تضمین سلامت کارگران با ورزش منظم روزانه
مهین داوری روزنامه نگار
افزایش مشاغل‌آنلاین در دنیای دیجیتال و رو به رشد امروزی، شاغلان را به کارمندانی پشت میزنشین تبدیل کرده که مدام بر صفحه نمایش کامپیوتر یا لپ‌تاپ خیره می‌مانند. تداوم این شکل از سبک زندگی بدون تحرک سلامتی آن‌ها را با عواقب جبران‌ناپذیری مواجه کرده است. در چنین شرایطی انجام ورزش روزانه برای کارمندان پشت‌میزنشین یا برای کارگران با کارهای سخت و سنگین بیش از دیگر گروه‌های شغلی ضروری به نظر می‌رسد.
محمد رسولی، فیزیوتراپ، در گفت‌وگو با آتیه نو در خصوص اهمیت ورزش برای جامعه کارمندی و کارگری می‌گوید: «واقعیت این است که در شرایط امروز دنیا معمولاً شرایط هر شغل به لحاظ مباحث ارگونومی در محیط کار رعایت می‌شود؛ بدین معنا که یک‌سری استانداردها برای هر رسته شغلی و کارگر تعریف شده که افراد آگاه باشند که چه کار فیزیکی را در چه وضعیتی انجام دهند.»
او می‌افزاید: «بنابراین در چنین شرایط استانداردی علاوه بر رعایت اصول ایمنی کار، کارگر نیز کمترین آسیب ناشی از شغل را تجربه می‌کند. او می‌داند که مثلاً حین بلندکردن بار چه وضعیتی را رعایت کند، کدام‌یک از مفاصل را خم یا در حالت ضد جاذبه نگه دارد، کدام عضلات باید بیشتر فعال شوند و کدام یک باید نگهدارنده ستون فقرات باشند.»
کاهش بروز اختلالات استخوانی – عضلانی
رسولی با تأکید بر تأثیر مثبت نرمش و ورزش بر کاهش میزان بروز اختلالات استخوانی–عضلانی می‌افزاید: «برای اینکه آسیب‌ها ایجاد نشوند و بروز پیدا نکنند نه‌تنها باید فشار به مفصل به حداقل برسد بلکه تداوم بر ورزش و نرمش اصولی نیز می‌تواند در بلندمدت در ارتقا سلامتی بسیار مؤثر باشد.»
این فیزیوتراپ ادامه می‌دهد: «با توجه به موقعیت‌هایی که در راستای انجام وظیفه اداری به کارمند یا کارگر محول می‌شود باید عضلاتی که مفاصل را حمایت می‌کنند آن‌قدر تقویت شده باشند که فشار فعالیت سنگین کاری با کاهش فشار بر آن‌ها از بین برود. بنابراین اصولاً هر کارگر و کارمندی در محیط کار خود به منظور دوری از اختلالات استخوانی–عضلانی، باید به این اصول توجه داشته باشد و آن‌ها را رعایت کند.»
او تأکید می‌کند: «مثلاً تایپیست‌ها مدام می‌نشینند و تایپ می‌کنند، یا کارگری که به صورت مستمر در حال جابه‌جایی بار سنگین است باید مراقب باشد بر اساس علم ارگونومی در پوزیشین‌های شغلی خود فعالیت کند تا آسیب کمتری به او وارد شود.»
رسولی اضافه می‌کند: «این دسته از کارمندان و کارگران در محیط کاری الزاماً باید حرکات و نرمش‌های خاص را به صورت روزانه انجام دهند. حتماً باید مرتب جابه‌جا شوند و حرکات کششی انجام دهند. کسانی که بسیار می‌نویسند باید هر چند دقیقه یک‌بار وضعیت خود را تغییر دهند و با دست‌های خود حرکات نرمشی انجام دهند.»
این فیزیوتراپ همچنین به این نکته اشاره می‌کند که در محیط‌های کار کارگری، هر کارگر نسبت به اینکه نوع کاری که انجام می‌دهد باید حرکات و نرمش‌های متناسب و متفاوتی را به صورت منظم انجام دهد؛ به‌طور مثال، کارگری که بار سنگین جابه‌جا می‌کند و یا مدام پشت نقاله نشسته و در حال مونتاژ وسیله‌ای است، باید انجام حرکات خاص موقعیت شغلی را که در آن قرار دارد به‌صورت روزانه و مستمر مورد توجه قرار دهد.
او ادامه می‌دهد: «باید واقعیت کلی رعایت به حداقل‌رساندن فشار بر مفاصل را جدی گرفت که به لحاظ جسمی فرد درگیر اختلالات استخوانی–عضلانی نشود. از سوی دیگر با انجام ورزش و نرمش مرتب از بروز پیامدهای روحی و روانی ناشی از یکنواختی و دائمی بودن یک فعالیت شغلی جلوگیری به عمل می‌آید.»
کاهش آسیب‌های روانی
رسولی با بیان اینکه انجام یک‌سری نرمش‌ها الزاماً تنها در راستای تغییر وضعیت فرد نیست، اضافه می‌کند: «مهم این است که فرد با تغییر وضعیت خود در مسیر اصلاح شرایط روحی و روانی خود نیز هم‌زمان گام برمی‌دارد.»
او با توصیه مؤکد بر ضرورت گنجاندن حرکات کششی در رژیم‌های ورزشی افراد در محیط کار می‌گوید: «دو شکل از حرکات متفاوت کششی بسته به مفاصل مختلف باید انجام شود. ستون فقرات کمری، ستون فقرات گردنی، ناحیه پشتی مفاصل ران، زانو، مچ پا، ناحیه‌های فوقانی هر یک بر اساس اینکه در چه شرایط یا موقعیت‌کاری قرار می‌گیرند نیازمند نرمش‌های مختص به خود هستند. مثلاً کارگری که در طول 8 ساعت کاری خود مدام سرش پایین است و مشغول بستن پیچ یا لحیم خازنی است هر چند دقیقه یک‌بار باید سر خود را بلند کند و حرکات کششی و چرخشی به طرفین را انجام دهد. همچنین به‌منظور به حداقل رساندن فشار بر مفصل گردن خود، باید حرکات‌های تقویتی عضلات ناحیه گردن را داشته باشد. انجام و تکرار این نرمش‌ها در دو جهت مخالف، بر تقویت عضلات گردنی تأثیر چشمگیری می‌گذارند.»
او می‌افزاید: «کارگری که قرار است مدام بار سنگین بلند و یا جابه‌جا کند حتما باید برای بلند کردن و برداشتن وسیله پس از نشستن کامل آن را بردارد. هرگز نباید با حالت زانوی صاف وسیله‌ای برداشته و جابه‌جا شود. از طرفی با توجه به اینکه عضلات پشت ران این کارگران اغلب کوتاه می‌شود باید حرکات کششی عضلات همسترینگ یا دو سر رانی را در دستور ورزش روزانه خود قرار دهد تا عضلات ستون فقرات کمری تقویت شود و فشار بر روی مفاصل از بین برود.»
او با تأکید بر اینکه حرکات صبحگاهی کششی ابتدای روز می‌تواند بسیار مؤثر باشد، می‌گوید: «هر کارمند و کارگری با توجه به نوع فعالیت شغلی که برای او تعریف شده و اینکه کدام مفصل او بیشتر درگیر است باید متناسب با آن شرایط، حرکات و نرمش‌های روزانه را انجام دهد.»
لزوم بهره‌گیری از مربی متخصص
رسولی در پاسخ به این پرسش که کارگر ورزشکار آماتور در راستای انجام حرفه‌ای ورزش باید چه نکاتی را رعایت کند، بیان می‌کند: «کارمندان یا کارگران با سابقه انجام فعالیت ورزشی می‌دانند که باید چه مسیری را طی کنند اما در اینجا مخاطب ما افراد مشغول فعالیت در محیط اداری یا کارگاهی هستند که انگیزه لازم برای دنبال کردن ورزش حرفه‌ای در آن‌ها ایجاد شده است. این افراد اولاً باید زیر نظر کارشناس متخصص فعالیت ورزشی خود را با رژیم بسیار سبک و آرام آغاز کنند و یا اگر مثلاً علاقه‌مند به ورزش بدن‌سازی هستند باید زیر نظر مشاور و مربی از وزنه‌های سبک شروع کنند.»
او ادامه می‌دهد: «باید گرم‌کردن عضلات قبل از انجام حرکات تخصصی ورزشی جدی گرفته شود. حرکات کششی در حین گرم‌کردن آسیب‌های محتمل را به حداقل می‌رساند، ضمن اینکه در فعالیت‌هایی که به صورت حرفه‌ای‌تر انجام می‌شود زمان و مدتی که برای آن‌ها صرف می‌شود باید رعایت شود.»
این فیزیوتراپ تأکید می‌کند: «افراد در آغاز فعالیت راه نباید به‌صورت سنگین زمان‌های زیادی را صرف ورزش کنند، چراکه قطعاً آسیب‌زننده است. در عین حال، اگر به مرور زمان بر اساس مشاوره مربی حجم و زمان فعالیت افزایش پیدا کند دنبال کردن مسیر یک ورزش حرفه‌ای آسان‌تر و قطعاً با حداقل آسیب همراه خواهد بود.»
محمد رسولی، فیزیوتراپ، در گفت‌وگو با آتیه نو در خصوص اهمیت ورزش برای جامعه کارمندی و کارگری می‌گوید: «واقعیت این است که در شرایط امروز دنیا معمولاً شرایط هر شغل به لحاظ مباحث ارگونومی در محیط کار رعایت می‌شود؛ بدین معنا که یک‌سری استانداردها برای هر رسته شغلی و کارگر تعریف شده که افراد آگاه باشند که چه کار فیزیکی را در چه وضعیتی انجام دهند.»
او می‌افزاید: «بنابراین در چنین شرایط استانداردی علاوه بر رعایت اصول ایمنی کار، کارگر نیز کمترین آسیب ناشی از شغل را تجربه می‌کند. او می‌داند که مثلاً حین بلندکردن بار چه وضعیتی را رعایت کند، کدام‌یک از مفاصل را خم یا در حالت ضد جاذبه نگه دارد، کدام عضلات باید بیشتر فعال شوند و کدام یک باید نگهدارنده ستون فقرات باشند.»
کاهش بروز اختلالات استخوانی – عضلانی
رسولی با تأکید بر تأثیر مثبت نرمش و ورزش بر کاهش میزان بروز اختلالات استخوانی–عضلانی می‌افزاید: «برای اینکه آسیب‌ها ایجاد نشوند و بروز پیدا نکنند نه‌تنها باید فشار به مفصل به حداقل برسد بلکه تداوم بر ورزش و نرمش اصولی نیز می‌تواند در بلندمدت در ارتقا سلامتی بسیار مؤثر باشد.»
این فیزیوتراپ ادامه می‌دهد: «با توجه به موقعیت‌هایی که در راستای انجام وظیفه اداری به کارمند یا کارگر محول می‌شود باید عضلاتی که مفاصل را حمایت می‌کنند آن‌قدر تقویت شده باشند که فشار فعالیت سنگین کاری با کاهش فشار بر آن‌ها از بین برود. بنابراین اصولاً هر کارگر و کارمندی در محیط کار خود به منظور دوری از اختلالات استخوانی–عضلانی، باید به این اصول توجه داشته باشد و آن‌ها را رعایت کند.»
او تأکید می‌کند: «مثلاً تایپیست‌ها مدام می‌نشینند و تایپ می‌کنند، یا کارگری که به صورت مستمر در حال جابه‌جایی بار سنگین است باید مراقب باشد بر اساس علم ارگونومی در پوزیشین‌های شغلی خود فعالیت کند تا آسیب کمتری به او وارد شود.»
رسولی اضافه می‌کند: «این دسته از کارمندان و کارگران در محیط کاری الزاماً باید حرکات و نرمش‌های خاص را به صورت روزانه انجام دهند. حتماً باید مرتب جابه‌جا شوند و حرکات کششی انجام دهند. کسانی که بسیار می‌نویسند باید هر چند دقیقه یک‌بار وضعیت خود را تغییر دهند و با دست‌های خود حرکات نرمشی انجام دهند.»
این فیزیوتراپ همچنین به این نکته اشاره می‌کند که در محیط‌های کار کارگری، هر کارگر نسبت به اینکه نوع کاری که انجام می‌دهد باید حرکات و نرمش‌های متناسب و متفاوتی را به صورت منظم انجام دهد؛ به‌طور مثال، کارگری که بار سنگین جابه‌جا می‌کند و یا مدام پشت نقاله نشسته و در حال مونتاژ وسیله‌ای است، باید انجام حرکات خاص موقعیت شغلی را که در آن قرار دارد به‌صورت روزانه و مستمر مورد توجه قرار دهد.
او ادامه می‌دهد: «باید واقعیت کلی رعایت به حداقل‌رساندن فشار بر مفاصل را جدی گرفت که به لحاظ جسمی فرد درگیر اختلالات استخوانی–عضلانی نشود. از سوی دیگر با انجام ورزش و نرمش مرتب از بروز پیامدهای روحی و روانی ناشی از یکنواختی و دائمی بودن یک فعالیت شغلی جلوگیری به عمل می‌آید.»
کاهش آسیب‌های روانی
رسولی با بیان اینکه انجام یک‌سری نرمش‌ها الزاماً تنها در راستای تغییر وضعیت فرد نیست، اضافه می‌کند: «مهم این است که فرد با تغییر وضعیت خود در مسیر اصلاح شرایط روحی و روانی خود نیز هم‌زمان گام برمی‌دارد.»
او با توصیه مؤکد بر ضرورت گنجاندن حرکات کششی در رژیم‌های ورزشی افراد در محیط کار می‌گوید: «دو شکل از حرکات متفاوت کششی بسته به مفاصل مختلف باید انجام شود. ستون فقرات کمری، ستون فقرات گردنی، ناحیه پشتی مفاصل ران، زانو، مچ پا، ناحیه‌های فوقانی هر یک بر اساس اینکه در چه شرایط یا موقعیت‌کاری قرار می‌گیرند نیازمند نرمش‌های مختص به خود هستند. مثلاً کارگری که در طول 8 ساعت کاری خود مدام سرش پایین است و مشغول بستن پیچ یا لحیم خازنی است هر چند دقیقه یک‌بار باید سر خود را بلند کند و حرکات کششی و چرخشی به طرفین را انجام دهد. همچنین به‌منظور به حداقل رساندن فشار بر مفصل گردن خود، باید حرکات‌های تقویتی عضلات ناحیه گردن را داشته باشد. انجام و تکرار این نرمش‌ها در دو جهت مخالف، بر تقویت عضلات گردنی تأثیر چشمگیری می‌گذارند.»
او می‌افزاید: «کارگری که قرار است مدام بار سنگین بلند و یا جابه‌جا کند حتما باید برای بلند کردن و برداشتن وسیله پس از نشستن کامل آن را بردارد. هرگز نباید با حالت زانوی صاف وسیله‌ای برداشته و جابه‌جا شود. از طرفی با توجه به اینکه عضلات پشت ران این کارگران اغلب کوتاه می‌شود باید حرکات کششی عضلات همسترینگ یا دو سر رانی را در دستور ورزش روزانه خود قرار دهد تا عضلات ستون فقرات کمری تقویت شود و فشار بر روی مفاصل از بین برود.»
او با تأکید بر اینکه حرکات صبحگاهی کششی ابتدای روز می‌تواند بسیار مؤثر باشد، می‌گوید: «هر کارمند و کارگری با توجه به نوع فعالیت شغلی که برای او تعریف شده و اینکه کدام مفصل او بیشتر درگیر است باید متناسب با آن شرایط، حرکات و نرمش‌های روزانه را انجام دهد.»
لزوم بهره‌گیری از مربی متخصص
رسولی در پاسخ به این پرسش که کارگر ورزشکار آماتور در راستای انجام حرفه‌ای ورزش باید چه نکاتی را رعایت کند، بیان می‌کند: «کارمندان یا کارگران با سابقه انجام فعالیت ورزشی می‌دانند که باید چه مسیری را طی کنند اما در اینجا مخاطب ما افراد مشغول فعالیت در محیط اداری یا کارگاهی هستند که انگیزه لازم برای دنبال کردن ورزش حرفه‌ای در آن‌ها ایجاد شده است. این افراد اولاً باید زیر نظر کارشناس متخصص فعالیت ورزشی خود را با رژیم بسیار سبک و آرام آغاز کنند و یا اگر مثلاً علاقه‌مند به ورزش بدن‌سازی هستند باید زیر نظر مشاور و مربی از وزنه‌های سبک شروع کنند.»
او ادامه می‌دهد: «باید گرم‌کردن عضلات قبل از انجام حرکات تخصصی ورزشی جدی گرفته شود. حرکات کششی در حین گرم‌کردن آسیب‌های محتمل را به حداقل می‌رساند، ضمن اینکه در فعالیت‌هایی که به صورت حرفه‌ای‌تر انجام می‌شود زمان و مدتی که برای آن‌ها صرف می‌شود باید رعایت شود.»
این فیزیوتراپ تأکید می‌کند: «افراد در آغاز فعالیت راه نباید به‌صورت سنگین زمان‌های زیادی را صرف ورزش کنند، چراکه قطعاً آسیب‌زننده است. در عین حال، اگر به مرور زمان بر اساس مشاوره مربی حجم و زمان فعالیت افزایش پیدا کند دنبال کردن مسیر یک ورزش حرفه‌ای آسان‌تر و قطعاً با حداقل آسیب همراه خواهد بود.»