دود دعوای تولیدکنندگان و واردکنندگان به چشم مردم رفت
کابوس برنج 200 هزار تومانی در بازار
بازار برنج امسال را می‌توان بازاری پرحاشیه دانست که دعوای همیشگی واردکننده و تولیدکننده گویی در آن شدت بیشتری گرفته و تأمین این محصول اساسی را برای مردم با دشواری‌های مضاعفی همراه کرده است. طی هفته‌های اخیر نیز اخبار مربوط به برنج 200 هزار تومانی خانواده‌ها را با نوعی نگرانی در تأمین این قوت غالب مواجه کرده است.
اکنون قیمت برنج دودی دورود به کیلویی 300 هزار تومان و برنج دم سیاه صدری دودی به کیلویی 200 هزار تومان رسیده است. البته انواع دیگر برنج در بازار قیمت‌های کمتری دارند. با این حال در نهایت قیمت محصول داخلی افزایش نشان می‌دهد. برنج خارجی نیز احتمالاً با تأثیر گرفتن از قیمت محصول داخلی و نرخ رو به رشد ارز از این وضعیت در امان نخواهد بود و قیمت آن بالا می‌رود.
در فصل برداشت محصول امسال، گروهی اصرار و تأکید بسیار داشتند که لازم است برای حمایت از تولیدکننده داخلی جلوی واردات برنج گرفته شود. البته هر ساله در فصل برداشت برای چندین ماه شاهد ممنوعیت واردات هستیم اما امسال دعوای میان واردکنندگان و تولیدکنندگان گویا جدی‌تر شده بود و در این‌باره حاشیه‌های متعددی ایجاد شد. بر این اساس در نیمه اول سال به نوعی شاهد گرانی برنج خارجی بودیم و حال گویا نوبت محصول داخلی رسیده است.
به‌طور معمول زمانی که قیمت برنج ایرانی بالا می‌رود بخشی از جامعه برای تأمین این خوراک استراتژیک به سراغ نمونه‌های خارجی می‌روند. امسال رسوب نمونه‌های وارداتی در گمرکات موجب شده بود که حتی در مقطعی وزارت صمت بابت احتمال بروز بحران در این بازار هشدار دهد. بدین‌ترتیب اوایل مهرماه علیرضا شاه‌میرزایی، معاون وزیر صمت در نامه‌ای به دبیر ستاد تنظیم بازار ضمن اشاره به رسوب برنج در گمرکات اعلام کرد که در صورت تداوم این وضعیت احتمال بروز بحران در بازار برنج وجود دارد.
در بخشی از این نامه آمده بود: «به استحضار می‌رساند با توجه به انباشت برنج‌های پشت گمرک و ناترازی برنامه واردات وزارت جهاد کشاورزی با نیاز واقعی کشور، پیش‌بینی خالی‌شدن بازار از برنج وارداتی پس از ماه‌های محرم و صفر که بالاترین پیک مقطعی تقاضای این کالا در کشور است متأسفانه محقق شده و اکنون علاوه بر برنج وارداتی، بازار اقلام برنج ایرانی نیز دچار التهاب شده و با افزایش قیمت و بعضاً کمیابی مواجه شده است. در صورت تداوم این وضعیت احتمال بروز بحران در بازار برنج و سرایت به سایر بازارها قابل پیش بینی است. علی‌رغم ثابت ماندن نرخ ارز ترجیحی و همچنین قیمت جهانی برنج وارداتی نسبت به سال گذشته و به‌رغم تمام تمهیدات نظارتی تاکنون شاهد افزایش حدود ۵۰ درصدی قیمت برنج وارداتی در سطح بازار بوده‌ایم.»
سهراب سهرابی، مجری طرح گندم و برنج وزارت جهاد کشاورزی چندی پیش در گفت‌وگویی با «آتیه نو» گفته بود: «تولید این محصول استراتژیک 200 هزار تن در سال جاری افزایش خواهد یافت.»
او همچنین یادآور شده بود که اکنون در ۱۹ استان کشور برنج کشت و برداشت می‌شود. حال با توجه به اظهارات مورد نظر این سؤال پیش می‌آید که باتوجه به کافی بودن میزان تولید چه اتفاقی تا این اندازه منجر به افزایش قیمت شده است؟
در این میان برخی مسئولان از جمله سید باقر موسوی زاده، بازرس ویژه وزیر جهاد کشاورزی بر این نکته تأکید دارند که شرایط عادی است و انبارها وضعیت مناسبی دارند؛ لذا قیمت سازی ها در بازار برنج قابل قبول نیست.
بازرس ویژه وزیر جهاد کشاورزی با اشاره به التهاب بازار در برخی از محصولات کشاورزی مانند گوجه فرنگی و سیب زمینی و اخیراً برنج، بیان کرد: «متأسفانه با قیمت های بازارساز مواجه هستیم که خیلی درست نیست و موجب ورود دولت برای ایجاد تعادل در بازار می شود.»
موسوی زاده با بیان اینکه دولت نمی خواهد درباره قیمت برنج حاکمیتی عمل کند، گفت: «به دنبال اعمال قیمت منطقی، هم برای تولیدکننده و هم برای مصرف کننده هستیم.»
او بخشی از التهاب قیمتی بازار برنج را در آستانه روزهای پایانی سال و تقارن آن با عید نوروز و ماه مبارک رمضان دانست و تأکید کرد: «می خواهیم آرامش به بازار برگردد؛ زیرا اتفاقی نیفتاده و شرایط عادی است و انبارها وضعیت مناسبی دارند.» صالح محمدی، رئیس سازمان جهاد کشاورزی گیلان، برنج را محصولی استراتژیک و با ارزش دانست و گفت: «در چند سال اخیر شاهد اتفاقات نگران کننده در بازار برنج ایرانی بودیم.»
او با اشاره به خشکسالی سال ۱۴۰۰ و به دنبال آن، واردات بی رویه برنج، افزود: «کاهش قیمت برنج کیفی موجب آزار کشاورزان شد، صاحبان صنایع تبدیلی که در ارتباط با شالیکاران هستند نیز تحت‌تأثیر این شرایط قرار گرفتند.»
رئیس سازمان جهاد کشاورزی گیلان با بیان اینکه وزیر جهاد کشاورزی حامی تولید و تولیدکننده است و طی چندماه اخیر شاهد اعمال ممنوعیت چهارماهه واردات برنج بودیم، ادامه داد: «این اقدام بارقه امید را در دل تولیدکنندگان روشن کرد. بخش کشاورزی اوج تجلی تحقق شعار جهش تولید با مشارکت مردم است. در ماه های اول برداشت محصول، نگرانی هایی وجود داشت اما روز به روز شاهد رونق بازار برنج بودیم و این روند ادامه دارد.»
او با بیان اینکه در دولت چهاردهم برای نخستین بار شاهد قیمت‌گذاری محصول برنج کیفی و پرمحصول به‌عنوان مبنای تجارت برنج بودیم، یادآور شد: «در سال های گذشته مقرر شده بود که زنجیره ها اقدام به خرید محصول برنج کنند اما قیمت اعلامی به حدی پایین بود که هزینه تولید را پوشش نمی داد. با دستور وزیر جهاد کشاورزی، اهمیت محصول و هزینه های تولید در نظر گرفته شد. با توجه به نزدیک‌شدن به روزهای پایانی سال و ایجاد التهاب در قیمت برنج، از صاحبان صنایع تبدیلی و شالیکوبی ها انتظار داریم با ارسال برنج به بازار، به تعادل بازار کمک کنند.»
محمدی خروج تولیدکننده از عرصه تولید را موجب خسارت دیدن صنایع تبدیلی دانست و توضیح داد: «دولت به دنبال تعادل بازار هم برای تولیدکننده و هم برای مصرف کننده است. به همین خاطر واردات برنج به واسطه قیمت بالای برنج ایرانی به نفع شالیکوبی ها هم نخواهد بود.»
اکنون قیمت برنج دودی دورود به کیلویی 300 هزار تومان و برنج دم سیاه صدری دودی به کیلویی 200 هزار تومان رسیده است. البته انواع دیگر برنج در بازار قیمت‌های کمتری دارند. با این حال در نهایت قیمت محصول داخلی افزایش نشان می‌دهد. برنج خارجی نیز احتمالاً با تأثیر گرفتن از قیمت محصول داخلی و نرخ رو به رشد ارز از این وضعیت در امان نخواهد بود و قیمت آن بالا می‌رود.
در فصل برداشت محصول امسال، گروهی اصرار و تأکید بسیار داشتند که لازم است برای حمایت از تولیدکننده داخلی جلوی واردات برنج گرفته شود. البته هر ساله در فصل برداشت برای چندین ماه شاهد ممنوعیت واردات هستیم اما امسال دعوای میان واردکنندگان و تولیدکنندگان گویا جدی‌تر شده بود و در این‌باره حاشیه‌های متعددی ایجاد شد. بر این اساس در نیمه اول سال به نوعی شاهد گرانی برنج خارجی بودیم و حال گویا نوبت محصول داخلی رسیده است.
به‌طور معمول زمانی که قیمت برنج ایرانی بالا می‌رود بخشی از جامعه برای تأمین این خوراک استراتژیک به سراغ نمونه‌های خارجی می‌روند. امسال رسوب نمونه‌های وارداتی در گمرکات موجب شده بود که حتی در مقطعی وزارت صمت بابت احتمال بروز بحران در این بازار هشدار دهد. بدین‌ترتیب اوایل مهرماه علیرضا شاه‌میرزایی، معاون وزیر صمت در نامه‌ای به دبیر ستاد تنظیم بازار ضمن اشاره به رسوب برنج در گمرکات اعلام کرد که در صورت تداوم این وضعیت احتمال بروز بحران در بازار برنج وجود دارد.
در بخشی از این نامه آمده بود: «به استحضار می‌رساند با توجه به انباشت برنج‌های پشت گمرک و ناترازی برنامه واردات وزارت جهاد کشاورزی با نیاز واقعی کشور، پیش‌بینی خالی‌شدن بازار از برنج وارداتی پس از ماه‌های محرم و صفر که بالاترین پیک مقطعی تقاضای این کالا در کشور است متأسفانه محقق شده و اکنون علاوه بر برنج وارداتی، بازار اقلام برنج ایرانی نیز دچار التهاب شده و با افزایش قیمت و بعضاً کمیابی مواجه شده است. در صورت تداوم این وضعیت احتمال بروز بحران در بازار برنج و سرایت به سایر بازارها قابل پیش بینی است. علی‌رغم ثابت ماندن نرخ ارز ترجیحی و همچنین قیمت جهانی برنج وارداتی نسبت به سال گذشته و به‌رغم تمام تمهیدات نظارتی تاکنون شاهد افزایش حدود ۵۰ درصدی قیمت برنج وارداتی در سطح بازار بوده‌ایم.»
سهراب سهرابی، مجری طرح گندم و برنج وزارت جهاد کشاورزی چندی پیش در گفت‌وگویی با «آتیه نو» گفته بود: «تولید این محصول استراتژیک 200 هزار تن در سال جاری افزایش خواهد یافت.»
او همچنین یادآور شده بود که اکنون در ۱۹ استان کشور برنج کشت و برداشت می‌شود. حال با توجه به اظهارات مورد نظر این سؤال پیش می‌آید که باتوجه به کافی بودن میزان تولید چه اتفاقی تا این اندازه منجر به افزایش قیمت شده است؟
در این میان برخی مسئولان از جمله سید باقر موسوی زاده، بازرس ویژه وزیر جهاد کشاورزی بر این نکته تأکید دارند که شرایط عادی است و انبارها وضعیت مناسبی دارند؛ لذا قیمت سازی ها در بازار برنج قابل قبول نیست.
بازرس ویژه وزیر جهاد کشاورزی با اشاره به التهاب بازار در برخی از محصولات کشاورزی مانند گوجه فرنگی و سیب زمینی و اخیراً برنج، بیان کرد: «متأسفانه با قیمت های بازارساز مواجه هستیم که خیلی درست نیست و موجب ورود دولت برای ایجاد تعادل در بازار می شود.»
موسوی زاده با بیان اینکه دولت نمی خواهد درباره قیمت برنج حاکمیتی عمل کند، گفت: «به دنبال اعمال قیمت منطقی، هم برای تولیدکننده و هم برای مصرف کننده هستیم.»
او بخشی از التهاب قیمتی بازار برنج را در آستانه روزهای پایانی سال و تقارن آن با عید نوروز و ماه مبارک رمضان دانست و تأکید کرد: «می خواهیم آرامش به بازار برگردد؛ زیرا اتفاقی نیفتاده و شرایط عادی است و انبارها وضعیت مناسبی دارند.» صالح محمدی، رئیس سازمان جهاد کشاورزی گیلان، برنج را محصولی استراتژیک و با ارزش دانست و گفت: «در چند سال اخیر شاهد اتفاقات نگران کننده در بازار برنج ایرانی بودیم.»
او با اشاره به خشکسالی سال ۱۴۰۰ و به دنبال آن، واردات بی رویه برنج، افزود: «کاهش قیمت برنج کیفی موجب آزار کشاورزان شد، صاحبان صنایع تبدیلی که در ارتباط با شالیکاران هستند نیز تحت‌تأثیر این شرایط قرار گرفتند.»
رئیس سازمان جهاد کشاورزی گیلان با بیان اینکه وزیر جهاد کشاورزی حامی تولید و تولیدکننده است و طی چندماه اخیر شاهد اعمال ممنوعیت چهارماهه واردات برنج بودیم، ادامه داد: «این اقدام بارقه امید را در دل تولیدکنندگان روشن کرد. بخش کشاورزی اوج تجلی تحقق شعار جهش تولید با مشارکت مردم است. در ماه های اول برداشت محصول، نگرانی هایی وجود داشت اما روز به روز شاهد رونق بازار برنج بودیم و این روند ادامه دارد.»
او با بیان اینکه در دولت چهاردهم برای نخستین بار شاهد قیمت‌گذاری محصول برنج کیفی و پرمحصول به‌عنوان مبنای تجارت برنج بودیم، یادآور شد: «در سال های گذشته مقرر شده بود که زنجیره ها اقدام به خرید محصول برنج کنند اما قیمت اعلامی به حدی پایین بود که هزینه تولید را پوشش نمی داد. با دستور وزیر جهاد کشاورزی، اهمیت محصول و هزینه های تولید در نظر گرفته شد. با توجه به نزدیک‌شدن به روزهای پایانی سال و ایجاد التهاب در قیمت برنج، از صاحبان صنایع تبدیلی و شالیکوبی ها انتظار داریم با ارسال برنج به بازار، به تعادل بازار کمک کنند.»
محمدی خروج تولیدکننده از عرصه تولید را موجب خسارت دیدن صنایع تبدیلی دانست و توضیح داد: «دولت به دنبال تعادل بازار هم برای تولیدکننده و هم برای مصرف کننده است. به همین خاطر واردات برنج به واسطه قیمت بالای برنج ایرانی به نفع شالیکوبی ها هم نخواهد بود.»