تحول بیمه با استفاده از اوراق بهادار بیمه‌ای

امیراسماعیل کاظمی کارشناس بازار سرمایه

اوراق بهادار بیمه‌ای یکی از ابزارهای پیشرفته مالی به حساب می‌آید که شرکت‌های بیمه در ایران می‌توانند با بهره بردن از آن، نقدینگی و منابع مالی پایداری برای مدیریت ریسک‌ها و پرداخت خسارات ایجاد کنند. در این مطلب به بررسی سه محور اصلی کاربرد این ابزار مالی می‌پردازیم. این درحالی است که شرکت‌های بیمه در ایران به دنبال روش‌های نوین تأمین مالی هستند تا بتوانند خدمات خود را توسعه دهند. یکی از این ابزارها، اوراق بهادار بیمه‌ای است که با تنوع در ساختار و کاربرد، قادر است به افزایش نقدینگی و مدیریت بهتر ریسک‌های بیمه‌گران کمک کند. در این نوشتار به بررسی کاربردهای اصلی اوراق بهادار بیمه‌ای در ایران با تأکید بر سه محور اصلی اوراق بهادار برای وام‌های خرید بیمه‌نامه، ذخایر بیمه‌ای و سرمایه‌گذاری مشترک می‌پردازیم. یکی از چالش‌های بیمه‌گذاران در ایران، تأمین هزینه بیمه‌نامه‌های بلندمدت یا پرهزینه به‌شمار می‌رود. این موضوع به‌ویژه در بیمه‌های زندگی، درمان تکمیلی و بیمه‌های خودرو مشهود است. صدور اوراق بهادار برای تأمین مالی وام‌های خرید بیمه‌نامه یا پوشش بیمه‌نامه‌های اقساطی این مشکل را کاهش می‌دهد. در این روش، شرکت‌های بیمه اوراقی را منتشر می‌‌کنند که سرمایه‌گذاران از طریق خرید آن، منابع لازم برای اعطای وام به بیمه‌گذاران را تأمین می‌کنند. این اوراق در سررسیدهای مشخص بازپرداخت می‌شوند. از مزایای این روش می‌توان به افزایش نقدینگی، جذب مشتریان جدید و کاهش مشکلات ناشی از تأخیر در پرداخت حق بیمه اشاره کرد. بیمه‌گذاران نیز از مزایای دسترسی آسان‌تر به بیمه‌نامه‌ها و امکان پرداخت اقساطی بهره‌مند می‌شوند. از سویی، ذخایر بیمه‌ای به‌عنوان پشتوانه‌ای برای پرداخت خسارت در آینده از اهمیت زیادی برای شرکت‌های بیمه برخوردارند. اوراق بهادار ذخایر بیمه‌ای، ابزار مالی پیشرفته‌ای است که به شرکت‌های بیمه امکان می‌دهد بخشی از ذخایر خود را به سرمایه‌گذاران انتقال داده و نقدینگی بیشتری به دست آورند. در این روش، شرکت‌های بیمه بخشی از ذخایر خود را از طریق اوراق بهادار به سرمایه‌گذاران واگذار و سرمایه‌گذاران در ازای سرمایه‌گذاری، بازدهی مشخصی دریافت می‌کنند. در این مرحله شرکت‌های بیمه با افزایش نقدینگی و آزادسازی منابع مالی برای سرمایه‌گذاری در حوزه‌های دیگر و سرمایه‌گذاران، بازاری با ریسک پایین و بازدهی مناسب را به‌دست خواهند آورد. سرمایه‌گذاری مشترک میان شرکت‌های بیمه و سایر فعالان بازار سرمایه یکی دیگر از روش‌های استفاده از اوراق بهادار بیمه‌ای است. این ابزار مالی می‌تواند پروژه‌های بزرگ و بلندمدت را تسهیل و منابع جدیدی برای شرکت‌های بیمه فراهم آورد. شرکت بیمه اوراقی را منتشر می‌کند که به سرمایه‌گذاران اجازه می‌دهد در پروژه‌هایی مانند ساخت مراکز درمانی، توسعه کسب‌و‌کار، تأسیس شرکت‌های تابعه یا حتی سرمایه‌گذاری در فناوری‌های جدید بیمه‌ای سهیم شوند. با این روش، شرکت‌های بیمه قدرت مالی خود را برای پروژه‌های بلندمدت تقویت کرده و سرمایه‌گذاران نیز با مشارکت در پروژه‌های سودآور، سبد سرمایه‌گذاری خود را متنوع‌تر می‌کنند. در نتیجه، اوراق بهادار بیمه‌ای ابزاری نوین و کارآمد برای تأمین مالی شرکت‌های بیمه است. این ابزارها علاوه بر تأمین نقدینگی، می‌توانند باعث جذب سرمایه‌گذاران و افزایش رضایت مشتریان نسبت به صنعت بیمه شوند. از این‌رو، توسعه این ابزارها با حمایت نهادهای نظارتی همچون سازمان بورس و اوراق بهادار و بیمه مرکزی نقش مؤثری در رشد صنعت بیمه در ایران در پی خواهد داشت. این درحالی است که توسعه صنعت بیمه مبتنی بر فناورهای روز از مسائلی است که منجر به رشد و تعالی این صنعت خواهد شد. همچنین گام‌هایی در این بخش برداشته شده که ضرورت دارد نهاد ناظر با حمایت از استارت‌آپ‌های فعال در این حوزه مسیر توسعه صنعت بیمه را هموارتر سازد. از سویی، صنعت بیمه و بانکداری مهم‌ترین ارکان نظام مالی هر کشوری به‌شمار می‌روند. در ایران صنعت بیمه در مقایسه با صنعت بانکداری و بازار سرمایه در حوزه سرمایه‌گذاری، فرایند تجارت الکترونیک و مالکیت فکری با مشکلاتی مواجه است که مانع از تحقق واقعی نقش بیمه در نظام مالی کشور شده است.