همیشه ایمنی
الزامات ایمنی در چارچوب قوانین و مقررات، تکالیف متولیان و فعالان حوزه کار و تولید، استانداردهای به‌روز ایمنی، تجهیزات کارگاهی کارآمد، آموزش‌های ایمنی و بسیاری موارد مرتبط دیگر، هرکدام به اندازه‌ای در برقراری ایمنی کار نقش دارند. نبود یا کمرنگ شدن هریک از ظرفیت‌های اشاره شده، امکان تثبیت ایمنی کارگاهی، تضمین سلامت نیروی کار و در بلندمدت، رشد حوادث کار را موجب خواهد شد.
در واقع اهمیت قوانین، ابزارها، امکانات و نیروی انسانی موجود و فعال در حوزه کار آنجایی روشن می‌شود که در راستای صیانت از جان کارگران باشد. این الزام به‌طور ویژه در کارهایی نظیر فعالیت‌های ساختمانی و معادن به دلیل رخداد بالای حوادث کار و سهم قابل‌توجه آن‌ها از این مجموعه اتفاقات شغلی بیشتر خودنمایی می‌کند.
تغییر استانداردهای جهانی ایمنی
اگر حوادث کار را صرفاً محدود به یک نوع شغل، کارگاه و محدوده زمانی فعالیت کار ندانیم و در واقع امکان رخداد آن را هر لحظه و هرجا برآورد کنیم، نوع نگاه ما نیز باید به سمت ایمنی در همه ساعات کار و تمام سطح کارگاه معطوف باشد. امروزه کارشناسان حوزه ایمنی، استمرار بهره‌مندی از ایمنی کار را در همه مدت‌زمان فعالیت نیروی کار در اولویت می‌دانند. شهرام غریب، کارشناس ارشد مدیریت ایمنی کار و مدرس تخصصی ایمنی در صنایع در ارتباط با اهمیت ایمنی کار با اشاره به تغییر استانداردها و رویکردهای حوزه ایمنی کارگاهی به «آتیه نو» گفت: «مطابق استانداردهای روز ایمنی کار در جهان، عبارت «اول ایمنی» منسوخ و «همیشه ایمنی» به جای آن مورد استفاده و تأکید قرار گرفته است.» غریب در این ارتباط به استفاده همواره از کلاه ایمنی در محیط کار اشاره کرد و نقش هم‌زمان و مداوم توانایی نیروی کار در ارتباط با کار تخصصی، زمان انجام کارها، مدت‌زمان استراحت و دیگر موارد حوزه ایمنی را مورد تأکید قرار داد.
هیچ مسئله‌ای در حوزه ایمنی بی‌اهمیت نیست
این فعال و کارشناس حوزه ایمنی در ادامه، اهدافی شامل تجهیزات، نیروی انسانی، محیط‌زیست و اعتبار سازمان‌ها را در تیررس حادثه دانست و بیان کرد: «بی‌توجهی به هرکدام از موضوعات مرتبط با ایمنی، امکان بروز حادثه را فعال می‌کند و منجر به رخداد حوادث کوچک و بزرگ می‌شود؛ به‌عبارتی هیچ مسئله‌ای در حوزه ایمنی بی‌اهمیت نیست. موضوعات مربوط به بخش ایمنی کار در جایی هزینه‌زا محسوب می‌شود و در شرایط دیگر، ظرفیت ایجاد هزینه برای کارگاه و نیروی کار را دارد.»
او ادامه داد: «برپایی نشست‌های تخصصی و جلسات درون‌سازمانی در راستای بررسی امکان پیشگیری از رخداد حوادث کار و ارتقای ایمنی کارگاه، در حیطه مسئولیت کارشناسان و مسئولان ایمنی و کارفرمایان است. کم‌توجهی به این مهم دوری کارگاه و نیروی کار از فضای ایمن کاری را رقم می‌زند.»
چگونه حوادث شغلی را به نصف برسانیم
غریب در ارتباط با شرایط لازم در راستای کاهش حوادث ناشی از کار، راهکار کاهش حوادث شغلی را اجرای محدودیت‌ها و دستورات محیط کار و قوانین و مقررات بالادستی جهت گذراندن دوره‌های آموزشی مهارت تخصصی دانست و گفت: «به شرط رعایت موضوعات اشاره شده، انتظار کاهش 50 درصدی حوداث کار دور از واقعیت نیست.» او با بیان اینکه یکی از موضوعات مهم در عناصر چهارده‌گانه الگوهای ایمنی فرایند، آموزش ایمنی کار است، توضیح داد: «اساس آموزش ایمنی، روش‌ها، سبک‌ها و نیازهای آموزشی در این موضوع مورد توجه قرار گرفته است. به دلایلی نظیر بی‌توجهی به اعتبار سرپرست کارگاه، مسئولان ایمنی، کارگاه مورد اشاره، سلامت و کارآمدی نیروی کار و خانواده او، موضوع آموزش ایمنی در کارگاه‌ها مورد غفلت واقع شده است.»
اولویت نگاه سرمایه‌محور به نیروی کار
کارشناس ارشد مدیریت ایمنی کار، بر ضرورت تغییر نگاه مدیران و کارفرمایان به نیروی انسانی و توانایی این بخش از فعالان حوزه تولید تأکید کرد و افزود: «مادامی که در راستای توجه و اولویت‌دهی به نیروی انسانی، مدیران از دیدگاه تولیدمحور به سمت سرمایه‌محور تمایل نداشته و آموزش در راستای حفظ این سرمایه مورد توجه قرار نگیرد، حوادث کار در صدر اخبار تولید و صنعت خواهد بود.» او در ادامه تحقق عوامل و شاخص‌هایی نظیر تعامل، هماهنگی بین کارفرما و پیمانکار و دادن قدرت به واحدهای ایمنی کارگاه‌ها را بخشی از فرایند و الزامات مرتبط با توسعه ایمنی دانست و اضافه کرد: «واقعیت اینجاست که ما از واحدهای ایمنی قدرتمندی برخوردار نیستیم و با دستور مدیران ارشد سازمانی به‌ویژه در کارگاه‌ها و کارخانجات صنعتی، واحد ایمنی گاه بدون توجه به موارد استاندارد این حوزه فعالیت نظارتی درستی انجام نمی‌دهد.» غریب همچنین توانمندی، دانش روز، اختیار عمل و قدرتمندی را از الزامات دپارتمان ایمنی کارگاه‌ها برشمرد و گفت: «ایجاد مجموعه ایمنی کاملاً مجزا در درون کارگاه منوط به شرایط مذکور است، در غیر این‌صورت در حوزه ایمنی شاهد حوادث خواهیم بود.»
خلأ مقررات ایمنی در کشور نداریم
مدرس تخصصی ایمنی در صنایع، با بیان اینکه مجموعه کاملی از قوانین و مقررات حوزه ایمنی در کشور وجود دارد، به خلأ نظارت بر اجرای قوانین این حوزه اشاره کرد و گفت: «علاوه بر داشتن استانداردهای خوب حوزه ایمنی، در رابطه با مسائل ایمنی و مقررات این بخش بسیار به‌روز هستیم و صرفاً در حوزه سبک نظارت چالش‌هایی وجود دارد که باید مورد توجه متولیان مربوطه قرار گیرد.» این فعال حوزه ایمنی توجه ویژه مدیران ارشد سازمانی را ظرفیت الزامی برای توسعه ایمنی در کارگاه دانست و بیان کرد: «تا زمانی که ایمنی در تمام سطح کارگاه و رفتار قانونی کارفرما و نیروی کار قرار نگیرد، مشکلات حوزه ایمنی و حوادث کار پابرجاست.»
کاهش حوادث کار به شرط رعایت الزامات ایمنی
غریب در راستای کاهش حوادث کار و برقراری ایمنی در کارگاه‌ها، ضرورت تحقق شرایط و ابزار لازم در راستای شکل‌گیری کارگاه ایمن و کاهش حوادث ناشی از کار را مورد تأکید قرار داد.
او در ادامه مواردی نظیر ایمن‌سازی و ارتقای فرهنگ ایمنی در سازمان از نظر مدیران، ایمنی و دیدگاه ایمنی کار از نظر سرپرستان، ایجاد شرایط ایمن برای کارگر و الزام نیروی کار به رعایت موارد ایمنی را بخشی از الزامات برقراری ایمنی کارگاه و در راستای حفاظت از سلامت نیروی کار برشمرد.
این مدرس تخصصی ایمنی در صنایع رعایت مقررات حوزه ایمنی توسط سرپرست حوزه ایمنی و مدیران ارشد سازمانی را زمینه‌ساز توجه نیروی کار به این مهم دانست و گفت: «ایمنی کارگاه به‌طور هم‌زمان در گرو رعایت مدیران، مسئولان و کارگران قرار دارد.»
در واقع اهمیت قوانین، ابزارها، امکانات و نیروی انسانی موجود و فعال در حوزه کار آنجایی روشن می‌شود که در راستای صیانت از جان کارگران باشد. این الزام به‌طور ویژه در کارهایی نظیر فعالیت‌های ساختمانی و معادن به دلیل رخداد بالای حوادث کار و سهم قابل‌توجه آن‌ها از این مجموعه اتفاقات شغلی بیشتر خودنمایی می‌کند.
تغییر استانداردهای جهانی ایمنی
اگر حوادث کار را صرفاً محدود به یک نوع شغل، کارگاه و محدوده زمانی فعالیت کار ندانیم و در واقع امکان رخداد آن را هر لحظه و هرجا برآورد کنیم، نوع نگاه ما نیز باید به سمت ایمنی در همه ساعات کار و تمام سطح کارگاه معطوف باشد. امروزه کارشناسان حوزه ایمنی، استمرار بهره‌مندی از ایمنی کار را در همه مدت‌زمان فعالیت نیروی کار در اولویت می‌دانند. شهرام غریب، کارشناس ارشد مدیریت ایمنی کار و مدرس تخصصی ایمنی در صنایع در ارتباط با اهمیت ایمنی کار با اشاره به تغییر استانداردها و رویکردهای حوزه ایمنی کارگاهی به «آتیه نو» گفت: «مطابق استانداردهای روز ایمنی کار در جهان، عبارت «اول ایمنی» منسوخ و «همیشه ایمنی» به جای آن مورد استفاده و تأکید قرار گرفته است.» غریب در این ارتباط به استفاده همواره از کلاه ایمنی در محیط کار اشاره کرد و نقش هم‌زمان و مداوم توانایی نیروی کار در ارتباط با کار تخصصی، زمان انجام کارها، مدت‌زمان استراحت و دیگر موارد حوزه ایمنی را مورد تأکید قرار داد.
هیچ مسئله‌ای در حوزه ایمنی بی‌اهمیت نیست
این فعال و کارشناس حوزه ایمنی در ادامه، اهدافی شامل تجهیزات، نیروی انسانی، محیط‌زیست و اعتبار سازمان‌ها را در تیررس حادثه دانست و بیان کرد: «بی‌توجهی به هرکدام از موضوعات مرتبط با ایمنی، امکان بروز حادثه را فعال می‌کند و منجر به رخداد حوادث کوچک و بزرگ می‌شود؛ به‌عبارتی هیچ مسئله‌ای در حوزه ایمنی بی‌اهمیت نیست. موضوعات مربوط به بخش ایمنی کار در جایی هزینه‌زا محسوب می‌شود و در شرایط دیگر، ظرفیت ایجاد هزینه برای کارگاه و نیروی کار را دارد.»
او ادامه داد: «برپایی نشست‌های تخصصی و جلسات درون‌سازمانی در راستای بررسی امکان پیشگیری از رخداد حوادث کار و ارتقای ایمنی کارگاه، در حیطه مسئولیت کارشناسان و مسئولان ایمنی و کارفرمایان است. کم‌توجهی به این مهم دوری کارگاه و نیروی کار از فضای ایمن کاری را رقم می‌زند.»
چگونه حوادث شغلی را به نصف برسانیم
غریب در ارتباط با شرایط لازم در راستای کاهش حوادث ناشی از کار، راهکار کاهش حوادث شغلی را اجرای محدودیت‌ها و دستورات محیط کار و قوانین و مقررات بالادستی جهت گذراندن دوره‌های آموزشی مهارت تخصصی دانست و گفت: «به شرط رعایت موضوعات اشاره شده، انتظار کاهش 50 درصدی حوداث کار دور از واقعیت نیست.» او با بیان اینکه یکی از موضوعات مهم در عناصر چهارده‌گانه الگوهای ایمنی فرایند، آموزش ایمنی کار است، توضیح داد: «اساس آموزش ایمنی، روش‌ها، سبک‌ها و نیازهای آموزشی در این موضوع مورد توجه قرار گرفته است. به دلایلی نظیر بی‌توجهی به اعتبار سرپرست کارگاه، مسئولان ایمنی، کارگاه مورد اشاره، سلامت و کارآمدی نیروی کار و خانواده او، موضوع آموزش ایمنی در کارگاه‌ها مورد غفلت واقع شده است.»
اولویت نگاه سرمایه‌محور به نیروی کار
کارشناس ارشد مدیریت ایمنی کار، بر ضرورت تغییر نگاه مدیران و کارفرمایان به نیروی انسانی و توانایی این بخش از فعالان حوزه تولید تأکید کرد و افزود: «مادامی که در راستای توجه و اولویت‌دهی به نیروی انسانی، مدیران از دیدگاه تولیدمحور به سمت سرمایه‌محور تمایل نداشته و آموزش در راستای حفظ این سرمایه مورد توجه قرار نگیرد، حوادث کار در صدر اخبار تولید و صنعت خواهد بود.» او در ادامه تحقق عوامل و شاخص‌هایی نظیر تعامل، هماهنگی بین کارفرما و پیمانکار و دادن قدرت به واحدهای ایمنی کارگاه‌ها را بخشی از فرایند و الزامات مرتبط با توسعه ایمنی دانست و اضافه کرد: «واقعیت اینجاست که ما از واحدهای ایمنی قدرتمندی برخوردار نیستیم و با دستور مدیران ارشد سازمانی به‌ویژه در کارگاه‌ها و کارخانجات صنعتی، واحد ایمنی گاه بدون توجه به موارد استاندارد این حوزه فعالیت نظارتی درستی انجام نمی‌دهد.» غریب همچنین توانمندی، دانش روز، اختیار عمل و قدرتمندی را از الزامات دپارتمان ایمنی کارگاه‌ها برشمرد و گفت: «ایجاد مجموعه ایمنی کاملاً مجزا در درون کارگاه منوط به شرایط مذکور است، در غیر این‌صورت در حوزه ایمنی شاهد حوادث خواهیم بود.»
خلأ مقررات ایمنی در کشور نداریم
مدرس تخصصی ایمنی در صنایع، با بیان اینکه مجموعه کاملی از قوانین و مقررات حوزه ایمنی در کشور وجود دارد، به خلأ نظارت بر اجرای قوانین این حوزه اشاره کرد و گفت: «علاوه بر داشتن استانداردهای خوب حوزه ایمنی، در رابطه با مسائل ایمنی و مقررات این بخش بسیار به‌روز هستیم و صرفاً در حوزه سبک نظارت چالش‌هایی وجود دارد که باید مورد توجه متولیان مربوطه قرار گیرد.» این فعال حوزه ایمنی توجه ویژه مدیران ارشد سازمانی را ظرفیت الزامی برای توسعه ایمنی در کارگاه دانست و بیان کرد: «تا زمانی که ایمنی در تمام سطح کارگاه و رفتار قانونی کارفرما و نیروی کار قرار نگیرد، مشکلات حوزه ایمنی و حوادث کار پابرجاست.»
کاهش حوادث کار به شرط رعایت الزامات ایمنی
غریب در راستای کاهش حوادث کار و برقراری ایمنی در کارگاه‌ها، ضرورت تحقق شرایط و ابزار لازم در راستای شکل‌گیری کارگاه ایمن و کاهش حوادث ناشی از کار را مورد تأکید قرار داد.
او در ادامه مواردی نظیر ایمن‌سازی و ارتقای فرهنگ ایمنی در سازمان از نظر مدیران، ایمنی و دیدگاه ایمنی کار از نظر سرپرستان، ایجاد شرایط ایمن برای کارگر و الزام نیروی کار به رعایت موارد ایمنی را بخشی از الزامات برقراری ایمنی کارگاه و در راستای حفاظت از سلامت نیروی کار برشمرد.
این مدرس تخصصی ایمنی در صنایع رعایت مقررات حوزه ایمنی توسط سرپرست حوزه ایمنی و مدیران ارشد سازمانی را زمینه‌ساز توجه نیروی کار به این مهم دانست و گفت: «ایمنی کارگاه به‌طور هم‌زمان در گرو رعایت مدیران، مسئولان و کارگران قرار دارد.»