استمرار طرح کالابرگ الکترونیک در دستور کار وزارت رفاه
دریافت کالابرگ الکترونیک از سال ۱۴۰۴ بهصورت داوطلبانه و بر اساس شاخصهای جدید دهکبندی انجام میشود؛ این موضوع براساس اعلام سرپرست سازمان هدفمندی یارانهها در دستور کار قرار گرفته است. به این واسطه در راستای ادامه اجرای طرح کالابرگ، منابع دهکهای بالاتر به اقشار ضعیفتر اختصاص خواهد یافت. بر اساس برنامه سازمان هدفمندسازی یارانهها، در بودجه سال آینده، سازوکار لازم برای اجرای این طرح پیشبینی شده است.
حسن نوروزی، سرپرست سازمان هدفمندی یارانهها در ارتباط با جزئیات اجرای طرح کالابرگ الکترونیک در سال آتی، اولویت طرح مذکور را تضمین امنیت غذایی اقشار آسیبپذیر دانست و توضیح داد: «اقلامی نظیر گوشت قرمز، تخممرغ، لبنیات، مرغ، حبوبات و برنج در سبد کالای طرح کالابرگ گنجانده شده است. به گفته نوروزی، هرگونه پرداخت نقدی یا غیرنقدی باید از محل بودجه ۳۱۵ هزار میلیارد تومانی تأمین شود. طبق اعلام سازمان هدفمندی یارانهها، طرح کالابرگ الکترونیک از سال بعد برای دهکهای اول تا هفتم قابلیت اجرا دارد و بررسیها برای امکان ارائه بستههای تشویقی نیز در حال انجام است.»
پیشینه و اهداف طرح کالابرگ
طرح کارکرد کالابرگ الکترونیک از اواخر سال ۱۴۰۱ برای سه دهک اول و سپس در سال گذشته برای هفت دهک درآمدی نخست کشور به مرحله اجرا درآمد. حفظ قدرت خرید دهکهای پایین جامعه در چارچوب سازوکارهای مشخص از اهداف عملیاتی کردن این طرح عنوان شده بود.
مطابق دادههای آماری در فصل آخر سال گذشته استقبال خوبی از طرح صورت گرفت؛ بهگونهای که بیش از ۵۰ میلیون نفر از کالابرگ استفاده کردند. طرح مذکور تا اردیبهشتماه امسال اجرا شد اما به دلیل مشکلات مربوط به تأمین منابع مالی استمرار اجرای آن در دستور کار قرار نگرفت.
رئیس دولت چهاردهم در راستای ادامه اجرای طرح کالابرگ الکترونیک، مدتی قبل دستور اجرای کامل این طرح را صادر کرد. به این واسطه منابع لازم برای اجرای طرح اشاره شده در بودجه ۱۴۰۴ تخصیص پیدا کرد.
جزئیات مرحله جدید کالابرگ
همزمان با تصمیم دولت برای اجراییکردن دوباره طرح کالابرگ الکترونیک محمد حسینزاده، نماینده وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در این ارتباط توضیح داد: «اجراییشدن طرح کالابرگ الکترونیکی در قانون بودجه ۱۴۰۱ پیشبینی شد تا زیرساخت برای جبران زیان مصرفکنندگان مهیا شود. اکنون نیز دادههای قابلدسترسی برای پیادهسازی بهتر این طرح مهیاست. در حال حاضر شبکه گستردهای از فروشندگان خُرد به شبکه ملی اعتبار (طرح کالابرگ الکترونیکی) پیوستهاند. در این بیش از ۲۳۰ هزار فروشنده به آن متصل هستند. همچنین ۱۲ هزار فروشگاه زنجیرهای و تعداد بالایی درگاه پرداخت الکترونیک نیز به این شبکه متصل شدهاند. با این اوصاف به نظر میرسد زیرساختهای ادامه اجرای این طرح فراهم شده است.» حسینزاده همچنین در ارتباط با کالابرگ الکترونیک بیان کرد: «آخرین مرحله طرح کالابرگ در قالب طرح فجرانه از بهمن ماه سال گذشته تا اردیبهشتماه امسال اجرا شد.» نماینده وزارت رفاه رخداد حادثه ناگوار برای شهید جمهور و عدم پیشبینی لازم در مورد منابع طرح را از دلایل اساسی توقف اجرای طرح کالابرگ در دومین ماه سالجاری دانست و افزود: «در کشور پنج میلیون نفر دچار فقر شدید غذایی هستند. طبیعتاً حمایت از این اقشار در برابر فقر غذایی از اهداف مهم کالابرگ بهشمار میرود. انتخابی کردن یارانه نقدی یا کالابرگ الکترونیکی نیز باعث اولویت خانوار به یارانه نقدی خواهد شد.» مطابق برآوردهای مربوط به منابع مالی برای اجرای طرح کالابرگ الکترونیک، بودجه موردنیاز این طرح بر اساس اجرای آن در گذشته، بهطور متوسط ماهیانه ۱۲ تا ۱۵ همت است.
دهکها و کارگران مشمول
طرح کالابرگ الکترونیکی در سالهای اخیر برای دهکهای اول تا هفتم اجرایی شد، برای سال آینده نیز پیشبینی این است که دهک اول تا هفتم مشمول این طرح شوند.
سرپرست سازمان هدفمندسازی یارانهها در ارتباط با شاخصهای وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی برای دهکبندی یارانهای گفت: «بر مبنای شش شاخص تعریف شده وزارت رفاه میتوان دهکبندی جدیدی ارائه داد. همچنین از محل دهکهای ۸ تا ۱۰ که حذف میشوند امکان تأمین منابع مالی پایدار برای اجرای طرح کالابرگ الکترونیک دیگر دهکها وجود دارد.»
براساس آمارهای مرتبط با مشمولان یارانه و دهکبندی موجود، عمده شاغلان حوزه کارگری مشمول استفاده از کالابرگ هستند. سئوال اینجاست که برخورداری از کالابرگ الکترونیک، تا چه اندازه بهبود معیشت جامعه کارگری را به دنبال خواهد داشت؟ علی اصلانی، عضو هیئتمدیره کانونهای شوراهای اسلامی کار سراسر کشور در گفتوگو با «آتیه نو» با اشاره به اینکه باید پذیرفت همه چالشهای جامعه کارگری از طریق کالابرگ الکترونیک حل نمیشود، فاصله و خلأ حقوق و دستمزد و سبد هزینه خانوار را از مهمترین مسائل کارگران دانست. این فعال حوزه کارگری در ادامه، اجرای همزمان کامل ماده ۴۱ قانون کار در زمینه برقراری تناسب بین سبد معیشت خانوار کارگری و نرخ تورم اعلامی، کمکهای غیرنقدی و بهرهمندی از مزایای کالابرگ الکترونیک را برای جامعه حدود ۵۰ میلیون نفری کارگران و خانواده آنان راهگشا ارزیابی کرد. اصلانی ادامه داد: «کالابرگ الکترونیک بخشی از نیازهای خوراکی خانوارهای کارگری را جبران میکند. در این شرایط، طرح مذکور تا حدودی به بهبود وضعیت جامعه کارگری کمک میکند. افزایش غیرمشروط رقم یارانه دهکهای زیر خط فقر، محدود نکردن دایره خرید به چند قلم کالای خاص و آموزش به جامعه در مورد مزایای کالابرگ، از شرایط تأثیرگذاری بیشتر طرح کالابرگ محسوب میشوند.»
با توجه به ظرفیتهای کالابرگ الکترونیک در راستای تأمین بخشی از نیازهای خانوار، این طرح با رعایت یکسری الزامات میتواند شکاف بین دستمزد و هزینههای زندگی را تا اندازهای ترمیم و از فقر غذایی خانوارهای کمدرآمد جلوگیری کند.
همچنین اجرای طرح مذکور در کنار برنامههایی نظیر تأمین مسکن خانوارهای کمدرآمد بهویژه در بین جامعه کارگری، بهبود و کاهش هزینههای درمان دهکهای پایین، کاهش خلأ مزد و سبد هزینه خانوار و دیگر برنامههای حمایتی، بهبود وضعیت دهکهای یک تا هفت بهعنوان جامعه هدف این طرح را در پی دارد.