جزئیات سند ارتقای فرهنگ کار
احسان احمدی روزنامه‌نگار
اگر به‌طور کلی مسائل مرتبط با حوزه فرهنگ را، به‌ویژه در ارتباط با فرهنگ حاکم بر وضعیت فضای کار و تولید، نوعی از سرمایه‌گذاری بدانیم، شاخص‌های تأثیرگذار در تحقق ارتقای فرهنگ کار تعیین‌کننده الزامات این بخش به‌شمار می‌روند. به اعتقاد کارشناسان حوزه بازار کار، فرهنگ کار یکی از اساسی‌ترین مؤلفه‌های نقش‌آفرین در حوزه کسب‌و‌کار و محرکی برای بهره‌وری نیروی انسانی و پیشرفت، ارتقا و بهبود وضعیت کار و اشتغال محسوب می‌شود. به این واسطه، برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری در راستای بهبود وضعیت 16 میلیون کارگر شاغل در کسب‌و‌کارهای مختلف مشمول قانون کار از نظر معیشت، دستمزد، آسیب‌های اجتماعی و امنیت شغلی، رشد بهره‌وری را به دنبال خواهد داشت. در این ارتباط، موضوع فرهنگ کار را می‌توان برنامه‌ای در جهت تقویت شاخص‌های مذکور محسوب کرد.
ابلاغ سند برنامه ارتقای فرهنگ کار و تلاش
آذرماه سال 1402 محمد چکشیان معاون فرهنگی، اجتماعی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی از ابلاغ سند «برنامه ارتقای فرهنگ کار و تلاش» به‌عنوان نقشه راهی برای تمامی دستگاه‌های مرتبط با حوزه فرهنگ کار خبر داد. او با اشاره به اهمیت مسئله فرهنگ کار در وزارت کار گفت: «این وزارتخانه متولی اصلی جریان‌سازی در حوزه فرهنگ کار در کشور است.»
چکشیان با بیان اینکه این سند به‌عنوان نقشه راهی برای تمامی دستگاه‌های مرتبط با حوزه فرهنگ کار از سوی یکی از مؤثرترین نهادهای عمومی حوزه فرهنگی ابلاغ شده است، افزود: «از دیگر اقدامات این معاونت در راستای ارتقای فرهنگ کار و سایر حوزه‌های فرهنگی و اجتماعی، انعقاد تفاهم‌نامه‌های همکاری با سایر نهادها و سازمان‌هاست.»
تعریف رسمی و مؤلفه‌های فرهنگ کار
در بند «الف» ماده یک برنامه ارتقای فرهنگ کار و تلاش، مصوب اسفندماه 1401 شورای فرهنگ عمومی کشور، مجموعه‌ای از باورها، ارزش‌ها و هنجارهای حاکم بر تلاش فکری و یا جسمی افراد یک جامعه که معطوف به تولید کالا، خدمت، ثروت و یا ارزش است به‌عنوان فرهنگ کار و تلاش معرفی می‌شود. در بند «ب» این ماده نیز مواردی نظیر خدامحوری، انضباط کار، امانت‌داری، کارایی، اثربخشی، صداقت، یادگیرندگی، تلاش و پشتکار، نشاط و امیدواری، انگیزه، خلاقیت و نوآوری و سعه صدر به‌عنوان مؤلفه‌های فرهنگ کار شناخته شده‌اند. همچنین موضوعاتی مانند خودباوری، اتقان کاری، وجدان کاری و مسئولیت‌پذیری، شجاعت، تعاون و کار گروهی، انصاف، مشورت‌محوری، تواضع و فروتنی، منزلت کار، تکریم و سپاسگزاری، مهارت‌آموزی و کارآفرینی در قالب برنامه فرهنگ کار و تلاش، گنجانده شده‌اند.
چشم‌انداز و اهداف
نقطه چشم‌اندازِ مبتنی بر تعیین مسیر از طریق اهداف کلی هر برنامه، نشان‌دهنده وضعیت آینده و میزان تحقق محتوای برنامه مذکور است؛ این مهم در ارتباط با حوزه فرهنگ کار، در کنار سیاست‌های کلی و راهبردهای مشخص شده، تعیین‌کننده شرایط آتی حاکم بر بازار کار و تولید خواهد بود. در ماده 2 چشم‌انداز و تلاش آمده است: « با اتکال به خداوند و استعانت از حضرت ولیعصر(عج)، فرهنگ کار با رویکرد اسلامی ایرانی به گفتمان عمومی تبدیل شده و شأن و منزلت کار و تلاش و فرهنگ کار در آحاد جامعه ایرانی ارتقا یافته است.» همچنین در ماده 3 ارتقای فرهنگ کار و تلاش با رویکرد ایرانی - اسلامی به‌عنوان هدف کلی و ارتقای ارزش و جایگاه کار و شأن و منزلت کارگر و نیز ترویج و تعمیق مؤلفه‌های فرهنگ کار و تلاش در جامعه، از اهداف اختصاصی این حوزه شناخته شده‌اند.
سیاست‌ها و راهبردها
براساس مواد اشاره شده در بند «4» مرتبط با سیاست‌ها و تلاش، مشارکت جویی و هم‌افزایی دستگاه‌های دولتی و غیردولتی، توجه ویژه به ظرفیت هنر، رسانه و فضای مجازی، توجه به آموزه‌ها، سنت‌ها و الگوهای دینی و ملی و همچنین تمهید پشتوانه فکری – نظری در سیاست‌گذاری‌ها و برنامه‌ریزی‌ها، بخشی از سیاست‌های حوزه برنامه ارتقای فرهنگ کار به‌شمار رفته‌اند. همچنین توجه به نقش جوانان، جریان‌های حلقه‌های میانی و حکمرانی مردمی، التزام به بهره‌مندی از تجربیات موفق محلی، ملی و بین‌المللی، توجه به نیاز و ذائقه بخش‌های مختلف جامعه هدف به‌ویژه کودکان، نوجوانان و بانوان و نیز توجه به زیست‌بوم نوآوری اجتماعی و بوم‌گرایی فرهنگی در چارچوب سیاست‌های این حوزه معرفی شده‌اند. از سوی دیگر در ماده 5 مربوط به راهبردهای برنامه ارتقای فرهنگ کار، تقویت پشتوانه‌های فکری- نظری و راهبردی و نیز ظرفیت‌سازی، نهادسازی و شبکه‌سازی در حوزه فرهنگ کار و تلاش در قالب راهبردهای اساسی این برنامه در دسترس قرار گرفته‌اند. همین‌طور، جریان‌سازی رسانه‌ای و توسعه محصولات فرهنگی- هنری در جهت گفتمان عمومی فرهنگ کار و تلاش و الگوسازی، هویت‌بخشی و ترویج نمونه‌های برتر و موفق فرهنگ کار و تلاش در چارچوب راهبردهای این حوزه قرار دارند. جزئیات مربوط به راهبردهای مختلف برنامه ارتقای فرهنگ کار و تلاش در قالب راهبردهای چهارگانه با تعیین اعضای اصلی و همکار کارگروه‌های مربوطه و برنامه‌های مرتبط در ماده 6 برنامه مذکور تدوین و مشخص شده است.
ساختار اجرایی‌سازی فرهنگ کار
در ماده 7 برنامه ارتقای فرهنگ کار و تلاش به ساختار اجرایی‌سازی این برنامه فرهنگی اشاره شده است. در متن این ماده آمده است: «به‌منظور اجرای سند برنامه ارتقای فرهنگ کار و تلاش، ستاد نهضت ملی ارتقای فرهنگ کار در وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، تحت نظارت شورای فرهنگ عمومی کشور با ساختار مشخص تشکیل می‌شود.» در ساختار اشاره شده وزیر کار به‌عنوان رئیس ستاد و معاون فرهنگی و اجتماعی این وزارتخانه در قالب نایب‌رئیس ستاد فعالیت دارند. دبیر ستاد نیز با حکم وزیر کار یا همان رئیس ستاد مشخص می‌شود. یکی از معاونان وزارت کار به انتخاب رئیس ستاد، قائم‌مقام سازمان تبلیغات اسلامی، معاون فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، معاون پژوهشی و فرهنگی وزارت آموزش و پرورش، یکی از معاونان سازمان صداوسیما، رئیس سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای و معاون توسعه کارآفرینی و اشتغال وزارت کار نیز در ستاد نهضت ملی ارتقای فرهنگ کار حضور دارند. همچنین معاون امور اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران، معاون فرهنگی سازمان بسیج مستضعفین، رئیس اتاق اصناف ایران و یکی از نمایندگان تشکل‌های کارگری در ستاد مذکور عضو هستند.
تشکیل جلسات کارگروه‌های ملی و بازبینی و اصلاح
ماده 8 برنامه ارتقای فرهنگ کار و تلاش نیز به جزئیات مربوط به تشکیل جلسات کارگروه‌های ملی پرداخته است. این ماده اشاره دارد: «کارگروه‌های ملی اجرای سند با عناوین محتوایی، ظرفیت‌سازی، فرهنگی، هنری رسانه‌ای و الگوسازی زیرنظر ستاد نهضت ملی ارتقای فرهنگ کار و با نظارت شورای فرهنگ عمومی کشور، حداقل هر شش ماه یک‌بار تشکیل جلسه داده و مصوبات را ابلاغ می‌نمایند.» در ماده 9 این برنامه موضوعات بازبینی و اصلاح سند ارتقای فرهنگ کار مورد توجه قرار گرفته است. در متن این ماده می‌خوانیم: «مناسب با تغییر راهبردها، می‌توان هر دوسال یک‌بار، به درخواست ستاد نهضت ملی ارتقای فرهنگ کار و یا دبیرخانه شورای فرهنگ عمومی کشور، سند را بازبینی و اصلاح نمود.»
کارگروه‌های استانی
ماده 10 برنامه ارتقای فرهنگ کار به موضوع کارگروه‌های استانی پرداخته است. بر این اساس، کارگروه‌های استانی با حضور معاون اقتصادی استاندار(رئیس کارگروه)، مدیر کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان (نایب‌رئیس کارگروه)، مدیر کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان، مدیر کل صداوسیمای استان، مدیر کل آموزش و پرورش استان و رئیس دانشگاه مادر استان فعالیت خواهند داشت.
این کارگروه‌ها حداقل هر سه‌ماه یک‌بار گزارش عملکرد خود را به دبیرخانه ستاد ارسال می‌کنند. بر اساس ماده 11 برنامه مذکور، آیین‌نامه کارگروه‌های ملی و استانی در دبیرخانه ستاد نهضت ملی ارتقای فرهنگ کار تهیه و پس از تصویب شورای فرهنگ عمومی کشور، برای اجرا ابلاغ می‌شود. ماده 12 برنامه ارتقای فرهنگ کار به‌عنوان ماده پایانی به تصویب، ابلاغ و لازم‌الاجرا بودن این سند اشاره دارد. در متن این بخش از برنامه آمده است: «این سند برنامه در یک مقدمه و 12 ماده پس از بررسی در جلسه 793 مورخ 16/12/1401 شورای فرهنگ عمومی کشور به تصویب رسیده و لازم‌الاجرا می‌باشد و پس از ابلاغ، جایگزین برنامه ارتقای فرهنگ کار، مهارت‌آموزی و کارآفرینی مصوب جلسه 737 مورخ 17/10/1398 شورای فرهنگ عمومی خواهد بود.»
سیاست‌گذاری وزارت تعاون
اهمیت یک موضوع زمانی مشخص می‌شود که نمود آن در برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری‌های کلان نهاد مرتبط قابل مشاهده باشد. به این واسطه باید یکی از ابزارهای سنجش اهمیت کارکردی فرهنگ کار را جایگاه این مهم در سیاست‌های راهبری وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی دانست. معاون فرهنگی و اجتماعی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در گفت‌وگو با آتیه نو، از برنامه راه‌اندازی نهضت ملی ارتقای فرهنگ کار در وزارت تعاون خبر داد و بیان کرد: «دبیرخانه ستاد ارتقای فرهنگ کار در معاونت فرهنگی و اجتماعی این وزارتخانه در اواخر سال 1400 آغاز به کار کرد.» محمد چکشیان با اشاره به اینکه فرمایشات مقام معظم رهبری در ارتباط با الزام ارتقای فرهنگ کار، این موضوع را التزام ویژه‌ای بخشیده و ضریب خاصی به این مهم داده، افزود: «یکی از مسائل اصلی در سیاست‌گذاری‌های وزارت کار، موضوعات مرتبط با ارتقای فرهنگ کار است که مطالعات گسترده‌ای در این‌باره انجام شده و با شکل گرفتن دبیرخانه مربوطه، آمادگی برای اجرای آن وجود دارد.»
فعالیت بیش از 700 خانه فرهنگ کار
طبیعتاً ارتقای فرهنگ کار علاوه بر سیاست‌گذاری، برنامه‌ریزی و راهبری کلان نیازمند ابزار، امکانات و نیروی انسانی پیش‌برنده است. در این مسیر «خانه‌های فرهنگ کار» به‌عنوان مراکز توسعه و ترویج‌دهنده فرهنگ حاکم بر فضای کار و تولید، نقش مهمی ایفا می‌کنند.» طبق اطلاعات موجود در حوزه فعالیت خانه‌های فرهنگ کار، تا حدود سه سال پیش تعداد 128 مورد از این مراکز در سطح کارگاه‌ها، کارخانه‌ها و مراکز صنعتی کشور فعال بود که این تعداد در حال حاضر به بیش از 700 مورد رسیده است.
با توجه به تعاریف موجود، خانه‌های فرهنگ کار و تلاش به‌منظور رصد مؤلفه‌های فرهنگ کار و ترویج برنامه‌های مربوط به آن فعالیت می‌کنند. این مراکز همچنین در راستای زمینه‌سازی ترویج سلامت و فرهنگ کار کشور، فرایند ارتقای فرهنگ کار و اهمیت آن را در جامعه با استفاده از دو نهاد خانواده و آموزش تسهیل می‌کنند.
ترویج فرهنگ کار از طریق آشنایی نیروهای بالقوه و آتی کار با فضای کار و تلاش، رصد برنامه‌های فرهنگی و هنری مرتبط با حوزه کار و تلاش، ایجاد شبکه‌های ارتباطی و اطلاع‌رسانی بین نخبگان حوزه کار، ترویج فرهنگ مصرف کالاهای داخلی و کمک در ایجاد فضای با نشاط کاری از جمله وظایف خانه‌های فرهنگ کار خواهد بود که در شهرک‌های صنعتی، کارخانجات بالای 500 کارگر، شهرک‌های مسکونی ویژه کارگران، استراحتگاه‌ها و زائرسراهای کارگری تأسیس خواهند شد.
ابلاغ سند برنامه ارتقای فرهنگ کار و تلاش
آذرماه سال 1402 محمد چکشیان معاون فرهنگی، اجتماعی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی از ابلاغ سند «برنامه ارتقای فرهنگ کار و تلاش» به‌عنوان نقشه راهی برای تمامی دستگاه‌های مرتبط با حوزه فرهنگ کار خبر داد. او با اشاره به اهمیت مسئله فرهنگ کار در وزارت کار گفت: «این وزارتخانه متولی اصلی جریان‌سازی در حوزه فرهنگ کار در کشور است.»
چکشیان با بیان اینکه این سند به‌عنوان نقشه راهی برای تمامی دستگاه‌های مرتبط با حوزه فرهنگ کار از سوی یکی از مؤثرترین نهادهای عمومی حوزه فرهنگی ابلاغ شده است، افزود: «از دیگر اقدامات این معاونت در راستای ارتقای فرهنگ کار و سایر حوزه‌های فرهنگی و اجتماعی، انعقاد تفاهم‌نامه‌های همکاری با سایر نهادها و سازمان‌هاست.»
تعریف رسمی و مؤلفه‌های فرهنگ کار
در بند «الف» ماده یک برنامه ارتقای فرهنگ کار و تلاش، مصوب اسفندماه 1401 شورای فرهنگ عمومی کشور، مجموعه‌ای از باورها، ارزش‌ها و هنجارهای حاکم بر تلاش فکری و یا جسمی افراد یک جامعه که معطوف به تولید کالا، خدمت، ثروت و یا ارزش است به‌عنوان فرهنگ کار و تلاش معرفی می‌شود. در بند «ب» این ماده نیز مواردی نظیر خدامحوری، انضباط کار، امانت‌داری، کارایی، اثربخشی، صداقت، یادگیرندگی، تلاش و پشتکار، نشاط و امیدواری، انگیزه، خلاقیت و نوآوری و سعه صدر به‌عنوان مؤلفه‌های فرهنگ کار شناخته شده‌اند. همچنین موضوعاتی مانند خودباوری، اتقان کاری، وجدان کاری و مسئولیت‌پذیری، شجاعت، تعاون و کار گروهی، انصاف، مشورت‌محوری، تواضع و فروتنی، منزلت کار، تکریم و سپاسگزاری، مهارت‌آموزی و کارآفرینی در قالب برنامه فرهنگ کار و تلاش، گنجانده شده‌اند.
چشم‌انداز و اهداف
نقطه چشم‌اندازِ مبتنی بر تعیین مسیر از طریق اهداف کلی هر برنامه، نشان‌دهنده وضعیت آینده و میزان تحقق محتوای برنامه مذکور است؛ این مهم در ارتباط با حوزه فرهنگ کار، در کنار سیاست‌های کلی و راهبردهای مشخص شده، تعیین‌کننده شرایط آتی حاکم بر بازار کار و تولید خواهد بود. در ماده 2 چشم‌انداز و تلاش آمده است: « با اتکال به خداوند و استعانت از حضرت ولیعصر(عج)، فرهنگ کار با رویکرد اسلامی ایرانی به گفتمان عمومی تبدیل شده و شأن و منزلت کار و تلاش و فرهنگ کار در آحاد جامعه ایرانی ارتقا یافته است.» همچنین در ماده 3 ارتقای فرهنگ کار و تلاش با رویکرد ایرانی - اسلامی به‌عنوان هدف کلی و ارتقای ارزش و جایگاه کار و شأن و منزلت کارگر و نیز ترویج و تعمیق مؤلفه‌های فرهنگ کار و تلاش در جامعه، از اهداف اختصاصی این حوزه شناخته شده‌اند.
سیاست‌ها و راهبردها
براساس مواد اشاره شده در بند «4» مرتبط با سیاست‌ها و تلاش، مشارکت جویی و هم‌افزایی دستگاه‌های دولتی و غیردولتی، توجه ویژه به ظرفیت هنر، رسانه و فضای مجازی، توجه به آموزه‌ها، سنت‌ها و الگوهای دینی و ملی و همچنین تمهید پشتوانه فکری – نظری در سیاست‌گذاری‌ها و برنامه‌ریزی‌ها، بخشی از سیاست‌های حوزه برنامه ارتقای فرهنگ کار به‌شمار رفته‌اند. همچنین توجه به نقش جوانان، جریان‌های حلقه‌های میانی و حکمرانی مردمی، التزام به بهره‌مندی از تجربیات موفق محلی، ملی و بین‌المللی، توجه به نیاز و ذائقه بخش‌های مختلف جامعه هدف به‌ویژه کودکان، نوجوانان و بانوان و نیز توجه به زیست‌بوم نوآوری اجتماعی و بوم‌گرایی فرهنگی در چارچوب سیاست‌های این حوزه معرفی شده‌اند. از سوی دیگر در ماده 5 مربوط به راهبردهای برنامه ارتقای فرهنگ کار، تقویت پشتوانه‌های فکری- نظری و راهبردی و نیز ظرفیت‌سازی، نهادسازی و شبکه‌سازی در حوزه فرهنگ کار و تلاش در قالب راهبردهای اساسی این برنامه در دسترس قرار گرفته‌اند. همین‌طور، جریان‌سازی رسانه‌ای و توسعه محصولات فرهنگی- هنری در جهت گفتمان عمومی فرهنگ کار و تلاش و الگوسازی، هویت‌بخشی و ترویج نمونه‌های برتر و موفق فرهنگ کار و تلاش در چارچوب راهبردهای این حوزه قرار دارند. جزئیات مربوط به راهبردهای مختلف برنامه ارتقای فرهنگ کار و تلاش در قالب راهبردهای چهارگانه با تعیین اعضای اصلی و همکار کارگروه‌های مربوطه و برنامه‌های مرتبط در ماده 6 برنامه مذکور تدوین و مشخص شده است.
ساختار اجرایی‌سازی فرهنگ کار
در ماده 7 برنامه ارتقای فرهنگ کار و تلاش به ساختار اجرایی‌سازی این برنامه فرهنگی اشاره شده است. در متن این ماده آمده است: «به‌منظور اجرای سند برنامه ارتقای فرهنگ کار و تلاش، ستاد نهضت ملی ارتقای فرهنگ کار در وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، تحت نظارت شورای فرهنگ عمومی کشور با ساختار مشخص تشکیل می‌شود.» در ساختار اشاره شده وزیر کار به‌عنوان رئیس ستاد و معاون فرهنگی و اجتماعی این وزارتخانه در قالب نایب‌رئیس ستاد فعالیت دارند. دبیر ستاد نیز با حکم وزیر کار یا همان رئیس ستاد مشخص می‌شود. یکی از معاونان وزارت کار به انتخاب رئیس ستاد، قائم‌مقام سازمان تبلیغات اسلامی، معاون فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، معاون پژوهشی و فرهنگی وزارت آموزش و پرورش، یکی از معاونان سازمان صداوسیما، رئیس سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای و معاون توسعه کارآفرینی و اشتغال وزارت کار نیز در ستاد نهضت ملی ارتقای فرهنگ کار حضور دارند. همچنین معاون امور اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران، معاون فرهنگی سازمان بسیج مستضعفین، رئیس اتاق اصناف ایران و یکی از نمایندگان تشکل‌های کارگری در ستاد مذکور عضو هستند.
تشکیل جلسات کارگروه‌های ملی و بازبینی و اصلاح
ماده 8 برنامه ارتقای فرهنگ کار و تلاش نیز به جزئیات مربوط به تشکیل جلسات کارگروه‌های ملی پرداخته است. این ماده اشاره دارد: «کارگروه‌های ملی اجرای سند با عناوین محتوایی، ظرفیت‌سازی، فرهنگی، هنری رسانه‌ای و الگوسازی زیرنظر ستاد نهضت ملی ارتقای فرهنگ کار و با نظارت شورای فرهنگ عمومی کشور، حداقل هر شش ماه یک‌بار تشکیل جلسه داده و مصوبات را ابلاغ می‌نمایند.» در ماده 9 این برنامه موضوعات بازبینی و اصلاح سند ارتقای فرهنگ کار مورد توجه قرار گرفته است. در متن این ماده می‌خوانیم: «مناسب با تغییر راهبردها، می‌توان هر دوسال یک‌بار، به درخواست ستاد نهضت ملی ارتقای فرهنگ کار و یا دبیرخانه شورای فرهنگ عمومی کشور، سند را بازبینی و اصلاح نمود.»
کارگروه‌های استانی
ماده 10 برنامه ارتقای فرهنگ کار به موضوع کارگروه‌های استانی پرداخته است. بر این اساس، کارگروه‌های استانی با حضور معاون اقتصادی استاندار(رئیس کارگروه)، مدیر کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان (نایب‌رئیس کارگروه)، مدیر کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان، مدیر کل صداوسیمای استان، مدیر کل آموزش و پرورش استان و رئیس دانشگاه مادر استان فعالیت خواهند داشت.
این کارگروه‌ها حداقل هر سه‌ماه یک‌بار گزارش عملکرد خود را به دبیرخانه ستاد ارسال می‌کنند. بر اساس ماده 11 برنامه مذکور، آیین‌نامه کارگروه‌های ملی و استانی در دبیرخانه ستاد نهضت ملی ارتقای فرهنگ کار تهیه و پس از تصویب شورای فرهنگ عمومی کشور، برای اجرا ابلاغ می‌شود. ماده 12 برنامه ارتقای فرهنگ کار به‌عنوان ماده پایانی به تصویب، ابلاغ و لازم‌الاجرا بودن این سند اشاره دارد. در متن این بخش از برنامه آمده است: «این سند برنامه در یک مقدمه و 12 ماده پس از بررسی در جلسه 793 مورخ 16/12/1401 شورای فرهنگ عمومی کشور به تصویب رسیده و لازم‌الاجرا می‌باشد و پس از ابلاغ، جایگزین برنامه ارتقای فرهنگ کار، مهارت‌آموزی و کارآفرینی مصوب جلسه 737 مورخ 17/10/1398 شورای فرهنگ عمومی خواهد بود.»
سیاست‌گذاری وزارت تعاون
اهمیت یک موضوع زمانی مشخص می‌شود که نمود آن در برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری‌های کلان نهاد مرتبط قابل مشاهده باشد. به این واسطه باید یکی از ابزارهای سنجش اهمیت کارکردی فرهنگ کار را جایگاه این مهم در سیاست‌های راهبری وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی دانست. معاون فرهنگی و اجتماعی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در گفت‌وگو با آتیه نو، از برنامه راه‌اندازی نهضت ملی ارتقای فرهنگ کار در وزارت تعاون خبر داد و بیان کرد: «دبیرخانه ستاد ارتقای فرهنگ کار در معاونت فرهنگی و اجتماعی این وزارتخانه در اواخر سال 1400 آغاز به کار کرد.» محمد چکشیان با اشاره به اینکه فرمایشات مقام معظم رهبری در ارتباط با الزام ارتقای فرهنگ کار، این موضوع را التزام ویژه‌ای بخشیده و ضریب خاصی به این مهم داده، افزود: «یکی از مسائل اصلی در سیاست‌گذاری‌های وزارت کار، موضوعات مرتبط با ارتقای فرهنگ کار است که مطالعات گسترده‌ای در این‌باره انجام شده و با شکل گرفتن دبیرخانه مربوطه، آمادگی برای اجرای آن وجود دارد.»
فعالیت بیش از 700 خانه فرهنگ کار
طبیعتاً ارتقای فرهنگ کار علاوه بر سیاست‌گذاری، برنامه‌ریزی و راهبری کلان نیازمند ابزار، امکانات و نیروی انسانی پیش‌برنده است. در این مسیر «خانه‌های فرهنگ کار» به‌عنوان مراکز توسعه و ترویج‌دهنده فرهنگ حاکم بر فضای کار و تولید، نقش مهمی ایفا می‌کنند.» طبق اطلاعات موجود در حوزه فعالیت خانه‌های فرهنگ کار، تا حدود سه سال پیش تعداد 128 مورد از این مراکز در سطح کارگاه‌ها، کارخانه‌ها و مراکز صنعتی کشور فعال بود که این تعداد در حال حاضر به بیش از 700 مورد رسیده است.
با توجه به تعاریف موجود، خانه‌های فرهنگ کار و تلاش به‌منظور رصد مؤلفه‌های فرهنگ کار و ترویج برنامه‌های مربوط به آن فعالیت می‌کنند. این مراکز همچنین در راستای زمینه‌سازی ترویج سلامت و فرهنگ کار کشور، فرایند ارتقای فرهنگ کار و اهمیت آن را در جامعه با استفاده از دو نهاد خانواده و آموزش تسهیل می‌کنند.
ترویج فرهنگ کار از طریق آشنایی نیروهای بالقوه و آتی کار با فضای کار و تلاش، رصد برنامه‌های فرهنگی و هنری مرتبط با حوزه کار و تلاش، ایجاد شبکه‌های ارتباطی و اطلاع‌رسانی بین نخبگان حوزه کار، ترویج فرهنگ مصرف کالاهای داخلی و کمک در ایجاد فضای با نشاط کاری از جمله وظایف خانه‌های فرهنگ کار خواهد بود که در شهرک‌های صنعتی، کارخانجات بالای 500 کارگر، شهرک‌های مسکونی ویژه کارگران، استراحتگاه‌ها و زائرسراهای کارگری تأسیس خواهند شد.