چشم‌انداز گواهی سپرده شمش نقره در بازار سرمایه
مهدی حاجی غلام سریزدی کارشناس بازار سهام
بورس‌های کالایی کارکردهای متعددی دارند که کشف منصفانه قیمت و مدیریت ریسکِ نوسانات آن از مهم‌ترین این موارد است. در کشورمان نیز هدف اصلی بورس کالا تأمین مالی با استفاده از ابزارهای مالی مختلف بوده که گواهی سپرده کالایی یکی از آن‌ها به شمار می‌رود.
این گواهی، اوراق بهاداری است که نشان‌دهنده مالکیتِ دارنده آن بر مقدار معینی کالاست. با توجه به تصویب قانون تأمین مالی تولید و زیرساخت‌ها در اردیبهشت‌ماه سال ۱۴۰۳ و رفع ابهام در مورد مالیات ارزش افزوده برای کالاهای مشمول مالیات مزبور، شاهد اقدامات مناسب بورس کالا در پذیرش شمش نقره در قالب گواهی سپرده کالایی هستیم.
تولیدکنندگان، خریداران واسطه‌ای و نهایی و همچنین فعالان بازارهای مالی، سه گروه اصلی ذی‌نفع در این موضوع هستند. فروش محصول با نرخ شفاف و رقابتی به‌صورت نقد و امکان تأمین مالی تولیدکنندگان از طریق شبکه بانکی، از مهم‌ترین مزایای عرضه گواهی شمش نقره برای تولیدکنندگان نقره به‌شمار می‌رود. در جریان معاملات گواهی سپرده کالایی در بورس کالا، صاحب کالا به انبارهای تحت نظارت مراجعه می‌کند و در صورتی که کیفیت کالا مورد تأیید قرار گیرد و کالا مورد پذیرش باشد، به‌صورت الکترونیکی گواهی سپرده کالایی صادر می‌شود.
این گواهی در بورس کالا قابل معامله بوده و دارندگان گواهی سپرده کالایی می‌توانند با توثیق این اوراق از شبکه بانکی کشور تسهیلات مالی دریافت کنند. نگهداری کالا در انبارهای استاندارد و هزینه پایین انجام معاملات در بستر معاملاتی بورس کالا، از دیگر مزایای گواهی‌های سپرده کالایی به‌حساب می‌آید.
بررسی‌ها نشان می‌دهد که تاکنون نوسانات قیمت نقره دو برابر نوسانات قیمت طلا بوده است. از این‌رو، فعالان بازارهای مالی نیز با هدف کسب سود از نوسانات قیمت می‌توانند وارد این بازار شوند.
ایجاد تنوع در سبد سرمایه‌گذاری با خرید گواهی سپرده کالایی به‌عنوان اوراق بهادار نقدشونده و عدم نیاز به تحویل فیزیکی و جابه‌جایی کالا، مزیت دیگر این گروه از اوراق است. از بُعد مالیاتی، معاملات گواهی سپرده کالایی شمش نقره از شمول مالیات بر ارزش افزوده معاف بوده و صرفاً خریدارانی که قصد تحویل شمش نقره از انبارهای پذیرش شده بورس را داشته باشند، مکلف به پرداخت مالیات بر ارزش افزوده بر اساس قیمت اعلامی خرید خود به سازمان امور مالیاتی هستند.
از سوی دیگر، نقره و طلا به‌عنوان دو گزینه مناسب برای سرمایه‌گذاری همواره مورد توجه سرمایه‌گذاران و عموم مردم قرار داشته است. در این رابطه، استقبال از بازار طلا در بورس کالا در دو قالب صندوق‌های طلا و گواهی شمش طلا بسیار چشمگیر است، به‌گونه‌ای که در آماری قابل‌تأمل، بیش از ۸۰ هزار میلیارد تومان نقدینگی به سمت صندوق‌های طلا و معاملات گواهی سپرده شمش طلا آمده و بیش از ۶۰۰ هزار مشتری به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم از طریق صندوق‌های طلا در معاملات گواهی سپرده شمش طلا فعال هستند. در چنین شرایطی و با توجه به چشم‌انداز مثبت فلز نقره در بازارهای جهانی، پیش‌بینی می‌شود که بازار پررونقی برای گواهی سپرده شمش نقره در آینده شکل گیرد.
علاوه بر این، توسعه و ایجاد ابزارهای دیگر از قبیل صندوق‌های کالایی مبتنی بر نقره و قراردادهای آتی آن، موجب افزایش عمق بازار گواهی سپرده نقره خواهد شد و با ایجاد فرصت‌های آربیتراژی، به نقدشوندگی بیشتر این بازار کمک خواهد کرد. به نوعی، ورود نقره به بازار سرمایه می‌تواند جذابیت این فلز را برای سرمایه‌گذاران افزایش داده و به آن‌ها گزینه‌های بیشتری برای تنوع‌بخشی سبد سرمایه‌گذاری خود بدهد. چنین توسعه‌ای نه‌تنها به افزایش حجم معاملات بازار کمک می‌کند، بلکه عمق بازار را نیز افزایش می‌دهد و نقدشوندگی بیشتری برای سرمایه‌گذاران ایجاد می‌کند. همچنین هرچه ابزارهای متنوع‌تر و نوآورانه‌تری در بازار سرمایه وجود داشته باشد، فرصت‌های بیشتری برای مدیریت ریسک، بهبود پرتفوی سرمایه‌گذاران و نیز امکان کسب بازده در صورت رکود دارایی‌های دیگر مهیا می‌شود.
این گواهی، اوراق بهاداری است که نشان‌دهنده مالکیتِ دارنده آن بر مقدار معینی کالاست. با توجه به تصویب قانون تأمین مالی تولید و زیرساخت‌ها در اردیبهشت‌ماه سال ۱۴۰۳ و رفع ابهام در مورد مالیات ارزش افزوده برای کالاهای مشمول مالیات مزبور، شاهد اقدامات مناسب بورس کالا در پذیرش شمش نقره در قالب گواهی سپرده کالایی هستیم.
تولیدکنندگان، خریداران واسطه‌ای و نهایی و همچنین فعالان بازارهای مالی، سه گروه اصلی ذی‌نفع در این موضوع هستند. فروش محصول با نرخ شفاف و رقابتی به‌صورت نقد و امکان تأمین مالی تولیدکنندگان از طریق شبکه بانکی، از مهم‌ترین مزایای عرضه گواهی شمش نقره برای تولیدکنندگان نقره به‌شمار می‌رود. در جریان معاملات گواهی سپرده کالایی در بورس کالا، صاحب کالا به انبارهای تحت نظارت مراجعه می‌کند و در صورتی که کیفیت کالا مورد تأیید قرار گیرد و کالا مورد پذیرش باشد، به‌صورت الکترونیکی گواهی سپرده کالایی صادر می‌شود.
این گواهی در بورس کالا قابل معامله بوده و دارندگان گواهی سپرده کالایی می‌توانند با توثیق این اوراق از شبکه بانکی کشور تسهیلات مالی دریافت کنند. نگهداری کالا در انبارهای استاندارد و هزینه پایین انجام معاملات در بستر معاملاتی بورس کالا، از دیگر مزایای گواهی‌های سپرده کالایی به‌حساب می‌آید.
بررسی‌ها نشان می‌دهد که تاکنون نوسانات قیمت نقره دو برابر نوسانات قیمت طلا بوده است. از این‌رو، فعالان بازارهای مالی نیز با هدف کسب سود از نوسانات قیمت می‌توانند وارد این بازار شوند.
ایجاد تنوع در سبد سرمایه‌گذاری با خرید گواهی سپرده کالایی به‌عنوان اوراق بهادار نقدشونده و عدم نیاز به تحویل فیزیکی و جابه‌جایی کالا، مزیت دیگر این گروه از اوراق است. از بُعد مالیاتی، معاملات گواهی سپرده کالایی شمش نقره از شمول مالیات بر ارزش افزوده معاف بوده و صرفاً خریدارانی که قصد تحویل شمش نقره از انبارهای پذیرش شده بورس را داشته باشند، مکلف به پرداخت مالیات بر ارزش افزوده بر اساس قیمت اعلامی خرید خود به سازمان امور مالیاتی هستند.
از سوی دیگر، نقره و طلا به‌عنوان دو گزینه مناسب برای سرمایه‌گذاری همواره مورد توجه سرمایه‌گذاران و عموم مردم قرار داشته است. در این رابطه، استقبال از بازار طلا در بورس کالا در دو قالب صندوق‌های طلا و گواهی شمش طلا بسیار چشمگیر است، به‌گونه‌ای که در آماری قابل‌تأمل، بیش از ۸۰ هزار میلیارد تومان نقدینگی به سمت صندوق‌های طلا و معاملات گواهی سپرده شمش طلا آمده و بیش از ۶۰۰ هزار مشتری به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم از طریق صندوق‌های طلا در معاملات گواهی سپرده شمش طلا فعال هستند. در چنین شرایطی و با توجه به چشم‌انداز مثبت فلز نقره در بازارهای جهانی، پیش‌بینی می‌شود که بازار پررونقی برای گواهی سپرده شمش نقره در آینده شکل گیرد.
علاوه بر این، توسعه و ایجاد ابزارهای دیگر از قبیل صندوق‌های کالایی مبتنی بر نقره و قراردادهای آتی آن، موجب افزایش عمق بازار گواهی سپرده نقره خواهد شد و با ایجاد فرصت‌های آربیتراژی، به نقدشوندگی بیشتر این بازار کمک خواهد کرد. به نوعی، ورود نقره به بازار سرمایه می‌تواند جذابیت این فلز را برای سرمایه‌گذاران افزایش داده و به آن‌ها گزینه‌های بیشتری برای تنوع‌بخشی سبد سرمایه‌گذاری خود بدهد. چنین توسعه‌ای نه‌تنها به افزایش حجم معاملات بازار کمک می‌کند، بلکه عمق بازار را نیز افزایش می‌دهد و نقدشوندگی بیشتری برای سرمایه‌گذاران ایجاد می‌کند. همچنین هرچه ابزارهای متنوع‌تر و نوآورانه‌تری در بازار سرمایه وجود داشته باشد، فرصت‌های بیشتری برای مدیریت ریسک، بهبود پرتفوی سرمایه‌گذاران و نیز امکان کسب بازده در صورت رکود دارایی‌های دیگر مهیا می‌شود.