ارائه خدمات سرپایی به 4/5 میلیون نفر در سال
سلاله صدرایی روزنامه نگار
مازندران با دربر داشتن قله دماوند به‌عنوان مرتفع‌ترین کوه ایران و برخورداری از طبیعت ساحلی، جنگلی، کوهستانی و دشتی، قطب صنعت گردشگری ایران به‌شمار می‌رود. به‌ویژه به واسطه نزدیکی با تهران، بسیاری از مسافران را در روزهای تعطیل به‌سوی خود جلب می‌کند. بیش از 61 درصد جمعیت سه میلیون و 300 هزار نفری استان، زیر پوشش بیمه تأمین‌اجتماعی قرار دارند. در این شماره با دکتر سید رضا کاظمی‌نیا، مدیر درمان تأمین‌اجتماعی استان مازندران به‌گفت‌وگو نشستیم؛ او با دارا بودن 16 سال سابقه فعالیت در عرصه پزشکی از سه سال پیش تاکنون سکان هدایت مجموعه مذکور را به دست گرفته است. مشروح این گپ‌وگفت را ملاحظه می‌فرمایید.
چه تعداد مرکز درمانی تحت‌پوشش آن مدیریت قرار دارد و امکانات و تجهیزات مراکز چگونه است؟
این مدیریت در حوزه درمان مستقیم دارای پنج بیمارستان و 14 مرکز درمانی سرپایی است و در بخش درمان غیرمستقیم نیز از طریق خرید خدمت از 2584 مرکز درمانی، تشخیصی و دارویی، خدمات مورد نیاز بیمه‌شدگان را پوشش می‌دهد. مراکز بستری ما از بخش‌های متنوع درمانی تشکیل شده‌اند و در بسیاری از این مراکز، خدمات جراحی پیشرفته از جمله زنان، چشم، مغزواعصاب، اورولوژی و ارتوپدی ارائه می‌شود. در حوزه پاراکلینیک نیز دستگاه‌های سنگ‌شکن، لاپاراسکوپی، ویدئولاپاراسکوپی، آندوسکوپی، کولونوسکوپی، آرتروسکوپی و یورتروسکوپی فراهم شده است. دستگاه‌های ام‌آر‌آی، سی‌تی‌اسکن، ماموگرافی و سی‌آرم از دیگر تجهیزات های‌تک ما را تشکیل می‌دهد. خدمات آزمایشگاه، تست ورزش، اکوکاردیوگرافی و کلینیک‌های مامایی، دیابت و فشارخون و بیماری‌های مزمن و سالمندی نیز در دسترس مراجعه‌کننده‌ها قرار دارد.
آمار ارائه خدمات درمانی در مراکز بستری و سرپایی چقدر است؟
مراکز تابعه ما سالانه پاسخگوی بیش از 4.5 میلیون مراجعه سرپایی و بیش از 39 هزار مراجعه بستری هستند. در بخش درمان غیرمستقیم نیز معاونت راهبردی تأمین‌اجتماعی، هزینه‌های درمان بیش از 290 هزار مورد بستری و بالغ بر 14 میلیون مراجعه سرپایی به مراکز طرف قرارداد را در سطح استان پوشش می‌دهد.
ارزش و جایگاه خدمات درمانی تأمین‌اجتماعی را در استان چگونه ارزیابی می‌کنید؟
برای پاسخ به این سؤال لازم است اشاره کنم که این مدیریت با دارا بودن پنج بیمارستان، سه پلی‌کلینیک تخصصی، 11 مرکز درمانی سرپایی و دفتر اسناد پزشکی رتبه سوم کشور را از لحاظ گستردگی و سطح ارائه خدمات در مجموعه درمان سازمان تأمین‌اجتماعی اخذ کرده است. باید توجه داشت که در پهنه استان مازندران که بیش از 60 درصد جمعیت سه میلیون نفری این خطه زیر پوشش بیمه تأمین‌اجتماعی قرار دارند، مراکز درمانی ما خدمات تشخیصی و درمانی بیمه‌شدگان را از سطح مراقبت‌های سرپایی و پزشک خانواده تا اقدامات فوریتی و فوق‌تخصصی ارائه می‌دهند. برای نمونه، مرکز فوق‌تخصصی جراحی قلب باز و آنژیوگرافی بیمارستان منطقه‌ای ولی‌عصر (عج) قائمشهر متعلق به سازمان، به‌عنوان یکی از مراکز درمانی شاخص کشوری در زمینه ارائه خدمات فوق‌تخصصی بیماری‌های قلبی - عروقی و انجام جراحی‌های پیشرفته بیماری‌های عروقی مغز شناخته می‌شود. براین اساس، مدیریت درمان مازندران از استان‌های شاخص در حوزه درمان تأمین‌اجتماعی به‌شمار می‌رود. این مدیریت با دارا بودن 2583 نیروی انسانی در بخش‌های درمان مستقیم، معاونت خرید راهبردی و کمیسیون‌های پزشکی ارائه خدمت می‌کند.
برنامه‌های آینده و طرح‌های توسعه آن مدیریت شامل چه مواردی است؟
طرح‌ها و برنامه‌های متنوعی را در دست اجرا داریم که ساخت درمانگاه تخصصی بیمارستان رازی چالوس و استانداردسازی اورژانس این بیمارستان از جمله آن‌ها به‌شمار می‌رود. همچنین احداث درمانگاه در شهرستان‌های میان‌دورود و فریدون‌کنار، راه‌اندازی آنژیوگرافی دوم و ساخت درمانگاه تخصصی بیمارستان ولی‌عصر (ع) قائمشهر را نیز پیگیری می‌کنیم. در بیمارستان بوعلی نکا، طرح‌های افزایش تخت‌های همودیالیز و محوطه‌سازی بیمارستان در دست اقدام قرار دارد. بازسازی واحد لندری بیمارستان رازی چالوس و محوطه‌سازی بیمارستان حکمت ساری از دیگر طرح‌های توسعه ما را تشکیل می‌دهد.
با چه چالش‌های حرفه‌ای مواجه هستید؟
با توجه به گستره حیطه فعالیت، با مسائل گوناگونی درگیر هستیم. کیفیت پایین برخی دستگاه‌ها و تجهیزات پیشرفته تولید داخل نظیر دستگاه فیکو و دستگاه‌های بیهوشی و وسایل مصرفی یک‌بار مصرف مانند آنژیوکت، چست لید و شالدون مهم‌ترین دغدغه‌های ما را تشکیل می‌دهد. به‌ویژه الزام به خرید لوازم وسایل جراحی داخلی همچون اروتزها و لنزهای چشمی، مشکلاتی را برای بیماران و پزشکان ایجاد می‌کند که نیازمند پیگیری مسئولان وزارت‌خانه‌های ذی‌ربط است. همچنین ساختمان فعلی مدیریت درمان به دلیل قدمت بنا، فرسوده شده و به‌دنبال رخداد زلزله سال 1401 شکستگی‌های متعدد و خطرناکی در امتداد ساختمان ایجاد شده است. با اعلام این مشکل، نمایندگان سازمانی اعم از ادارات فنی - مهندسی، حقوقی و بازرسی و نیز مراجع شهری و آتش‌نشانی طی بازدید از ساختمان، آن را ناایمن و غیرقابل سکونت اعلام کردند. پیگیری‌های مکرر این مدیریت نیز منتج به دو مصوبه شورای ساخت‌وساز و هیئت‌مدیره سازمان شد و اعتبار خرید و تهاتر ساختمان جدید در سال 1403 به‌تصویب رسید. البته همچنان فرآیند خرید در پیچ‌وخم بوروکراسی اداری معطل مانده و اقدامی در این زمینه انجام نشده است. کمبود نیروی انسانی از دیگر مسائل ما محسوب می‌شود؛ به‌ویژه اینکه در سال‌های اخیر با پدیده بازنشستگی تعدادی از کارکنان مراکز درمانی مواجه بودیم. هرچند از طریق آزمون استخدام سازمان تاحدودی امکان جایگزینی نیروها وجود دارد اما گزینش افراد معمولاً روندی طولانی را طی می‌کند و از طرفی طبق ضوابط اداری برای جبران خلأ ایجاد شده، نمی‌توانیم از نیروهای جایگزین موقت استفاده کنیم. همچنین ردیف تشکیلاتی نیروهای انسانی مدیریت‌های درمان با نیازها و وظایف تعیین شده هم‌خوانی ندارد و بازنگری در این حوزه نیز ضروری به‌نظر می‌رسد. از طرف دیگر با مسئله ایجاد تأخیر در پرداخت مطالبات مراکز طرف قرارداد به‌ویژه پزشکان خانواده نیز مواجه هستیم.
با توجه به اجرای طرح پزشک خانواده در مازندران، مسائل کنونی این طرح کدام است؟
باید بگویم پس از بالغ بر 10 سال اجرای پایلوت این طرح در استان، هنوز تکلیف برنامه به‌درستی مشخص نشده است. اکنون طرح ارجاع بیمار به سطوح تخصصی به‌طور کامل اجرا نمی‌شود و طی شدن مسیر آن از سوی بیماران و پزشکان، اختیاری است. همچنین شیوه اجرا و پوشش برنامه پزشک خانواده در شهر و روستا، یکپارچگی لازم را ندارد و این مسئله از ابعاد مختلف مانند تأمین مالی، عدالت دسترسی به درمان، عدالت در پرداخت، اجرای بسته‌های خدمتی، فرآیند ارجاع و برخی موارد دیگر، ناهماهنگی‌هایی را به وجود آورده است. از سوی دیگر در قالب این طرح، سازمان تأمین‌اجتماعی نقش نظارتی و اجازه دسترسی به داشبوردهای سامانه‌های پزشک خانواده را ندارد. با توجه به اینکه تنها حدود 10 درصد بیمه‌شدگان امکان ثبت‌نام و بهره‌مندی رایگان از امکانات درمان مستقیم تأمین‌اجتماعی را دارند، با مسئله تبعیض پرداخت فرانشیز در مراکز غیرملکی برای سایر بیمه‌شدگان روبه‌رو هستیم. عدم الزام شرکت پزشکان متخصص سطح دو و سه و اجرایی نشدن ارجاع و پسخوراند الکترونیک در سامانه‌های پزشک خانواده نیز از دیگر مسائل این طرح به‌شمار می‌رود.
چه تعداد مرکز درمانی تحت‌پوشش آن مدیریت قرار دارد و امکانات و تجهیزات مراکز چگونه است؟
این مدیریت در حوزه درمان مستقیم دارای پنج بیمارستان و 14 مرکز درمانی سرپایی است و در بخش درمان غیرمستقیم نیز از طریق خرید خدمت از 2584 مرکز درمانی، تشخیصی و دارویی، خدمات مورد نیاز بیمه‌شدگان را پوشش می‌دهد. مراکز بستری ما از بخش‌های متنوع درمانی تشکیل شده‌اند و در بسیاری از این مراکز، خدمات جراحی پیشرفته از جمله زنان، چشم، مغزواعصاب، اورولوژی و ارتوپدی ارائه می‌شود. در حوزه پاراکلینیک نیز دستگاه‌های سنگ‌شکن، لاپاراسکوپی، ویدئولاپاراسکوپی، آندوسکوپی، کولونوسکوپی، آرتروسکوپی و یورتروسکوپی فراهم شده است. دستگاه‌های ام‌آر‌آی، سی‌تی‌اسکن، ماموگرافی و سی‌آرم از دیگر تجهیزات های‌تک ما را تشکیل می‌دهد. خدمات آزمایشگاه، تست ورزش، اکوکاردیوگرافی و کلینیک‌های مامایی، دیابت و فشارخون و بیماری‌های مزمن و سالمندی نیز در دسترس مراجعه‌کننده‌ها قرار دارد.
آمار ارائه خدمات درمانی در مراکز بستری و سرپایی چقدر است؟
مراکز تابعه ما سالانه پاسخگوی بیش از 4.5 میلیون مراجعه سرپایی و بیش از 39 هزار مراجعه بستری هستند. در بخش درمان غیرمستقیم نیز معاونت راهبردی تأمین‌اجتماعی، هزینه‌های درمان بیش از 290 هزار مورد بستری و بالغ بر 14 میلیون مراجعه سرپایی به مراکز طرف قرارداد را در سطح استان پوشش می‌دهد.
ارزش و جایگاه خدمات درمانی تأمین‌اجتماعی را در استان چگونه ارزیابی می‌کنید؟
برای پاسخ به این سؤال لازم است اشاره کنم که این مدیریت با دارا بودن پنج بیمارستان، سه پلی‌کلینیک تخصصی، 11 مرکز درمانی سرپایی و دفتر اسناد پزشکی رتبه سوم کشور را از لحاظ گستردگی و سطح ارائه خدمات در مجموعه درمان سازمان تأمین‌اجتماعی اخذ کرده است. باید توجه داشت که در پهنه استان مازندران که بیش از 60 درصد جمعیت سه میلیون نفری این خطه زیر پوشش بیمه تأمین‌اجتماعی قرار دارند، مراکز درمانی ما خدمات تشخیصی و درمانی بیمه‌شدگان را از سطح مراقبت‌های سرپایی و پزشک خانواده تا اقدامات فوریتی و فوق‌تخصصی ارائه می‌دهند. برای نمونه، مرکز فوق‌تخصصی جراحی قلب باز و آنژیوگرافی بیمارستان منطقه‌ای ولی‌عصر (عج) قائمشهر متعلق به سازمان، به‌عنوان یکی از مراکز درمانی شاخص کشوری در زمینه ارائه خدمات فوق‌تخصصی بیماری‌های قلبی - عروقی و انجام جراحی‌های پیشرفته بیماری‌های عروقی مغز شناخته می‌شود. براین اساس، مدیریت درمان مازندران از استان‌های شاخص در حوزه درمان تأمین‌اجتماعی به‌شمار می‌رود. این مدیریت با دارا بودن 2583 نیروی انسانی در بخش‌های درمان مستقیم، معاونت خرید راهبردی و کمیسیون‌های پزشکی ارائه خدمت می‌کند.
برنامه‌های آینده و طرح‌های توسعه آن مدیریت شامل چه مواردی است؟
طرح‌ها و برنامه‌های متنوعی را در دست اجرا داریم که ساخت درمانگاه تخصصی بیمارستان رازی چالوس و استانداردسازی اورژانس این بیمارستان از جمله آن‌ها به‌شمار می‌رود. همچنین احداث درمانگاه در شهرستان‌های میان‌دورود و فریدون‌کنار، راه‌اندازی آنژیوگرافی دوم و ساخت درمانگاه تخصصی بیمارستان ولی‌عصر (ع) قائمشهر را نیز پیگیری می‌کنیم. در بیمارستان بوعلی نکا، طرح‌های افزایش تخت‌های همودیالیز و محوطه‌سازی بیمارستان در دست اقدام قرار دارد. بازسازی واحد لندری بیمارستان رازی چالوس و محوطه‌سازی بیمارستان حکمت ساری از دیگر طرح‌های توسعه ما را تشکیل می‌دهد.
با چه چالش‌های حرفه‌ای مواجه هستید؟
با توجه به گستره حیطه فعالیت، با مسائل گوناگونی درگیر هستیم. کیفیت پایین برخی دستگاه‌ها و تجهیزات پیشرفته تولید داخل نظیر دستگاه فیکو و دستگاه‌های بیهوشی و وسایل مصرفی یک‌بار مصرف مانند آنژیوکت، چست لید و شالدون مهم‌ترین دغدغه‌های ما را تشکیل می‌دهد. به‌ویژه الزام به خرید لوازم وسایل جراحی داخلی همچون اروتزها و لنزهای چشمی، مشکلاتی را برای بیماران و پزشکان ایجاد می‌کند که نیازمند پیگیری مسئولان وزارت‌خانه‌های ذی‌ربط است. همچنین ساختمان فعلی مدیریت درمان به دلیل قدمت بنا، فرسوده شده و به‌دنبال رخداد زلزله سال 1401 شکستگی‌های متعدد و خطرناکی در امتداد ساختمان ایجاد شده است. با اعلام این مشکل، نمایندگان سازمانی اعم از ادارات فنی - مهندسی، حقوقی و بازرسی و نیز مراجع شهری و آتش‌نشانی طی بازدید از ساختمان، آن را ناایمن و غیرقابل سکونت اعلام کردند. پیگیری‌های مکرر این مدیریت نیز منتج به دو مصوبه شورای ساخت‌وساز و هیئت‌مدیره سازمان شد و اعتبار خرید و تهاتر ساختمان جدید در سال 1403 به‌تصویب رسید. البته همچنان فرآیند خرید در پیچ‌وخم بوروکراسی اداری معطل مانده و اقدامی در این زمینه انجام نشده است. کمبود نیروی انسانی از دیگر مسائل ما محسوب می‌شود؛ به‌ویژه اینکه در سال‌های اخیر با پدیده بازنشستگی تعدادی از کارکنان مراکز درمانی مواجه بودیم. هرچند از طریق آزمون استخدام سازمان تاحدودی امکان جایگزینی نیروها وجود دارد اما گزینش افراد معمولاً روندی طولانی را طی می‌کند و از طرفی طبق ضوابط اداری برای جبران خلأ ایجاد شده، نمی‌توانیم از نیروهای جایگزین موقت استفاده کنیم. همچنین ردیف تشکیلاتی نیروهای انسانی مدیریت‌های درمان با نیازها و وظایف تعیین شده هم‌خوانی ندارد و بازنگری در این حوزه نیز ضروری به‌نظر می‌رسد. از طرف دیگر با مسئله ایجاد تأخیر در پرداخت مطالبات مراکز طرف قرارداد به‌ویژه پزشکان خانواده نیز مواجه هستیم.
با توجه به اجرای طرح پزشک خانواده در مازندران، مسائل کنونی این طرح کدام است؟
باید بگویم پس از بالغ بر 10 سال اجرای پایلوت این طرح در استان، هنوز تکلیف برنامه به‌درستی مشخص نشده است. اکنون طرح ارجاع بیمار به سطوح تخصصی به‌طور کامل اجرا نمی‌شود و طی شدن مسیر آن از سوی بیماران و پزشکان، اختیاری است. همچنین شیوه اجرا و پوشش برنامه پزشک خانواده در شهر و روستا، یکپارچگی لازم را ندارد و این مسئله از ابعاد مختلف مانند تأمین مالی، عدالت دسترسی به درمان، عدالت در پرداخت، اجرای بسته‌های خدمتی، فرآیند ارجاع و برخی موارد دیگر، ناهماهنگی‌هایی را به وجود آورده است. از سوی دیگر در قالب این طرح، سازمان تأمین‌اجتماعی نقش نظارتی و اجازه دسترسی به داشبوردهای سامانه‌های پزشک خانواده را ندارد. با توجه به اینکه تنها حدود 10 درصد بیمه‌شدگان امکان ثبت‌نام و بهره‌مندی رایگان از امکانات درمان مستقیم تأمین‌اجتماعی را دارند، با مسئله تبعیض پرداخت فرانشیز در مراکز غیرملکی برای سایر بیمه‌شدگان روبه‌رو هستیم. عدم الزام شرکت پزشکان متخصص سطح دو و سه و اجرایی نشدن ارجاع و پسخوراند الکترونیک در سامانه‌های پزشک خانواده نیز از دیگر مسائل این طرح به‌شمار می‌رود.