زیستن با عدم قطعیت

اطلاع نداشتن از مسائل آدمی را می‌ترساند و اسیر اضطراب می‌کند. گویی اگر ندانیم چه خواهد شد و چه اتفاقاتی منتظر ماست، کنترل زندگیمان را از دست می‌دهیم، اما عدم قطعیت بخشی از زندگی است. چطور باید با این حقیقت کنار بیاییم؟ عدم قطعیت، عدم اطمینان و بی‌اطلاع بودن از اتفاق‌های زندگی بخشی از زندگی همه ماست که معمولاً باعث ایجاد اضطراب می‌شود. ممکن است از ندانستن چیزها به‌حدی مضطرب شویم که دست از هر کاری بکشیم و در منطقه امن خود زندانی شویم. دیوید اشپیگل‌ هالتر، استاد دانشگاه در رشته آمار است که سال‌ها در زمینه ریسک‌پذیری و عدم قطعیت، کار کرده است. به‌عقیده او زندگی به‌معنای ریسک کردن است، نه آگاهی از نتیجه. اما چرا پذیرش و استقبال از عدم قطعیت مهم است؟ هیچ‌کس نمی‌داند در آینده چه اتفاقی خواهد افتاد یا در گذشته دقیقاً چه اتفاقاتی رخ داده است. نام دیگر اصطلاح عدم قطعیت، اطلاع آگاهانه از جهل است. می‌دانیم که آدمی درباره دنیا جاهل است. ما مجبوریم با عدم قطعیت زندگی کنیم اما واکنش افراد با این موقعیت، متفاوت است. مطالعات روانشناختی درباره پاسخ آدم‌ها به عدم قطعیت تنوع گسترده‌ای دارد، همان‌طور که تجربه خود ما هم وسیع است. برخی واکنش‌ها، شناختی (نحوه تفکر)، برخی عاطفی (احساسات) و برخی رفتاری (اعمال) هستند. آیا شما در مواجهه به عدم قطعیت، آن را انکار می‌کنید یا به رسمیت می‌شناسید؟ آیا عدم قطعیت، شما را می‌ترساند یا شجاع می‌کند؟ آیا از عدم قطعیت اجتناب می‌کنید یا با آن رودررو می‌شوید؟ طبیعی است که پاسخ هر شخص، بسته به موقعیت او متفاوت است. همان‌طور که میل افراد به ریسک‌کردن در دوران‌های مختلف زندگی‌، متفاوت است. از آنجا که عدم قطعیت بخشی از زندگی آدمی است، آیا می‌توانیم بیاموزیم که چطور با آن زندگی کنیم؟ ریچارد فینمن، فیزیکدان برنده جایزه نوبل می‌گوید: «من آن‌قدر باهوش هستم که بدانم چقدر احمقم» و کاملاً با این موضوع که نمی‌تواند همه‌چیز را بفهمد، راحت است. او می‌افزاید: «من می‌توانم با شک، ندانستن و عدم قطعیت زندگی کنم.» این جملات، مثال‌های خوبی از نحوه کنار آمدن با جهل ناگزیر در زندگی آدمی هستند. عدم قطعیت، جزئی از زندگی آدمی است. نمی‌توان از آن فرار کرد و نمی‌توان آن را دور زد. عدم قطعیت را تنها می‌توان پذیرفت و در کنار آن، از زندگی لذت برد. هیچ علم و روش محاسباتی نیز نمی‌تواند همه مسائل را برای ما روشن کند. پس بهتر است از جهل آگاهانه خود نسبت به نامعلوم‌ها، لذت ببریم.