت فعالان این حوزه و سیاست‌گذاران برگزار شود، هدف اصلی خود را اتصال مشاغل خانگی به بازار معرفی کرده است. افزایش دسترسی به سکوهای عرضه آنلاین و برگزاری نمایشگاه‌های متعدد، به‌عنوان یکی از روش‌های اصلی افزایش ظرفیت فروش محصولات تولیدی، مدنظر قرار گرفته است. از سوی دیگر، رویداد یادشده فرصتی را برای فعالان و پژوهشگران این حوزه فراهم می‌آورد تا نظرات و پیشنهادات خود را در زمینه توسعه این بخش مطرح کنند.
چالش‌ها و فرصت‌ها
با وجود ظرفیت‌های بالقوه مشاغل خانگی، چندین چالش اساسی مانع از رشد و شکوفایی این حوزه شده است. یکی از مهم‌ترین این چالش‌ها، عدم هماهنگی بین دستگاه‌های دولتی و فعالان این حوزه است. به گفته معاون توسعه کارآفرینی و اشتغال وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، شورای هماهنگی مشاغل خانگی که به‌عنوان بالاترین رکن سیاست‌گذاری در این حوزه فعالیت می‌کند، برای مدت طولانی برگزار نشده و این امر موجب به حاشیه رفتن چنین ظرفیت مهمی شده است.
همچنین، با وجود اینکه مشاغل خانگی در ایران، تحت‌پوشش قوانین خاص خود قرار دارند، همچنان بسیاری از کارآفرینان این حوزه از فقدان حمایت‌های مالی و اجرایی رنج می‌برند. بسیاری از کارآفرینان در بخش مشاغل خانگی، به‌ویژه زنان و روستاییان، با چالش‌هایی چون عدم دسترسی به منابع مالی، نبود شبکه‌های توزیع مناسب و عدم ارتباط با بازارهای هدف روبه‌رو هستند. این مشکلات اگرچه در برخی مواقع به دلیل محدودیت‌های منابع داخلی ناشی از بحران‌های اقتصادی است، اما در برخی مواقع نیز از عدم توجه کافی به این حوزه در سیاست‌گذاری‌های کلان نشأت می‌گیرد.
نقش زنان روستایی
مشاغل خانگی به‌ویژه برای زنان و روستاییان فرصتی مغتنم به شمار می‌رود تا در کنار مدیریت مسئولیت‌های خانگی، درآمدزایی کنند. سهم زنان در این حوزه قابل‌توجه است و بسیاری از کارآفرینان موفق در مشاغل خانگی از میان زنان و روستاییان بوده‌اند. فاطمه سخایی، سرپرست دبیرخانه ستاد سامان‌دهی حمایت از مشاغل خانگی، گفت: «یکی از مباحث مهم در نخستین رویداد ملی مشاغل خانگی اتصال به شبکه و بازار است.» اتصال این مشاغل به بازارهای هدف، خصوصاً در سطح دیجیتال، می‌تواند زمینه‌ساز تحول و افزایش درآمدزایی برای این گروه‌ها باشد.
اگرچه مشاغل خانگی می‌توانند به اشتغال‌زایی برای زنان و روستاییان کمک کنند، اما هنوز بسیاری از زنان و جوانان در مناطق روستایی از این فرصت‌ها بهره‌برداری کافی نمی‌کنند. مشاغل خانگی در این مناطق نه‌تنها یک راه‌حل برای اشتغال، بلکه به‌عنوان ابزاری برای ارتقای کیفیت زندگی و کاهش مهاجرت‌های بی‌رویه به شهرها مطرح می‌شود. بنابراین، تلاش‌های دولت برای تقویت این بخش باید شامل ایجاد زیرساخت‌های مناسب و تسهیل دسترسی به منابع مالی و آموزشی باشد.
در مسیر آینده
اگرچه نخستین رویداد ملی مشاغل خانگی گام مهمی در راستای رونق این بخش به شمار می‌رود، اما برای تحقق اهداف بلندمدت در این حوزه، نیاز به سیاست‌گذاری جامع و هماهنگ وجود دارد. حسینی، معاون وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در این زمینه بیان کرد: «اگر تسهیلاتی قرار است از منابع تکلیفی بانک‌ها تخصیص یابد، اولویت اول با اشتغال است.» این تأکید بر ایجاد اشتغال به‌ویژه از طریق مشاغل خانگی، می‌تواند در بلندمدت زمینه‌ساز بهبود وضعیت معیشتی و اقتصادی خانواده‌ها باشد.
در کنار این تلاش‌ها، باید اتصال این مشاغل به شبکه‌های دیجیتال و آنلاین را مورد توجه ویژه قرار داد. دنیای دیجیتال فرصتی است که می‌تواند درهای بازارهای جهانی را به روی فعالان مشاغل خانگی بگشاید. این تحول دیجیتال، مشاغل خانگی را از یک مدل محلی و سنتی به یک مدل جهانی و پیشرفته تبدیل می‌کند.
مشاغل خانگی به‌عنوان یک راه‌حل اشتغال‌زایی پایدار و مبتنی بر ظرفیت‌های داخلی کشور، می‌تواند به‌عنوان یک راهبرد کلیدی در سیاست‌های اقتصادی کشور گنجانده شود. برای تحقق این هدف، دولت باید سیاست‌های حمایتی خود را به‌گونه‌ای تنظیم کند که این مشاغل از امکانات و زیرساخت‌های مناسبی برخوردار و به یک منبع پایدار برای ارتقای سطح رفاه اجتماعی تبدیل شوند.