درمان رفتاری اختلالات خواب در سالمندان
خواب سالمندان نقش مهمی در سلامت آنان دارد. خواب ناکافی و نامناسب به‌تدریج باعث بروز اختلالات جسمی و روانی در آن‌ها خواهد شد. با افزایش سن، اغلب تغییراتی مانند زود خوابیدن، زودتر از خواب بیدار شدن یا خواب بی‌کیفیت را در الگوهای خواب خود تجربه میکنیم. این تغییرات در خواب، بخشی طبیعی از سالمندی و کهولت سن نیست. خواب به همان اندازه که برای سلامت جسمی و عاطفی افراد جوان مهم است در سالمندی هم اهمیت دارد. بی‌خوابی یا بدخوابی ممکن است باعث اختلال در عملکرد فرد سالمند در طول روز و سبب علائمی نظیر خستگی و افت روحیه، کاهش تمرکز، از بین رفتن حافظه کوتاه‌مدت و شکایت از درد شود. از سوی دیگر شاخص‌های کمی‌و‌کیفی خواب سالمند، شاهراه مهمی برای پزشک متخصص است تا بتواند سرنخ‌هایی ناشی از اختلالات مغز و اعصاب و روان را در فرد تشخیص دهد و به درمان بپردازد. افزایش جمعیت سالمندان و بهبود وضعیت بهداشت و افزایش امید به زندگی، ضرورت توجه به مشکلات این قشر را برجسته می‌کند. یکی از مشکلات تأثیرگذار بر کیفیت زندگی این قشر آسیب‌پذیر خواب است. بی‌خوابی و بدخوابی سومین مشکل بزرگ برای سالمندان است که برای درمان کردن آن به پزشک مراجعه می‌کنند. خوابی که مناسب و کافی باشد نقش مهمی در سلامتی افراد دارد. بدن می‌خوابد و استراحت می‌کند تا انرژی از دست داده را جبران کند و برای فعالیت‌های جسمی و فکری دیگر آماده شود. شب بهترین زمان خواب برای افراد سالمند است، افراد سالمند باید هفت تا هشت ساعت در شبانه‌روز بخوابند. اگر از افراد سالمند مواظبت می‌کنید یا این این وظیفه را به استخدام پرستار سپرده‌اید در ادامه با ما همراه باشید تا دلیل‌های اختلال خواب در سالمندان و راه‌های درمان آن را بشناسید. معمولاً افراد از 65 سالگی به بعد به اختلال خواب دچار می‌شوند و معمولاً زود به خواب نمی‌روند و حداقل 30 دقیقه طول می‌کشد تا به خواب بروند. خواب افراد سالمند اغلب عمیق نمی‌شود و در فاصله‌های زمانی کم چندین‌بار از خواب بیدار می‌شوند. افراد سالمند نسبت به صدا، نور و روشنایی، گرما و سرما حساسیت زیادی دارند و این عوامل بر کیفیت خواب آن‌ها تأثیرگذار است. عمده‌ترین دلایلی که باعث اختلال در خواب افراد سالمند می‌شود درد در اعضای بدن و ابتلا به بیماری‌های مختلف مانند بیماری‌های قلبی - عروقی، آرتروز، بیماری‌های گوارشی، اضطراب، پارکینسون و مشکلات تنفسی است. گاهی افراد مسن چاق یا دارای مشکلات تنفسی، به دلیل قطع موقت نفس کشیدن در خواب، بیدار می‌شوند و بعد به سختی دوباره به خواب می‌روند. سندرم پای بیقرار یا حرکت کردن اندام‌های فوقانی بدن از علت‌های دیگری است که باعث از خواب پریدن‌های زیاد در سالمندان می‌شود. هنگامی که افراد مسن از بی‌خوابی شکایت می‌کنند، ارزیابی شرایط پزشکی قابل درمان و استفاده از داروهایی که ممکن است مسئول بی‌خوابی باشند قبل از شروع استفاده از خواب‌آور مهم است. همچنین غربالگری اختلالات اولیه خواب مانند سندرم آپنه خواب، سندرم پای بیقرار و حرکت سریع چشم ضروری است. در خصوص سالمندان در مرتبه اول بهتر است از درمان‌های غیردارویی همچون رفتاردرمانی استفاده شود؛ چراکه اشخاص مسن به‌طور معمول در حال استفاده از داروهایی برای بیماری‌های مزمن خود هستند و افزودن دارو برای خواب می‌تواند مضر باشد. رفتاردرمانی شامل مواردی همچون کنترل محرک‌ها، آموزش خواب و محدودیت زمانی در تختخواب است و به‌طور معمول می‌تواند طی شش هفته یا بیشتر انجام شود. طی کارآزمایی‌ها مشخص شد که این درمان شناختی رفتاری (CBT) در بهبود کیفیت خواب سالمندان اثربخشی مطلوبی دارد و به‌جای خواب مصنوعی، خود خواب را از نظر کیفیت هدف قرار می‌دهد.